کانابیس چیست ؟

[A M S E T I S]

"کانابیس ساتیوا" یا همان گیاه شاهدانه قرن‌ها برای مصارف صنعتی و طبی و به خاطر اثرات روانگردان یا برانگیختگی ذهنی حاصل از آن کشت می‌شده است.

ماری جوانا، حشیش و روغن حشیش همگی از گیاه کانابیس گرفته می‌شوند. نام‌های عامیانه فرآورده‌های کانابیس، ماری جوانا (گراس، علف، بنگ، دوا و...)، حشیش، روغن حشیش (روغن علف، روغن عسل) و، چرس است.

کانابیس گیاه بومی خاص استوایی و آب و هوای معتدل است. عملیات غیرقانونی مدرن برای کشت این گیاه، از روش های پیشرفته برای تولید انواع پرقدرت آن استفاده می‌کند.
بیش از شصت و یک ماده شیمیایی که "کانابینویید" نامیده می‌شوند، از گیاه کانابیس به دست می‌آیند. Thc (دلتا- ۹- تتراهیدروکانابینول)، کانابینوئید اصلی روان گردان و عامل اصلی بالا رفتن خلق در زمان استعمال ماری جوانا یا حشیش است.

سطح thc موجود در گیاه کنفی که برای مصارف صنعتی کشت می‌شود، بسیار ناچیز است.
رشته های کنف برای ساختن طناب، پارچه و کاغذ به کار می‌روند. دانه‌های آن حاوی مقدار زیادی پروتئین هستند و روغنی تولید می‌کنند که دارای ارزش غذایی و صنعتی است.
بسیاری از ادعاها در مورد مصارف ماری جوانا در پزشکی از نظر علمی به اثبات نرسیده‌اند، اما پژوهش ها نشان می‌دهد که thc و سایر کانابینوئیدهای خالص می تواند در برطرف کردن تهوع و استفراغ و افزایش اشتها موثر باشند.

این خاصیت می‌تواند برای افراد مبتلا به ایدز یا کسانی که داروهای شیمی درمانی دریافت می کنند، موثر باشد. برای پی بردن به ارزش طبی ماری جوانا در تسکین درد، کاهش اسپاسم های عضلانی و کنترل برخی انواع صرع نیاز به پژوهش های بیشتری است.
● فراورده‌های کانابیس
"ماری جوانا" جوانه و برگ گیاه خشک شده کانابیس است. رنگ آن از سبز مایل به خاکستری تا قهوه ای مایل به سبز متغیر بوده و می تواند حاوی تخم و ساقه باشد.
"حشیش" صمغ متراکم شده و خشک شده گل‌های کانابیس است. رنگ آن از قهوه‌ای تا سیاه متغیر است و به صورت قطعه‌ای به فروش می‌رسد.
"روغن حشیش" از راه جوشانیدن گل ها یا صمغ کانابیس در حلال آلی به دست می آید و ماده ای چسبنده به رنگ قهوه ای مایل به قرمز یا سبز است. میزان thc در هریک از گونه های کانابیس متفاوت است.

گرچه حشیش عموماً قوی تر از ماری جوانا است ولی روغن حشیش معمولاً قوی ترین شکل موجود است.

ماری جوانا، حشیش یا روغن حشیش گاه با تنباکو مخلوط شده و به شکل سیگار پیچیده می شود که به "سیگاری" معروف است و یا اینکه توسط پیپ استعمال می شود.
کانابیس گاه در خوراکی هایی مثل کیک های شکلاتی و یا نوشیدنی ها به کار می رود.انواع مصنوعی thc تحت عنوان "مارینول" تولید می شوند. یک کانابینوئید مصنوعی (نابیلون) با نام تجارتی "سزامت" به فروش می رسد. هر دوی اینها برای مبتلایان به سرطان یا ایدز تجویز می شوند.

کانابیس رایج‌ترین داروی غیرقانونی مورد استفاده در کشور‌های غربی است و مصرف آن در میان دانشجویان پس از الکل و سیگار قرار دارد.با این وجود کانابیس اکثراً به صورت گه گاه و برای تفنن استعمال می شود. میزان های یاد شده در میان مردان به طور چشمگیری بیشتر از زنان بوده است.

● مصرف کانابیس چه احساسی ایجاد می‌کند؟
تاثبر کانابیس بر فرد بسته به عوامل زیر بستگی دارد:
▪ مقدار مصرف.
▪ مدت و تعداد موارد مصرف.
▪ نحوه مصرف یه شکل خوراکی یا تدخینی.
▪ خلق و انتظارات فرد و محیطی که د رآن قرار دارد.
▪ سن فرد.
▪ بیماری‌های جسمی یا روانی فرد.

زمانی که افراد برای اولین بار کانابیس را مورد استفاده قرار می‌دهند، اغلب احساس برانگیختگی روانی می کنند، البته این اثرات با تکرار مصرف نیز ایجاد می‌شوند. تجربه افراد گوناگون از مصرف کانابیس متفاوت است.

برخی احساس آرامش و سرزندگی کرده، پرحرف و شوخ‌طبع می‌شوند، حال آنکه برخی دیگر احساس اضطراب، ترس، ناآرامی و گیجی می‌کنند.علاوه بر آن نوع برانگیختگی فرد از هر نوبت مصرف تا نوبت بعدی می تواند متفاوت باشد.

کسانی که با مصرف دارو آشنا هستند و در این کار حرفه ای شده اند، می دانند چه زمانی مقدار کافی دریافت کرده اند و کی باید مصرف را متوقف کنند و کنترل بیشتری نیز بر اثرات آن دارند، حال آنکه افراد تازه کار این توانایی را ندارند.

کانابیس در دوزهای پایین، ادراک و حس را اندکی مختل می‌کند. کسانی که دارو مصرف می‌کنند، می‌گویند که صدای موسیقی را بهتر می‌شنوند، رنگ ها را درخشان می‌بینند و زمان برای آنها طولانی تر می‌شود. همچنین می‌گویند که حس چشایی، لامسه و بویایی آنها تقویت شده و از بدن خویش آگاه تر می‌شوند. برخی از این وضع لذت می‌برند، حال آنکه بقیه آن را ناراحت کننده می‌یابند.

دود کردن مقادیر بیشتر می‌تواند برخی اثرات مطلوب کانابیس را شدت بخشد، اما احتمال واکنش های ناخواسته و نامطلوب بیشتر است.
مصرف بیش از اندازه می‌تواند احساس از دست دادن کنترل، گیجی، بی قراری، پارانویا و وحشتزدگی را سبب شود.

توهم کاذب (دیدن چیزها و رنگ هایی که می‌دانید واقعی نیستند) یا توهم واقعی (زمانی که ارتباط شما با واقعیت گسسته می شود) می تواند روی دهد.
اثرات فیزیکی کانابیس شامل قرمزی چشم‌ها، خشکی دهان و گلو، تحریک سیستم تنفسی (به دلیل دود ناشی از آن) و اتساع برونش‌ها (گشاد شدن راه های هوایی) است. اشتها و سرعت ضربان قلب افزایش می یابد، حال آنکه فشار خون، تعادل و پایداری کاهش می‌یابد. کانابیس می‌تواند سبب خواب آلودگی یا ناآرامی شود و این بستگی به مقدار داروی دریافت شده و پاسخ فرد بدان دارد.

● این احساسات برای چه مدت دوام دارند؟
زمانی که کانابیس به شکل دود استعمال می‌شود، اثر آن تقریباً بلافاصله ظاهر می‌‌شود و می‌تواند تا چند ساعت باقی بماند و این بستگی به مقدار داروی دریافتی دارد.
زمانی که دارو بلعیده می شود، اثر آن یک ساعت بعد احساس می‌شود و بیش از زمانی که به صورت دود استعمال می شود، باقی می ماند.
گرچه اثرات دارو فقط برای چند ساعت پس از دود کردن آن دوام دارد، thc در سلول های چربی ذخیره شده و طی چند روز یا چند هفته از بدن خارج می‌شود و این بستگی به دفعات مصرف و مقدار دریافتی دارد، به همین دلیل است که تست های کانابیس مدت طولانی پس از ناپدید شدن آثار دارو باقی می‌مانند.

● خطرات کانابیس
تا به حال هیچ کس بر اثر مصرف بیش از اندازه کانابیس نمرده است، اما کانابیس ادراک عمق، گستره توجه و تمرکز را مختل و زمان واکنش را کند می‌کند و قدرت عضلانی را می کاهد و همه اینها بر توانایی فرد در زمان رانندگی اثر می کنند.
کانابیس و الکل اگر همراه با یکدیگر استفاده شوند، اثرات یکدیگر را تشدید می‌کنند و می‌توانند صدمات شدیدی ایجاد کنند.
مسمومیت با کانابیس تفکر و حافظه کوتاه مدت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. استعمال کانابیس در مدرسه یا در حین کار می‌تواند یادگیری و عملکرد فرد را مختل کند.
فرآورده های غیرمجاز کانابیس ممکن است توسط سایر داروها، آفت‌کش ها یا قارچ های سمی آلوده شده باشند.

دوزهای بالای کانابیس به ویژه زمانی که بلعیده شوند، می‌توانند روان پریشی ناشی از مسمومیت را سبب شوند. علائم آن شامل توهمات دیداری و شنیداری، هذیان‌های پارانویید، گیجی و فراموشی است. با قطع مصرف کانابیس، این علائم معمولاً ظرف یک هفته ناپدید می‌شوند.

مصرف کانابیس سرعت ضربان قلب را بالا برده و فشار خون را پایین می‌ورد. در بیماران مبتلا به آنژین صدری و یا سایر بیماری های عروق کرونر،خطر حمله قلبی با مصرف کانابیس افزایش می یابد.

مصرف کانابیس در بارداری می‌‌تواند بر جنینن تاثیر بگذارد. تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است بین مصرف کانابیس در بارداری و مشکلات خفیف شناختی در کودکان رابطه‌ای وجود داشته باشد. دود کانابیس حاوی بسیاری از مواد شیمیایی است که در دود سیگار یافت می‌شود و برای جنین خطرناک است.

● آیا کانابیس اعتیادآور است؟
مصرف کانابیس ممکن است اعتیاد ایجاد کند. کسانی که کانابیس را به طور منظم مورد استفاده قرار می‌دهند، ممکن است، وابستگی خفیف جسمی و یا روانی به آن پیدا کنند.
کسانی که دچار وابستگی روانی هستند، سرخوشی و آرامش ناشی از استعمال دارو را طلب می‌کنند. دارو برای آنها بیش از اندازه اهمیت می‌یابد و ممکن است احساس کنند که بدان نیاز دارند و اگر نتوانند آن را به دست آورند، دچار اضطراب می‌شوند. مصرف متناوب و طولانی مدت دارو می‌تواند به وابستگی جسمی منتهی شود.
کسانی که دچار وابستگی جسمی می‌شوند، ممکن است با قطع ناگهانی مصرف سندرم ترک را به صورت خفیف تجربه کنند.
علائم ترک ممکن است شامل تحریک پذیری، اضطراب، اختلال گوارشی، بی‌اشتهایی، تعریق و اختلال خواب باشد، این علائم عموماً برای حدود یک هفته باقی می‌مانند، گرچه ممکن است اختلال خواب بیشتر طول بکشد.

● اثرات طولانی مدت مصرف کانابیس
کسانی که کانابیس را مقادیر زیاد یا به طور منظم مورد استفاده قرار می‌دهند و یا کسانی که به بیماری های خاص داخلی یا روانپزشکی مبتلا هستند، در معرض خطر اثرات طولانی مدت زیر هستند:
دود کانابیس دارای قطران و سایر عوامل سرطان‌زای شناخته شده است. کسانی که کانابیس را به صورت تدخین مصرف می‌کنند، غالباً افراد تمایل دارند که دود فیلتر نشده را به درون شش‌های‌نشان بفرستند تا به حداکثر اثر برسند. این کار خطر سرطان را افزایش می دهد.

استعمال دود کانابیس موجب تحریک و آسیب سیستم تنفسی می‌شود. دود کردن ماری‌جوانا برای زمانی دراز با برونشیت رابطه دارد. یک بررسی تخمین زده است که سه تا چهار "سیگاری" در روز همان صدمه ای را ایجاد می‌کند که ۲۰ نخ یا بیشتر سیگار معمولی در روز آن را سبب می‌شود.

مسمومیت مزمن با مصرف کانابیس غالباً انگیزه فرد را برای کار و مطالعه کاهش می‌دهد، گرچه این اثر با قطع مصرف دارو از بین می‌رود.

ممکن است رابطه‌ای میان مصرف منظم کانابیس و شروع بیماری اسکیزوفرنی وجود داشته باشد، اما مشخص نیست که آیا مصرف کانابیس منجر به بروز علائم مخفی اسکیزوفرنی می‌شود یا اینکه بروز تدریجی علائم روان پریشی است که سبب می شود فرد برای کنار آمدن با علائم بیماری به کانابیس پناه ببرد.

شواهد نشان می دهد که مصرف مداوم کانابیس در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی علائم روان پریشی را تشدید کرده و دوره بیماری را وخیم تر می‌کند.
مصرف طولانی کانابیس در مقادیر زیاد می‌تواند توجه، حافظه و توانایی پردازش اطلاعات پیچیده را برای هفته ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها پس از قطع دارو مختل کند.

منبع:دکتر زهرا عباسپور