*زمان نمایش داده شده ممکن است تغییر کند , بدلیل روشن بودن تنظیمات DST .
- تقویم
- تقویم داخلی سایت
روز بتن ( بزرگداشت استاد احمد حامی )
روز بتن ( بزرگداشت استاد احمد حامی )
همه ساله 16 مهرماه سالروز بزرگداشت استاد احمد حامی به عنوان روز بتن نامگذاری شده است.
احمد حامي در سال ۱۲۸۶ شمسي در يكي از محله هاي قديمي تهران در خانواده اي متدين متولد شد. پس از طي تحصيلات ابتدايي در مدارس توفيق و حسينيه، تحصيلات متوسطه خود را در دبيرستان دارالفنون به پايان رساند. در سال ۱۳۰۸ با شركت در آزمون اعزام به خارج به همراه نخستين گروه محصلان عازم برلن شد. به دلايلي پس از يك سال به تهران بازگشت و سپس راهي سوييس شد. در آن جا موفق به گذراندن تحصيلات دانشگاهي در دانشگاه زوريخ در رشته مهندسي راه و ساختمان با درجه ممتاز شد. در سال ۱۳۱۵ به كشور مراجعت كرده و همزمان با گذرانيدن دوران خدمت نظام وظيفه، در سمت رياست راه استان مشغول به فعاليت شد.
دانشكده فني دانشگاه تهران دو سال قبل از مراجعت او به كشور يعني در سال ۱۳۱۳ تاسيس شده بود و وي در همان سال هاي پس از مراجعت به ايران (دقيقاً در سال ۱۳۱۶) به دعوت استاد علي اكبر حكمت، همزمان با فعاليت در وزارت راه، در اين دانشكده به تدريس پرداخت. پايه گذاري دانشكده فني در محل كنوني آن به همت استاد حامي و جمعي ديگر از استادان آن زمان بوده است؛ چرا كه قبل از آن اين دانشكده در طبقه فوقاني دارالفنون در خيابان ناصرخسرو قرار داشت. استاد حامي با ۴۶ سال تدريس در اين دانشكده يكي از وفادارترين استادان دانشگاه تهران محسوب مي شود. ناگفته نماند كه استاد حامي علاوه بر دانشگاه تهران، در دانشگاه هاي پلي تكنيك (اميركبير)، دانشگاه تبريز و دانشگاه فارابي اصفهان نيز به تدريس اشتغال داشته است.
آثار استاد حامي
همكاري و مشاركت استاد حامي در ساخت و راه اندازي بسياري از راه ها، پل ها، راه هاي آهن، فرودگاه ها، بنادر و... ستودني است. از اين حيث و به خاطر تسلط او به راههاي كشور باعث شده تا وي را «پدر راههاي ايران» بنامند. او در كنار تاليفات مهندسي، در زمينه تاريخ و فرهنگ ايران نيز دست به قلم برده كه در آنها بيشتر تاريخ نويسان غربي را مورد انتقاد قرار داده است. تاليفات مهندسي او را مي توان در سه گروه مصالح ساختماني، راهسازي و مهندسي ساختمان تقسيم بندي كرد. مهندس حامي در زمينه مصالح ساختماني، چند كتاب از خود به جا گذاشته كه «سيمان»، «مصالح ساختمان» و «نسوز» از جمله اين كتابها هستند. كتابهاي «آسفالت گوگردي»، «راههاي ايران در گذشته و آينده»، «روسازي آسفالتي خيابان هاي تهران» و «ماشين هاي متراكم كننده زمين هاي خرده سنگي» از جمله كتابهاي او از ۱۰ جلد كتاب در زمينه راهسازي به شمار مي آيند. استاد حامي در زمينه مهندسي ساختمان هم دو كتاب به چاپ رسانده كه «برآورد ساختمان ها» يكي از آنهاست.
اما شمار كتابهاي تاريخي مهندس حامي هشت جلد است كه «آب يابي، آب رساني، آب ياري، آب سنجي در ايران باستان»، «سفر جنگي اسكندر مقدوني به درون ايران و هندوستان بزرگترين دروغ تاريخ است» و «هلنيسم دروغي بزرگ درباره فرهنگ ملتي كوچك» را مي توان در ليست اين كتابها يافت.
استاد حامي تحقيقات وسيعي در زمينه مصالح ساختماني در مركز تحقيقات ساختمان و مسكن ارايه داده كه در ادامه اين گزارش به آنها پرداخته خواهد شد. سمت او در مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، مشاور عالي ساختمان و مصالح ساختماني بوده است. اما وي در بنيانگذاري سازمان برنامه و بودجه سابق (سازمان مديريت و برنامه ريزي فعلي) همكاري تاثيرگذاري داشته است.
استاد حامي در بسياري از مقالات خود طرح هاي پيشنهادي مفيدي در زمينه مهندسي راه و ساختمان ارايه داده كه كوتاه كردن راه شمال، نامناسب بودن راه هراز، آباد كردن خوزستان و... از آن جمله اند. مهندس احمد حامي در كنار تاليفات و مقالات چاپ شده خود، تعداد قابل توجهي گزارش و مقاله منتشر نشده دارد كه نسخه اي از اين نوشته ها در مركز تحقيقات ساختمان و مسكن نگهداري مي شود. عناوين تعدادي از اين ۲۳ اثر منتشر نشده او عبارتند از: «صنعت سيمان كشور»، «خشت گلي و گل آهكي»، «سنگ هاي گرانبها»، «آجر سفالي، آجر جوش و آجر نسوز»، «درباره بتن كفي»، «سنگ شناسي»، «راهداري» و....
درباره زندگي، آثار و مراسم بزرگداشت استاد حامي، مقالات و گزارش هاي متنوعي در نشريات مختلف به چاپ رسيده است كه در برخي از آنها حتي از او به «پدر مهندسي ايران» نيز ياد شده است.
استاد احمد حامي در روز جمعه ۷ بهمن ماه سال ۱۳۷۹ دار فاني را بدرود گفت.
فاطمه جعفرپور، كارشناس مصالح ساختمان و عضو هيأت علمي بخش مصالح مركز تحقيقات ساختمان مسكن كه نزديك به ۲۵ سال با استاد حامي همكاري داشته است، مي گويد:
«من از سال ۱۳۵۳ در مركز مشغول به كار شدم. در آن زمان در مركز فقط يك ساختمان اداري و سه ساختمان به صورت سوله (بدون آزمايشگاه) وجود داشت. بعدها شنيدم كه انديشه تاسيس چنين مركز تحقيقاتي از طرف استاد حامي بوده است. وقتي وي از خارج از كشور بازگشت، هميشه اين موضوع را به عنوان يك اقدام مهم در ذهن داشت و بعدها به كمك ساير دوستانش اين مركز را پايه گذاري كرد. البته فعاليت استاد حامي در مركز از سال ۵۵ شروع شد؛ به اين ترتيب كه دكتر هرمز فاميلي (معاون تحقيقات مركز) در دانشكده عمران دانشگاه تبريز به استاد حامي كه به عنوان استاد پروازي به آن جا مي رفتند، پيشنهاد فعاليت در مركز را دادند. به اين ترتيب مهندس حامي از سال ۵۵ در بخش مصالح مركز شروع به فعاليت كرد و من زيرنظر او اولين پروژه هاي تحقيقاتي را انجام دادم.»
استاد حامي طي سال هاي ۵۵ تا ۷۹ در سمت مشاور عالي ساختمان و مصالح ساختماني در مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، مشاور پروژه هاي زيادي در بخش مصالح ساختماني بوده است.
فاطمه جعفرپور در ادامه از روند كار مهندس حامي و ويژگي هاي شخصيتي او مي گويد:
«در مركز تمام فعاليت هاي ما زيرنظر وي بود. استاد به عنوان يك معلم و استاد واقعي تمام جوانان از جمله مرا در انجام پروژه هاي تحقيقاتي و نحوه جست وجو در مدارك علمي هدايت مي كرد. او به عنوان يك فرد خستگي ناپذير مدام در حركت و هدايت بودند. از خارج از مركز هم بسياري از صاحبان شركت ها و صنايع به او به عنوان يك راهنما و مشاور مراجعه مي كردند.
روند كار استاد به همين شكل از سال ۵۵ تا ۷۷ در مركز تحقيقات ادامه داشت. البته مهندس حامي اوايل هفته اي دو يا سه بار به مركز مي آمدند كه بعدها به هفته اي يك بار رسيد. استاد طي سال هاي ۷۷ تا ۷۹ به علت كهولت تقريباً فقط در منزلشان بودند و ما طي اين مدت هر ماه به ديدنش مي رفتيم و همچنان از راهنمايي هايش بهره مند مي شديم.»
پروژه هاي تحقيقاتي، فراتر از زمان
برخي از پروژه هاي تحقيقاتي كه با نظارت مهندس حامي در مركز تحقيقات ساختمان و مسكن انجام شد، عبارتند از: كند گير كردن زمان گيرش گچ با استفاده از افزونه هاي مختلف، سيمان بنايي، بررسي و مطالعه ملات هاي متداول در ايران، تهيه نوعي مصالح جديد از سنگ تراس و آهك، استفاده از سيليس ميكروني در ساخت بتن با مقاومت بالا، آجرهاي ماسه آهكي، كاهش سختي آب با استفاده از گرد سنگ تراس، آجر، شفته آهكي، آسفالت گوگردي و....
خانم جعفرپور به ارزش كارهاي تحقيقاتي استاد كه فراتر از زمان بوده، اشاره مي كند. وي در مورد يكي از پروژه هاي تحقيقاتي كه در سال ۵۵ زير نظر استاد انجام داده مي گويد:
«فكر استاد حامي در انجام پروژه هاي تحقيقاتي فراتر از زمان بود. براي مثال در سال ۵۵ روي پروژه گچ كار كرديم. مي دانيد كه گچ از مصالح ساختماني است كه حتي در صورت مرغوب بودن در عرض ده تا دوازده دقيقه مي گيرد. استاد مي خواستند براي كارهاي تحقيقاتي كه به زمان بيشتري نياز است، با استفاده از افزودني هايي كه در داخل ايران وجود دارد، گيرش گچ را كند كرده و به تعويق بيندازند. اين كار را با استفاده از سريش نجاري كه خيلي ارزان و در دسترس است، انجام داديم. همچنين از ضايعاتي مثل پوسته برنج و كاه براي بالا بردن مقاومت كششي و سبك كردن گچ استفاده كرديم. الان پس از سال ها مي بينيم كه در كشورهاي خارجي به تازگي به فكر استفاده از ضايعات در مصالح ساختماني افتاده اند. گزارش كارهاي تحقيقاتي كه در آن زمان روي گچ انجام داديم، در مركز تحقيقات تحت عنوان گچ به چاپ رسيده است.»
سيمان تراس، ماسه سيليسي، قير معدني، كائولن، سيمان طبيعي، آهك آبي و نسوز سيليكاتي و... از جمله كشفيات مهندس حامي به شمار مي آيند. فاطمه جعفرپور در مورد آگاهي استاد حامي از معادن مصالح ساختماني كشور، به شناخت وي از منابع گچ بي آب در ايران اشاره مي كند: «استاد تمام منابع گچ كشور را مي شناخت و حتي آن زمان منابع گچ بي آب را كه در طبيعت دو مولكول آب خود را از دست داده، كشف كرد و اين درحالي است كه اين نوع گچ به تازگي در دسته بندي گچ هاي كشورهاي پيشرفته آمده است.» خانم جعفرپور در انتهاي گفت وگو به روش امتحان گرفتن استاد از دانشجويانش اشاره مي كند: «استاد به جاي اكتفا كردن به امتحانات معمول كتبي، در كنار آن از دانشجويانش بسته به اين كه اهل كدام شهر و منطقه باشند راجع به مصالح، مواد و معادن موجود در آن منطقه سؤال مي كردند. اگر چه ندانستن پاسخ اين سؤال از سوي دانشجويان از لحاظ نمره درسي مطلوب نبود، اما آنها را نسبت به تحقيق و كسب اطلاعات بيشتر راجع به مصالح نهفته در مناطقشان ترغيب مي كرد.»
تعصب ملي
همان طور كه اشاره شد، تعدادي از كتابهاي استاد حامي درباره تاريخ و فرهنگ ايران است. در اثبات عشق و احساس بي حد او نسبت به ايران همين بس كه موقع تحصيل در دانشگاه پلي تكنيك زوريخ، وقتي همدرسان يوناني اش هر از گاه كشورگشايي اسكندر را به رخ دانشجويان ايراني مي كشيدند، او از اين نيش زدن ها ناراحت شده و تصميم مي گيرد تا درباره اسكندر و كشور گشايي اش اطلاعات كسب كند.
اين موضوع را در مقدمه كتابي كه درباره اسكندر نوشته، آورده و سپس در جاي ديگر پس از تشريح راه سفر جنگي اسكندر در ايران (كه از نزديك مطالعه كرده بود) عنوان مي كند كه:
«با اين آگاهي فراگيرنده و همه جانبه به خواننده اطمينان مي دهم كه اسكندر در تنگ بوان در كهگيلويه شكست خورده، پس نشسته و به سوي باختر بازگشته و به درون ايران راه نيافته است.»
به خاطر شناخت كامل او از راههاي ايران است كه او را «پدر راههاي ايران» نيز ناميده اند.
تبلور اوج علاقه و ارادت استاد حامي نسبت به ايران را مي توان در جمله اي در مقدمه همان كتاب پيدا كرد:
«من يكي از هزاران هزار ستايشگران فرهنگ ايران زمين هستم، ايران زمين و مردمش را دوست دارم.»