رادیولوژی [بایگانی] - سایت علمی نخبگان جوان

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : رادیولوژی

physician89

20th April 2011, 11:01 PM

می خواستم اطلاعاتی درباره
1. شغل رادیولوژی [soal]
2. بیماری های ناشی از این شغل [soal]
3. راهکارهای درمان تغذیه ای یکی از بیماریهایی که قرار در پاسخ به سوال بالا بگی[soal]

میشه لطف کنی هر چه سریع تر پاسخ بدی [golrooz][golrooz][golrooz][khodahafezi][khodahafezi][khodahafezi]

poune

22nd April 2011, 04:59 PM

تكنولوژی پرتوشناسی(رادیولوژی)

با تولد این تكنولوژی، بشر از پوست و گوشت گذشت و به اعماق شگفت‌انگیز بدن انسان راه یافت و توانست اجزای بدن را بیشتر در معرض دید و بررسی قراردهد.
سخن از دانش‌ رادیولوژی تشخیصی است كه در سال‌های اخیر بسرعت پیشرفت كرده و امكانات تشخیص پزشكی را به طور غیرقابل تصوری به پیش رانده است. بی‌شك به كارگیری این دانش‌، نیاز به تخصص ویژه‌ دارد؛ تخصصی كه در رشته تكنولوژی پرتوشناسی آموزش داده می‌شود. به عبارت دیگر، رشته تكنولوژی پرتوشناسی، نحوة تصویربرداری از اعضای مختلف بدن را برای تشخیص پزشكی آموزش می‌دهد.
دانشجویان این رشته در ابتدا دروس پایه از قبیل فیزیك، آناتومی و فیزیولوژی را مطالعه می‌كنند و سپس دروس تخصصی تصویربرداری پزشكی را می‌آموزند و در همین زمینه با دستگاه‌های تصویربرداری و نحوة كارشان آشنا می‌شوند و پس از 2 سال می‌توانند به عنوان كاردان تصویربرداری، در بخش‌های رادیولوژی شروع به كار كنند.
گفتنی است كه اگر مسؤول تكنولوژی رادیولوژی، آموزش لازم را ندیده باشد علاوه بر اینكه پرتوگیری بیمار را بالا می‌برد و به او آسیب می‌رساند، تصاویر مناسبی نیز از اعضای بدن تهیه نمی‌كند. در نتیجه، دكتر رادیولوژیست نمی‌تواند تفسیر مناسبی از تصاویر داشته و از روی آنها تشخیص پزشكی دهد.
تفاوت توانمندی‌های كاردان و كارشناس این رشته نیز در آن است كه در تكنولوژی پرتوشناسی از دستگاه‌های متفاوتی استفاده می‌شود و از اعضای مختلف بدن تصویربرداری می‌گردد. برخی از این تصویربرداری‌ها ساده است؛ مثل تصویربرداری از دست، پا و انگشتان، اما برخی از تصویربرداری‌ها تداخلی است؛ مثل تصویربرداری از سیستم‌ گوارش، عروق و ادرار كه این‌گونه‌ تصویربرداری‌ها، اختصاصی و نسبتاً دشوار می‌باشد و نیاز به دانش ویژه دارد. در این میان تصویربرداری‌های ساده بر عهده فارغ‌التحصیلان كاردانی و تصویربرداری‌های تخصصی و كار با دستگاه‌های m.r.i و c.p بر عهده فارغ‌التحصیلان كارشناسی است.
توانایی‌های لازم :
كار رادیولوژیست، یك كار بیمارستانی است. از همین رو دانشجوی این رشته باید حس كار در بیمارستان و با بیماران را داشته باشد. همچنین باید بتواند درس‌هایی را كه در طول تحصیل به صورت تئوری فرا گرفته، در كار عملی مورد استفاده قرار دهد و در نهایت لازم است كه در درس‌های زیست‌شناسی، ریاضی و فیزیك توانمند باشد. تسلط به درس‌های ریاضی و فزیك تا جایی مهم است كه برخی از استادان رادیولوژی معتقدند كه دانشجوی این رشته باید از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی و فنی انتخاب گردد. زیرا بدون آگاهی از اصول فیزیك كه بر مبنای آن، كار تصویر‌برداری انجام می‌گیرد، امكان اشتباه در این كار وجود دارد.
موقعیت شغلی در ایران :
كار رادیولوژیست در مقطع كاردانی و كارشناسی یك كار اجرایی است. البته كاردان این رشته بیشتر تصویربرداری ساده مثل تصویربرداری از دست، پا و انگشتان را انجام می‌دهد و كارشناسان این رشته تصویربرداری اختصاصی یا تصویربرداری تداخلی مانند تصویربرداری از دستگاه گوارش یا عروق را بر عهده دارند. در ضمن كار با دستگاه‌هایی مثل توموگرافی و mri در محدوده فعالیت كارشناس این رشته است.
در كل فارغ‌التحصیلان كاردانی این رشته در مؤسسه‌های تصویرنگاری و بیمارستان‌ها می‌توانند به عنوان مسؤول آماده‌سازی دستگاه‌های مختلف رادیوگرافی، انجام عمل رادیولوژی، ظهور و ثبت كلیشه‌های رادیوگرافی فعالیت كنند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
دروس پایه: فیزیك عمومی، تشریح، فیزیولوژی انسان، بهداشت عمومی
دروس اصلی:كمك‌های اولیه و مراقبت از بیمار در بخش پرتوشناسی، تشریح استخوان و مفاصل، اصطلاحات پرتوشناسی و ترمینولوژی پزشكی.
دروس تخصصی:فیزیك پرتوها، فیزیك پرتوشناسی تشخصیص، رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتوهای یون‌ساز، روش‌های پرتوگاری، رادیوگرافی با ماده حاجب، اصول تاریكخانه، اصول نگهداری و تعمیرات مقدماتی دستگاه‌های پرتوشناسی، ارزیابی تكنیكی فیلم‌های پرتونگاری، كارآموزی بیمارستانی.

poune

22nd April 2011, 05:06 PM

مضرات اشعه ایکس

نخستین سمینار سراسری حفاظت در برابر اشعه با هدف اصلی بهینه‌سازی در استفاده از پرتوگیری پزشكی، با حضور جمعی از متخصصان و استادان این رشته در دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی برگزار شد.
در این نشست موضوعاتی مانند قانون و مقررات، حفاظت از اشعه در تشخیص رادیولوژی، تاثیرات یونیزه كردن اشعه و همچنین سیستم‌های بین‌المللی برای حفاظت از اشعه بررسی شد.
علاوه بر این، اطمینان از كیفیت و استانداردهای حفاظت و محاسبه مقدار دارو برای بیماران نیز از دیگر موضوعات مهمی بود كه در این سمینار به بحث و بررسی گذاشته شد.
براساس نتایج به دست آمده از برگزاری این سمینار، یكی از مهم‌ترین اهداف دفتر امور حفاظت در برابر اشعه كشور كه از زیرمجموعه‌های سازمان انرژی اتمی است، اتخاذ تصمیماتی مناسب برای كاهش پرتوگیری بیماران در آزمون‌های مختلف رادیولوژی بوده كه بدون تردید دستیابی به آن مستلزم وضع قوانین و استانداردهایی برای حفاظت و ایمنی در مقابل پرتو خواهد بود
. محققان كشور امیدوارند با دستیابی به این اهداف بتوانند به راهكارهای تاثیرگذاری در این زمینه دست یابند.
اشعه ایكس نخستین بار در سال ۱۸۹۵ میلادی از سوی ویلهلم كنراد رونتگن كشف شد. رونتگن پس از تصویربرداری از دست همسرش، نتایج تحقیقات اولیه خود را همراه با تصویری كه با استفاده از اشعه ایكس گرفته شده بود، به دانشگاه‌های اروپا فرستاد كه شور و هیجان خاصی را در میان محققان اروپایی ایجاد كرد.
پس از مدت كوتاهی اهمیت كاربرد این اشعه در پزشكی بسرعت مورد توجه قرار گرفت. در مراحل ابتدایی اشعه ایكس با استفاده از لوله‌ای كه دیواره‌ای شیشه‌ای داشت تولید می‌شد و اگر چه نتایج شگفت‌انگیزی را به همراه داشت، ولی در بیشتر موارد تصاویر به دست آمده از كیفیت مناسبی برخوردار نبودند.
به همین علت، بسیاری از محققان در تلاش بودند به روش‌های جدیدی برای بهبود روش تصویربرداری و همچنین افزایش كیفیت تصاویر گرفته شده از استخوان‌ها دست یابند.
اولین فناوری ارائه شده در این زمینه طراحی دستگاه‌های جدیدی از سوی هابرت جكسون بود كه از یك صفحه پلاتینیومی كه در مركز لوله‌ای با كاتد خمیده قرار می‌گرفت،‌ تشكیل شده بود. در این روش اشعه‌های كاتدیك روی نقطه كوچكی متمركز‌شده و تصاویر شفاف رادیوگرافی ایجاد می‌شد.
این طرح بسرعت مورد پذیرش قرار گرفته و به بازار تجاری عرضه شد. دومین فناوری بر مبنای استفاده از صفحات فلورسنت طراحی شده بود كه از سوی توماس ادیسون مطرح شد.
او هزاران كریستال را در این دستگاه آزمایش و بررسی كرد و در نهایت از میان آنها تنگستات كلسیم را انتخاب كرد كه البته دانه‌دانه‌بودن تصاویر سبب شده بود، سطح صفحات یكنواخت نباشد و در نخستین ماه‌های پس از كشف اشعه ایكس، استفاده از این اشعه برای تهیه تصاویری از دست در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفت.
دستگاه‌های تصویربرداری اولیه فقط می‌توانستند تصاویری از دست تهیه كنند و قادر به تصویربرداری از دیگر قسمت‌های بدن نبودند.
جنگ جهانی سبب شد تلاش‌های فراوانی برای آموزش رادیولوژیست‌ها و آشنایی آنها با دستگاه‌های تصویربرداری انجام شود و به این ترتیب زمینه‌ مناسبی برای استانداردسازی، قابلیت دسترسی و همچنین افزایش ایمنی تجهیزات رادیولوژی به وجود آمد.
اگرچه كاربرد اشعه ایكس در مراحل اولیه پس از كشف این اشعه با نتایج شگفت‌انگیزی در علم پزشكی همراه بود، اما بتدریج برخی كاربران متوجه ایجاد تغییراتی در پوست شدند كه ناشی از كاربرد این اشعه بود.
با توجه به این‌كه پرتوكاران اولیه از دست خود به عنوان وسیله‌ای برای افزایش قدرت نفوذپذیری اشعه ایجاد می‌كردند این تغییرات پوستی در دست آنها دیده می‌شد. علاوه بر این چندین نفر از كاربران نیز به علت این‌كه در معرض تابش این اشعه بودند جان خود را از دست دادند.
● پیامدهای پرتودهی‌ به روش غیراصولی‌
به‌گفته دكتر محمودرضا كاردان، مدیركل امور حفاظت در برابر اشعه كشور در حال حاضر، ۱۷ درصد پرتوگیری اضافی در كشور وجود دارد كه رقم بسیار بالایی در پرتوگیری پزشكی محسوب می‌شود و این در حالی است كه با انجام اقدامات و راهكارهای ساده می‌توان این میزان پرتو اضافی را به میزان قابل‌توجهی كاهش دارد.
پرتوگیری پزشكی در كشور باید در مسیری حركت كند كه بهترین كیفیت تصویری را با كمترین پرتودهی داشته باشیم كه البته دستیابی به این هدف مستلزم فرهنگ‌سازی و افزایش سطح فرهنگ ایمنی در سطح جامعه است كه بدون تردید انجمن‌ها، دستگاه‌ها و سازمان‌های دانشجویی و دانشگاهی می‌توانند نقش مهمی در این زمینه به عهده داشته باشند.
بررسی پرتوگیری افراد از ۲ دیدگاه شغلی یعنی افرادی كه بر اثر ارتباط با شغل خود در حین كار اشعه دریافت می‌كنند و همچنین پرتوگیری پزشكی یعنی افرادی كه برای تشخیص درمان بیماری به وسیله دستگاه‌های پزشكی مورد آزمایش قرار می‌گیرند، حائز اهمیت است.
با توجه به این‌كه سالانه به طور متوسط افراد زیادی به دلایل مختلف تشخیصی و درمانی توسط آزمایش‌های خاصی در معرض پرتوگیری قرار می‌گیرند. چگونگی حفاظت در برابر پیامدهای ناشی از قرارگیری در معرض اشعه‌ها باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد.
كاردان خاطرنشان كرد: به طور كلی استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری برای درمان و تشخیص بیماری‌ها بسیار موثر است و نتایج رضایت‌بخشی را برای فرد بیمار به همراه دارد. بنابراین با توجه به این‌كه سود این اشعه برای بیمار بسیار بیشتر از پیامدهای نامطلوب ناشی از آن برآورد شده است، باید بتوانیم به روشی برای محاسبه دقیق میزان اشعه تابیده شده به فرد دست یابیم تا براساس نیازمان از اشعه‌ها استفاده كنیم.
متاسفانه بیشترین میزان تخلفات ناشی از پرتوگیری اشتباه در مراكز رادیولوژی بخش دولتی اتفاق می‌افتد كه ناشی از نبود متخصصان رادیولوژی در مراكز دولتی است.
براساس قانون حفاظت در برابر اشعه كه در سال ۱۳۶۸ به تصویب رسیده است، هرگونه استفاده از تجهیزات پرتودهی باید با كسب مجوز اولیه از سازمان انرژی اتمی باشد و كاربرد این تجهیزات نیز باید به افراد متخصص كه با نحوه به كارگیری آن از نظر فنی و مباحث ایمنی آشنایی كامل دارند، سپرده شود؛ اما متاسفانه در بسیاری از مراكز درمانی بخش دولتی فردی كه واجد شرایط باشد، وجود ندارد.
نبود متخصص آموزش‌دیده در مراكز رادیولوژی كه عمدتا با بیماران سر و كار دارند، باعث می‌شود پرتودهی به بیمار و یا هر عمل دیگری كه با موضوع پرتودهی مرتبط است، در فرآیندی منطقی و استاندارد انجام نشود.
در صورتی كه میزان پرتودهی از حد استاندارد افزایش یابد، عوارض و پیامدهای ناشی از آن نیز افزایش خواهد یافت كه در نتیجه سبب بروز مشكلاتی مانند خستگی، اختلالات پوستی و سرطان خواهد شد.
● لزوم توجه به عمر مفید دستگاه‌ها
به گفته دكتر عبدالرسول صداقت، رئیس انجمن رادیولوژی ایران، نیازهای فراوانی در برنامه‌های آموزشی كشور وجود دارد كه بر این اساس با توجه به پیشرفت‌های انجام شده در زمینه دانش و فناوری باید ایجاد تغییرات جدی در برنامه‌های آموزشی را مورد توجه قرار داد.
در زمینه آموزش مردم در ارتباط با اشعه‌های پیرامون آنها نیز باید با همكاری رسانه‌ها برنامه‌هایی را اجرا كرد تا مردم نسبت به خطرات اشعه‌ها آگاه شوند.
امروزه مردم حتی با شنیدن نام اشعه ایكس نیز دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند و این در حالی است كه از بسیاری از خطرات دیگری كه در نتیجه قرار گرفتن در معرض تابش اشعه‌هایی در اطراف آنها ایجاد می‌شود، واهمه‌ای ندارند.
امروزه تقریبا همه اطلاعات لازم درباره این اشعه یعنی اشعه ایكس را در اختیار داریم و بتدریج باید كلمه ایكس را از روی آن برداشته و روی اشعه‌های ناشناسی بگذاریم كه در اطراف ما وجود دارند و هیچ شناختی از آنها نداریم.
وی در ادامه افزود: متاسفانه بیشتر بخش‌های رادیولوژی در بیمارستان و درمانگاه‌های دولتی فاقد مسوول فنی هستند كه این موضوع می‌تواند خطراتی را برای بیماران، همراهان آنها و كارمندان بخش‌های رادیولوژی به همراه داشته باشد.
همچنین گسترش فناوری در سال‌های اخیر سبب شده است متخصصانی از دیگر رشته‌ها مانند قلب و عروق، گوارش و ارتوپدی نیز به كار با اشعه روی آورند، در حالی كه كار با این نوع دستگاه‌ها مستلزم ارائه آموزش‌های علمی و آگاهی از مباحث ایمنی است.
علاوه بر این، متخصصانی كه بیمار را برای انجام رادیوگرافی با اشعه ایكس به مراكز درمانی می‌فرستند، باید بتوانند تشخیص دهند كه رادیوگرافی، سونوگرافی و یا آنژیوگرافی تا چه حدی برای بیمار ضروری است.
یكی از مشكلات مهم ناشی از انجام رادیوگرافی از سوی افراد غیرمتخصص، پرتوگیری غیرضروری و بیش از حد استاندارد است كه می‌تواند بیمار را در معرض خطر قرار دهد. در رادیولوژی تشخیصی هدف این است كه با تصویربرداری به نتیجه‌ای برسیم كه ارزش آن برای حفظ سلامت بیمار به مراتب بیشتر از خطر پرتودهی باشد
بنابراین ، باید تمامی عوامل موثر مورد توجه قرار گیرد؛ اما متاسفانه در بیشتر مراكز دولتی عوارض ایجاد شده در نتیجه تصویربرداری بیش از نتیجه درمانی تا تشخیص بیماری است.
وی در پایان خاطرنشان كرد: فرسودگی دستگاه‌های رادیولوژی در بیمارستان‌های دولتی نیز از جمله موارد مهمی است كه باید مورد توجه قرار گیرد. در بسیاری از این بیمارستان‌ها در بخش رادیولوژی دستگاه‌هایی با قدمت ۴۰ سال وجود دارد كه می‌تواند خطراتی مانند نشت اشعه، كیفیت نامناسب تشخیص و ضرورت تكرار تصویربرداری برای بیمار را به همراه داشته باشد.
متوسط عمر این دستگاه‌ها حدود ۲۰ سال است كه البته گاهی از این دستگاه‌ها ۲ برابر بیشتر از عمر مفید پیش‌بینی شده برای آنها استفاده می‌شود.
این در حالی است كه دستگاه‌های انجام تصویربرداری به قدری حساس هستند كه باید دائم تحت نظارت و كنترل باشند.
● در محاصره امواج‌
اگرچه اشعه ایكس و قرار گرفتن در معرض آن می‌تواند خطرناك باشد، اما آزمایش‌های تصویربرداری با این اشعه بیشتر به گونه‌ای انجام می‌شوند كه نتایج مورد نیاز با حداقل مقدار اشعه فراهم خواهد شد. تصمیم‌گیری برای انجام تصویربرداری با اشعه ایكس براساس نتایج انجام آزمایش و بررسی خطرات بالقوه ناشی از این پرتوها انجام می‌شود.
در آزمایش‌های رادیولوژی تشخیصی كه از اشعه ایكس استفاده می‌شود، میزان خطر براساس نوع آزمون در نظر گرفته شده متفاوت خواهد بود. در بسیاری از آزمون‌های پیشرفته مانند آنژیوگرافی برای باز كردن انسداد و گرفتگی عروق خونی و یا به جریان انداختن غیرمستقیم خون در عروق بدن از تشعشع بسیار زیادی استفاده می‌شود.
اما نتیجه مهم انجام چنین آزمون‌هایی نجات زندگی بیمار است. بنابراین پیامدهای ناشی از قرارگیری در معرض تابش اشعه در درجه دوم اهمیت قرار می‌گیرد. در موارد بسیار نادر در نتیجه انجام این آزمون‌ها بیمار با مشكلات پوستی مواجه می‌شود كه بستگی به شرایط و سیستم بدنی فرد بیمار دارد.
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد آگاهی بیمار درباره وقوع خطرات احتمالی می‌تواند نقش مهمی در آماده كردن بیمار برای مواجه شدن با چنین خطراتی داشته باشد.
به گفته دكتر هاشم رفیعی‌تبار، استاد پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و مدیر گروه فیزیك و مهندسی پزشكی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی حفاظت در برابر اشعه‌ها یكی از مسائل بسیار مهمی است كه در سطح بین‌المللی مطرح شده است.
ما انسان‌ها هر روز در حمامی از اشعه‌ها از اشعه مایكروویو تا اشعه‌هایی كه در انتهای طیف تابش امواج الكترومغناطیسی قرار دارند، غوطه‌ور می‌شویم.
بسیاری از این اشعه‌هایی كه در اطراف ما انسان‌ها وجود دارند، دارای فركانس‌های بالایی هستند و این در حالی است كه بدون آشنایی با عوارض و پیامدهای نامطلوب ناشی از تابش آنها مجوز ورودشان به منزل و محل كار خود را صادر كرده‌ایم.
هر فردی به طور متوسط در سال یك یا ۲ بار با اشعه ‌های پزشكی سر و كار دارد و بنابراین می‌توان گفت در مجموع علاوه بر مخاطراتی كه اشعه‌ های یون ‌ساز پزشكی‌ می‌توانند به همراه داشته باشند در معرض اشعه‌ های غیر یون‌‌سازی هستیم كه از تلفن همراه و مایكروویو تابش می‌شوند كه علاوه بر مزایایی كه دارند، می‌توانند اثرات بسیار مخرب جانبی نیز داشته باشند.
با توجه به این‌كه امروزه دانش انسان در ارتباط با حفاظت در برابر اشعه‌ها در مقایسه با گذشته افزایش یافته، لازم است این موضوع بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
وی در پایان خاطرنشان كرد كه با استفاده از رشته‌هایی نوین مانند نانوتكنولوژی می‌توانیم تعامل اشعه‌ها با بافت‌های زیستی را نیز بررسی كنیم. تعامل این اشعه‌ها با بافت‌های زیستی تعامل پیچیده‌ای است كه نیازمند انجام پژوهش‌های وسیع و گسترده در این زمینه است.
● نخستین دستگاه تصویربرداری در ایران‌
پروفسور حسابی، پدر علم فیزیك و مهندسی نوین ایران در سال ۱۳۰۹، نخستین دستگاه پرتو ایكس را با هدف آشنایی دانشجویان خود با پدیده‌های نوین در ابعاد بسیار كوچك طراحی كرد. پس از یك سال مطالعه و پژوهش در این زمینه با راهنمایی اساتید دانشگاه پلی‌تكنیك و سوربن فرانسه دكتر حسابی موفق به ساخت این دستگاه در آزمایشگاه دانشسرای عالی شد.
پس از این، دكتر تصمیم به ساخت یك دستگاه رادیولوژی بیمارستانی را در ابعاد غیرآزمایشگاهی گرفتند و به همین علت برادرشان را برای گذراندن یك دوره تخصصی تصویربرداری یك ساله به دانشگاه پاریس فرستادند.
پس از اتخاذ چنین تصمیمی زیرزمین بیمارستان گوهرشاد، با مساحت تقریبی ۲۰۰ متر مربع برای انجام پروژه ساخت اولین دستگاه رادیولوژی بیمارستانی در نظر گرفته شد و در نتیجه تلاش‌های بی‌وقفه این محقق بزرگ، نخستین دستگاه تصویربرداری در ایران ساخته شد.