A M S E T I S
6th April 2011, 09:46 PM
خلاصه
ریشة گیاه شیرین بیان از خانوادة گلیسیرهیزا بوده و ریشة این گیاه دارای طعم بسیار شیرین می باشد بطوری كه پنجاه مرتبه از شكر شیرین تر است. همچنین از ریشة این گیاه هزاران سال بعنوان مادة دارویی استفاده می گردیده و بعنوان یك گیاه دارویی بومی ایرانی از این گیاه استفاده می شده است. در این پروژة تحقیقاتی ریشة این گیاه را از غرب ساوه جمع آوری نموده و در مجاورت هوا خشك كرده و با استفاده از حلال و اسید و باز در چندین مرحله مادة شیمیایی انوكسولون (Enoxolone)را استخراج گردیده است. مادة استخراج شده با استفاده از دستگاههای آنالیتیكی و تكنیكهای MASS و NMR و IR شناسایی گردید. ریشة شیرین بیان دارای 4/1 % گلوكز، 5/2% ساكاروز، 25-30% آمیدون و 2-4% آسپارازین مواد آلبومینوئیدی ، رزین و اسانس می باشد. ولی مواد اصلی آن اسید گلیسیریزیك، اسید گلیسیرهیتینیك و اسید گلیكورونیك می باشد.
واژه های كلیدی : شیرین بیان ، مواد مؤثره ، انوكسولون
مقدمه
شیرین بیان گیاهی است علفی ، با دوام و دارای ساقه هایی به طول نیم تا یك متر كه در محیطهای مساعد به ارتفاع دو متر نیز می رسد. ریشة گیاه شیرین بیان كه دارای مصارف دارویی است به صورت قطعات استوانه ای شكل به قطر نیم تا 5/1 سانتیمتر مقطعی زرد روشن دارد كه نواحی مركزی كمی تیره تر است و در سطح طولی خطوطی به رنگ خاكستری مایل به قهوه ای آنرا دربر می گیرد. ریشة گیاه شیرین بیان دارای مواد شیمیایی با ارزشی است كه گلیسیریزین بعنوان ماده ای فعال ، 50 برابر از شكر شیرین تر است. این ماده حاوی تركیباتی مثل اسید گلیسیریزیك مخلوط با نمكهای پتاسیم و كلسیم، اسید گلیكورونیك و همچنین اسید گلیسیرهیتینیك (انوكسولون) می باشد. از گیاه شیرین بیان بعنوان داروی گیاهی سنتی برای درمان امراضی همچون زخم معده ، زخم اثنی عشر، ترك دهندة اعتیاد، داروی مسكن پوست و درمان اسپاسم كاربرد دارد.
مواد و روشها
سالیانه صدها تن از ریشة گیاه شیرین بیان جهت استخراج مواد با ارزش شیمیایی و دارویی به صورت خام از كشور خارج می شود و فرآورده های آن به كشور وارد می گردد. در این طرح پژوهشی استخراج مادة دارویی انوكسولون (Enoxolone) با فرمول شیمیایی C40H46O4 از ریشة گیاه شیرین بیان انجام گردیده است. استخراج این مادة دارویی به وسیلة حلالهای آلی اسید و باز شیمیایی و تكنیكهای جداسازی در چندین مرحله انجام پذیرفته و مادة استخراجی بوسیلة دستگاههای آنالیز شیمیایی شامل طیف سنجی جرمی (Mass) ، طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (NMR) و طیف سنجی مادون قرمز (IR) و كروماتوگرافی گازی (HPLC) ، شناسایی گردیده است.
نتایج و بحث
نتایج این پژوهش نشان داد كه روشهای جداسازی برای استخراج مادة دارویی انوكسولون (Enoxolone) از ریشة خام شیرین بیان جهت درمان بیماریهای پوستی و خواص درمانی دیگر انجام پذیر است. بر اثر هیدرولیز اسید گلیسیریزیك (Glycyrrhizic acid) مادة مورد نظر (انوكسولون) حاصل می شود. برخی از عصاره های ریشة گیاه شیرین بیان (Licorice) فاقد عناصر زیانبار است كه به این گونه عصاره های گیاهی شیرین بیان عاری از گلیسیریزین (DGL) گفته می شود. كه به غدد فوق كلیوی آسیب نمی رساند و برای افرادی كه از زخمهای معده و اثنی عشر رنج می برند بی ضرر است. محل رویش گیاه در مناطق مختلفی از ایران از قبیل كرمانشاه، خراسان، گیلان، فارس، اصفهان، گرگان، مركزی (ساوه) و - می باشد. خواص درمانی كه برای داروی مورد نظر می توان ذكر كرد از قبیل درمان زخم معده ، تسكین دهندة فشار مخاطی معده، كاهش دهندة اسید معده، ضد گرفتكی عضلات، ضد التهاب، اثر رفع سرفه های عصبی و برونشیت است. و همچنین بعنوان داروی مسكن در التهابات پوستی و برای درمان اسپاسم ،تورم و روماتیسم نیز كاربرد دارد. شناسایی مادة شیمیایی دارویی انوكسولون توسط روشهای طیف سنجی جرمی (Mass) ، طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (NMR) و طیف سنجی مادون قرمز (IR) و كروماتوگرافی گازی (HPLC) مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت. بوسیلة استخراج این مادة دارویی می توان سالیانه از خروج مقادیر زیادی ارز از كشور و ایجاد اشتغال زمینه را جهت استفادة هرچه بهتر از گیاهان دارویی و عدم صادرات گیاهان دارویی خام انجام داد.
ریشة گیاه شیرین بیان از خانوادة گلیسیرهیزا بوده و ریشة این گیاه دارای طعم بسیار شیرین می باشد بطوری كه پنجاه مرتبه از شكر شیرین تر است. همچنین از ریشة این گیاه هزاران سال بعنوان مادة دارویی استفاده می گردیده و بعنوان یك گیاه دارویی بومی ایرانی از این گیاه استفاده می شده است. در این پروژة تحقیقاتی ریشة این گیاه را از غرب ساوه جمع آوری نموده و در مجاورت هوا خشك كرده و با استفاده از حلال و اسید و باز در چندین مرحله مادة شیمیایی انوكسولون (Enoxolone)را استخراج گردیده است. مادة استخراج شده با استفاده از دستگاههای آنالیتیكی و تكنیكهای MASS و NMR و IR شناسایی گردید. ریشة شیرین بیان دارای 4/1 % گلوكز، 5/2% ساكاروز، 25-30% آمیدون و 2-4% آسپارازین مواد آلبومینوئیدی ، رزین و اسانس می باشد. ولی مواد اصلی آن اسید گلیسیریزیك، اسید گلیسیرهیتینیك و اسید گلیكورونیك می باشد.
واژه های كلیدی : شیرین بیان ، مواد مؤثره ، انوكسولون
مقدمه
شیرین بیان گیاهی است علفی ، با دوام و دارای ساقه هایی به طول نیم تا یك متر كه در محیطهای مساعد به ارتفاع دو متر نیز می رسد. ریشة گیاه شیرین بیان كه دارای مصارف دارویی است به صورت قطعات استوانه ای شكل به قطر نیم تا 5/1 سانتیمتر مقطعی زرد روشن دارد كه نواحی مركزی كمی تیره تر است و در سطح طولی خطوطی به رنگ خاكستری مایل به قهوه ای آنرا دربر می گیرد. ریشة گیاه شیرین بیان دارای مواد شیمیایی با ارزشی است كه گلیسیریزین بعنوان ماده ای فعال ، 50 برابر از شكر شیرین تر است. این ماده حاوی تركیباتی مثل اسید گلیسیریزیك مخلوط با نمكهای پتاسیم و كلسیم، اسید گلیكورونیك و همچنین اسید گلیسیرهیتینیك (انوكسولون) می باشد. از گیاه شیرین بیان بعنوان داروی گیاهی سنتی برای درمان امراضی همچون زخم معده ، زخم اثنی عشر، ترك دهندة اعتیاد، داروی مسكن پوست و درمان اسپاسم كاربرد دارد.
مواد و روشها
سالیانه صدها تن از ریشة گیاه شیرین بیان جهت استخراج مواد با ارزش شیمیایی و دارویی به صورت خام از كشور خارج می شود و فرآورده های آن به كشور وارد می گردد. در این طرح پژوهشی استخراج مادة دارویی انوكسولون (Enoxolone) با فرمول شیمیایی C40H46O4 از ریشة گیاه شیرین بیان انجام گردیده است. استخراج این مادة دارویی به وسیلة حلالهای آلی اسید و باز شیمیایی و تكنیكهای جداسازی در چندین مرحله انجام پذیرفته و مادة استخراجی بوسیلة دستگاههای آنالیز شیمیایی شامل طیف سنجی جرمی (Mass) ، طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (NMR) و طیف سنجی مادون قرمز (IR) و كروماتوگرافی گازی (HPLC) ، شناسایی گردیده است.
نتایج و بحث
نتایج این پژوهش نشان داد كه روشهای جداسازی برای استخراج مادة دارویی انوكسولون (Enoxolone) از ریشة خام شیرین بیان جهت درمان بیماریهای پوستی و خواص درمانی دیگر انجام پذیر است. بر اثر هیدرولیز اسید گلیسیریزیك (Glycyrrhizic acid) مادة مورد نظر (انوكسولون) حاصل می شود. برخی از عصاره های ریشة گیاه شیرین بیان (Licorice) فاقد عناصر زیانبار است كه به این گونه عصاره های گیاهی شیرین بیان عاری از گلیسیریزین (DGL) گفته می شود. كه به غدد فوق كلیوی آسیب نمی رساند و برای افرادی كه از زخمهای معده و اثنی عشر رنج می برند بی ضرر است. محل رویش گیاه در مناطق مختلفی از ایران از قبیل كرمانشاه، خراسان، گیلان، فارس، اصفهان، گرگان، مركزی (ساوه) و - می باشد. خواص درمانی كه برای داروی مورد نظر می توان ذكر كرد از قبیل درمان زخم معده ، تسكین دهندة فشار مخاطی معده، كاهش دهندة اسید معده، ضد گرفتكی عضلات، ضد التهاب، اثر رفع سرفه های عصبی و برونشیت است. و همچنین بعنوان داروی مسكن در التهابات پوستی و برای درمان اسپاسم ،تورم و روماتیسم نیز كاربرد دارد. شناسایی مادة شیمیایی دارویی انوكسولون توسط روشهای طیف سنجی جرمی (Mass) ، طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (NMR) و طیف سنجی مادون قرمز (IR) و كروماتوگرافی گازی (HPLC) مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت. بوسیلة استخراج این مادة دارویی می توان سالیانه از خروج مقادیر زیادی ارز از كشور و ایجاد اشتغال زمینه را جهت استفادة هرچه بهتر از گیاهان دارویی و عدم صادرات گیاهان دارویی خام انجام داد.