poune
10th April 2011, 05:18 PM
شنیدن اولین کلمات از زبان کودک یکی از شیرین ترین و به یادماندنی ترین لحظات زندگی هر پدر و مادری است.
اما این مرحله شیرین از زندگی کودک نقشی مهم و حیاتی نیز دارد، چرا که کوچک ترین بی توجهی به مشکلات آن می تواند تبعات بسیاری در پی داشته باشد.
سعیده احمدی، کارشناس ارشد گفتار درمانی در این باره به «جام جم» می گوید: «گفتار درمانی یکی از شاخه های علوم توانبخشی است که برای کمک و درمان اختلالات گفتار و زبان مانند لکنت مورد استفاده قرار می گیرد.»
وی به برخی موارد اختلالات گفتاری اشاره می کند و توضیح می دهد: «اختلال یادگیری زبان به این معنی است که بعضی بچه ها دیر شروع به حرف زدن می کنند و برای این کار به کمک های تخصصی نیاز دارند. البته معمولا بچه هایی که اختلال یادگیری زبان دارند، در مدرسه هم با مشکل مواجه خواهند شد. چون زیربنای یادگیری خواندن و نوشتن، زبان است.
در این موارد نیز «گفتاردرمانگر» در بخشی که مشکل زیربنای زبانی دارد، می تواند به کودک کمک کند.»
وی ادامه می دهد: «اختلالات تلفظی هم از دیگر مشکلات است.
البته در این مورد لازم است دقت داشته باشیم هر چه سن کمتر باشد، درمان هم بهتر و راحت تر صورت می گیرد، اما باز هم بزرگسالانی که اختلالات تلفظی دارند، می توانند برای درمان مراجعه کنند.»
کودکانی که عقب ماندگی ذهنی دارند و بچه های کم شنوا هم از دیگر گروه هایی هستند که گفتار درمانگرها با آنها کار خواهند کرد.
شایع ترین اختلال گفتار
یکی از مشکلاتی که شاید بیشتر هم با آن آشنا باشیم، لکنت زبان است.
سعیده احمدی در این مورد توضیح می دهد: «با این که لکنت از کودکی و در سنین زیر ۶ سال شروع می شود، اما گاهی ممکن است درمان نشود و تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.»
وی می افزاید: «لکنت زبان شایع ترین مشکلی است که میان بچه های عادی وجود دارد. به طور تقریبی ۵ درصد بچه های زیر ۶ سال در دوره ای دچار ناروانی سخن گفتن و لکنت می شوند.»
وی به والدین توصیه می کند هیچ وقت با تصور این که شاید لکنت زبان کودک خودش خوب شود، نسبت به این مشکل بی اعتنا نباشند.
این کارشناس گفتاردرمانی یادآور می شود: «گفتار درمانگر به والدین مشاوره خواهد داد که با چه کارهایی لکنت زبان کودک بهبود می یابد.
به عنوان مثال شاید والدین باید عادت های گفتاری شان را تغییر دهند یا تغییراتی در ارتباط شان با کودک ایجاد کنند.
بنابراین اگر آنها چنین مواردی را رعایت کنند، به احتمال زیاد این مشکل کودک نیز درمان خواهد شد.»
احمدی با تاکید بر این نکته که اگر درمان در همان سنین زیر ۶ سال شروع شود، خیلی بهتر بوده و اکثرا هم موفقیت آمیز است، توضیح می دهد: «اگر لکنت زبان کودک زیر ۶ سال درمان نشود، وقتی وارد مدرسه می شود آگاهی زبانی وی بالا رفته و متوجه مشکل گفتاری خود می شود.
همچنین بچه های دیگر هم متوجه این تفاوت خواهند شد، در نتیجه کودک دچار استرس و اضطراب شده و پس از این دیگر لکنت، یک اختلال ساده گفتاری نیست. بلکه موارد روحی، روانی نیز بر لکنت تاثیر گذاشته و درمان آن را مشکل تر می سازد.
به همین دلیل همیشه توصیه می شود به محض این که اولین علائم ناروانی را در سخن گفتن کودک مشاهده کردید، حتما با یک گفتار درمانگر مشورت کنید.»
وی می افزاید: «زمانی که کودک خوب شد نیز ارتباط با گفتار درمانگر را قطع نکنید. چون لکنت در ابتدا گاهی هست و گاهی نیست.
اما والدین نباید تصور کنند در دوره هایی که لکنت وجود ندارد، کودک خوب شده است و در نتیجه درمان را رها کنند. بلکه نظارت گفتار درمانگر باید یک تا دو سال ادامه داشته باشد تا از بهبود قطعی مطمئن شویم.»
سن حرف زدن کودک
کودکان در سنین متفاوتی شروع به حرف زدن می کنند و به همین دلیل حد متوسطی برای تعداد لغات و حرف زدن آنها در نظر گرفته می شود.
احمدی می گوید: «معمولا در یک سالگی بچه به طور متوسط باید ۳ کلمه یاد گرفته باشد و تا یک و نیم سالگی این مقدار به ۲۰ کلمه برسد،که در مورد بعضی ها بیشتر است و بعضی ها کمتر.این تعداد کلمات با افزایش سن کودک نیز افزایش می یابد.
در نتیجه اگر مشخص شد کودک از حد متوسط هم کمتر حرف می زند، باید به متخصص مراجعه کنیم.»
وی می افزاید: «اگر کودکی ۳ سال دارد و خیلی کم حرف می زند، حتما باید به متخصص مراجعه کرد، چون کم کم دارد به سنین مدرسه رفتن هم نزدیک می شود.
البته ممکن است در خانواده این دیر حرف زدن را مربوط به مسائل ارثی بدانند و در نتیجه اقدامی برای بهبود آن نکنند. با این که این مورد زمینه ارثی هم دارد، باید دقت داشته باشیم که این اختلال در همه به یک شدت به ارث نمی رسد.
همچنین ممکن است فردی که در خانواده همین مشکل را داشته از نظر تحصیلی هم موفق نبوده باشد.
درحالی که هیچ کس نمی داند علت اصلی مشکل وی در خواندن و نوشتن، در حقیقت زیر بنای ضعیف زبانی است.»
در نتیجه مشخص است که با مشاهده کوچک ترین نشانه ای از اختلالات گفتاری باید به گفتار درمانگر مراجعه کرد تا از بروز مشکلات بعدی پیشگیری شود.
اما این مرحله شیرین از زندگی کودک نقشی مهم و حیاتی نیز دارد، چرا که کوچک ترین بی توجهی به مشکلات آن می تواند تبعات بسیاری در پی داشته باشد.
سعیده احمدی، کارشناس ارشد گفتار درمانی در این باره به «جام جم» می گوید: «گفتار درمانی یکی از شاخه های علوم توانبخشی است که برای کمک و درمان اختلالات گفتار و زبان مانند لکنت مورد استفاده قرار می گیرد.»
وی به برخی موارد اختلالات گفتاری اشاره می کند و توضیح می دهد: «اختلال یادگیری زبان به این معنی است که بعضی بچه ها دیر شروع به حرف زدن می کنند و برای این کار به کمک های تخصصی نیاز دارند. البته معمولا بچه هایی که اختلال یادگیری زبان دارند، در مدرسه هم با مشکل مواجه خواهند شد. چون زیربنای یادگیری خواندن و نوشتن، زبان است.
در این موارد نیز «گفتاردرمانگر» در بخشی که مشکل زیربنای زبانی دارد، می تواند به کودک کمک کند.»
وی ادامه می دهد: «اختلالات تلفظی هم از دیگر مشکلات است.
البته در این مورد لازم است دقت داشته باشیم هر چه سن کمتر باشد، درمان هم بهتر و راحت تر صورت می گیرد، اما باز هم بزرگسالانی که اختلالات تلفظی دارند، می توانند برای درمان مراجعه کنند.»
کودکانی که عقب ماندگی ذهنی دارند و بچه های کم شنوا هم از دیگر گروه هایی هستند که گفتار درمانگرها با آنها کار خواهند کرد.
شایع ترین اختلال گفتار
یکی از مشکلاتی که شاید بیشتر هم با آن آشنا باشیم، لکنت زبان است.
سعیده احمدی در این مورد توضیح می دهد: «با این که لکنت از کودکی و در سنین زیر ۶ سال شروع می شود، اما گاهی ممکن است درمان نشود و تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.»
وی می افزاید: «لکنت زبان شایع ترین مشکلی است که میان بچه های عادی وجود دارد. به طور تقریبی ۵ درصد بچه های زیر ۶ سال در دوره ای دچار ناروانی سخن گفتن و لکنت می شوند.»
وی به والدین توصیه می کند هیچ وقت با تصور این که شاید لکنت زبان کودک خودش خوب شود، نسبت به این مشکل بی اعتنا نباشند.
این کارشناس گفتاردرمانی یادآور می شود: «گفتار درمانگر به والدین مشاوره خواهد داد که با چه کارهایی لکنت زبان کودک بهبود می یابد.
به عنوان مثال شاید والدین باید عادت های گفتاری شان را تغییر دهند یا تغییراتی در ارتباط شان با کودک ایجاد کنند.
بنابراین اگر آنها چنین مواردی را رعایت کنند، به احتمال زیاد این مشکل کودک نیز درمان خواهد شد.»
احمدی با تاکید بر این نکته که اگر درمان در همان سنین زیر ۶ سال شروع شود، خیلی بهتر بوده و اکثرا هم موفقیت آمیز است، توضیح می دهد: «اگر لکنت زبان کودک زیر ۶ سال درمان نشود، وقتی وارد مدرسه می شود آگاهی زبانی وی بالا رفته و متوجه مشکل گفتاری خود می شود.
همچنین بچه های دیگر هم متوجه این تفاوت خواهند شد، در نتیجه کودک دچار استرس و اضطراب شده و پس از این دیگر لکنت، یک اختلال ساده گفتاری نیست. بلکه موارد روحی، روانی نیز بر لکنت تاثیر گذاشته و درمان آن را مشکل تر می سازد.
به همین دلیل همیشه توصیه می شود به محض این که اولین علائم ناروانی را در سخن گفتن کودک مشاهده کردید، حتما با یک گفتار درمانگر مشورت کنید.»
وی می افزاید: «زمانی که کودک خوب شد نیز ارتباط با گفتار درمانگر را قطع نکنید. چون لکنت در ابتدا گاهی هست و گاهی نیست.
اما والدین نباید تصور کنند در دوره هایی که لکنت وجود ندارد، کودک خوب شده است و در نتیجه درمان را رها کنند. بلکه نظارت گفتار درمانگر باید یک تا دو سال ادامه داشته باشد تا از بهبود قطعی مطمئن شویم.»
سن حرف زدن کودک
کودکان در سنین متفاوتی شروع به حرف زدن می کنند و به همین دلیل حد متوسطی برای تعداد لغات و حرف زدن آنها در نظر گرفته می شود.
احمدی می گوید: «معمولا در یک سالگی بچه به طور متوسط باید ۳ کلمه یاد گرفته باشد و تا یک و نیم سالگی این مقدار به ۲۰ کلمه برسد،که در مورد بعضی ها بیشتر است و بعضی ها کمتر.این تعداد کلمات با افزایش سن کودک نیز افزایش می یابد.
در نتیجه اگر مشخص شد کودک از حد متوسط هم کمتر حرف می زند، باید به متخصص مراجعه کنیم.»
وی می افزاید: «اگر کودکی ۳ سال دارد و خیلی کم حرف می زند، حتما باید به متخصص مراجعه کرد، چون کم کم دارد به سنین مدرسه رفتن هم نزدیک می شود.
البته ممکن است در خانواده این دیر حرف زدن را مربوط به مسائل ارثی بدانند و در نتیجه اقدامی برای بهبود آن نکنند. با این که این مورد زمینه ارثی هم دارد، باید دقت داشته باشیم که این اختلال در همه به یک شدت به ارث نمی رسد.
همچنین ممکن است فردی که در خانواده همین مشکل را داشته از نظر تحصیلی هم موفق نبوده باشد.
درحالی که هیچ کس نمی داند علت اصلی مشکل وی در خواندن و نوشتن، در حقیقت زیر بنای ضعیف زبانی است.»
در نتیجه مشخص است که با مشاهده کوچک ترین نشانه ای از اختلالات گفتاری باید به گفتار درمانگر مراجعه کرد تا از بروز مشکلات بعدی پیشگیری شود.