ترمیم عملکرد حافظه موش ها با استفاده از سلولهای بنیادی جنینی
دانشمندان با قرار دادن سلولهای بنیادی جنینی انسان در مغز موش ها موفق شدند عملکرد حافظه و یادگیری را در آنها ترمیم کرده و بهبود بخشند. استفاده از سلول های بنیادی جنینی و تحقیق روی آنها یکی از موارد جنجالی علم در چند دهه اخیر بوده است. شاید این موضوع امروزه که دانشمندان می توانند سلول های بنیادی را هم از بندناف برداشت کنند و هم آنها را در محیط های آزمایشگاهی تولید کنند، حادتر شده باشد. اما این حقیقت را نباید از یاد برد که توانایی تکثیر بالای سلولهای بنیادی جنینی، قابلیت های بالقوه فراوانی را در زمینه های پزشکی به دانشمندان عطا می کند.
در این مورد به خصوص دانشمندان دانشگاه ویسکانسین- مدیسون با رهبری استاد علوم اعصاب و عصب شناسی، پروفسور سو-چون ژانگ و فوق دکتر یان لیو موفق شدند با کاشتن سلولهای بنیادی جنینی انسان در مغز موش ها، قابلیت های یادگیری و حافظه آنها را ترمیم کنند.
در این مطالعه آنها ابتدا به قسمتی از مغز موش که مسئول یادگیری و خاطره است، آسیب رساندند (توضیح تخصصی بخش آسیب دیده: تیغه میانی که با نورون های کولینرژیک و gaba به هیپوتالاموس متصل است). سپس سلولهای جنینی که در یک محیط واسط به گونه ای پرورش یافته بودند تا آماده تبدیل به سلول عصبی باشند، به مغز موش ها منتقل شدند. البته سیستم ایمنی بدن موش های آزمایشگاهی را غیرفعال کرده بودند تا بخش های پیوندی را پس نزند.
و حالا نوبت به بخش جالب داستان رسیده بود: سلولهای بنیادی به شکل گیرنده های gaba تغییر ماهیت دادند (دو نوع معمول اما مهم نورون ها که با gaba ارتباط برقرار می کند). پروفسور ژانگ می گوید:« این دو نوع نورون در بسیاری از عادات و رفتار انسانی درگیر و دخیل هستند: احساسات. حافظه. اعتیاد و بسیاری رفتارهای وابسته به روان.»
سپس موش ها تحت یک سری آزمون استاندارد قرار گرفتند که میزان یادگیری و حافظه آنها سنجیده شود (مانند پازل ماز) و نتایج به شکل معنی داری نسبت به قبل از درمان بهبود یافته بود.
ژانگ امیدوار است که تحقیقات سلولهای بنیادی بتواند درمانی برای بسیاری از بیماری ها و ترمیم مغز باشد: «نورون های کولینرژیک در آلزایمر و سندرم داون دخیل هستند. اما نورون های gaba در بسیاری از اختلالات و بی نظمی ها از قبیل اسکیزوفرنی، صرع، افسردگی و اعتیاد نقش دارند.»
آیا زمان آن رسیده به جای فکر کردن به جایگزینی مغز با کامپیوتر و خلق انسان-ماشین، به تعمیر آن امیدوار باشیم؟ آینده علم پزشکی زندگی انسان را به چه سمتی خواهد برد و چه تاثیری بر آن خواهد گذارد؟
