غزل بارون
15th March 2011, 09:03 AM
انحناي غيرطبيعي ستون فقرات را به يكطرف، اسكوليوز (Scoliosis) مي نامند.
در حالت طبيعي، ستون فقرات در قسمتهاي بالائي كمر كمي به سمت عقب انحناء و در بخش هاي پائيني كمر، ستون فقرات كمي به جلو انحنا دارد. در حالت عادي وقتي ستون فقرات يك نفر از طرفين مشاهده شود اين انحناها ديده مي شوند؛ ولي در صورت مشاهده از جلو يا عقب، اين انحناها قابل ديدن نيستند.
در فرد مبتلا به اسكوليوز وقتي از جلو يا عقب به ستون فقرات نگاه كنيد، مي بينيد كه به طرفين انحنا دارد. اين تغيير شكل ستون فقرات مي تواند به علت تغييرات ساختماني مثل تغيير دائمي استخوانهاي ستون مهره ها يا بافت هاي اطراف آنها و يا اين كه تنها ناشي از انقباض و گرفتگي موقت عضلات مجاور ستون مهره ها باشد.
اسكوليوز معمولاً در دوران نوجواني شروع مي شود و در دختران ۶/۳ برابر پسران است. كمتر از ۱/۰ درصد افراد مبتلا دچار انحناي بسيار شديد (يعني بيش از ۴۰ درجه) هستند و نياز به عمل جراحي پيدا مي كنند.
بيشتر انحناها در معاينات دوره اي به وسيله پزشك در مدارس كشف مي شوند و يا اينكه در فصل تابستان و هنگام شنا، والدين به وجود انحناي غيرطبيعي پي مي برند. تشخيص قطعي و تعيين نوع اسكوليوز با انجام معاينات ارتوپدي دقيق و عكسبرداري با اشعه X حاصل مي شود.
انواع مختلفي از اسكوليوز شناخته شده است. شايع ترين و مهم ترين نوع آن اسكوليوزايديوپاتيك نام دارد كه هيچ دليل شناخته شده اي براي آن پيدا نشده است، البته نظريات مختلفي دربارۀ علل اسكوليوز وجود دارد ولي هيچيك قادر نيست تمام موارد را پوشش دهد؛ هر چند در موارد اسكوليوزايديوپاتيك، وجود ژنهاي خاصي به اثبات رسيده است.
اسكوليوزايديوپاتيك معمولاً در دوران كودكي يا نوجواني شروع مي شود و تا هنگام توقف رشد استخواني به صورت پيشرونده ادامه مي يابد، بنابراين هر چه شروع بيماري زودتر باشد نتيجه آن بدتر است. در كودكان تغيير شكل ستون فقرات تنها علامت بيماري است ولي در بالغيني كه براي مدت طولاني دچار اين تغيير شكل بوده اند ممكن است درد هم ايجاد شود.
برخي انواع ديگر اسكوليوز عبارتند از:
اسكوليوز نوزادي كه در سال اول تولد ديده مي شود و ممكن است خودبخود بهبود يابد و يا اينكه پيشرفت كند.
اسكوليوز عصبي- عضلاني كه در نتيجه اختلال عملكرد عصب يا عضله روي مي دهد و بيشتر اين بيماران دچار بيماري هاي ديگري مثل فلج مغزي هم هستند. اسكوليوز ثانويه كه بر اثر يك بيماري زمينه اي به وجود مي آيد.
اسكوليوز به دنبال آسيب هاي فيزيكي يا اعمال جراحي كه در گذشته در ناحيه كمر انجام شده است و يا اسكوليوز به دنبال پوكي استخوان
در افرادي هم كه دچار انحراف لگن هستند، به صورت جبراني ستون فقرات هم كج مي شود تا فرد بتواند به صورت صاف و عمودي بايستد. اين حالت هم موجب اسكوليوز مي شود.
در مواردي كه يك علت زمينه اي سبب ايجاد اسكوليوز شده است براي درمان اسكوليوز لازم است ابتدا علت زمينه اي برطرف شود ولي در موارد اسكوليوزايديوپاتيك روش هاي درماني خاصي وجود دارد. پيش آگهي بيماري بر اساس محل انحناء و سن بيمار هنگام شروع ضايعه تعيين مي شود.
هر چه محل انحناء بالاتر باشد و هر چه سن شروع ضايعه پائين تر، نتيجه بدتري به دنبال خواهد داشت. در مواردي كه پيش آگهي خوب است به درمان خاصي نياز نيست. فقط بايد بيمار به طور منظم هر ۶ ماه يك بار مورد معاينه قرار گيرد، ولي در مواردي كه پيش آگهي خوب نيست بايد درمان هاي جدي تري در نظر گرفته شود.
در نوجواناني كه انحناي ستون فقرات آنها زياد نيست و استخوان هايشان هنوز به طور كامل رشد نكرده است استفاده از بريس (Brace) توصيه مي شود. بريس در واقع وسيله اي شبيه به كمربند است كه جلوي پيشرفت انحناء را مي گيرد و تا حدي هم آن را تصحيح مي كند.
در حالت طبيعي، ستون فقرات در قسمتهاي بالائي كمر كمي به سمت عقب انحناء و در بخش هاي پائيني كمر، ستون فقرات كمي به جلو انحنا دارد. در حالت عادي وقتي ستون فقرات يك نفر از طرفين مشاهده شود اين انحناها ديده مي شوند؛ ولي در صورت مشاهده از جلو يا عقب، اين انحناها قابل ديدن نيستند.
در فرد مبتلا به اسكوليوز وقتي از جلو يا عقب به ستون فقرات نگاه كنيد، مي بينيد كه به طرفين انحنا دارد. اين تغيير شكل ستون فقرات مي تواند به علت تغييرات ساختماني مثل تغيير دائمي استخوانهاي ستون مهره ها يا بافت هاي اطراف آنها و يا اين كه تنها ناشي از انقباض و گرفتگي موقت عضلات مجاور ستون مهره ها باشد.
اسكوليوز معمولاً در دوران نوجواني شروع مي شود و در دختران ۶/۳ برابر پسران است. كمتر از ۱/۰ درصد افراد مبتلا دچار انحناي بسيار شديد (يعني بيش از ۴۰ درجه) هستند و نياز به عمل جراحي پيدا مي كنند.
بيشتر انحناها در معاينات دوره اي به وسيله پزشك در مدارس كشف مي شوند و يا اينكه در فصل تابستان و هنگام شنا، والدين به وجود انحناي غيرطبيعي پي مي برند. تشخيص قطعي و تعيين نوع اسكوليوز با انجام معاينات ارتوپدي دقيق و عكسبرداري با اشعه X حاصل مي شود.
انواع مختلفي از اسكوليوز شناخته شده است. شايع ترين و مهم ترين نوع آن اسكوليوزايديوپاتيك نام دارد كه هيچ دليل شناخته شده اي براي آن پيدا نشده است، البته نظريات مختلفي دربارۀ علل اسكوليوز وجود دارد ولي هيچيك قادر نيست تمام موارد را پوشش دهد؛ هر چند در موارد اسكوليوزايديوپاتيك، وجود ژنهاي خاصي به اثبات رسيده است.
اسكوليوزايديوپاتيك معمولاً در دوران كودكي يا نوجواني شروع مي شود و تا هنگام توقف رشد استخواني به صورت پيشرونده ادامه مي يابد، بنابراين هر چه شروع بيماري زودتر باشد نتيجه آن بدتر است. در كودكان تغيير شكل ستون فقرات تنها علامت بيماري است ولي در بالغيني كه براي مدت طولاني دچار اين تغيير شكل بوده اند ممكن است درد هم ايجاد شود.
برخي انواع ديگر اسكوليوز عبارتند از:
اسكوليوز نوزادي كه در سال اول تولد ديده مي شود و ممكن است خودبخود بهبود يابد و يا اينكه پيشرفت كند.
اسكوليوز عصبي- عضلاني كه در نتيجه اختلال عملكرد عصب يا عضله روي مي دهد و بيشتر اين بيماران دچار بيماري هاي ديگري مثل فلج مغزي هم هستند. اسكوليوز ثانويه كه بر اثر يك بيماري زمينه اي به وجود مي آيد.
اسكوليوز به دنبال آسيب هاي فيزيكي يا اعمال جراحي كه در گذشته در ناحيه كمر انجام شده است و يا اسكوليوز به دنبال پوكي استخوان
در افرادي هم كه دچار انحراف لگن هستند، به صورت جبراني ستون فقرات هم كج مي شود تا فرد بتواند به صورت صاف و عمودي بايستد. اين حالت هم موجب اسكوليوز مي شود.
در مواردي كه يك علت زمينه اي سبب ايجاد اسكوليوز شده است براي درمان اسكوليوز لازم است ابتدا علت زمينه اي برطرف شود ولي در موارد اسكوليوزايديوپاتيك روش هاي درماني خاصي وجود دارد. پيش آگهي بيماري بر اساس محل انحناء و سن بيمار هنگام شروع ضايعه تعيين مي شود.
هر چه محل انحناء بالاتر باشد و هر چه سن شروع ضايعه پائين تر، نتيجه بدتري به دنبال خواهد داشت. در مواردي كه پيش آگهي خوب است به درمان خاصي نياز نيست. فقط بايد بيمار به طور منظم هر ۶ ماه يك بار مورد معاينه قرار گيرد، ولي در مواردي كه پيش آگهي خوب نيست بايد درمان هاي جدي تري در نظر گرفته شود.
در نوجواناني كه انحناي ستون فقرات آنها زياد نيست و استخوان هايشان هنوز به طور كامل رشد نكرده است استفاده از بريس (Brace) توصيه مي شود. بريس در واقع وسيله اي شبيه به كمربند است كه جلوي پيشرفت انحناء را مي گيرد و تا حدي هم آن را تصحيح مي كند.