پنج شعر از ولادیمیر ناباکوف

[تووت فرنگی]

سال‏هاى سال به تو اندیشیدم‏

سالیان دراز تا به روز دیدارمان‏

آن سال‏ها كه مى‏نشستم تنها و شب بر پنجره فرود مى‏آمد

و شمع‏ها سوسو مى‏زدند.



و ورق مى‏زدم كتابى درباره‏ى عشق‏

باریكه دود روى نوا، گل سرخ‏ها و دریاى مه‏آلود

و نقش تو را

بر شعر ناب و پرشور مى‏دیدم.



در این لحظه‏ى روشن‏

افسوس روزهاى جوانى‏ام را مى‏خورم.

خواب‏هاى وجدآور زمینى، انگار پشه‏هایى كه‏

با درخشش كهربایى بر پارچه‏ى شمعى خزیدند.



تو را خواندم، چشم به راهت ماندم، سال‏ها سپرى شد

من، سرگردان نشیب‏هاى زندگى سنگى‏

در لحظه‏هاى تلخ، نقش تو را

بر شعرى ناب و پرشور مى‏دیدم.

اینك در بیدارى، تو سبك بال آمدى‏

و خرافه باورانه در خاطرم مانده است‏

كه آینه‏ها

آمدنت را چه درست پیش گویى كرده بودند.

[تووت فرنگی]

در سوگ بلوك‏



مه از پس مه روان بود

ماه از پى ماه مى‏شكفت...

و او شیفته‏ى سرزمین‏هاى لاجوردینى كه‏

بهار بى‏خزان ترانه خوانش بود.



در میان مه آن بانوى زیبا

شناور بود، صدایش از دورها شنیده مى‏شد؛

انگار كه ناقوس معبدى دور

انگار كه هلال ماه بر رود.



شناختش‏

در لرزش سایه‏هاى سرخ شامگاهى‏

در كولاك‏ها

در هراس و سكوت میهن پر راز و رمزش.



مغرور و نجیبانه به او دل بست،

استوار و مصمم به سویش رفت،

شوالیه‏ى بى نوا اما

دست سفید برفى او را مجال سودن نیافت.



زمین وحشى‏

گرفته و عبوس، از گردش باز ایستاد؛

و او سوى صفحه‏اى روشن خم شد

دشت‏هاى لخت و بى‏حاصل را از نگاهش گذراند.



فریب خورده‏ى رؤیاى ناگفته،

محصور تاریكى سرد،

دوب شد، چون ماه مه‏آلود،

همچون سرود دور پرستش.





پوشكین، رنگین كمانى بالاى زمین،

لرمانتف، راه شیرى بر فراز كوه‏ها،

تیوچف، جان جارى در تاریكى‏ها،

و فت، مشعلى روشن در معبد.



این‏ها همه از پیش ما پر كشیده‏اند

به بهشت، آن بى‏كرانه‏ى عطرآگین،

تا كه در ساعت موعود

به دیدار روح الكساندر بلوك آیند.



بر مى‏آید از میان انبوه گل‏ها،

از قلعه، سوى پله ‏هاى سپید...،

پیش مى‏آیند در شور و شعف‏

سایه‏هاى لرزان فرشتگان خنیاگر.



پوشكین، نورى پرتألو و با شكوه،

لرمانتف، با تاجى از ستاره‏هاى تابان،

تیوچف، پوشیده از شبنم،

و فت، در رداى حریر و گل سرخ‏هاى زیبا.



تحیت گویان، سرخوش و شادان،

مى‏رسند در پذیره‏ى برادر،

به تاریك روشناى لطیفِ‏

ماه مه‏ى همیشه رخشان.



گذر كرده از كولاك‏ها و باتلاق‏ها

به باغى مى‏رسد برادر راز ناكشان،

فرشته‏ها، همچون طاووس‏

در میان سبزه‏ها مى‏خرامند.



در جامه‏هاى نیل گون،

مى‏نشیند در سایه‏ى شاخسارى‏تر،

سر مى‏دهد آواز

از امیدهاى مقدس، از رؤیاهاى تعبیر یافته.



پوشكین، مى‏خواند از خورشید

لرمانتف، از ستاره‏هاى بر فراز كوه‏ها

تیوچف، از برق آب‏هاى جوشان‏

و فت، از گل سرخ‏هاى معبد جاودان.



در این جمع مى‏درخشد دوستى كه منتظرش بودند

از سراسر بهار غریب، پرصفا و بى تشویش‏

مى‏تراود نور،

آن‏ها نیز ترانه خواهند خواند این گونه لطیف.



چندان جاودانه لطیف كه‏

شاید در این سال‏هاى خشم و اندوه‏

ما نیز از زندان ها

بشنویم پژواك پنهان ترانه‏هاشان را.

[تووت فرنگی]

به یاد گومیلف‏



پاك و مغرور مُردى - مُردى، آن سان كه الهه ‏ى شعر آموخته بودت.

اینك، در آرامش و سكوت یلیسى(2) با تو از پتر، سوار مسى‏

و بادهاى وحشى آفریقا سخن مى‏گوید - پوشكین.

[تووت فرنگی]

اشك هایت را پاك كن و به آن‏چه مى‏گویم گوش ده:

در نیم‏روز آفتابى نجار پیر عینك‏خود را روى میزش جا گذاشت. پسرك شاد و خندان، دوان دوان خود را به كارگاه رساند.بى‏حركت ایستاد، اطراف خود را پایید، پاورچین نزدیك رفت، و آن شیشه‏هاى سبك رالمس كرد، فقط لمسشان كرد، ناگهان غزال تیزپاى خورشید بر سراسر جهان، تاسرزمین‏هاى دور دست ابرى تاختن گرفت، هم چنان كه كورها را شفا و بیناها را شادى‏مى‏بخشید.

[تووت فرنگی]

چهل و سه چهار سالى مى‏شد

كه دیگر مرا در خاطر نداشتى،

ناگهان بى مقدمه و بهانه‏

به دیدنم آمدى، در خواب.



مرا، زندگى كه رنجورم مى‏كند

امروز جُزء جُزئش‏

خود خواسته و به ظرافت‏

با تو دیدارى تدارك دیده است.



گرچه باز سرگرم گیتارت‏

هنوز هم "دختركى" بودى‏

ولى نخواستى با غم كهنه ملولم كنى‏

تنها درآمدى بگویى كه مرده‏اى.