فلزات

[محسن آزماینده]

چند سال است که مردم توانسته‌اند از فلزات استفاده کنند؟
آیا می‌دانید چند قرن یا چند سال ، پیش از رومیان ، مردم قادر شدند فلز را به کار گیرند و یا نخستین بار فلز را در کجا به کار بردند؟

در این مقاله ، پاسخ این سوالات را خواهیم دانست.
نخستین مسگرها
بشر ، نخستین بار بین سالهای سه هزار تا سه هزار و پانصد سال پیش از میلاد ، به وجود فلزات در سنگ‌های معدنی پی برد. بیش از پنج هزار سال پیش قبل از آن ، تاریخ بشر ، لوازم و اختراعات جنگی را از استخوان ، شاخ ، چوب و سنگ می‌ساخت. نخستین فلزکاران بشری در عراق زندگی می‌کردند. در سال 3500 پیش از میلاد مردمانی که بین دو رودخانه بزرگ دجله و فرات در عراق می‌زیستند، احتمالا با هوش‌ترین مردمان جهان بودند.

در این قسمت از قاره آسیا ، تخته سنگهای بسیاری وجود داشت که دارای سنگ معدن بود. اولین فلزی که از سنگ معدن تهیه شد، مس نامیده شد. بشر ، قطعات مس را پس از گرم کردن می‌کوبید و به شکل ورقه در می‌آورد. آنها لبه این ورقه‌ها را با ضربات چکش به شکل نازک و تیزی در می‌آورند و بدین ترتیب ، نخستین چاقوهای فلزی بشر ساخته شد.

برخی از مجسمه‌های عالی مسی که در سه هزار سال پیش از میلاد مسیح بوجود آمده‌اند، با کوبیدن ورقه‌های مسی بروی قالب حکاکی شده چوبی ساخته شده است. ابتدا فلز را در جایی با میخ می‌کوبیدند. به این ترتیب ، میخ ، بیش از سه هزار سال پیش از رومیان اختراع شد. وقتی فلزات سرد بودند، بشر نخستین آنها را با چکش کوبیده ، به شکل مورد دلخواه در می‌آورد.

اگر فلز سردی خمیدگی تیزی پیدا کند، شکسته می‌شود و ممکن است ترک بردارد. آهنگران پیشین پی برده بودند که فلز سرد فقط کمی قدرت چکش خوردن دارد و برای این که خاصیت چکش خواری زیادتری داشته باشد، باید آن را گرم کرد. نخستین آهنگران یاد گرفتند که مس را در قالب بریزند. اولین اشیا فلزی ساخت بشری مانند خنجر ، تیغ و تبر ، نسبتا صاف بودند.

چگونگی دانش ساخت فلز و طرح انداختن آن فقط در کشور عراق باقی نماند. آهنگران به کشورهای دیگر مسافرت می‌کردند و اغلب کالاهای فلزی خود را با سایر اشیا مورد احتیاج معاوضه می‌کردند. به‌تدریج ، چگونگی ساختن فلز در غرب و قسمتی از جهان که امروزه خاورمیانه می‌نامیم، رواج یافت.



سنگ‌های آسمانی و سنگهای معدنی
فلزاتی که گاه‌گاهی ، از فضای خارج به زمین می‌افتند، می‌تیوریتس یا سنگهای شهابی یا سنگهای آسمانی نامیده می‌شوند. این سنگها ، آهن زیادی در خود دارند. مردمان پیشین فکر می‌کردند که سنگهای شهابی ، فلزاتی هستند از سوی خدایان آسمانی. طی قرن نوزدهم ، اسکیموهای شمال کانادا ، آهنی را که برای لوازم و ابزار جنگی احتیاج داشتند، از خورد کردن قطعات عظیم سنگ‌های آسمانی تهیه می‌کردند.

فلزات در همه جا یافت نمی‌شوند، بلکه از صخره‌های ویژه‌ای که سنگ‌های معدنی نامیده می‌شوند، بدست می‌آیند. بسیاری از سنگ‌های معدنی ، چیزی مانند پوشش هستند و اگر فلزات را مدت مدیدی در هوای آزاد بگذارید، روی آنها را می‌پوشانند. سنگ‌های معدنی که مس دارند، اغلب به رنگ سبز مایل به آبی چون گنبدهای مسی می‌باشند.
فلزی بدست آمده از زمین
ابتدا سنگ معدن را با حفر معادن یا کان‌ها ، استخراج می‌کنند. سپس به قطعات کوچک‌تری بریده ، خرد می‌نمایند و در نهایت به شکل گرد در می‌آورند. سنگ معدن خرد شده را با زغال کک گرم می‌کنند تا فلز آن خارج شود. در زمان‌های باستان ، مردم این کار را با زغال سنگ انجام می‌دادند. بشر اولیه برای تهیه فلزات به سنگ معدن احتیاج داشت و می‌بایست به طریقی ، آن را حفر و خرد می‌کرد. او باید هیزم تهیه می‌کرد و هیزم را به‌آرامی سوزانده ، تبدیل به زغال می‌کرد. وی به دم آهنگری احتیاج داشت تا آتش را پُرحرارت کند، اما این که بشر چگونه کاربرد فلزات را آموخت، بسیار شگفت‌آور است.
عصر برنز
پس از پانصد سال که مس تنها فلز مورد مصرف بود، کشف خیلی مهمی صورت گرفت. حدود سه هزار سال پیش از میلاد مسیح ، بشر فهمید که اگر سنگ روی و مس را پیش از گرم کردن مخلوط کند، مس بهتری بدست خواهد آورد. ترکیب مس و روی که به این ترتیب ساخته می‌شد، قویتر و سخت تر از خود مس بود و طرح انداختن آن نیز آسانتر می‌شد. این فلز ، برنز نامیده می‌شد. برنز ، عمده فلزی بود که تقریبا به مدت دو هزار سال بکار برده شد.

از سال سه هزار تا هزار و دویست پیش از میلاد را (دوران برنز) می‌گویند. در این عصر ، اشیا جدید بسیاری از برنز درست شد. لوازم و ابزار جنگی مانند چکش ، تبر ، خنجر ، بهتر از لوازم عصر حجر بود و احتمالا ساختن آنها آسانتر بود، زیرا دیگر بشر چگونگی ساختن آنها را می‌دانست. لوازم کاملا نو از قبیل: قلم درز ، اره ، مته و سوهان ، همه برای نخستین بار در دوران برنز بوجود آمدند.

در کشور مصر ، حدود 1350 سال پیش از میلاد با 28 گرم طلا در هر سانتی‌متر ، طرح‌های بسیار ظریفی بروی جواهرات می‌ساختند.




دوره آهن
1400 سال پیش از میلاد ، صنعت‌کاران ، استفاده از سنگ آهن را آغاز کردند. اگر سنگ آهن در آتش پُرحرارت زغال ، گرم شود، دیگر فلز درخشان و مذاب از میان آتش بیرون نمی‌ریزد، بلکه در عوض ، چیزی شبیه تفاله نازک دیگ بخار بدست می‌آید. قرن‌های متمادی طول کشید تا صنعت‌کاران نخستین ، این تفاله ناامید کننده را به تیغ عالی تبدیل کردند. صنعت‌کاران ، ابتدا فلز را کوبیده ، به ورقه محکمی مبدل می‌ساختند. سپس آهن را در آتش زغال گرم کرده ، به‌صورت فولاد در می‌آوردند.

انسان‌های پیشین ، با استفاده از گرما ، تفاله را به فولاد محکم‌تری تبدیل می‌کردند. به نظر می‌آید آهن ، اولین بار در ارمنستان ساخته شد و تنها چند قرن پیش بود که آهن بطور چند جانبه در جاهای دیگر دنیا متداول گردید. از سال 600 پیش از میلاد به بعد ، آهن کاملا برای بشر شناخته شد و هرگز هم از پیشرفت باز نماند. بزودی ، آهن ، ارزانتر از برنز شد و در عین حال ، لوازم آهنی محکمتر و تیزتر بود.

با ابزار تازه ، مردم توانستند جنگل‌ها را تمیز کنند، باطلاق را خشک و زمین‌های ناهموار را شخم بزنند. کشاورزی در این دوره پیشرفت بسیاری کرد و مردمانی بیشتری توانستند قوت خود را از زمین تهیه کرده ، بهتر زندگی کنند.
مورد استفاده بیشتر فلزات
تا آغاز دوران مسیحیت ، هنوز بهترین صنعت‌کاران متعلق به سرزمین‌های شرقی دریای مدیترانه و خاور نزدیک بودند، یعنی سرزمین‌های که از یونان تا عراق امروز گسترده می‌شد. آنها موارد استفاده بیشتر فلزات را یاد گرفته بودند. زمانی بین 700_600 سال پیش از میلاد ، مردم لیدی بروی قراضه فلزات ، طرح‌هایی را حک کردند و به این ترتیب ، نخستین سکه‌ها را ساختند و بتدریج چگونگی ضرب سکه به سوی غرب گسترش یافت و در طی چند سال بعد ، ابتدا در یونان و سپس در رم ، سکه‌های عالی ساخته شد.

در طی چند قرن آخر پیش از میلاد ، یونانیان و رومیان ، نوعی برنز براق ساخته ، آن را به جای آینه بکار می‌بردند. رومیان در بنای ساختمان‌ها از فلز استفاده می‌کردند و در‌های برخی از خانه‌ها را از برنز می‌ساختند. رومیان همچنین قفل‌های خیلی پیچیده فلزی با کلیدهای بزرگ درست کرده ، از لوله سربی به عنوان زنگ رومیزی استفاده می‌کردند.

[محسن آزماینده]

دید کلی
امروزه ، بازتاب اثرات فلزات در زندگی انسان ، بقدری محسوس است که هر گاه از فلز نام می‌بریم ، ساختمانهای بدیع و آسمان خراشهای عظیم در برابر چشم مجسم می‌شود، همچنین هواپیماها و موشک‌های غول پیکری به خاطر می‌آید که در دل آسمان و کهکشانها راه می‌پویند و با پرواز خود فاصله و زمان مسافرت را کوتاهتر ساخته ، انسان را در رسیدن به کرات دیگر یاری می‌کنند. راستی اگر فلز نبود، زندگی و تمدن بشری به چنین مرحله‌ای می‌رسید؟

گروهی از عناصر هستند که خواص مشترک معینی دارند. این مواد ، گرما و الکتریسیته را به خوبی هدایت می‌کنند، و به همین دلیل ظروف آشپزی و سیمهای برق از فلز ساخته می شود. فلزها همچنین محکم‌اند و بآسانی می‌توان آنها را شکل داد؛ به همین دلیل است که از آنها برای ساختن سازه هایی از قبیل پلها استفاده می شود. اگر چه شباهتهای زیادی بین فلزها وجود دارد، تفاوتهایی نیز دارند که مشخص می‌کند یک فلز تا چه حد برای یک کاربرد خاص مناسب است.
از 109 عنصری که امروزه شناخته شده است، 87 عنصر فلز است. از فلزها بندرت به شکل خالص استفاده می‌شود؛ معمولا با مخلوط کردن یک فلز با فلزهای دیگر یا غیر فلزها آلیاژی از آن را تشکیل می‌دهند.



شکل واقعی فلزات
شکل واقعی فلزات به اندازه یون و تعداد الکترون‌هایی که هر یون در حوزه اشتراکی دارد و انرژی یون‌ها و الکترون‌ها بستگی دارد. هر قدر فلز گرمتر شود این انرژی زیادتر خواهد شد. پس فلزات گوناگون ممکن است طرح‌های گوناگونی به خود بگیرند. یک فلز ممکن است در حرارت‌های مختلف ، طرح‌های متنوعی را اختیار کند، اما در بیشتر آرایش‌ها ، یون‌ها کاملا پهلوی هم قرار دارند، و معمولا تراکم در فلزات زیادتر از دیگر مواد است.
اختلافات عمده فلزات و دیگر جامدات و مایعات
فلزات هادی خوب برق هستند. چون الکترون‌های آنها برای حرکت مانعی ندارند. همه فلزات جامد و مایع گروهی الکترون آزاد دارند، طبعا همه فلزات هادی‌های خوب الکتریسیته می‌باشند. به این سبب فلزات از دیگر گروه‌های عناصر ، کاملا متفاوت دارد.

اختلاف عمده فلزات و دیگر جامدات و مایعات ، در توانایی هدایت گرما و الکتریسیته است. هادی خوب آزمایش‌های مربوط به گرما جسمی است که ذرات آن طوری تنظیم شوند که بتوانند آزادانه نوسان یافته و به ذرات مجاور خود نیز امکان نوسان آزاد را بدهند. "گرم شدن" همان نوسانات سریع یون‌ها و الکترون‌ها است. در فلزات چون گروه الکترون‌ها ، غبار مانند یون‌ها را احاطه می‌کنند، طبعا هادی‌های خوبی برای حرارت هستند (رسانش گرمایی فلزات).
مقاومت فلز
مقصود آن مقدار باری است که فلز می‌تواند تحمل کرده ، نشکند. بسیاری از فلزات ، وقتی گرم هستند، اگر تحت فشار قرار گیرند، شکل خود را زیادتر از موقعی که سرد هستند، تغییر می‌دهند. بسیاری از فلزات در زیر فشار متغییر مانند نوسانات ، آسانتر از موقعی که سنگین باری را تحمل می‌کنند، می‌شکنند.
چرا فلزات ظاهر درخشنده یا براق دارند؟
دلیل اول آن است که با طرح ریزی و براق کردن صحیح می‌توان فلزات را به شکل خیلی صاف تهیه کرد. گر چه آنها نیز تصاویر را خوب منعکس می‌کنند، ولی ظاهر سفید و درخشان بیشتر قطعات فلزی صیقلی شده را ندارند. بطور کلی جلا و درخشندگی فلز بستگی دارد به گروه الکترون‌های آن دارد.

الکترون‌ها می‌توانند هر نوع انرژی را که به روی فلزات می‌افتد جذب کنند؛ زیرا در حرکت آزاد هستند. بیشتر انرژی الکترون‌ها از تابش نوری است که به آنها می‌افتد، خواه نور آفتاب باشد یا نور برق. اکثر فلزات همه انرژی جذب شده را پس می‌دهند، به همین دلیل ، نه تنها درخشان بلکه سفید به نظر می‌آیند.
چرا فلزات تغییر شکل می‌دهند؟
بسیاری از فلزات در حرارت ویژه‌ای ، آرایش یون‌های خود را تغییر می‌دهند. با تغییر ترتیب آرایش یون‌های بسیاری از خصوصیات دیگر فلز نیز دگرگون می‌شود و ممکن است فلز کم و بیش شکننده ، قردار ، بادوام و قابل انحنا شود یا اینکه انجام کار با آن آسان گردد. بسیاری از فلزات در هنگام سرد بودن ، به سختی تغییر شکل می‌پذیرند. بیشتر فلزات جامد را به زحمت می‌توان در اثر کوبیدن به صورت ورقه و مفتو‌ل‌های سیم در آورده ، ولی اگر فلز گرم شود، انجام هر دو آسان است.

[محسن آزماینده]

برای اینکه یک جسم ، دیگری را گرم کند تماس واقعی بینشان ضروری نیست. مثلا خورشید از فاصله دور همه چیز را گرم می‌کند. گرما به روشهای مختلف ، که هر کدام تحت شرایط مختلفی قابل انجام است، انقال می‌یابد. تنها وجه مشترک این راههای انتقال ، آزمایشهای مربوط به گرما و تعریف بنیادی گرماست. به عبارتی در هر کدام از روشهای انتقال آزمایشهای مربوط به گرما ، انتقال انرژی از جسم گرمتر به جسم سردتر صورت می‌گیرد.








انتقال رسانشی آزمایشهای مربوط به گرما
اگر یک انتهای سیخی را به مدت زیادی داخل اجاقی گرم نماییم، انتهای دیگر آن نیز گرم می‌شود. آزمایش‌های مربوط به گرما از طریق بدنه سیخ ، از انتهای داغ به انتهای سرد منتقل می‌شود. این روش انتقال آزمایشهای مربوط به گرما ، یا شارش انرژی از طریق ماده را رسانش گرمایی می‌گویند. فلزات ، بویژه نقره ، مس و آلومینیوم رساناهای خوب آزمایشهای مربوط به گرما و بیشتر غیر فلزات رساناهای ضعیف آزمایشهای مربوط به گرما هستند. ته مسی ماهی‌تابه آزمایشهای مربوط به گرما را در تمام جهات و بطور یکنواخت در ته ماهی‌‌تابه پخش می‌کند. دسته ماهی‌تابه از جنس چوب یا پلاستیک است که رساناهای ضعیفی هستند. وقتی از این مواد برای جلوگیری از رسانش آزمایشهای مربوط به گرما استفاده می‌شود، عایق حرارتی نامیده می‌شوند.


عکس پیدا نشد عکس پیدا نشد





انتقال همرفت آزمایشهای مربوط به گرما
آب رسانای بسیار ضعیف گرماست. اگر یک ظرف آب را زیر شعله اجاق گاز قرار دهید، ممکن است سطح آب به جوش آید، در حالی که ته آب هنوز سرد باشد. برای اینکه آب بطور یکنواخت گرم شود باید آنرا روی شعله اجاق گاز گذاشت. در این حالت ، آب در ته ظرف گرم و منبسط می‌شود و چگالی آن کاهش می‌یابد. در نتیجه آب گرم از ته ظرف بالا می‌آید و آب سرد پایین رفته و به شعله نزدیکتر می‌شود. این فرآیند را که انتقال همرفت می‌نامند، آنقدر ادامه می‌یابد تا تمامی حجم آب داخل ظرف به نقطه جوش برسد.

انتقال آزمایشهای مربوط به گرما از طریق همرفت فقط تحت شرایط معینی اتفاق می‌افتد. اولین شرط این است که ماده شاره باشد (مایع یا گاز) تا بخش گرم کننده آن بتواند از میان بخش سردتر بالا برود. همچنین شاره باید از پایین گرم یا از بالا سرد شود. در خانه بخاری نزدیک کف اتاق قرار دارد در حالیکه قسمت سردکن یخچال در بالای آن واقع است. وسایل زیادی برای جلوگیری از انتقال آزمایشهای مربوط به گرما از طریق رسانش وجود دارد.

این وسایل با جلوگیری از جریان هوا مانع انتقال آزمایش‌های مربوط به گرما می‌شوند. برای همین ، فضاهای میان دیوارهای خانه را با اسفنج پر می‌کنیم، خودمان را با لایه‌های پشمی می‌پوشانیم و کولمنهای مسافرتی را از اسفنج می‌سازیم. آزمایشها نشان می‌دهد هوا رسانای ضعیفی است و اگر ما بتوانیم آنرا گیر بیاندازیم، می‌توانیم از انتقال همرفتی گرما هم جلوگیری کنیم.








انتقال آزمایشهای مربوط به گرما از طریق تابش
آزمایشهای مربوط به گرما از خورشید از طریق یک فضای وسیع خلا و تهی به زمین می‌رسد و این مسیر را بصورت اشعه ، مانند نور ولی نامرئی طی می‌کند. هر جسم گرم ، حتی انسان از خود اشعه‌هایی گسیل می‌کند. اجسام سرد این آزمایشهای مربوط به گرما را جذب می‌کنند ، بنابراین مثل همیشه انتقال خالص آزمایشهای مربوط به گرما از جسم گرم به جسم سرد صورت می‌گیرد. از اینرو ، آزمایش‌های مربوط به گرما همانند نور از طریق تابش و به خط مستقیم منتقل می‌شود. برای همین ، وقتی در آزمایشهای مربوط به هوا باز مقابل آتش می‌نشینیم، صورت ما از آزمایشهای مربوط به گرما سرخ می‌شود و پشت ما سردتر می‌شود.

کارایی یک جسم در تابش یا جذب آزمایشهای مربوط به گرما به رنگ سطح آن بستگی دارد. جسم سیاه هر تابشی را به سرعت و با کارایی زیاد جذب می‌کند. توانایی تابش انرژی گرمایی از سطح بستگی نزدیکی به توانایی جذب انرژی تابشی توسط آن سطح دارد. جسم سیاه هنگامی که گرم است، یک تابنده عالی است. به همین دلیل پرده‌های خنک کننده موتورها را همواره رنگ سیاه می‌زنند. اما جسم سفید نه جذب کننده خوبی است و نه تابشگر خوب است. به عنوان مثال سطح نقره مانند اغلب فلزات همانند جسم سفید عمل می‌کنند. برای عایق بندی اتاقکهای زیر شیروانی از یک لایه ورق آلومینیوم نیز استفاده می‌شود. ورق آلومینیوم از تابش گرمای داخل به خارج در زمستان و از تابش گرمای خارج به داخل در تابستان جلوگیری می‌کند.

[محسن آزماینده]

مقدمه
فلزات که گروه بزرگی از عناصر جدول تناوبی را تشکیل می‌دهند، دارای خواص به‌خصوصی هستند که تقریبا در تمام فلزات مشترک است. با خواص فیزیکی فلزات آشنا می‌شویم.
چگالی فلزات
چگالی فلزات ، تغییرات وسیعی دارد. از همه عناصر جامد ، لیتیم پایین‌ترین و اوسمیم بالاترین چگالی را دارند. با این همه ، اکثر فلزات در مقایسه با نافلزات جامد ، چگالی نسبتا بالایی دارند. فلزات گروههای IIA , IA که فلزات سبک نامیده می‌شوند، از قاعده کلی قبل مستثنی هستند.

آرایش تنگ چیده اتمها در اکثر بلورهای فلزی ، به توضیح چگالی نسبتا زیاد فلزات کمک می‌کند. فلزات IA بزرگترین شعاعهای اتمی و کوچکترین جرمهای اتمی را در دوره های خود دارند. این عاملها همراه با ساختار بلور آنها ، موجب شده است که چگالی این فلزات به نسبت پایین باشد.
نقاط ذوب و جوش
نقاط ذوب و جوش فلزات ، تغییرات خیلی زیادی از خود نشان می‌دهند. این تغییرات از مقادیر بسیار پایین مربوط به عناصر گازی ( مانند هیدروژن و هلیم ) تا مقادیر خیلی بالا مربوط به عناصر متبلور شده در ساختارهای شبکه کووالانسی ( مانند الماس و بور ) را شامل می‌شود. در نقاط ذوب و جوش فلزات نیز تغییر قابل ملاحظه ای وجود دارد، ولی مقادیر پایین نظیر مقادیر نافلزات گازی مشاهده نمی‌شوند. بطور کلی ، بیشتر فلزات نقاط ذوب و جوش نسبتا بالایی دارند.
قدرت پیوند فلزی
قدرت پیوند فلزی البته مربوط به تعداد الکترونهای نامستقر هر اتم است که در تشکیل پیوند بکار می‌روند. چنانچه فقط الکترونهای np ، ns و الکترونهای جفت نشده n-1)d) یک فلز را به‌عنوان الکترونهای پیوندی به‌حساب آوریم، ترتیبی بدست می‌آید که با ترتیب خواص مورد کفتگو نزدیک است. این تحلیل ، یک ساده انگاری روشن و واضح است، زیرا عوامل دیگری مانند شعاع اتمی ، بار هسته و شکل بلور نیز دخالت دارند.
خواص ناشی از پیوند فلزی
تغییر شکل پذیری ، جلا ، رسانندگی گرمایی و رسانندگی الکتریکی فلزات ، خواصی هستند که کاملا مشخص کننده پیوند فلزی و حالت فلزی است.



رسانندگی الکتریکی
رسانندگی الکتریکی زیاد ( که با واحد اهم/1 اندازه گیری می‌شود ) ویژه فلزات است. فلزات گروه IB ( مس ، نقره و طلا ) رساناهای ممتازی هستند. جز از نظر تشابهات در موقعیت نسبی عناصر یک گروه ، تشخیص نظامهای تناوبی در رسانندگی فلزات مشکل است. به‌طور کلی ، رسانندگی گرمایی ، همپای رسانندگی الکتریکی است.
چکش خواری و قابلیت مفتول شدن
بیشتر فلزات کاملا تغییر شکل پذیرند. فلزات ، چکش‌خوارند و می‌توان آنها را با چکش‌خواری به شکلهای تازه ای در آورد و مفتول شدنی هستند و می‌توان آنها را کشید و به‌صورت سیم در آورد. خصلت بی‌جهت بودن پیوند فلزی ، این نکته را که سطوح حاصل از اتمهای فلزی ، تحت فشار ، به‌سهولت بر یکدیگر می‌لغزند، توجیه می‌کند و به این ترتیب ، می‌توان توضیح داد که چرا بلور یک فلز بی آنکه از هم پاشیده شود، تغییر شکل پذیر است.

وقتی سطوح یک بلور یونی جابجا می‌شود، صف‌بندی جدید ، یونهای دارای بار یکسان را نزدیک هم قرار می‌دهد و منجر به فرو ریختن ساختار بلور می‌شود. بلورهای دارای شبکه کووالانسی ، تنها بوسیله شکستن پیوندهای کووالانسی در بلور تغییر شکل می‌یابند و این ، فرایندی است که همچنین به قطعه قطعه شدن بلور نیز منتهی می‌شود.