P00NEH
17th February 2011, 04:04 PM
نقش جهان؛ ميراث هزار ساله ايرانيان
جام جم آنلاين: ميدان امام يا نقش جهان به عنوان ميراث هزار ساله ايرانيان هر سال در ايام نوروز ميزبان صدها هزار نفر از گردشگران ايراني و خارجي است.
http://www.jamejamonline.ir/Media/images/1387/12/25/100901559316.jpg
به گزارش فارس، ميدان نقش جهان كه با نام‌هاي ميدان شاه و ميدان امام نيز شناخته مي‌شود، مجموعه بزرگي از ساختمان‌هاي دوره صفوي و هنر معماران چيره دستي است كه از بي‌نظيرترين ميدان‌هاي جهان به حساب مي‌آيد.
طول نقش جهان از شمال به جنوب بالغ بر 500 متر و عرض آن حدود 165 متر است و نام اين ميدان كه امروزه با آن شهرت جهاني يافته از آنجا نشأت مي‌گيرد كه پيش از آن كه شهر اصفهان به پايتختي ايران صفوي برگزيده شود در اين ميدان باغي گسترده به نام نقش جهان وجود داشته است.
در دوره شاه عباس اول، از روي نقشه ميدان حسن پادشاه در تبريز، آن باغ را تا حدود امروزي آن گسترش داده‌اند و در اطراف آن مشهورترين و عظيم‌ترين بناهاي تاريخي اصفهان مانند مسجد جامع عباسي يا مسجد شاه در ضلع جنوبي، مسجد شيخ لطف‌الله در ضلع شرقي، عمارت عالي‌قاپو در ضلع غربي و سردر قيصريه در ضلع شمالي ساخته شده است.
اين ميدان در سده يازدهم هجري قمري يكي از بزرگ‌ترين ميدان‌هاي جهان بوده و در دوره شاه عباس و جانشينان او به محل بازي چوگان، رژه ارتش، چراغاني و محل نمايش‌هاي گوناگون تبديل شده است.
علي‌اكبر اصفهاني معمارچيره دست اين استان ساخت مسجد امام و عالي‌قاپو را بر عهده داشته است و به حق كه توانسته يكي از شاهكارهاي دنيا را براي هزاران سال آينده از خود برجاي گذارد.
جهانگردان نامدار اروپايي از جمله شواليه شاردن فرانسوي، تاورنيه، انگلبرت كمپفر و ديگران كه در روزگاران پيشين از پايتخت ايران ديدن كرده‌اند، شرح مفصل اين ميدان را به ثبت رسانده‌اند.
يك ميدان مربع مستطيلي زيبا
ژان شاردن پسر يك مرد جواهرساز پاريس بود كه در سال 1643 ميلادي متولد شد و از دوران كودكي با سنگ‌هاي قيمتي آشنا و فن و هنر جواهرسازي را نزد پدرش آموخت.
وي در 22 سالگي و در سفر دوم خود به ايران در سال 1673 ميلادي به اصفهان آمد و تا سال 1677 در اين شهر اقامت كرد.
ژان‌شاردن پس از سفر خود، نقش جهان را اينگونه توصيف كرده است: اين ميدان يكي از زيباترين ميدان‌هاي جهان است كه به شكل مربع مستطيل و به طول 440 قدم و عرض 160 قدم است.
اطراف ميدان نهري است كه با آجر و آهك سياه كه از سنگ سخت‌تر است، ساخته شده و بين اين نهر و اتاق‌هاي اطراف ميدان فضايي به عرض 20 پا وجود دارد و ديوارهاي ميدان نيز هزاره‌هايي دارد كه به بلندي هزاره‌هاي نهر اما با عرض كمتر است.
اطراف ميدان 200 اتاق به يك اندازه و سبك در دوطبقه ساخته شده و اتاق‌هاي طبقه زيرين هر يك عبارت است از دو دكان كه يكي رو به ميدان و ديگري به طرف بازار است.
طبقه بالا نيز عبارت است از چهار اتاق كه دو تاي آنها به طرف ميدان و دو تا در عقب واقع شده و هر يك از اتاق‌ها رو به ميدان ايواني دارد كه جلوي آنها طارم‌هايي است كه با آجر و گچ و به رنگ سبز و قرمز ساخته شده و بي‌اندازه به چشم زيبا مي‌آيد.
غير از اين اتاق‌ها در اطراف ميدان بناهاي بزرگي است كه عبارتند از در قصر سلطنتي و در حرمسرا در سمت مغرب، در طرف شرق نيز مسجد صدر و يك عمارتي كه ماشين‌هاي متعددي در آن قرار دارد همچنين مسجد شاه در جنوب و بازار شاه در شمال ساخته شده است.
ميدان داراي 12 مدخل عمده و چند مدخل كوچك بوده و در مركز ميدان دكل بزرگي به بلندي 120 پا كه در روزهاي رسمي براي نشانه زدن به كار مي‌رود، وجود دارد.
غير از اين اتاق‌ها در اطراف ميدان بناهاي بزرگي است كه عبارتند از در قصر سلطنتي و در حرمسرا در سمت مغرب، در طرف شرق نيز مسجد صدر و يك عمارتي كه ماشين‌هاي متعددي در آن قرار دارد همچنين مسجد شاه در جنوب و بازار شاه در شمال ساخته شده است.
ميدان داراي 12 مدخل عمده و چند مدخل كوچك بوده و در مركز ميدان دكل بزرگي به بلندي 120 پا كه در روزهاي رسمي براي نشانه زدن به كار مي‌رود، وجود دارد.
اطراف ميدان ميان جوي‌ها و عمارات، درخت‌هاي چنار كاشته‌اند به طوري كه عمارات اطراف ميدان را بدون آنكه از نظر مستور كنند، مانند چتري پوشانده‌اند.
اين درخت‌ها بسيار به زيبايي ميدان مي‌افزايند به ويژه در فصل تابستان و زماني كه ميدان را آب پاشي كنند و اصناف مختلف بساط در آن نگسترانده و نهر نيز پر از آب باشد، از اين روست كه من تصور مي‌كنم زيباترين ميدان دنيا، ميدان اصفهان باشد كه گردش در آن فرح‌بخش و دلكش است.
نقش جهان، ميداني بي‌نظير
آدام اولئاريوس متولد 1599 ميلادي در آلمان، به عنوان مستشار و دبير اول سفارت كشور شاه‌زاده نشين شلزويگ هلشتين در ايران مشغول كار شد.
وي با ثبت خاطرات و وقايع روزانه سفر خود، اقدام به چاپ سفرنامه خود كرد، متن زير از كتاب وي برگرفته شده است.
ميدان بزرگ شهر اصفهان كه معاملات در آن انجام مي‌شود و تفريحگاه مردم نيز به شمار مي‌رود، كاملا بزرگ و وسيع است و ما نظير اين ميدان را از نظر وسعت در هيچ كجاي دنيا مشاهده نكرديم.
در سمت غرب اين ميدان كه كاخ سلطنتي و ديوان خانه شاه در آنجا قرار دارد، يك رديف ساختمان منظم دو طبقه وجود داشته كه جلوي آنها ايوان‌هاي عريضي ساخته‌اند همچنين در حجره‌هاي اين ساختمان‌ها زرگرها و طلافروشان مشغول كار و فروش كالاي خود هستند و جلوي اين ساختمان‌ها يك رديف منظم و مرتب شمشاد كاشته‌اند كه زيبايي خاصي به آنها مي‌دهد و جلوي اين شمشادها نيز سنگاب‌هايي گذاشته شده كه مملو از آب بوده و مردم از آب آنها براي آشاميدن و نظافت و شستشو استفاده مي‌كنند.
سمت شرق ميدان و روبه‌روي قصور سلطنتي، يك راهروي سرپوشيده عريض وجود دارد كه دكان‌هاي اصناف و صنعتگران اصفهاني در آن واقع است، روي اين راهروي سرپوشيده و درست مقابل كاخ سلطنتي، اتاق‌هايي ساخته شده كه به آنها نقاره‌خانه مي‌گويند و نوازندگان ايراني هنگام غروب آفتاب و مواقعي كه شاه از شهر خارج شده و يا وارد آن مي‌شود، نقاره مي‌زنند.
در طرف جنوب ميدان، مسجد فوق‌العاده زيبا و باشكوهي واقع شده كه شايد آن را بتوان بزرگ‌ترين و پرخرج‌ترين مسجد ايران دانست، ساختمان اين مسجد را شاه عباس آغاز كرد و تقريبا به پايان رساند و شاه صفي در چند ساله سلطنت خود فقط يك ديوار و چند سنگ مرمر به آن اضافه كرده و اقدام ديگري براي تكميل آن انجام نداده است.
در بالاي ميدان يك اتاقك چوبي كه چهار چرخ زير آن است، وجود دارد؛ در اين اتاقك كه شاه‌نشين ناميده مي‌شود، شاه در هنگام اين مسابقات و يا آتش بازي‌هايي كه انجام مي‌شود، مي‌نشيند و تماشا مي‌كند. چون اتاقك متحرك است، آن را به هر جايي كه ديد بهتري داشته باشد مي‌برند.
در قسمت غربي ميدان و نزديكي قصر سلطنتي، فالگيران و پيشگويان بساط خود را گسترده و براي اشخاص فال مي‌گيرند، همچنين در شمال ميدان چندين دكه و چادر از جمله شيره‌خانه، چاي‌خانه، و قهوه‌خانه وجود دارد.
در انتهاي شمال ميدان سمت راست، راهي است كه به بازار مي‌پيوندد و داخل بازار يك قيصريه بزرگ است كه انواع كالاهاي گرانبها در آن خريد و فروش مي‌شود.
نقش جهان را به ميدان ناوونا رم ترجيح مي‌دهم
پيترو دلاواله جهانگرد ايتاليايي است كه در سال 1617 ميلادي وارد اصفهان شد، وي در سفرنامه خود در مورد وضع ميدان نقش جهان مي‌گويد: در ميدان نقش جهان مسجدهايي از نوع پنج يا شش مسجدي كه توسط امپراطوران عثماني در قسطنطنيه ساخته شده است وجود ندارد، اما مي‌توان از دو محل اسم برد كه به نظر من نه تنها نظير آنها در قسطنطنيه نيست بلكه با بهترين آثار مسيحيت برابر و حتي بدون ترديد بر آنها مزيت دارند.
ميدان شاه يا ميدان اصلي شهر واقع در جلوي قصر سلطنتي يكي از اين دو محل است كه دور تا دور اين ميدان را ساختمان‌هاي مساوي و موزون و زيبا فرا گرفته كه سلسله آنها در هيچ نقطه قطع نشده است.
درها همه بزرگ و دكان‌ها هم‌سطح خيابان هستند و بالاي آنها ايوان‌ها و پنجره‌ها و هزاران تزيينات مختلف منظره زيبايي به وجود آورده است.
اين حفظ تناسب در معماري و ظرافت كار باعث تجلي بيشتر زيبايي ميدان مي‌شود و با وجودي كه عمارت‌هاي ميدان ناوونا در رم بلندتر و غني‌تر هستند اما بايد بگويم ميدان شاه را به دلايل مختلفي بر آن ترجيح مي‌دهم.
نقش جهان مصلاي كنوني اصفهان
پس از پيروزي انقلاب اسلامي در اين ميدان علاوه بر خريد و فروش، نماز جمعه و اجتماعات سياسي نيز برگزار مي‌شود، از سال 1368 به بعد تردد خودروها در بخش جنوبي ميدان نقش جهان ممنوع شد و تردد در اين بخش به صورت پياده يا با درشكه درآمد.
نقش جهان با تمام جاذبه هاي جهانگردي ايران برابري مي‌كند
ميدان نقش جهان اثري نفيس و با شكوه بوده كه در دنيا از شهرتي چشمگير و بي‌نظير برخوردار است، اين ميدان كه دور تا دور آن را بازار صنوف صنايع‌دستي اشغال كرده به لحاظ توريستي داراي رونق فراواني است همچنين اهميت معماري اين اثر تاريخي تا جايي است كه در فهرست آثار ميراث جهاني يونسكو به ثبت رسيده است.
برخي از باستان شناسان معتقدند عمارت عالي قاپو، مسجد شيخ لطف‌الله، مسجد جامع عباسي، توحيدخانه، سردر قيصريه و راسته بازارها به تنهايي با تمام زيبايي‌ها و جاذبه‌هاي جهانگردي ايران برابري مي‌كند
جام جم آنلاين: ميدان امام يا نقش جهان به عنوان ميراث هزار ساله ايرانيان هر سال در ايام نوروز ميزبان صدها هزار نفر از گردشگران ايراني و خارجي است.
http://www.jamejamonline.ir/Media/images/1387/12/25/100901559316.jpg
به گزارش فارس، ميدان نقش جهان كه با نام‌هاي ميدان شاه و ميدان امام نيز شناخته مي‌شود، مجموعه بزرگي از ساختمان‌هاي دوره صفوي و هنر معماران چيره دستي است كه از بي‌نظيرترين ميدان‌هاي جهان به حساب مي‌آيد.
طول نقش جهان از شمال به جنوب بالغ بر 500 متر و عرض آن حدود 165 متر است و نام اين ميدان كه امروزه با آن شهرت جهاني يافته از آنجا نشأت مي‌گيرد كه پيش از آن كه شهر اصفهان به پايتختي ايران صفوي برگزيده شود در اين ميدان باغي گسترده به نام نقش جهان وجود داشته است.
در دوره شاه عباس اول، از روي نقشه ميدان حسن پادشاه در تبريز، آن باغ را تا حدود امروزي آن گسترش داده‌اند و در اطراف آن مشهورترين و عظيم‌ترين بناهاي تاريخي اصفهان مانند مسجد جامع عباسي يا مسجد شاه در ضلع جنوبي، مسجد شيخ لطف‌الله در ضلع شرقي، عمارت عالي‌قاپو در ضلع غربي و سردر قيصريه در ضلع شمالي ساخته شده است.
اين ميدان در سده يازدهم هجري قمري يكي از بزرگ‌ترين ميدان‌هاي جهان بوده و در دوره شاه عباس و جانشينان او به محل بازي چوگان، رژه ارتش، چراغاني و محل نمايش‌هاي گوناگون تبديل شده است.
علي‌اكبر اصفهاني معمارچيره دست اين استان ساخت مسجد امام و عالي‌قاپو را بر عهده داشته است و به حق كه توانسته يكي از شاهكارهاي دنيا را براي هزاران سال آينده از خود برجاي گذارد.
جهانگردان نامدار اروپايي از جمله شواليه شاردن فرانسوي، تاورنيه، انگلبرت كمپفر و ديگران كه در روزگاران پيشين از پايتخت ايران ديدن كرده‌اند، شرح مفصل اين ميدان را به ثبت رسانده‌اند.
يك ميدان مربع مستطيلي زيبا
ژان شاردن پسر يك مرد جواهرساز پاريس بود كه در سال 1643 ميلادي متولد شد و از دوران كودكي با سنگ‌هاي قيمتي آشنا و فن و هنر جواهرسازي را نزد پدرش آموخت.
وي در 22 سالگي و در سفر دوم خود به ايران در سال 1673 ميلادي به اصفهان آمد و تا سال 1677 در اين شهر اقامت كرد.
ژان‌شاردن پس از سفر خود، نقش جهان را اينگونه توصيف كرده است: اين ميدان يكي از زيباترين ميدان‌هاي جهان است كه به شكل مربع مستطيل و به طول 440 قدم و عرض 160 قدم است.
اطراف ميدان نهري است كه با آجر و آهك سياه كه از سنگ سخت‌تر است، ساخته شده و بين اين نهر و اتاق‌هاي اطراف ميدان فضايي به عرض 20 پا وجود دارد و ديوارهاي ميدان نيز هزاره‌هايي دارد كه به بلندي هزاره‌هاي نهر اما با عرض كمتر است.
اطراف ميدان 200 اتاق به يك اندازه و سبك در دوطبقه ساخته شده و اتاق‌هاي طبقه زيرين هر يك عبارت است از دو دكان كه يكي رو به ميدان و ديگري به طرف بازار است.
طبقه بالا نيز عبارت است از چهار اتاق كه دو تاي آنها به طرف ميدان و دو تا در عقب واقع شده و هر يك از اتاق‌ها رو به ميدان ايواني دارد كه جلوي آنها طارم‌هايي است كه با آجر و گچ و به رنگ سبز و قرمز ساخته شده و بي‌اندازه به چشم زيبا مي‌آيد.
غير از اين اتاق‌ها در اطراف ميدان بناهاي بزرگي است كه عبارتند از در قصر سلطنتي و در حرمسرا در سمت مغرب، در طرف شرق نيز مسجد صدر و يك عمارتي كه ماشين‌هاي متعددي در آن قرار دارد همچنين مسجد شاه در جنوب و بازار شاه در شمال ساخته شده است.
ميدان داراي 12 مدخل عمده و چند مدخل كوچك بوده و در مركز ميدان دكل بزرگي به بلندي 120 پا كه در روزهاي رسمي براي نشانه زدن به كار مي‌رود، وجود دارد.
غير از اين اتاق‌ها در اطراف ميدان بناهاي بزرگي است كه عبارتند از در قصر سلطنتي و در حرمسرا در سمت مغرب، در طرف شرق نيز مسجد صدر و يك عمارتي كه ماشين‌هاي متعددي در آن قرار دارد همچنين مسجد شاه در جنوب و بازار شاه در شمال ساخته شده است.
ميدان داراي 12 مدخل عمده و چند مدخل كوچك بوده و در مركز ميدان دكل بزرگي به بلندي 120 پا كه در روزهاي رسمي براي نشانه زدن به كار مي‌رود، وجود دارد.
اطراف ميدان ميان جوي‌ها و عمارات، درخت‌هاي چنار كاشته‌اند به طوري كه عمارات اطراف ميدان را بدون آنكه از نظر مستور كنند، مانند چتري پوشانده‌اند.
اين درخت‌ها بسيار به زيبايي ميدان مي‌افزايند به ويژه در فصل تابستان و زماني كه ميدان را آب پاشي كنند و اصناف مختلف بساط در آن نگسترانده و نهر نيز پر از آب باشد، از اين روست كه من تصور مي‌كنم زيباترين ميدان دنيا، ميدان اصفهان باشد كه گردش در آن فرح‌بخش و دلكش است.
نقش جهان، ميداني بي‌نظير
آدام اولئاريوس متولد 1599 ميلادي در آلمان، به عنوان مستشار و دبير اول سفارت كشور شاه‌زاده نشين شلزويگ هلشتين در ايران مشغول كار شد.
وي با ثبت خاطرات و وقايع روزانه سفر خود، اقدام به چاپ سفرنامه خود كرد، متن زير از كتاب وي برگرفته شده است.
ميدان بزرگ شهر اصفهان كه معاملات در آن انجام مي‌شود و تفريحگاه مردم نيز به شمار مي‌رود، كاملا بزرگ و وسيع است و ما نظير اين ميدان را از نظر وسعت در هيچ كجاي دنيا مشاهده نكرديم.
در سمت غرب اين ميدان كه كاخ سلطنتي و ديوان خانه شاه در آنجا قرار دارد، يك رديف ساختمان منظم دو طبقه وجود داشته كه جلوي آنها ايوان‌هاي عريضي ساخته‌اند همچنين در حجره‌هاي اين ساختمان‌ها زرگرها و طلافروشان مشغول كار و فروش كالاي خود هستند و جلوي اين ساختمان‌ها يك رديف منظم و مرتب شمشاد كاشته‌اند كه زيبايي خاصي به آنها مي‌دهد و جلوي اين شمشادها نيز سنگاب‌هايي گذاشته شده كه مملو از آب بوده و مردم از آب آنها براي آشاميدن و نظافت و شستشو استفاده مي‌كنند.
سمت شرق ميدان و روبه‌روي قصور سلطنتي، يك راهروي سرپوشيده عريض وجود دارد كه دكان‌هاي اصناف و صنعتگران اصفهاني در آن واقع است، روي اين راهروي سرپوشيده و درست مقابل كاخ سلطنتي، اتاق‌هايي ساخته شده كه به آنها نقاره‌خانه مي‌گويند و نوازندگان ايراني هنگام غروب آفتاب و مواقعي كه شاه از شهر خارج شده و يا وارد آن مي‌شود، نقاره مي‌زنند.
در طرف جنوب ميدان، مسجد فوق‌العاده زيبا و باشكوهي واقع شده كه شايد آن را بتوان بزرگ‌ترين و پرخرج‌ترين مسجد ايران دانست، ساختمان اين مسجد را شاه عباس آغاز كرد و تقريبا به پايان رساند و شاه صفي در چند ساله سلطنت خود فقط يك ديوار و چند سنگ مرمر به آن اضافه كرده و اقدام ديگري براي تكميل آن انجام نداده است.
در بالاي ميدان يك اتاقك چوبي كه چهار چرخ زير آن است، وجود دارد؛ در اين اتاقك كه شاه‌نشين ناميده مي‌شود، شاه در هنگام اين مسابقات و يا آتش بازي‌هايي كه انجام مي‌شود، مي‌نشيند و تماشا مي‌كند. چون اتاقك متحرك است، آن را به هر جايي كه ديد بهتري داشته باشد مي‌برند.
در قسمت غربي ميدان و نزديكي قصر سلطنتي، فالگيران و پيشگويان بساط خود را گسترده و براي اشخاص فال مي‌گيرند، همچنين در شمال ميدان چندين دكه و چادر از جمله شيره‌خانه، چاي‌خانه، و قهوه‌خانه وجود دارد.
در انتهاي شمال ميدان سمت راست، راهي است كه به بازار مي‌پيوندد و داخل بازار يك قيصريه بزرگ است كه انواع كالاهاي گرانبها در آن خريد و فروش مي‌شود.
نقش جهان را به ميدان ناوونا رم ترجيح مي‌دهم
پيترو دلاواله جهانگرد ايتاليايي است كه در سال 1617 ميلادي وارد اصفهان شد، وي در سفرنامه خود در مورد وضع ميدان نقش جهان مي‌گويد: در ميدان نقش جهان مسجدهايي از نوع پنج يا شش مسجدي كه توسط امپراطوران عثماني در قسطنطنيه ساخته شده است وجود ندارد، اما مي‌توان از دو محل اسم برد كه به نظر من نه تنها نظير آنها در قسطنطنيه نيست بلكه با بهترين آثار مسيحيت برابر و حتي بدون ترديد بر آنها مزيت دارند.
ميدان شاه يا ميدان اصلي شهر واقع در جلوي قصر سلطنتي يكي از اين دو محل است كه دور تا دور اين ميدان را ساختمان‌هاي مساوي و موزون و زيبا فرا گرفته كه سلسله آنها در هيچ نقطه قطع نشده است.
درها همه بزرگ و دكان‌ها هم‌سطح خيابان هستند و بالاي آنها ايوان‌ها و پنجره‌ها و هزاران تزيينات مختلف منظره زيبايي به وجود آورده است.
اين حفظ تناسب در معماري و ظرافت كار باعث تجلي بيشتر زيبايي ميدان مي‌شود و با وجودي كه عمارت‌هاي ميدان ناوونا در رم بلندتر و غني‌تر هستند اما بايد بگويم ميدان شاه را به دلايل مختلفي بر آن ترجيح مي‌دهم.
نقش جهان مصلاي كنوني اصفهان
پس از پيروزي انقلاب اسلامي در اين ميدان علاوه بر خريد و فروش، نماز جمعه و اجتماعات سياسي نيز برگزار مي‌شود، از سال 1368 به بعد تردد خودروها در بخش جنوبي ميدان نقش جهان ممنوع شد و تردد در اين بخش به صورت پياده يا با درشكه درآمد.
نقش جهان با تمام جاذبه هاي جهانگردي ايران برابري مي‌كند
ميدان نقش جهان اثري نفيس و با شكوه بوده كه در دنيا از شهرتي چشمگير و بي‌نظير برخوردار است، اين ميدان كه دور تا دور آن را بازار صنوف صنايع‌دستي اشغال كرده به لحاظ توريستي داراي رونق فراواني است همچنين اهميت معماري اين اثر تاريخي تا جايي است كه در فهرست آثار ميراث جهاني يونسكو به ثبت رسيده است.
برخي از باستان شناسان معتقدند عمارت عالي قاپو، مسجد شيخ لطف‌الله، مسجد جامع عباسي، توحيدخانه، سردر قيصريه و راسته بازارها به تنهايي با تمام زيبايي‌ها و جاذبه‌هاي جهانگردي ايران برابري مي‌كند