بی محلی وزارتخانه راه شهرسازی به کاردانهای فنی ساختمان

بی محلی وزارتخانه راه شهرسازی به کاردانهای فنی ساختمان استعفای اخیر ریاست پیشین شورای مرکزی سازمان نظام کاردانی ساختمان کشور که علت اصلی آن ناشی از بی مهری وزارتخانه راه وشهرسازی به این تشکل بوده است ،باعث از سرگیری طرح مجدد انتقادات نسبت به مواضع وزارتخانه راه وشهرسازی دربرابر کاردانهای فنی ساختمان بوده است.

مهدی موذن رئیس فعلی این شورا با صحه گذاشتن براین موضوع که عامل اصلی کناره گیری ریاست شورای مذکور از سمتش دربرخورد سرد وزارتخانه راه وشهرسازی با این صنف نهفته است تاکید کرد: براساس قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان باید کاردانهای فنی ساختمان در عرصه ساخت وساز به کارگرفته شوند تا امکان تولید مسکن باکیفیت میسر شود اما متاسفانه اراده جدی دراین زمینه وجود ندارد و نتیجه این رویکرد وقوع حوادث مکرر ساختمانی و نیز تداوم اجرای ساختمان سازی به شیوه غیراصولی است.

متن زیر گفت وگوی صما با موذن است که به شرح ذیل است.




آقای موذن،آنطور که درخبرها شنیده شده ازقرار معلوم ریاست پیشین شورای مرکزی سازمان نظام کاردانی ساختمان کشو، اخیرا به دلیل عدم همکاری وزارتخانه راه و شهرسازی در خصوص تبیین جایگاه کاردان‌های فنی در روند ساخت و ساز کشور، عدم حمایت های مالی و معنوی وهمچنین عدم تمکین سازمان های ذیربط به قوانین ،استعفا داده است. لطفا دراین مورد وهمچنین درباره ضرورت ایجاد تشکیل شورای مذکورتوضیح دهید.
با توجه به فعالیت سازمانهای نظام کاردانی ساختمان در 30 استان کشورو با درنظرگرفتن ضرورت وحدت رویه بین سازمانهای کاردانی استانی،سال 1382 شورای مرکزی سازمان نظام کاردانی ساختمان کشور ایجاد شد.همزمان با آغاز به کاراین شورا ،انتظار موجود این بود که بتواند با توجه به وظایف قانونی اش، نقش کاردانها و حوزه وظایف آنها را به صورت کلان ویکپارچه تبیین کند که البته تحقق این هدف مشروط به برقراری تعامل با نهاد حاکمیتی مربوطه یعنی وزارتخانه راه وشهرسازی بود.اما دراین هدف گذاری تنها بودیم؛یعنی درحالی که این وزارتخانه به عنوان یک نیروی حاکمیتی می بایست درجهت استقراریک شیوه ساختمان سازی اصولی و مبتنی برنیروی انسانی با صلاحیت تلاش کند اما عملا با فراهم نکردن زمینه بکارگیری کاردانها درچرخه ساخت وساز، دراین مسیرگام برنداشت وهمین مساله سبب دلسردی رئیس پیشین شورای مرکزی کانون کادردانها و استعفای وی شد.

شما بارها در مصاحبه های مختلف مطبوعاتی عنوان کرده اید که درحال حاضر دربسیاری از استانها و به خصوص استان تهران کاردانهای فنی عملا درحوزه کار و فعالیت قرارندارند و از پروانه اشتغال خود استفاده نمی کنند که به اذعان جنابعالی این موضوع به هیچ وجه به نفع صنعت ساختمان نیست.آِیا می توانیم بخشی از حوادث متعدد ساختمانی را به این خلاء نسبت دهیم؟
به هرشکل دوقطب درحوزه نیروی انسانی ساختمان سازی براساس قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان وجود دارد که یک گروه اعضای کاردان های ساختمان و یکی هم اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان است.برای بهره گیری از ظرفیت کاری و پتانسیل فنی این دو گروه باید یک همگرایی و هم افزایی بین این دو سازمان برقرار شود که البته این امر مشروط به دخالت وزارت راه وشهرسازی ازجایگاه حاکمیتی است اما متاسفانه بی توجهی وزارتخانه مذکور به این مساله باعث شده که نظام مهندسی ساختمان حاضر به برقراری تعامل با نظام کاردانی نشود و نظارت برساخت وسازها را درانحصار اعضای خود دربیاورد.درواقع کوتاهی وزارتخانه راه وشهرسازی از مساله مذکور باعث شده که سازمان کاردانهای ساختمان به حال خود رها شود که این امر قطعا بدون عواقب نبوده به طوری که ساخت وسازهای غیراصولی و نیز خسارات مالی و جانی ناشی از گودبرداری های غیراصولی از جمله تبعات این چرخه است.

پس اینطور که مشخص است،سازمان نظام مهندسی ساختمان پاشنه آشیل عدم بکارگیری کاردانهای فنی ساختمان درتولیدمسکن است.چرا این نهاد تخصصی و حرفه ای که باید نسبت به ساخت وساز اصولی حساس باشد اینطورسنگ اندازی می کند؟
واقعیت امر این است که این موضوع را باید متاسفانه به حساب زیاده خواهی سازمان نظام مهندسی ساختمان گذاشت.درواقع این سازمان می بایست به حقوق تعیین شده برای خود و اعضایش قانع باشد و اجازه دهد سایرنیروی های انسانی مربوط به ساخت وسازکه از صلاحیت حرفه ای برخوردارهستند دراین عرصه فعالیت کنند اما متاسفانه عملا این اتفاق نیفتاده به طوری که سازمان نظام مهندسی ساختمان دراکثر استانها به عنوان یک مانع بازدارنده ،اجازه فعالیت به کاردان های فنی ساختمان را نداده است. متاسفانه نگاه سازمان نظام مهندسی ساختمان به حوزه ساخت وساز "مهندس محور" است این درحالی است که این نگاه عملا باید "مهندسی محور" باشد و اگر این تفکرصحیح در بدنه این تشکل حاکم شود قطعا شاهد بکارگیری کاردانها در حوزه ساخت وساز خواهیم بود.

آقای موذن، مگرقانون صراحتا بربکارگیری کاردانها تاکید نکرده است؟ حال جای این سوال است که چگونه سازمانی نظیر نظام مهندسی ساختمان به این راحتی می تواند قانون را نایده بگیرد؟
درحال حاضر براساس آنچه که به صراحت در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان قید شده است هر فرد باصلاحیت می تواند به اندازه ظرفیتی که درپروانه اشتغال به کارش قید شده است اقدام به فعالیت کند این درحالی است که برخلاف این تاکید قانونی ،درآئین نامه قانون مذکور تاکید شده، درهرپروژه ساختمانی که مهندس حضور دارد ،کاردان فنی نباید فعالیت کند.متاسفانه این تفسیرنادرست و نیز تناقض درنحوه بکارگیری کاردانها درساختمان که بین قانون نظام مهندسی و آئین نامه اجرایی آن وجود دارد ، به دستاویزی تبدیل شده که نظام مهندسی ساختمان مانع ازاجازه فعالیت کاردانها درامرساختمان سازی شود این درحالی است که این موضع، عملا خلاف شان حرفه ای این سازمان است و به نوعی نشانگر حاکمیت تفکرغیرحرفه ای در برخی ازاعضای آن است.چرا که تنگناهای مربوط به آئین نامه های ساخت وساز نباید به دیدگاه حرفه ای افراد خدشه وارد کند.تمامی کسانی که درصنعت ساختمان فعالیت می کنند به وضوح می دانند که تولید مسکن مهندسی ساز و با کیفیت از ترکیب بکارگیری عوامل فنی مختلف شامل مهندس،کاردان ،معمار تجربی و کارگران ماهرامکان پذیراست.براین اساس برای رفع این مشکل لازم است که حتما درتدوین آیین نامه مذکور بازنگری شود یا بهتراست بگویم از آیین نامه مربوط به نظام مهندسی ساختمان باید گره گشایی شود.

البته دراین میان مهندسان هم حرف های خودشان را دارند آنها می گویند وقتی که مهندس ناظر به عنوان بالاترین فرد متخصص درکارگاه ساختمانی نظارت می کند،دیگرضرورتی ندارد که فرد دیگری نظیرکاردان بخواهد دراین زمینه مداخله کند!
با توجه به اینکه درحال حاضر امر نظارتی که توسط گروه مهندسان صورت می گیرد به صورت دوره ای است درنتیجه بسیاری از مخاطرات پیش روی ساختمان سازی به هیچ وجه توسط سایر نیروی های انسانی که همان کارگران ساختمانی است، قابل پیش بینی نیست ونتیجه این رویه وقوع حوادث مکرر ساختمانی درزمان گودبرداری ها و مواردی ازاین دست است.این درحالی است که با توجه به مهارت حرفه ای کاردانها،بکارگیری آنها درتولید مسکن باعث می شود که این قشر درخلاء حضور مهندس ناظر،چرخه ساختمان سازی را نظارت کنند و درصورتی که خطری را احساس کنند با گزارش آن، از بسیاری از خسارتهای مالی و جانی جلوگیری کنند درواقع این صنف به نوعی نظارتهای مقطعی و دوره ای را به نظارت مقیم مبدل می کنند که این مساله نقش بسیاری زیادی درافزایش ضریب ایمنی در فرآیند تولید مسکن و تحقق استانداردهای ساخت وساز خواهد داشت.

چرا مهندسان ساختمان نسبت به این مساله حساسیت دارند ؟آیا با ورود کاردانها به ساختمان سازی ،دستمزد نظارت بین مهندسان و کاردانها نصف می شود؟
خیر اینطورنسیت.آنها هرکدام دستمزدهای خود را دریافت خواهند کرد و چنانچه کاردانها هم بخواهند دراین عرصه فعالیت کنند ،هزینه خدمات مهندسی درحد ناچیزی افزایش پیدا خواهد کرد که البته مسوولان نباید ازاین منظر دغدغه ای داشته باشند و احساس نگرانی کنند؛چرا که با توجه به افزایش سرسام آورقیمت مسکن که دربرخی از نقاط شمال شهر تهران به متر مربعی 15 میلیون تومان افزایش یافته است،نباید ازاین افزایش ناچیز احساس نگرانی داشت .درواقع مسوولان اگر به دنبال کنترل کردن قیمت مسکن و کاهش هزینه های ساخت هستند باید این موضوع را از مجاری دیگری جست و جو کنند.

برای وادار کردن سازمان نظام مهندسی ساختمان به برقراری تعامل با سازمان کاردانی ،همچنان که جنابعالی اشاره کردید باید وزارت خانه راه وشهرسازی مداخله کند و البته باتوجه به اینکه وظیفه نظارت عالیه برکلیه ساخت وسازها برعهده این وزارتخانه است،باید این نهاد، دغدغه بیشتری نسبت به این موضوع داشته باشد.شما وقتی که مشکلتان را با مسوولان مربوطه عنوان می کنید دقیقا چه پاسخی به شما می دهند؟
می گویند بروید مشکلتان را با سازمان نظام مهندسی ساختمان حل کنید این درحالی است که رفع این مشکل براساس نص صریح قانون برعهده وزارت خانه راه وشهرسازی است درواقع باید گفت که اگر ما به تنهایی می توانسیتم معضلات خود را حل کنیم دیگر نیازی به مراجعه به مقامات ذی ربط نداشتیم. مشکل اصلی ما این است که چون سازمان نظام مهندسی ساختمان از نظرظاهری قدرتش از سازمان متبوع ما بیشتراست درنتیجه به دنبال آن حق کاردانها را نادیده می گیرد و اینجاست که برای مهار این مشکل ،دولت باید از جایگاه حاکمیتی خود ورود پیداکند.

اساسا از زمان راه اندازی سازمان کاردانهای فنی ساختمان که ازقرار معلوم از عمر شکل گیری آن، بیش ازیک دهه می گذرد ،برخورد مسوولان ارشد دستگاه های مسوول، دردولتهای مختلف چگونه بوده است؟
درحال حاضر حدود 11سال از راه اندازی سازمان کاردانهای فنی ساختمان می گذرد واین سازمان دراین بازه زمانی با سه دوره وزارتی مختلف شامل وزرات آقای عبدالعلی زاده،سعیدی کیا و آقای مهندس نیکزاد مواجه بوده و جالب است که هرسه وزیر و نیز مدیران میانی آنها اذعان داشته اند که بکارگیری کاردانها در ساختمانها امری ضروری است و نسبت به ضرورت حضور این قشردرعرصه ساخت وساز اعتراف کرده اند و حتی به کرات خاطرنشان ساخته اند که بکارگیری کاردانها درفرآیند تولید مسکن ،سبب ارتقای کیفیت ساختمان سازی می شود اما جالب است که این ذهنیت ها عملا درحد تئوریک باقی مانده و هیچ یک از این مقامات دیدگاه های تئوریک خود را به واقعیت مبدل نکردند.متاسفانه با توجه به اینکه مسوولان بعد از اتمام دوره کاری خود درمقابل سهل انگاری هاو تصمیمات بعضا غیرکارشناسی خود به هیچ عنوان پاسخ گونیستند همین مساله باعث می شود که در پیگیری و اجرای برخی ازقوانین ضروری و حساس خیلی مصرنباشند! بااین رویکرد درعمر چهار ساله دولت دهم ،وزارتخانه راه وشهرسازی متاسفانه به هیچ وجه برای بکارگیری کاردانها در ساختمانها اقدامی نکرد و این معنای توقف و عقب گرد است.

اما اظهارات شما درحالی است که با توجه به اصراری که برای اجرای شناسنامه فنی ساختمان وجود دارد،به نظر می رسد که اجرای قوانین ساخت وساز برای آنها دغدغه جدی است.حداقل اینکه وزارتخانه راه وشهرسازی تاکنون بارها نسبت به این موضوع اعتراض داشته است.تحلیل شما چیست؟
آنطور که مسوولان وعده داده اند سال آینده شناسنامه فنی ساختمان اجرایی می شود اما نحوه اجرایی این قانون مبهم است.لااقل وقتی که من از دید خود به این موضوع نگاه می کنم ،احساس می کنم که هنوز بسترهای لازم برای اجرای بهینه این قانون وجود ندارد.ریشه این بدبینی من هم ناشی به مشکل خلاء حضور کاردانهای فنی ساختمان درتولید مسکن می گردد.به نظرم تا وقتی که ازظرفیت فنی کاردانها بهره گرفته نشود،عملا شناسنامه فنی ساختمان به صورت ناقص اجرا خواهد شد چرا که تکیمل بخشی از دفترچه شناسنامه فنی به عهده کاردان فنی ساختمان است.درواقع با توجه به اینکه کاردانهای فنی ساختمان در فرآیند تولید مسکن دیده نشده اند،عملا یک بخش از شناسنامه فنی تکمیل نمی شود که این امر اجرای صحیح آن را با چالش مواجه می کند.

وسوال آخراینکه ،از دوره ریاست شما برسازمان کاردانهای فنی ساختمان یا همان کانون کاردانهای فنی ساختمان ، سالها می گذرد ،فکر می کنید اگر ناگهان وزیربعدی از درآشتی با سازمان متبوع شما وارد شود وبه صورت غیرمنتظره ای تمامی کاردنهای ساختمان را درساخت وسازها وارد کند،اوضاع ساختمان سازی ما چگونه می شود؟ِآیا واقعا به ایده آل ها نزدیک می شویم؟!
درواقع اگر بپذیریم که ساختمان سازی تخصصی مشروط به بکارگیری حلقه های نیروی انسانی مختلفی است که ازاتصال آنها زنجیره ساخت وساز ایجاد می شود،کاردان فنی ساختمان یکی از حلقه های این زنجیر است که متاسفانه مفقود شده است.حال اگراین حلقه مفقوده دراین پروسه بکارگرفته شوند قطعا بسیاری از نقاط ضعف موجود در تولید کیفی مسکن ازبین خواهد رفت و اوضاع از وضعیت فعلی به مراتب بهتر خواهد شد اما رسیدن به نقطه ایده آل ساختمان سازی مشروط به فراهم شدن مولفه های مختلفی است که درصورت مهیا شدن آنها ،قطعا اهداف مد نظرمحقق خواهد شد.این مساله قطعا اراده بسیاری جدی می خواهد،سخت است اما غیرممکن نیست.