sayed mojtaba
16th May 2011, 07:23 PM
دم tail: دم هواپیما بر حسب تعریف: عبارت است از مجموع دو سکان افقی و عمودی که وظیفه اصلی آنها تامین پایداری و کنرل وسیله نقلیه پرنده می باشد. و معمولا در منتهی الیه یک وسیله نقلیه پرنده سنگین تر از هوا یا یک کشتی هوایی قرار دارند.
http://www.aerocenter.ir/upload/images/98523578002696030937_thumb.jpg (http://www.aerocenter.ir/upload/viewer.php?file=98523578002696030937.jpg)
به طور کلی دم به دو قسمت تقسیم می شود:
آ_دم عمودی : سکانی است عمود بر قسمت انتهایی تنه یک وسیله پرنده که شامل دو قسمت ثابت پایدار کننده عمودی (VERTICAL STABILIZER)و متحرک (RUDDER) می باشد.
RUDDER: سکانی است که به قسمت عقب سکان عمودی چسبیده و حول محور عمودی خود بر روی پاشنه به سمت چپ یا راست می چرخد و حرکت هواپیما را حول محور عمودی تامین می کند. یعنی هواپیما بدون تغییر ارتفاع به چپ یا راست حرکت می کند.به این نوع چرخش YAW می گویند.
http://images.brighthub.com/79/4/794a791648ea94cfddecef4fdb9de1ecfa364daf_large.jpg
VERTICAL STABILIZER : قسمت ثابت دم عمودی است که RUDDER به آن متصل می شود.
ب_ دم افقی HORIZONTAL TAIL : عبارت است از سکانی افقی و ثابت که که در انتهای وسیله نقلیه پرنده قرار می گیرد. این سکان از دو قسمت تشکیل شده، یکی سطح ثابت یا سکان ایستاور (HORIZONTAL STABILIZER) و دیگری سطح متحرک یا سکان فرازبر (ELEVATOR) و از نظر وزن تنها 2 تا 3 درصد وزن هواپیما را موقع برخاستن تشکیل می دهد.
ELEVATOR: سکانی است که معمولا با لولا به سکان افقی ثابت متصل بوده و وظیفه بالا یا پایین بردن دماغه هواپیما را بر عهده دارد. به این نوع چرخش PITCH می گویند.
http://0.tqn.com/d/rcvehicles/1/0/S/7/-/-/Elevators.png
باید خاطر نشان کرد که در برخی موارد، تمام سکان افقی به صورت یکپارچه بوده و از یک قسمت تشکیل شده و دو قسمت نیست. برای بالا یا پایین رفتن هواپیما تمام آن به صورت یک پارچه حول یک لولا می چرخد و به آن پایدارگر (STABILATOR) می گویند. این نوع سکان افقی در دم هواپیماهایی نظیر فانتوم F-4 ، ایگل F-15 و F-16 استفاده شده است.
http://ts3.mm.bing.net/images/thumbnail.aspx?q=923752334198&id=0bde1cd57a2cbc5a410905dcf74be6a7 (http://rds.yahoo.com/_ylt=A2KJke3s_stNmhYAnwWJzbkF;_ylu=X3oDMTBqaTFoaGx vBHBvcwMxNwRzZWMDc3IEdnRpZAM-/SIG=1hj2766o9/EXP=1305243500/**http%3a//images.search.yahoo.com/images/view%3fback=http%253A%252F%252Fimages.search.yahoo .com%252Fsearch%252Fimages%253Fp%253DF-4%252BTAIL%2526ei%253Dutf-8%2526fr%253Dsfp%26w=500%26h=385%26imgurl=farm3.st atic.flickr.com%252F2584%252F3956349494_640ca0474b _z.jpg%26rurl=http%253A%252F%252Fwww.flickr.com%25 2Fphotos%252Filvolo%252F3956349494%252F%26size=82K B%26name=Phantom%2b-%2bTail%2b%257C...%26p=F-4%2bTAIL%26oid=0dd49019cf083d0e3b30d94084193233%26 fr2=%26no=17%26tt=36900%26sigr=11f32trkl%26sigi=11 oaf2f1l%26sigb=127r0vc29%26.crumb=lYUVMDPL1Df)http ://ts4.mm.bing.net/images/thumbnail.aspx?q=894520722643&id=3a5c186f177409e659a36fa07f3301b7 (http://rds.yahoo.com/_ylt=A2KJkesNAMxNgjwAvgKJzbkF;_ylu=X3oDMTBpaWhqZmN tBHBvcwMzBHNlYwNzcgR2dGlkAw--/SIG=1i2rgvlgm/EXP=1305243789/**http%3a//images.search.yahoo.com/images/view%3fback=http%253A%252F%252Fimages.search.yahoo .com%252Fsearch%252Fimages%253Fp%253DF-15%252BTAIL%2526ei%253Dutf-8%2526y%253DSearch%2526fr%253Dsfp%26w=640%26h=480% 26imgurl=farm4.static.flickr.com%252F3569%252F4614 438718_2bf3342b00_z.jpg%26rurl=http%253A%252F%252F www.flickr.com%252Fphotos%252Fjw-jets%252F4614438718%252F%26size=121KB%26name=USAF% 2bF-15%2bTail%2bs...%26p=F-15%2bTAIL%26oid=357963bcc863fd978ab638343b9aa1af%2 6fr2=%26no=3%26tt=5870%26sigr=11g95ojkn%26sigi=11o 17r3op%26sigb=12hjv5cmu%26.crumb=lYUVMDPL1Df)http://ts4.mm.bing.net/images/thumbnail.aspx?q=889411080959&id=206fee735fb5531eb7db3b6d4816bb9d (http://rds.yahoo.com/_ylt=A2KJkIdnAMxNyQgApN.JzbkF;_ylu=X3oDMTBqOWZvY2x qBHBvcwMyNARzZWMDc3IEdnRpZAM-/SIG=1m7rm54u1/EXP=1305243879/**http%3a//images.search.yahoo.com/images/view%3fback=http%253A%252F%252Fimages.search.yahoo .com%252Fsearch%252Fimages%253Fp%253DF-16%252BTAIL%2526b%253D21%2526ni%253D20%2526ei%253D utf-8%2526y%253DSearch%2526xargs%253D0%2526pstart%253D 1%2526fr%253Dsfp%26w=1140%26h=1600%26imgurl=lh4.gg pht.com%252F_vu7m_ZOxM9o%252FR-BzTqNV1SI%252FAAAAAAAAU0w%252F3hHs3OHJRYQ%252FF-16_83-137_Luke_May85.jpg%26rurl=http%253A%252F%252Fpicas aweb.google.com%252Flh%252Fphoto%252FY1Z5_iRxstehu fT7YWz8cw%26size=619KB%26name=16%2b83%2b137%2bluke %2bm...%26p=F-16%2bTAIL%26oid=dd359c3a4bb95be4d07f7fa8100a9fdd%2 6fr2=%26no=24%26tt=11900%26b=21%26ni=20%26sigr=11r goaqo9%26sigi=12p70s9ti%26sigb=13dabkkcr%26.crumb= lYUVMDPL1Df)
منبع: 1.مجموعه علوم هوانوردی-جلد1
نویسنده: کاشانیان
2.aerocenter.ir
http://www.aerocenter.ir/upload/images/98523578002696030937_thumb.jpg (http://www.aerocenter.ir/upload/viewer.php?file=98523578002696030937.jpg)
به طور کلی دم به دو قسمت تقسیم می شود:
آ_دم عمودی : سکانی است عمود بر قسمت انتهایی تنه یک وسیله پرنده که شامل دو قسمت ثابت پایدار کننده عمودی (VERTICAL STABILIZER)و متحرک (RUDDER) می باشد.
RUDDER: سکانی است که به قسمت عقب سکان عمودی چسبیده و حول محور عمودی خود بر روی پاشنه به سمت چپ یا راست می چرخد و حرکت هواپیما را حول محور عمودی تامین می کند. یعنی هواپیما بدون تغییر ارتفاع به چپ یا راست حرکت می کند.به این نوع چرخش YAW می گویند.
http://images.brighthub.com/79/4/794a791648ea94cfddecef4fdb9de1ecfa364daf_large.jpg
VERTICAL STABILIZER : قسمت ثابت دم عمودی است که RUDDER به آن متصل می شود.
ب_ دم افقی HORIZONTAL TAIL : عبارت است از سکانی افقی و ثابت که که در انتهای وسیله نقلیه پرنده قرار می گیرد. این سکان از دو قسمت تشکیل شده، یکی سطح ثابت یا سکان ایستاور (HORIZONTAL STABILIZER) و دیگری سطح متحرک یا سکان فرازبر (ELEVATOR) و از نظر وزن تنها 2 تا 3 درصد وزن هواپیما را موقع برخاستن تشکیل می دهد.
ELEVATOR: سکانی است که معمولا با لولا به سکان افقی ثابت متصل بوده و وظیفه بالا یا پایین بردن دماغه هواپیما را بر عهده دارد. به این نوع چرخش PITCH می گویند.
http://0.tqn.com/d/rcvehicles/1/0/S/7/-/-/Elevators.png
باید خاطر نشان کرد که در برخی موارد، تمام سکان افقی به صورت یکپارچه بوده و از یک قسمت تشکیل شده و دو قسمت نیست. برای بالا یا پایین رفتن هواپیما تمام آن به صورت یک پارچه حول یک لولا می چرخد و به آن پایدارگر (STABILATOR) می گویند. این نوع سکان افقی در دم هواپیماهایی نظیر فانتوم F-4 ، ایگل F-15 و F-16 استفاده شده است.
http://ts3.mm.bing.net/images/thumbnail.aspx?q=923752334198&id=0bde1cd57a2cbc5a410905dcf74be6a7 (http://rds.yahoo.com/_ylt=A2KJke3s_stNmhYAnwWJzbkF;_ylu=X3oDMTBqaTFoaGx vBHBvcwMxNwRzZWMDc3IEdnRpZAM-/SIG=1hj2766o9/EXP=1305243500/**http%3a//images.search.yahoo.com/images/view%3fback=http%253A%252F%252Fimages.search.yahoo .com%252Fsearch%252Fimages%253Fp%253DF-4%252BTAIL%2526ei%253Dutf-8%2526fr%253Dsfp%26w=500%26h=385%26imgurl=farm3.st atic.flickr.com%252F2584%252F3956349494_640ca0474b _z.jpg%26rurl=http%253A%252F%252Fwww.flickr.com%25 2Fphotos%252Filvolo%252F3956349494%252F%26size=82K B%26name=Phantom%2b-%2bTail%2b%257C...%26p=F-4%2bTAIL%26oid=0dd49019cf083d0e3b30d94084193233%26 fr2=%26no=17%26tt=36900%26sigr=11f32trkl%26sigi=11 oaf2f1l%26sigb=127r0vc29%26.crumb=lYUVMDPL1Df)http ://ts4.mm.bing.net/images/thumbnail.aspx?q=894520722643&id=3a5c186f177409e659a36fa07f3301b7 (http://rds.yahoo.com/_ylt=A2KJkesNAMxNgjwAvgKJzbkF;_ylu=X3oDMTBpaWhqZmN tBHBvcwMzBHNlYwNzcgR2dGlkAw--/SIG=1i2rgvlgm/EXP=1305243789/**http%3a//images.search.yahoo.com/images/view%3fback=http%253A%252F%252Fimages.search.yahoo .com%252Fsearch%252Fimages%253Fp%253DF-15%252BTAIL%2526ei%253Dutf-8%2526y%253DSearch%2526fr%253Dsfp%26w=640%26h=480% 26imgurl=farm4.static.flickr.com%252F3569%252F4614 438718_2bf3342b00_z.jpg%26rurl=http%253A%252F%252F www.flickr.com%252Fphotos%252Fjw-jets%252F4614438718%252F%26size=121KB%26name=USAF% 2bF-15%2bTail%2bs...%26p=F-15%2bTAIL%26oid=357963bcc863fd978ab638343b9aa1af%2 6fr2=%26no=3%26tt=5870%26sigr=11g95ojkn%26sigi=11o 17r3op%26sigb=12hjv5cmu%26.crumb=lYUVMDPL1Df)http://ts4.mm.bing.net/images/thumbnail.aspx?q=889411080959&id=206fee735fb5531eb7db3b6d4816bb9d (http://rds.yahoo.com/_ylt=A2KJkIdnAMxNyQgApN.JzbkF;_ylu=X3oDMTBqOWZvY2x qBHBvcwMyNARzZWMDc3IEdnRpZAM-/SIG=1m7rm54u1/EXP=1305243879/**http%3a//images.search.yahoo.com/images/view%3fback=http%253A%252F%252Fimages.search.yahoo .com%252Fsearch%252Fimages%253Fp%253DF-16%252BTAIL%2526b%253D21%2526ni%253D20%2526ei%253D utf-8%2526y%253DSearch%2526xargs%253D0%2526pstart%253D 1%2526fr%253Dsfp%26w=1140%26h=1600%26imgurl=lh4.gg pht.com%252F_vu7m_ZOxM9o%252FR-BzTqNV1SI%252FAAAAAAAAU0w%252F3hHs3OHJRYQ%252FF-16_83-137_Luke_May85.jpg%26rurl=http%253A%252F%252Fpicas aweb.google.com%252Flh%252Fphoto%252FY1Z5_iRxstehu fT7YWz8cw%26size=619KB%26name=16%2b83%2b137%2bluke %2bm...%26p=F-16%2bTAIL%26oid=dd359c3a4bb95be4d07f7fa8100a9fdd%2 6fr2=%26no=24%26tt=11900%26b=21%26ni=20%26sigr=11r goaqo9%26sigi=12p70s9ti%26sigb=13dabkkcr%26.crumb= lYUVMDPL1Df)
منبع: 1.مجموعه علوم هوانوردی-جلد1
نویسنده: کاشانیان
2.aerocenter.ir