مووبل تایپ : از الف تا ی

[Bad Sector]

اسمش را زیاد شنیده اید... نامش را زیر بسیاری از سایتهایی که دوستشان دارید و هر روز به آنها سر می زنید دیده اید... بارها و بارها در انجمن های مختلف اینترنتی به اتاقهای بحث آن برخورده اید و حتی وارد آنها شده اید... اما نمی دانید دقیقا چه جور جانوری است. یکی از دو اسمی که این روزها بین صاحبان سایتها و وبلاگها زیاد شنیده می شود همین است: مووبل تایپ.
سالهاست که با این برنامه کار می کنم. سایتهای زیادی با آن به دنیا آورده ام! هر چند گهگاه مشکلاتی هم داشته اما روی همرفته بسیار آسان، کار مدیریت سایتهایم را به آن سپرده ام... و اکنون که نسخه 4 آن (http://www.movabletype.org/whatsnew.html) چندی است عرضه شده انگار به هرچه آرزو داشتم روزی داشته باشد رسیده ام.
در این سلسله مقالات سعی خواهم کرد مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/) (Movable Type (http://www.movabletype.org/)) را به شما که نمی شناسیدش به زبانی ساده معرفی کنم. اگر علاقمندید، با من باشید.



http://www.writeage.com/images/movable-type-a-z-1.jpg



مووبل تایپ (http://en.wikipedia.org/wiki/Movable_Type)، یک سیستم مدیریت محتواست(CMS (http://en.wikipedia.org/wiki/Content_management_system)). این به معنای آن است که شما برنامه ای دارید که با آن می توانید مطالب سایتتان را مدیریت کنید. این یعنی می توانید مطالبتان را به آسانی دسته بندی کنید، اصلاح کنید، و یا حذف کنید. شاید بگویید همه این کارها را بدون استفاده از هیچ برنامه مدیریت محتوایی هم می توان انجام داد... بله. درست است که مثلا با مایکروسافت فرانت پیج(Front Page (http://www.microsoft.com/frontpage/)) یا Dream Weaver (http://www.adobe.com/products/dreamweaver/) می توان در هر لحظه صفحه جدیدی شامل مطلب جدید ساخت و منتشر کرد و بعد از انتشار هم به ویرایش آن پرداخت ولی مساله اینجاست: به چه آسانی و با صرف چقدر وقت؟

سایتی را در نظر بگیرید که بیش از یکسال از شروع بکارش گذشته (مثل همین سایت writeage.com (http://www.writeage.com/)) . اکنون تعداد زیادی مطلب منتشر شده و شما با تعداد زیادی صفحه جدا جدا مواجهید... حالا فرض کنید می خواهید یک مطلب را ویرایش کنید و یا حتی از آن هم بدتر می خواهید چیز بسیار کوچکی را در قالب سایتتان تغییر دهید(که قاعدتا باید در تمام صفحات تغییر کند). فکر می کنید چقدر زمان می برد؟ اگر از من بپرسید (که در سالهای اولیه ورود Web به ایران بارها اینکار را در ساخت سایتهای ابتدایی ام انجام دادم) خواهم گفت زمان زیادی می گیرد و در بعضی موارد حتی غیر ممکن است!

خب حالا یک سیستم مدیریت محتوا چطور به ما کمک می کند؟ وظیفه اصلی هر سیستم مدیریت محتوایی این است که شما را از دستکاری مکرر قالب و ظاهر سایت بی نیاز می کند. این یعنی، شما یکبار قالب سایت خودتان را طراحی می کنید و به خورد سیستم مدیریت محتوا می دهید. بعد از آن با خیال راحت فقط مطالب خود را در داخل محیط برنامه می نویسید و برنامه خودش آن مطالب را در جاهای مناسب سایتتان منتشر می کند. برنامه مدیریت محتوا برای این کار از بانک اطلاعاتی (Database (http://en.wikipedia.org/wiki/Database)) استفاده می کند. مهمترین مزیت استفاده از یک بانک اطلاعاتی امکان آرشیوکردن و جستجوی مطالب منتشر شده است.

خب پس تا اینجا گفتیم یک برنامه مدیریت محتوا (مثل مووبل تایپ) با استفاده از بانک اطلاعاتی، برای شما امکان انتشار ، آرشیو و جستجوی مطالب را به صورتی آسان فراهم می سازد. این دقیقا همان قابلیتی است که سایتهای ارائه دهنده وبلاگ رایگان در اختیار شما می گذارند. اما زمانی که شما یک سیستم مدیریت محتوای شخصی برای خود و روی سایت خودتان داشته باشید می توانید آن را به طور دلخواه و متناسب با نیاز خودتان پیکر بندی کنید. اینجاست که نیاز به راهنمایی اولیه برای استفاده از یک سیستم مدیریت محتوا خواهید داشت.



http://www.writeage.com/images/movable-type-a-z-2.jpg




سوالی که خیلی ها می پرسند این است: از بین صدها سیستم مدیریت محتوای موجود در اینترنت ، کدام یک از دیگری بهتر است؟ بهتر است پیش از پاسخ به این پرسش، اول ببینیم تفاوت این سیستم های مدیریت محتوا در چیست؟ مهمترین این تفاوتها به شرح زیرند:
زبان برنامه نویسی (PHP, ASP, JSP, Perl,...)، بانک اطلاعاتی که استفاده می کنند (MySQL, PostgreSQL, SQLite, MsSQL,...)، امنیت برنامه، آسانی یادگیری و کاربرد، قدرت برنامه در مدیریت تعداد زیاد مطلب، کد باز بودن یا نبودن برنامه و ... .

حالا فرض کنید شما می خواهید یک برنامه مدیریت محتوا را انتخاب کنید. اگر شما مسلط به PHP و MySQL باشید قطعا اولین گزینه شما برنامه هایی مثل PHPNuke (http://phpnuke.org/) یا PostNuke (http://www.postnuke.com/) خواهد بود که از این زبان و بانک اطلاعاتی استفاده می کنند. در این صورت شما با تسلطی که به PHP دارید خواهید توانست برنامه را آنطور که می خواهید تغییر داده و بهینه سازی کنید.
حالا تصور کنید شما به هیچ زبان برنامه نویسی مسلط نیستید. در این صورت فاکتور زبان برنامه برای شما معنای زیادی نخواهد داشت و امنیت و آسانی کار با برنامه برای شما مهم خواهد بود. می بینید که انتخاب یک برنامه مناسب مدیریت محتوا بستگی زیادی به توانایی، علاقه و سطح نیاز تان دارد.

از این بحث می گذریم و به سراغ سیستم محبوب من می رویم: مووبل تایپ
(http://www.movabletype.org/)مووبل تایپ از زبان برنامه نویسی پرل بهره می برد. پرل (http://www.perl.org/) یک زبان برنامه نویسی سخت و پیچیده، در مقایسه با مثلا PHP به حساب می آید اما این به آن معنا نیست که کار با آن برای شما مشکل تر خواهد بود. بگذارید همین جا رازی را برای شما آشکارکنم. اصلا استفاده از سیستمهای مدیریت محتوا نیازی به دانستن زبانهای برنامه نویسی ندارد ! چرا که این زبان تنها در نوشتن موتور مرکزی سیستم دخالت داشته که اصولا شما با آنها کاری ندارید(مگر در موارد خاص و محدود).

البته این مشکل بودن زبان برنامه نویسی از طرفی خیلی هم خوب است! زمانی را به یاد می آورم که سایتهایم را با PHPNuke (http://phpnuke.org/) به دنیا می آوردم! ماهی نبود که یکی از سایتهایم هک نشوند حتی اگر آنها را بلافاصله به آخرین پچ های امنیتی (Security Patch) مجهز می کردم. اما تا کنون نشنیده ام که یک سایت مووبل تایپی هک شده باشد، شما شنیده اید؟
در پایان این قسمت، ذکر یک نکته را ضروری می دانم. مووبل تایپ یک نرم افزار وبلاگ نویسی نیست... نه که با آن نشود وبلاگ نوشت. نه! منظورم این است که این سیستم مدیریت محتوا چیزی بیش از یک سیستم وبلاگ نویسی ساده در خود دارد. شما با استفاده از آن می توانید پیچیده ترین سایتهای قابل تصور را هم مدیریت کنید. سایتهای خبری، تجاری، گالری های عکس و حتی انجمن های گفتگو!


در این سلسله مقالات سعی خواهم کرد ابتدا به زبانی ساده، مکانیسم عمل مووبل تایپ را شرح دهم و بعد به سراغ روش های نوشتن قالب برای مووبل تایپ می روم. به این وسیله می توانید برای هر سایتی که دلتان خواست (نه الزاما وبلاگ، بلکه هر سایتی) تمپلیت (قالب) دلخواه خودتان را بسازید و از آن در مووبل تایپ استفاده کنید. لطفا در قسمتهای بعد هم با من باشید.

[Bad Sector]

آیا کار با مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/) آسان است؟ آیا بدون آشنایی با زبان پرل (http://www.perl.org/) هم می توان سایتی داشت که از مووبل تایپ به عنوان سیستم مدیریت محتوا بهره گیرد؟ آیا اصلا می شود از همین الان کار با مووبل تایپ را شروع کرد؟

به طور خلاصه، پاسخ هر سه پرسش بالا مثبت است. در قسمت قبلی (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part1.html)، سعی کردم شما را با مفاهیم اولیه سیستمهای مدیریت محتوا آشنا کنم. در این قسمت سعی می کنم بیشتر به مووبل تایپ نزدیک شوم و شما را با مفاهیم اولیه موجود در آن آشنا سازم. اگر علاقمندید در این قسمت هم با من باشید.



http://www.writeage.com/images/movable-type-a-z-2.jpg



در قسمت قبل (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part1.html) گفتیم که سیستم مدیریت محتوا کارش جدا کردن محتوا از ظاهر سایت است. بیایید از همین جا شروع کنیم. شما برای اینکه بتوانید سایتی را مدیریت کنید باید اول آن را بسازید. شاید مشکل ترین قسمت کار هم همین باشد: ساختن قالب سایت.
شما برای داشتن سایتی بر پایه مووبل تایپ در ساده ترین شکل ، مسیر زیر را طی خواهید کرد:

1- مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/) را نصب می کنید. ( اعتقاد دارم سایتهای زیادی، مراحل نصب مووبل تایپ را چه روی سرور لوکال و چه سرورهای واقعی، توضیح داده اند. با این حال اگر دوست داشتید آن را از زبان من بشنوید و البته با توجه به اینکه نصب ورژن 4 (http://www.movabletype.com/download/) برنامه مقدار زیادی با ورژنهای قبلی تفاوت دارد اعلام کنید تا در خدمتتان باشم).

2- تنظیمات مربوط به سایت را در مووبل تایپ انجام می دهید.
3- یکی از قالبهای پیش فرض سیستم را (که در ورژن 4 بسیار زیاد و متنوع (http://www.movabletype.org/2007/07/podcasting-yep-we-got-that.html) هم هستند) انتخاب می کنید.

3- شروع به نوشتن مطالبتان می کنید.

4-همین!


مراحل بالا در صورتی بکارتان می آیند که بخواهید از تمپلیتهای آماده برنامه استفاده کنید (که در مووبل تایپ 4 به آنها استایل -Style- می گویند و خودش بالغ بر دهها استایل مختلف است).

اما از آنجا که هیچ کدام از این استایل ها مناسب زبان فارسی نیستند و اصولا به نظر من استفاده از استایل های پیش فرض سیستمها به خودی خود، کاری بی کلاس است! من توصیه می کنم از همین ابتدا به اصول قالب نویسی برای مووبل تایپ آشنا شوید تا بتوانید سایت مخصوص خودتان را بسازید.

در این صورت من، مراحل خلق یک سایت مووبل تایپی را به نحو زیر تغییر می دهم:


1- قالب مناسب سایت خود را بیافرینید (بدون در نظر گرفتن اینکه سیستم مدیریت محتوایی وجود دارد). برای اینکار راههای زیادی وجود دارد مثلا استفاده از فوتوشاپ (http://www.adobe.com/products/photoshop/index.html) یا Fireworks (http://www.adobe.com/products/fireworks/) یا استفاده از CSS (http://www.w3.org/Style/CSS/) که توضیح آنها موضوع این مطلب نیست. فقط این را بدانید که تقریبا هر تمپلیتی را می توانید انتخاب کنید، با هر شکل و طرحی!

2- یکی از نرم افزارهای فرانت پیج (http://www.microsoft.com/frontpage/) (Front Page (http://www.microsoft.com/frontpage/)) یا دریم ویور (http://www.adobe.com/products/dreamweaver/)(DreamWeaver (http://www.adobe.com/products/dreamweaver/)) را نصب کنید.(از اولی فقط در یک سال اول آشنایی ام با طراحی سایت استفاده کردم و از دومی در 9 سال اخیر لحظه ای جدا نشدم!)

3- حالا قالب ایجاد شده در مرحله 1 را به برنامه Front Page یا DreamWeaver وارد کنید. از اینجا قسمت جالب کار شروع می شود. در این قسمت شما کدهای مووبل تایپ را وارد قالبتان می کنید.

4- همین!


حالا وقت آن است تا کمی بیشتر، طرز کار مووبل تایپ را برایتان توضیح دهم. در واقع مووبل تایپ به عنوان یک موتور مرکزی یا رابط، وظیفه برقراری ارتباط بین قالب، کدهای برنامه (که در مرحله 3 صحبتشان شد) و بانک اطلاعاتی را به عهده دارد.
ساده تر و در قالب مثال، بحث را باز تر می کنم:
فرض کنید در قسمت مرکزی قالبتان جایی برای درج مطالب در نظر گرفته اید (مثل همین قسمتی که الان در سایت writeage (http://www.writeage.com/) در حال خواندن مطلب هستید). حالا شما در قالب خشک و خالی اولیه تان تعدادی کد به شرح زیر وارد می کنید(به وسیله همان برنامه های مرحله 2):


<MTEntries lastn="5">
<MTEntryTitle><br>
<MTEntryBody>
</MTEntries>
در قسمتهای بعدی به طور مفصل تری در باره معنی کدهای MT (http://www.movabletype.org/) توضیح می دهم ولی عجالتا بدانید که خط اول و آخر کد نقش یک ظرف را بازی می کنند که نگهدارنده همه مطالب نوشته شده می باشند."lastn="5 هم نشان می دهد در هر لحظه فقط به نمایش 5 مطلب آخر اضافه شده به سایت نیاز داریم.
خط دوم عنوان مطلب را نشان می دهد و خط سوم هم خود مطلب (متن) را.
در داخل برنامه مووبل تایپ قسمتی برای نوشتن مطالب وجود دارد که شما مطالبتان را در فیلدهای مربوط به خود می نویسید: مثلا عنوان مطلب را در قسمت Entry Title ، متن مطلب را در Entry Body و ... .

حالا بعد از انتشار این قالب، وظیفه مووبل تایپ این است:

1- عناصر موجود در قالب را (که به زبان اصلی وب یعنی HTML توسط دریم ویور یا فرانت پیج ساخته شده) دست نخورده نشان می دهد.

2- هر جا که به کدهای مووبل تایپ (http://www.sixapart.com/movabletype/docs/3.3/a_template_tag_reference/) رسید(که به آنها تگ -Tag - می گویند)، در بانک اطلاعاتی، جستجو می کند و معادل وارد شده به بانک را به جای کد مووبل تایپ نشان می دهد. مثلا برای همین مطلب که در حال خواندنش هستید، مووبل تایپ از عنوان "مووبل تایپ: از الف تا ی (قسمت دوم)" به جای کد MTEntryTitle ااستفاده می کند که من آن را در قسمت Entry Title درون سیستم مدیریت سایتم تایپ کرده ام.
امیدوارم کلیت موضوع را درک کرده باشید. فکر می کنم برای این قسمت، مطلب کافی باشد. در قسمتهای بعدی بیشتر در باره کدهای مووبل تایپ با هم صحبت خواهیم کرد.
اگر سوالی دارید آن را به صورت کامنت مطرح کنید تا دیگران هم استفاده کنند.

[Bad Sector]

در ادامه این سری از مقالات (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part2.html) در باره مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/)، و با توجه به اینکه تعدادی از دوستان عزیز، درخواست کرده اند طریقه نصب مووبل تایپ 4 (http://www.movabletype.org/download.html) روی کامپیوتر شخصی را بنویسم، قبل از ادامه بحث شیرین قالب سازی با مووبل تایپ به آموزش این قضیه می پردازیم. البته شاید کمی تکراری به نظر برسد ولی در هر حال عنوان این مطلب چیزی غیر از این نمی تواند باشد: طریقه نصب مووبل تایپ روی سرور لوکال(Local Server). در صورتیکه علاقمندید، ادامه مطلب برای شماست.



http://www.writeage.com/images/movable-type-a-z-1.jpg



همانطور که راههای زیادی برای رسیدن به خدا هست! برای نصب مووبل تایپ هم روی کامپیوتر شخصی شما راههای زیادی وجود دارد. برای نصب مووبل تایپ از هر کدام از روشها، قدم اول، نصب و راه اندازی یک سرور لوکال(Local Server) روی کامپیوتر شماست. اگر با این اسم، آشنایی ندارید باید بگویم اصلا چیز عجیب و غریب و پیچیده ای نیست. در حقیقت یک سرور لوکال نقش یک سرور مجازی را روی کامپیوتر شما ایفا می کند. یعنی شما می توانید با نصب یکی از آنها، موقعیت فضای واقعی سایتتان را بر روی سرور، بر روی کامپیوتر خود شبیه سازی کنید و به جای تغییر دادن مکرر سایتتان در فضای واقعی(که ناگذیر با خرابکاری های پی در پی هم همراه است!) آزمون و خطاهای خودتان را روی سرور لوکال انجام می دهید و بعد به سراغ سرور اصلی می روید.

در حال حاضر برنامه های زیادی برای برپا کردن یک سرور لوکال وجود دارند ولی چیزی که اهمیت دارد این است که سرور مورد نظر از بانک اطلاعاتی و زبان برنامه نویسی سیستم مدیریت محتوای ما پشتیبانی کند. از طرف دیگر بهتر است که سرور مورد نظر از PHP هم پشتیبانی کند که دلیلش را بعدا خواهم گفت.

بحث را کوتاه می کنم. من در حال حاضر از بسته XAMPP (http://www.apachefriends.org/en/xampp.html) استفاده می کنم. این بسته پس از نصب این گزینه ها را در اختیار شما قرار می دهد:

1- وب سرور Apache (http://www.apache.org/)
2- بانک اطلاعاتی MySQL (http://www.mysql.com/)
3- پشتیبانی از زبان پرل (http://www.perl.com/)(که برای استفاده از مووبل تایپ ضروری است)
قدم اول: نصب XAMPP (http://www.apachefriends.org/en/xampp.html)

برای دانلود بسته XAMPP به آدرس زیر بروید:
http://www.apachefriends.org/en/xampp-windows.html#641

حالا به این قسمت بروید:
http://www.apachefriends.org/en/xampp-windows.html#644


بعدالتحریر 2: با آمدن نسخۀ جدید XAMPP نصب آن بسیار آسانتر شده است. دیگر نیاز نیست پرل را جداگانه نصب کنید بلکه با دانلود نسخۀ Basic Package از این آدرس (http://www.apachefriends.org/en/xampp-windows.html#641) و اجرای آن در Root (یعنی خود درایو C یا D و نه شاخه های داخل آنها) همه کارها به طور اتوماتیک انجام می شود.

امیدوارم حجم بالای فایل باعث منصرف شدن شما از کل قضیه نشود! چون XAMPP واقعا زندگی را برای شما آسان می کند.
بعد از دانلود فایلهای فوق، فقط کافی است روی اولی کلیک کنید و از روی ویزارد، قدم به قدم طبق راهنمایی عمل کنید اما من پیشنهاد می کنم همیشه XAMPP را روی Root نصب کنید نه در شاخه Program Files. من خودم همیشه XAMPP را در مسیری مانند مسیر زیر نصب می کنم:




F:\



حالا شما یک سرور لوکال دارید. برای امتحان، کافیست در لیست برنامه های ویندوز یعنی در منوی All Programs دنبال Apache Friends و بعد XAMPP بگردید و روی XAMPP Control Panel کلیک کنید. در این کنترل پنل روی دکمه Start در مقابل Apache و MySQL کلیک کنید تا این گزینه ها در سرور شما فعال شوند.
حالا مرورگر اینترنت خودتان را باز کنید (من از فایر فاکس استفاده می کنم) و به این آدرس بروید:




http://localhost

از وب سرور خود لذت ببرید.


قدم دوم: آشنایی با محیط XAMPP (http://www.apachefriends.org/en/xampp.html)

به شاخه ای که XAMPP تان را در آن نصب کرده اید بروید. از بین تمام فولدر هایی که در آن می بینید ما فقط به دو شاخه نیاز داریم: htdocs و cgi-bin
در حقیقت شاخه htdocs قسمت اصلی وب سرور است. شما هر چیزی را که درون این شاخه قرار دهید قابلیت اجرا و در معرض استفاده عموم قرار گرفتن را پیدا می کند. مثلا اگر شما یک صفحه HTML به اسم test.html را داخل آن بگذارید با وارد کردن آدرس زیر:




http://localhost/test.html

می توانید آن را اجرا کرده و ببینید. متقابلا هر چیزی که داخل این شاخه نباشد قابل اجرا در محیط وب سرور و در دسترس استفاده کنندگان نیست. البته به غیر از فایلهای پرل.
شاخه cgi-bin مخصوص فایلهای پرل (که پسوندشان سی جی آی است) ساخته شده یعنی شما باید فایل های پرل خود را برای اجرا داخل آن بگذارید.
با این آشنایی مختصر می رویم سراغ اصل مطلب یعنی نصب مووبل تایپ ولی پیش از آن باید بانک اطلاعاتی مان را بسازیم.


قدم سوم: ساخت بانک اطلاعاتی(Database)


1- در مرور خودتان آدرس زیر را تایپ کنید:




http://localhost/phpmyadmin/index.php

شما با این کار وارد برنامه phpMyAdmin (http://www.phpmyadmin.net/home_page/index.php) می شوید که کارش مدیریت بانکهای اطلاعاتی MySQL است.

2- در قسمت Create new database نامی برای بانک اطلاعاتی تان انتخاب کنید: مثلا من نام mt4-db را انتخاب می کنم.

3- حالا در ستون سمت چپ صفحه، روی آیکون کوچکی که به شکل خانه است کلیک کنید و بعد از گزینه های سمت راست، Privileges را انتخاب کنید. حالا روی Add a new User کلیک کنید. یک نام کاربری و رمز عبور برای خودتان انتخاب کنید و در قسمت Host تایپ کنید:

localhost


4-بعد از اینکه روی Generate کلیک کردید در قسمت Global privileges همه گزینه های را انتخاب کنید (Check All) و دست آخر روی کلید GO کلیک کنید.

5- بانک اطلاعاتی شما آماده است !


قدم چهارم: دانلود و اصلاحات در مووبل تایپ
در حال حاضر آخرین ورژن مووبل تایپ، ورژن 4 (http://www.movabletype.com/download/) این برنامه است که البته در حالت بتا قرار دارد (مشکلی نیست چون به زودی ورژن نهایی آن برای دانلود آماده خواهد شد و تا آن زمان شما نیاز به تمرین دارید!).

برای دانلود آخرین ورژن برنامه به این آدرس بروید(حدود 4 مگابایت):
http://www.movabletype.com/download (http://www.movabletype.com/download/)
بعد از دانلود، فایل دانلود شده را از حالت فشرده خارج کنید. در این حالت شما با تعدادی فولدر و فایل مواجهید.

1- در شاخه cgi-bin سرور لوکال خودتان، شاخه ای به اسم mt-4 درست کنید.
2- حالا همه فایلها و فولدر ها به غیر از mt-static را داخل شاخه ای به نام mt-4 در cgi-bin کپی کنید.
3- فولدر mt-static را داخل شاخه htdocs کپی کنید.
4- به شاخه cgi-bin بروید. در داخل شاخه mt-4 غیر از پوشه ها، 13 فایل با پسوند سی جی آی وجود دارد که باید تغییر مختصری در همه آنها بدهید: اولین خط همه این فایلها به این صورت است:




#!/usr/bin/perl -w

شما باید آن را به این حالت تغییر دهید و ذخیره کنید:




#!"F:\www\xampp\perl\bin\perl.exe" -w

این در حقیقت به این فایلها آدرس دقیق مفسر پرل موجود در سرور را اطلاع می دهد.اگر سرور لوکال را در جایی غیر از درایو F نصب کرده اید آدرس را متناسب با نیاز خودتان تغییر دهید.
توجه: برای تغییر در این فایلها از یک ادیتور خوب استفاده کنید. پیشنهاد من استفاده از برنامه EmEditor (http://www.emeditor.com/) است.


5- تنها کاری که قبل از نصب مووبل تایپ باقی می ماند تغییر دادن فایل mt-config.cgi-original در همان شاخه mt-4 است. در اولین قدم این فایل را به شکل mt-config.cgi تغییر نام دهید. حالا آن را با ادیتور (http://www.emeditor.com/)، باز کنید. در خط پانزدهم عبارت زیر وجود دارد:




CGIPath http://www.example.com/cgi-bin/mt

آن را به شکل زیر تغییر دهید:




CGIPath http://localhost/cgi-bin/mt-4

در خط 21 عبارت زیر وجود دارد:




StaticWebPath http://www.example.com/mt-static

آن را به شکل زیر تغییر دهید:




StaticWebPath http://localhost/mt-static

حالا در زیر قسمت ##### MYSQL ##### مشخصات بانک اطلاعاتی را که در قدم سوم ایجاد کرده اید وارد کنید. این قسمت بعد از تکمیل شبیه به این خواهد شد:



ObjectDriver DBI::mysql
Database mt4-db
DBUser ESME-KAARBARI
DBPassword PASSWORDE SHOMA
DBHost localhost

باقی خطوط را که مربوط به سایر بانکهای اطلاعاتی است پاک کنید.
حالا فایل را ذخیره کنید.
قدم پنجم: نصب نهایی
در مرورگر اینترنت خودتان به آدرس زیر بروید:




http://localhost/cgi-bin/mt-4/mt.cgi

صفحه ای مانند شکل زیر خواهید داشت:



http://www.writeage.com/images/mt-4-installation-01.gif


گزینه ها کاملا گویا هستند و بی نیاز از توضیح. آنها را به میل خودتان پر کنید و روی Continue کلیک کنید. صفحه بعد به این صورت است:



http://www.writeage.com/images/mt-4-installation-02.gif


در قسمت Blog Name نامی برای سایتتان انتخاب کنید بقیه فیلدها خود به خود پر می شوند.


توجه: به قسمت Blog URL نگاه کنید و به اسمی که سیستم برای پوشه محتوی فایلهایتان انتخاب کرده. شما باید در قسمت htdocs سرور لوکال خودتان شاخه ای به همین نام بسازید
(writeage_2 یا writeage-2 یا هر چیز دیگری که به عنوان آدرس در مرحله قبل وارد شده است)
اصلاحیه: در نسخه MT 4.2 Pro که اخیرا منتشر شده است قسمتی به نام Template Set به این بخش اضافه شده است. در این قسمت شما مشخص می کنید کاربری سایتی که در حال ساخت آن هستید چیست؟ یک سایت معمولی؟ یک تالار گفتگو؟ یا یک سایت اجتماعی (مانند Digg و غیره). انتخاب هر یک از این گزینه ها در صورتی که بخواهید از قالب اختصاصی خودتان استفاده کنید تفاوتی نمی کند. به عنوان یک پیشنهاد Classic Website را انتخاب کنید.
حالا روی Finish install کلیک کنید. سیستم شروع به ساختن جداول مربوط به بانک اطلاعاتی می کند:

http://www.writeage.com/images/mt-4-installation-03.gif


در پایان شما با صفحه ای مانند این روبرو می شوید:



http://www.writeage.com/images/mt-4-installation-04.gif


روی Sign in to Movable Type کلیک کنید.
به دنیای جادویی مووبل تایپ خوش آمدید!



http://www.writeage.com/images/mt-4-installation-05.gif (http://www.writeage.com/images/mt-4-installation-05-big.gif)

برای دیدن تصویر بزرگتر، روی عکس کلیک کنید.


امیدوارم با این راهنمایی، مراحل نصب را بدون کوچکترین مشکلی انجام دهید. اگر سوالی داشتید در خدمتم. در قسمت بعدی، مراحل تنظیمات داخلی برنامه را با هم مرور خواهیم کرد.

[Bad Sector]

کمتر از یکسال از زمان شروع به نگاشتن سلسله مطالب آموزش مووبل تایپ گذشته است و باید اعتراف کنم دنیای وبلاگ نویسی و به ویژه CMS مورد علاقه ام مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/) در این زمان کوتاه دچار تغییراتی بس شگفت گردیده است. بی شک تغییرات مورد اشاره خود می تواند دلیل موجهی بر ناتمام ماندن این سلسله آموزش ها مقارن با انتشار نسخه چهارم MovableType (http://www.movabletype.org/) باشد. جایی که تغییرات به حدی گسترده است که شخصا به زمانی طولانی برای هضم تغییرات و تسلط به نسخه جدید نیاز داشتم. اکنون زمان آن رسیده است تا این آموزش با توضیح مراحل ساخت یک سایت با MT ادامه یابد. پیش از شروع بهتر است قسمتهای اول (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part1.html)٬ دوم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part2.html) و سوم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part3.html) این سری (بخصوص قسمت دوم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part2.html)) را بخوانید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-necklace.jpg
در قسمت دوم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part1.html) با شما از چگونگی کارکرد مووبل تایپ گفتم. در آنجا گفتیم که بازیگران اصلی این برنامه همان کدهای MT هستند که توسط طراح سایت (که می توان او را کارگردان دانست) در تار و پود قالب (Template) سایت قرار می گیرند و بعد به کمک هسته مرکزی و موتور محرکه سایت جان می گیرند.

این جان گرفتن همانگونه که گفتیم به این صورت انجام می شود که موتور مرکزی مووبل تایپ کدهای قالب را نادیده می گیرد (کدهای HTML- CSS - Javascript و غیره) و هرجا به تگ (Tag) های مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/documentation/appendices/tags/) رسید به جای آنها معادل آن را از بانک اطلاعاتی فراخوانده و جایگزین می کند.
خب شاید اینجا بگویید همه اینها در نوشتن ساده اما در عمل دشوار و پیچیده اند. شاید یک علت اینکه مووبل تایپ برای تازه واردین انتخاب اول نیست هم همین باشد: پیچیدگی.
علت این پیچیدگی چیست؟ بنظر من اصرار مووبل تایپ برای ارائه کردن یک سیستم آماده به کار و کامل (Perfect به معنای واقعی کلمه) باعث و بانی این آزردگی خاطر در برخورد اول شده است(مخصوصا برای غیر انگلیسی زبانان).

مووبل تایپ می کوشد با ارائه یک پلاتفرم کامل به همراه قالبهای بینظیر شما را به نوشتن بیشتر ترغیب کند . بلافاصله پس از نصب مووبل تایپ شما آنقدر قالب زیبا٬ استاندارد(از لحاظ کدنویسی) و کارا (Functional) دارید که می توانید بلافاصله کار خودتان را شروع کنید و شاید مدتها هم ادامه دهید بدون اینکه نیاز به چیز بیشتری داشته باشید. اما... به شرطی که بخواهید انگلیسی بنویسید نه فارسی!
اگر اینقدر مشتاق بوده اید که تا اینجا مطالب را دنبال کرده اید حتما واژه "فارسی سازی" را بارها در سایتها و انجمنهای فارسی دیده اید. اما شاید بعضی ها حتی ندانند این فارسی سازی دو جنبه دارد.


در حقیقت دو روی سکه اینها هستند:



فارسی سازی CMS
فارسی سازی قالب
فارسی سازی CMS یعنی اینترفیس موتور مرکزی CMS را فارسی کنیم. این شامل هر چیزی می شود که بعد از Log In کردن مدیر سایت به داخل برنامه مدیریت سایت دیده می شود.






http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-farsi.gif

این همان جایی است که خرده گیران بر مووبل تایپ همواره به آن بعنوان ضعف مووبل تایپ اشاره می کنند. چرا که به علت پیچیدگی و گستردگی MT تیم مووبل تایپ فارسی (http://movable-type.ir/) نتوانسته در اسرع وقت پس از انتشار هر نسخه از آن٬ نسخه فارسی آن را ارائه کند.
بگذارید همینجا موضع متفاوت خودم را در این باره اعلام کنم. شخصا با این گونه فارسی سازی مخالفم و دلایلی هم بر این مخالفت دارم:

1- شاید سالها پیش که وب تا این حد به زندگی ما نفوذ نکرده بود واژه هایی مثل Log In - Entry - Comment - Template و غیره واژه هایی عجیب و غریب بودند اما سالها از آن زمان می گذرد. باور کنیم دانش کامپیوتری و انگلیسی کاربران این چنین سیستمهایی آنقدر بالا رفته است که دیگر نیازی به ترجمه اینترفیس CMS ها نباشد.

2- سالها پیش وقتی فارسی نوشتن در ویندوز هنوز بسیار پردردسر بود٬ آن زمانی که کیبرد فارسی استاندارد تقریبا به یک رویا شبیه بود و زمانی که اینترنت اکسپلورر 5 و 6 هنوز یکه تاز وب بودند فارسی نوشتن در محیط CMS ها نیاز مبرم به اضافه کردن یک ادیتور مناسب داشت. این چیزی بود که نمی شد به سادگی از آن گذشت و بحق هم همین فارسی سازهای اینترفیس بزرگترین خدمت را در آن زمان به کاربران ارزانی داشتند. اما امروز چه؟ امروز دیگر تقریبا در هر محیطی و روی تقریبا هر کیبردی می توان به راحتی فارسی نویسی کرد: از جمله در همان محیط ادیتور پیش فرض برنامه ها (هرچند خیلی شکیل نیست ولی خب کار را که راه می اندازد!).

3- خودم می دانم. دلایل بالا کافی نیستند. حتی شاید نتوان نام دلیل بر آنها گذاشت. اصلا مگر داشتن امکانات اضافی و اینترفیس به زبان مادری چیز بدی است؟ نه دوستان! به هیچ وجه. دلیل واقعی اینجاست: به چه بهایی این امکانات به CMS اضافه می شوند؟
برای این که اینترفیس هر برنامه مدیریت محتوایی به فارسی برگردد بیش از هرچیز به زمان نیاز است. با توجه به این مساله که تیم های فارسی کننده CMS ها افرادی داوطلب هستند٬ نمی شود انتظار داشت کار و زندگی شان را بگذارند و بنشینند در راه خدا برای دیگران CMS فارسی کنند. زمانی که برای فارسی سازی نیاز است برای CMS های مختلف متفاوت بوده است (با توجه به تعداد افراد تیم فارسی کننده از چندین روز تا چندین ماه). دوستان زیادی زحمت می کشند و یک فارسی ساز برای CMS مورد نظر می نویسند. ببینیم در این فاصله زمانی برای CMS مورد نظر چه اتفاقی می افتد. با توجه به پیشرفت روزافزون فن آوری های بکار رفته در وب٬ اگر نسخه CMS مربوطه ارتقاء پیدا نکرده باشد حداقل یک یا چند Patch امنیتی برای جلوگیری از نفوذ هکرها برای آن منتشر شده است. این Patch ها معمولا هسته مرکزی را هدف می گیرند و ارتقاء می دهند اما نه همیشه.
در صورتی که کاربر CMS خود را ارتقاء ندهد و منتظر تیم فارسی کننده بنشیند به زودی هک خواهد شد (در بعضی CMS ها مثل Wordpress در عرض سه سوت و در بعضی دیگر مانند MT شاید خیلی خیلی دیر).
اگر هم کاربر متحمل ارتقاء شود احتمال بهم ریختگی اینترفیس بسیار بالاست. پس می بینید که با این شتاب روز افزون CMS ها بسوی بهینه سازی و پیشرفت٬ فارسی کردن اینترفیس یک CMS کاری بیهوده بنظر می رسد.
این بحث را با تاکید بر این نکته خاتمه می دهم که اینترفیس CMS (یعنی آن چیزی که فقط مدیر سایت می بیند و استفاده می کند) هیچ ارتباطی با خروجی سایت (یعنی آن چیزی که بازدیدکننده مطالب سایت می بیند) کوچکترین ارتباطی ندارد.



http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-hi.jpg

اما ببینیم فارسی سازی قالب چیست؟

فارسی سازی قالب یعنی یک قالب که توسط دیگران (معمولا انگلیسی زبانان) برای CMS درست شده است را برداریم و فارسی کنیم (مثلا بجای چپ چین بودن صفحه٬ آن را راست چین کنیم تا مناسب فارسی نویسی شود یا فونت آن را به تنها فونت فعلا خوانای وب یعنی Tahoma تبدیل کنیم و ... ).

دوستان زیادی (بی توجه یا با توجه به نوع CMS مورد استفاده) برای استفاده دیگران به فارسی سازی قالبهای مختلف اقدام می کنند.

بدون در نظر گرفتن این نکته که این کار عملا با قالبهای پیش فرض مووبل تایپ بسیار مشکل است٬ در کل استفاده از قالبهای فارسی شده را هم اقدامی جالب نمی دانم مگر برای مصرف کنندگانی که وقت و انگیزه ساختن یک قالب جدید را ندارند. چرا که فارسی سازی یک قالب معمولا از ساخت از صفر آن مشکلتر و زمان برتر است (بعلاوه رفع مشکلات احتمالی که بعدا رخ می دهد هم مشکل تر خواهد بود). از این نکته می گذرم که با استفاده از قالبهای فارسی شده برنامه های مدیریت محتوا مثل وردپرس و ام تی٬ سایت یا بلاگ شما از لحاظ ظاهری آن جذابیت و یگانگی خاص خودش را نخواهد داشت.

شاید باور آن برایتان کمی دشوار باشد اما اگر تا انتهای این سری مطلب با من بمانید راحت ترین روش ساخت قالب برای مووبل تایپ را خواهید آموخت. آنوقت می توانید خودتان برای سایت خودتان قالبهای زیبا تهیه کنید. قالبهایی که فارسی "نشده اند" بلکه برای زبان فارسی "ساخته شده اند".

ادامه دارد...

[Bad Sector]

در قسمتهای اول (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part1.html) تا چهارم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part4.html) این سری مطالب سعی کردم شما را با مفاهیم بنیادی و نحوه عملکرد مووبل تایپ (http://www.movabletype.com/) به عنوان یک سیستم مدیریت محتوای قدرتمند آشنا کنم. اگر مطالب را دنبال کرده باشید مطمئنا دیگر برای ورود به دنیای عملی مووبل تایپ لحظه شماری می کنید. دیگر زمان آن رسیده تا از حرف به عمل برویم. در این قسمت باهم ابتدایی ترین روشهای کدنویسی قالب برای مووبل تایپ را دنبال می کنیم.




http://www.writeage.com/images/movable-type-a-z-2.jpg


هدف: کدنویسی قالب یک وبلاگ ساده با مووبل تایپ
(http://www.movabletype.com/)وسایل:

- یک قالب آماده با HTML (دقت کنید ساخت خود قالب موضوع مورد بحث ما نیست بلکه کدنویسی مووبل تایپی آن موضوع آموزش ماست).
- یک عدد مووبل تایپ نصب شده روی سرور لوکال (برای آموزش نصب روی سرور لوکال می توانید از این آموزش (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part3.html) یا هر آموزش دیگری استفاده کنید. بعلاوه اگر روی سرور هم نصب شده باشد فرقی نمی کند).
- یک برنامه ویرایشگر صفحات اینترنتی (من از Dreamweaver (http://www.adobe.com/products/dreamweaver/) استفاده می کنم).

و اما اصل مطلب:

برای این آموزش قالبی ساده را در نظر گرفته ام تا بیشتر روی خود مووبل تایپ تمرکز کنیم. این قالب را می توانید در اینجا (http://www.freecsstemplates.org/preview/primitif) ببینید و از همانجا (http://www.freecsstemplates.org/preview/primitif) یا اینجا (http://www.writeage.com/download/primitif.zip) به رایگان دانلود کنید.
در نگاهی کلی این قالب (Template) از این قسمتها تشکیل شده است:

- قسمت بالا (Header)
- قسمت بدنه (که شامل ستون اصلی سمت راست و ستون کوچک سمت چپ است)
- قسمت پایین (Footer)


می بینید که به راحتی می توانیم از ستون اصلی(سمت راست) برای نشان دادن مطالب سایت(یا بلاگ) و از ستون سمت چپ برای نشان دادن آرشیوها٬ جستجو٬ لینکدانی و ... استفاده کنیم.


شروع می کنیم:

پیش از هرچیز در صورتی که از روش نصب (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part3.html) گفته شده در همین سایت استفاده کرده اید به شاخه htdocs سرور لوکال و از آنجا به شاخه writeage_2 (یا هرشاخه ای که به عنوان Site Root برای سایتتان در تنظیمات هنگام نصب مووبل تایپ مشخص کرده اید) بروید. این شاخه در حال حاضر خالی است. این همانجایی است که فایلهای سایتتان بعد از اینکه توسط مووبل تایپ پردازش یافته و برای استفاده بازدیدکنندگان سایت ایجاد شدند در آن قرار خواهند گرفت. نکته مهم این است که چون شما می خواهید قالب اختصاصی خودتان را داشته باشید و MT فقط فایلهای ایجاد شده توسط خود را درون این شاخه می ریزد لذا بعضی از فایلها و شاخه ها که توسط قالب اختصاصی شما بکار می روند را باید دستی در این شاخه کپی کنید. این شامل تصاویر (آنها که در قالبتان بکار می روند نه آنهایی که در متن مطالبتان بکار می برید)٬ فایلهای جاوااسکریپت و غیره است.

در مثال ما٬ شما باید از فولدر قالبی که دانلود کرده اید شاخه images را به همراه محتویاتش را در پوشه writeage_2 سرور لوکال کپی کنید(نیازی به کپی کردن فایل license.txt نیست).


1- حالا وارد قسمت مدیریت مووبل تایپ تان شوید. اگر این اولین ورودتان باشد با چیزی مثل تصویر زیر مواجه می شوید:




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-02.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-02-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)



2- ابتدا به قسمت Design>Templates بروید. لیستی از تمام قالبهای پیش فرض نصب شده سیستم را می بینید.
توضیح: در این قسمت تمپلیتها به چهار دسته تقسیم شده اند. بنا به دلیلی این چهار دسته را از آخر به اول توضیح می دهم:

System Templates
اینها تمپلیتهایی هستند که کمتر از همه انعطاف پذیرند چون در تعامل مستقیم با موتور مرکزی MT کار می کنند. الان خیلی راجع به آنها صحبت نمی کنیم.

Module Templates
اینها تکه های کوچکی از قالب هستند که می توان به دفعات از آنها در قالب های بزرگتر استفاده کرد. یعنی مثلا می توانید قسمتهایی از یک قالب را که مکررا در جاهای مختلف سایت استفاده می شوند به صورت Module در بیاورید و بارها در جاهای مختلف از آنها استفاده کنید. در این باره هم فعلا زیاد صحبت نمی کنیم.

Archive Templates
همانطور که از اسمشان پیداست قالبهای مربوط به انواع آرشیو مطالب سایت هستند. آرشیوهای روزانه٬ ماهانه٬ سالانه٬ تکی و غیره. با این قسمت زیاد کار خواهیم داشت.

Index Template
بیشتر قالبهای اصلی سایت و اصولا قالبهایی که در سه دسته بالا نگنجند در این دسته جای می گیرند. مثلا قالب صفحه اصلی٬ قالب مربوط به CSS و جاوا اسکریپت ها (در صورت وجود).

حالا که فهمیدید این قالبها چه هستند با تیک زدن کنار نام آنها و کلیک روی دکمه Delete همه را حذف کنید. (بله اشتباه نشنیده اید. همه را حذف کنید!). البته قالبهای System Templates حذف نمی شوند و نیازی هم به حذف کردنشان نیست.
حالا کنترل پنل شما باید مانند تصویر زیر شده باشد:




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-03.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-03-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

3- حالا به سراغ قالب دانلود شده تان بروید. فایل index.html را با ویرایشگر صفحات اینترنتی خودتان(مثلا دریم ویور) باز کنید. در همه این ویرایشگرها امکان دیدن فایل در حالت Code یا Source وجود دارد. با انتخاب این حالت در DW تصویری مانند زیر خواهید داشت:




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-04.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-04-b.gif)
(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)



4- تمام کدهای موجود در قالب را کپی کنید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-05.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-05-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

5- همزمان در مووبل تایپ روی Create index template کلیک کنید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-06.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-06-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

اولین فیلد خالی برای نامگذاری قالب در نظر گرفته شده است. نام قالب را چیزی مثل Home Page وارد کنید (فرقی نمی کند این نام چه باشد فقط باید منظور را برساند و منظور از این قالب همان صفحه اصلی سایت است پس مثلا می توان نام آنرا Main Index هم گذاشت یا هر چیز دیگر).
6- کدهایی را که در مرحله 4 کپی کرده اید در فیلد دوم (فیلد بزرگتر) Paste کنید.
7- در قسمت پایین و زیر Template Options فیلدی به نام Output File وجود دارد. شما اینجا مشخص می کنید خروجی مووبل تایپ از این صفحه باید چه نام و پسوندی داشته باشد. چون صفحه فعلی صفحه اصلی سایت ماست و به طور معمول صفحات Home Page با نام index.html نامگذاری می شوند ما هم همین نام را انتخاب می کنیم (البته توجه داشته باشید که پسوند هر صفحه با توجه به زبان برنامه نویسی آن می تواند php. یا asp. و غیره هم باشد).
8- قسمت های Template Type - Link to File و Publishing را دست نخورده باقی بگذارید.
9- روی Save کلیک کنید.
10- سمت راست صفحه روی گزینه List all templates کلیک کنید. حالا باید قالب تازه اضافه شده تان یعنی Home Page در لیست قالبها در قسمت Index Templates قابل مشاهد باشد.
11- دوباره مراحل 3 تا 9 را اینبار برای فایل default.css تکرار کنید. دقت داشته باشید قالبی که ما انتخاب کرده ایم از Style Sheet یا همان CSS (http://en.wikipedia.org/wiki/Cascading_Style_Sheets) برای کنترل قالب صفحات استفاده می کند پس در صورتی که این فایل را به صورت یک قالب به سیستم اضافه نکنیم صفحات ساختار خود را از دست خواهند داد.





http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-07.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-07-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

12- خب حالا وقت آن رسیده تا نگاهی به دستپخت خودمان تا این لحظه بیندازیم. توجه داشته باشید شما تا این لحظه فقط مواد لازم را داخل قابلمه ریخته اید! حالا برای این که غذا بپزد نیاز دارید تا یک کار دیگر هم انجام دهید و آن هم انتشار (Publish) فایل هاست. به این منظور در منوی بالا دقیقا سمت راست گزینه Tools علامت دو فلش دایره مانند را (که در شکل زیر هم مشخص شده) می بینید. روی آن کلیک کنید و از منویی که باز می شود روی Publish کلیک کنید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-08.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-08-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

13- مووبل تایپ شروع به بازسازی فایلهای شما می کند. شما با کلمه بازسازی (یا همان انتشار) باز هم مواجه خواهید شد پس بگذارید برایتان توضیح بدهم در این مرحله دقیقا چه اتفاقی می افتد. زمانی که شما دستور بازسازی می دهید مووبل تایپ با بانک اطلاعاتی شما ارتباط برقرار می کند و ضمن Syncronize (هماهنگ) کردن خود٬ آخرین تغییرات (در اینجا اضافه کردن قالبی جدید) را در بانک اطلاعاتی ثبت می کند. پس از اینکار خروجی را طبق این اطلاعات برای نمایش در سایت تولید می کند. در بیشتر مواقع این کار(یعنی بازسازی) خود بخود توسط یک عملیات معمول مثلا نوشتن یک مطلب جدید٬ منتشر شدن یک نظر جدید و یا ویرایش یک مطلب صورت می پذیرد اما گاهی هم مثل اینجا نیاز داریم تا از انتشار دستی استفاده کنیم.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-09.gif

14- خب حالا دیگر می توانیم به دستپخت ابتدایی خودمان نگاهی بیندازیم. با کلیک کردن روی View Your Site که در تصویر قبل هم مشخص شده است. حالا شما تصویری مانند شکل زیر خواهید داشت:




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-10.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-10-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

نخستین چیزی که حدس می زنم با دیدن این تصویر بپرسید این است:
خب٬ اینکه عینا همان قالب دانلود شده خودمان است. پس چرا این همه زحمت به خودمان دادیم؟
در پاسخ باید بگویم از لحاظ ظاهری حق با شماست. نکته قابل توجه این است که قالب مربوطه با عملیاتی که پیشتر ذکر آن رفت وارد مووبل تایپ شده است. اگر به آدرس بالای صفحه تصویر مرحله 14 دقت کنید (حتما تصویر بزرگتر را ببینید) می بینید که شما در حال مشاهده فایل به صورت زنده(Online) در سرور هستید (localhost). هرچند در این مرحله شما هر چقدر هم که در MT مطلب بنویسید چیزی در سایتتان مشاهده نخواهد شد(کما اینکه اگر سری به قسمت Manage>Entires مووبل تایپ بزنید می بینید که خود ام تی به هنگام نصب یک مطلب آزمایشی هم برایتان نوشته است) اما بعد از این می توانید تنها با گذاشتن کدهای MT لابلای قالبتان مطالب منتشر شده در سایتتان را به بازدیدکنندگان نشان دهید. در قسمتهای بعدی خواهیم دید چگونه.

ادامه دارد...

[Bad Sector]

اگر تا اینجا سلسله مطالب "مووبل تایپ از الف تا ی" را دنبال کرده باشید باید بگویم گامهای اصلی را در راه شناختن و کاربرد این برنامه مدیریت محتوای کم نظیر (اگر نگویم بی نظیر) برداشته اید. تا اینجا شما آموخته اید مووبل تایپ چیست؟ (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part1.html) چگونه عمل می کند؟ (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part2.html) چگونه می توان MT را روی رایانه شخصی نصب کرد؟ (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part3.html) فارسی سازی CMS و قالب یعنی چه؟ (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part4.html) و اینکه قالبهای مووبل تایپ چگونه عمل می کنند؟ (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) در این قسمت می کوشم به زبانی ساده کدنویسی ابتدایی قالب را در مووبل تایپ برایتان تشریح کنم. با ما باشید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-files.gif


در قسمت پنجم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) تا آنجا پیش رفتیم که قالب ساده خودمان را بدون هیچ دستکاری اصطلاحا "به خورد" مووبل تایپ دادیم. در آن قسمت (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) دو قالب Home Page و Style Sheet را که به ترتیب تولید کننده فایلهای index.html و default.css بودند به عنوان Template به سیستم معرفی کردیم. پیش از هر چیز بار دیگر نگاهی به صفحه تولید شده در پایان قسمت پنجم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) بیندازیم:




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-10.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-10-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

در این قسمت می کوشیم قالب را به نحوی کدنویسی کنیم که به جای نوشته های پیش فرض خودش٬ مطالب ما را که در قسمت مدیریت MT می نویسیم نشان دهد.
قبل از هرچیز بیایید نگاهی به ساختار مطلب نوشته شده توسط مووبل تایپ (مطلب آزمایشی) بیندازیم. همانطور که گفته شد این مطلب هنگام نصب سیستم به طور خودکار به سایت افزوده شده است. برای دیدن این مطلب به قسمت Manage>Entires بروید و روی عنوان مطلب یعنی I just finished installing Movable Type 4 کلیک کنید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-11.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-11-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

تصویر بالا محیطی را نشان می دهد که بعد از اتمام مراحل طراحی یک سایت بیشتر وقتتان را در آن خواهید گذراند. اینجا با عناصر مفید برای نوشتن یک مطلب مواجهید. بیایید نگاهی به تعدادی از آنها بیندازیم:
Title: همانگونه که از نامش پیداست عنوان نوشته ما خواهد بود (همان چیزی که بیننده به عنوان سرتیتر بالای هر مطلب خواهد دید).
Body: نویسندگان معمولا تمام یا قسمتی از مطلب خود را در این قسمت می نویسند. عرف معمول این است که بیشتر نویسندگان چند خط اول مطلب را در Body می نویسند و بقیه را در قسمت Extended که در پایین شرحش را می خوانید.
Extended: این قسمت همانجایی است که معمولا با عنوان "ادامه مطلب" در سایتها می بینیم. در حقیقت قسمت اصلی مطلب را می توان اینجا نوشت تا خواننده در صورت علاقمند بودن به مطلب به آن دسترسی یابد.
Format: وضعیت ادیتور مووبل تایپ را برای این مطلب مشخص می کند (بطور پیش فرض روی حالت Rich Text است یعنی از ادیتور WYSISWYG ام تی استفاده می کنید).
Tags و Kaywords: برای برچسب گذاری و انتخاب کلید واژه برای نوشته بکار می روند.
در سمت راست هم با تعدادی دیگر از عناصر مرتبط با نوشته روبرو می شویم:
Display Options مشخص می کند چه عناصری در این صفحه مووبل تایپ دیده شوند (دقت کنید که دیده شدن این عناصر فقط مربوط به این صفحه MT است و ربطی به مثلا دیده شدن آن قسمت توسط بیننده سایت ندارد).
چند گزینه اول زیر Display Options نمایانگر وضعیت فعلی نوشته است. اینکه مطلب منتشر شده (Published) و یا منتشر نشده (Unpublished) و یا در انتظار انتشار (Scheduled) است. همچنین دسته بندی مطلب(category) ٬ وضعیت نظرات (باز یا بسته) و غیره اینجا مشخص می شوند.
خب از اینجا به بعد می خواهیم کاری کنیم تا مووبل تایپ بجای نوشته های پیش فرض قالب انتخابی ما٬ مطالب نوشته شده ما را نشان بدهد. بر می گردیم به دریم ویور دوست داشتنی.

1- فایل index.html را مجددا در دریم ویور(یا ویرایشگر خودتان) باز کنید.
2- قسمتی را که شامل نوشته زیر است پیدا کنید:


<div id="columnA">
<h2>Welcome to Sitename.com!</h2>
<p>PRIMITIF is a free template from <a href="Free'>http://www.freecsstemplates.org/">Free CSS Templates</a> released under a <a href="Creative'>http://creativecommons.org/licenses/by/2.5/">Creative Commons Attribution 2.5 License</a>. You're free to use it for both commercial or personal use. I only ask that you link back to <a href="my'>http://www.freecsstemplates.org/">my site</a> in some way. Enjoy :)</p>
<p>Suspendisse potenti. Donec nulla est, laoreet quis, pellentesque in, congue in, dui. Nunc rhoncus placerat augue. Donec justo odio, eleifend varius, volutpat venenatis, sagittis ut, orci. Donec nulla est, laoreet quis, pellentesque in, congue in, dui. Nunc rhoncus placerat augue. Donec justo odio, eleifend varius, volutpat venenatis, sagittis ut, orci. Nullam et orci in erat viverra ornare. Nunc pellentesque. Sed vestibulum blandit nisl. Quisque elementum convallis purus. Quisque pellentesque semper massa.</p>
<ul>
<li><a href="#">Suspendisse quis gravida massa felis.</a></li>
<li><a href="#">Vivamus sagittis bibendum erat.</a></li>
<li><a href="#">Nullam et orci in erat viverra ornare.</a></li>
<li><a href="#">Suspendisse quis gravida massa felis.</a></li>
<li><a href="#">Curabitur malesuada turpis nec ante.</a></li>
</ul>
<p>Aliquam gravida massa eu arcu. Fusce mollis tristique sem. Sed eu eros imperdiet eros interdum blandit. Vivamus sagittis bibendum erat. Curabitur malesuada turpis nec ante. Suspendisse quis felis. Suspendisse potenti. Nullam et orci in erat viverra ornare. Nunc pellentesque. Sed vestibulum blandit nisl. Quisque elementum convallis purus.</p>
</div>
3- حالا هر چه بین دو تگ <div> هست را پاک کنید و بجایش بنویسید:


<MTEntries>
<h3><MTEntryTitle></h3>
<p><MTEntryBody></p>
</MTEntries>
حالا این قسمت باید شبیه تصویر زیر شده باشد.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-12.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-12-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

توجه کنید: در نسخه های اولیه٬ MT نسبت به بزرگی و کوچکی حروف کدهایش حساسیت داشت یعنی شما باید از الگویی خاص پیروی می گردید تا کدهایتان برای سیستم خوانا شوند. اما از نسخه 4 به بعد دیگر اینگونه نیست. شما می توانید حروف را بزرگ یا کوچک (یا مخلوط) بنویسید. خود مووبل تایپ استفاده از الگویی (http://www.movabletype.org/documentation/appendices/tags/) مانند این را در دستور کار قرار داده است:




<mt:entrytitle>

من بخاطر اینکه به خوانایی کد نویسی در روش اول عادت کرده ام هنوز هم از همان روش قدیمی استفاده می کنم.
4- خب بیایید ببینیم نتیجه این دستکاری کوچولو چیست؟ در DW و در همان حالت کد همه کدها را از اول تا آخر انتخاب و کپی کنید.
5- وارد کنترل پنل MT شوید و دوباره از مسیر Design>Templates روی قالب Home Page کلیک کنید. حالا در قسمت کد٬ همه کدها را پاک کنید و کدهای کپی شده در مرحله 4 را Paste کنید.
6- این بار روی Save and Publish کلیک کنید.
7- برای دیدن نتیجه روی آیکون View Site (که دقیقا کنار آیکون Publish Site قرار گرفته) کلیک کنید. هورا !!!
می بینید که MT مطلبی را که به صورت خودکار نوشته بود در سایت شما نشان می دهد.
8- بیایید مطلبی دیگر به سایتمان اضافه کنیم. اینبار فقط لازم است مطلب را داخل MT بنویسیم. پس آن بالا روی آیکون Write Entry که با رنگ قرمز خوشرنگ خود می درخشد کلیک کنید. عنوان مطلب جدید را بگذارید My Second Entry یا هرچیزی که دلتان می خواهد و به جای متن هرچیزی دلتان می خواهد بنویسید. غیر از این دوفیلد نیازی نیست به بقیه قسمتها توجهی کنید.
9- حالا به صفحه سایتتان بروید (http://localhost/writeage_2 یا هر آدرس دیگر که خودتان تعیین کرده اید). برای این کار می توانید مجددا مرحله 7 را تکرار کنید. نتیجه؟ بله مطلب دومی به سایت شما اضافه شده است. تبریک می گویم. قدمهای اولیه برداشته شده اند. شما یک کدنویس MT شده اید. البته تقریبا!




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-13.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-13-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

در قسمت دوم آموزش توضیح داده بودم که


<MTEntries>
...

</MTEntries>
به عنوان یک ظرف عمل می کند. در داخل این ظرف کدهای مربوط به نوشته ها (Entries) جان می گیرند. پس هرجا خواستیم از کدی مربوط به مطالب استفاده کنیم باید داخل این ظرف قرار گیرد در غیر این صورت به مشکل بر می خوریم. دقت کنید که از تکرار ظرف در یک صفحه خودداری کنید. همیشه یک ظرف را درنظر بگیرید و همه کدهای مورد نیازتان را داخل همان بنویسید مگر اینکه نیاز به بیش از یک ظرف باشد(بعدا می بینیم کجا).
10- بیایید به سایتمان کمی بال و پر بدهیم. همانطور که قبلا گفتم معمولا ما تمام مطلب خودمان را در همان صفحه اول یکجا نمی آوریم. بلکه قسمتی را به عنوان معرفی می نویسیم(Body) و در ادامه با نوشتن کلمه ای مانند (ادامه مطلب... یا ... More)٬ آن را به ادامه مطلب(Extended) در صفحه ای مجزا لینک می کنیم. پس می بینیم برای اجرای این منظور به دو آیتم نیاز داریم: یکی لینک به صفحه مجزای هر مطلب و دیگری خود آن صفحه(که آن را در مووبل تایپ Individual Entry Archive می نامند).

برای ایجاد لینک تنها نیاز داریم کدی را که در مرحله 3 نوشته ایم به صورت زیر بازنویسی کنیم:


<MTEntries>
<h3><MTEntryTitle></h3>
<p><MTEntryBody><a href="<MTEntryPermalink>">More...</a></p>
</MTEntries>
همانگونه که در تصویر می بینید شما تا اینجا توانسته اید لینک مورد نظر را ایجاد کنید اما با کلیک روی این لینک به جایی راه نخواهید برد چرا که هنوز صفحه مربوط به آرشیو تکی هر مطلب به سیستم مووبل تایپ معرفی نشده است.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-14.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-14-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

در قسمت بعد خواهیم دید یک آرشیو تکی برای مطلب چگونه ساخته می شود. با ما بمانید.

ادامه دارد...

[Bad Sector]

شاید یکی از مهمترین دلایلی که باعث شده مووبل تایپ (http://www.movabletype.com/) از محبوبیت جهانی خود در ایران بی نصیب بماند کمبود مطالب آموزشی پایه به زبانی ساده و البته به زبان مادری باشد. سایت Writeage (http://www.writeage.com/) کوشیده است با انتشار سلسله مقالات "مووبل تایپ از الف تا ی" مفاهیم عملی کار با این برنامه مدیریت محتوای محبوب را به زبانی ساده به علاقمندان آموزش دهد. در ادامه و در قسمت هفتم این سری مقالات با ما باشید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-21.gif


در صورتی که قسمتهای قبل به خصوص قسمتهای پنجم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) و ششم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) را دنبال کرده باشید می بینید که موفق شدیم با جایگذاری کدهای MT در صفحه index.html متون نوشته شده در قسمت Title و Body سیستم را به ترتیب به عنوان تیتر مطلب و خلاصه ای از مطلب در صفحه اول سایتمان نشان دهیم. همچنین لینکی برای دیدن ادامه مطلب هم به انتهای خلاصه مطلب اضافه شد که البته راه به جایی نمی برد چون هنوز صفحه آرشیو تکی مطالب ما ساخته نشده بود. بیاید دست بکار شویم و با هم صفحه تکی مطالب (آرشیو تکی مطالب یا همان Individual Entry Archive) را کدنویسی کنیم.

آرشیو تکی مطالب
از لحاظ ظاهری آرشیو تکی مطلب صفحه ای است شبیه صفحه اول (Home Page). تنها تفاوت در این است که در ستون اصلی سمت راست به جای فهرستی از خلاصه مطالب٬ تنها یک مطلب داریم اما به صورت کامل (یعنی عنوان مطلب٬ خلاصه مطلب و ادامه مطلب). پس برای شروع می توانیم از همان قالب خودمان که در مرحله 10 قسمت قبلی به آن رسیدیم استفاده کنیم. دست بکار می شویم:
1- قالبمان را در دریم ویور باز می کنیم و آن را به نام دیگری مثلا individual-entry.html ذخیره می کنیم (Save As). حالا در قسمت کد٬ کد زیر را انتخاب و حذف می کنیم:



<a href="<MTEntryPermalink>">More...</a>
و بلافاصله بعد از کد:

<p><MTEntryBody></p>
خط زیر را اضافه می کنیم:

<p><MTEntryMore></p>



پیش از آنکه فایل را ذخیره کنید به یک نکته مهم توجه کنید. در قسمتهای قبل گفتیم هر جا که نیاز به نشان دادن مجموعه ای از کدهای MT داشته باشیم باید آنها را درون ظرف مناسب آن قرار دهیم. مثلا برای نشان دادن مطالبمان در قالب صفحه اصلی از ظرف زیر استفاده کردیم:



<MTEntries>
</MTEntries>
اما دقت داشته باشید در صفحات آرشیو نیازی به ظرف بالا (که برای نمایش یک سلسله مطالب پشت سر هم بکار می رود) نیست. پس کدهای بالا را از اول و آخر مجموعه کدها حذف کنید.
حالا باید کدهای این قسمت مانند تصویر زیر شده باشد:






http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-15.gif

2- همه کدهای موجود در این قسمت را کپی کنید (از اول قالب تا آخر آن) 3- حالا به قسمت مدیریت مووبل تایپ بروید. و از قسمت Design گزینه Templates را انتخاب کنید. در قسمت Archive Templates و تحت عنوان Create Archive Template سه گزینه وجود دارد. پیش از هرچیز ببینیم چه مفهومی دارند:

Entry: همان چیزی است که الان به آن نیاز داریم. در حقیقت هر جا نیاز باشد مطالب موجود به صورت تک به تک نمایش داده شوند از این نوع آرشیو استفاده می کنیم (به عنوان یک مثال دیگر می توان از صفحات مناسب چاپ برای مطالب نام برد که در همین رده جای می گیرند).
Entry Listing: هرجا که نیاز به نمایش فهرستی از مطالب قبلی باشد از آن استفاده می کنیم. مثلا فهرستی از مطالب منتشر شده در هر ماه٬ فهرستی از مطالب منتشر شده تحت یک موضوع خاص٬ فهرستی از مطالب یک نویسنده و غیره.
Page: این قسمت فعلا به دردمان نمی خورد و از توضیح آن صرف نظر می کنیم اما به طور سربسته به آرشیو صفحات مستقل می پردازد که در قالبهای قبلی جای نمی گبرند مثلا صفحه درباره ما یا تماس با ما.
همانطور که حتما متوجه شده اید آرشیو مورد نظر ما چون قصد دارد به صورت تک به تک مطالب را نمایش دهد جزء دسته Entry طبقه بندی می شود پس روی Entry کلیک می کنیم.
3- حالا در قسمت نام٬ Individual Entry یا هر نام دلخواهی را وارد کنید و در قسمت کد هم کدهایی را که در مرحله 2 کپی شده را Paste کنید و بدون اینکه به چیز دیگری دست بزنید روی Save کلیک کنید.
4- بعد از ذخیره شدن٬ در همان صفحه و در قسمت پایین روی Template Options کلیک کنید. تا اینجا باید تصویری شبیه به این داشته باشید:





http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-16.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-16-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)

روی Create Archive Mapping کلیک کنید. حالا در مقابل گزینه Type: Entry روی Add کلیک کنید. به جدولی مشابه شکل زیر می رسید:




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-17.gif

بطور خلاصه در این قسمت باید مشخص کنیم نمایش آرشیو هر مطلب در سایتمان از چه آدرسی استفاده کند. بگذارید بیشتر توضیح بدهم. مدلهای زیادی برای آرشیو کردن مطالب و نمایش آنها وجود دارد مثلا می توانید مطالب قدیمی را بر اساس تاریخ انتشارشان در پوشه های مختلف طبقه بندی کنید. در این حالت مثلا مطلبی که با عنوان My Second Entry در تاریخ 18 دسامبر سال 2007 منتشر شده در آدرسی مانند این ذخیره می شود:


http://www.example.com/2007/12/18/my_second_entry.html
همچنین مثلا می شود مطالب را بر اساس دسته و زیر دسته ای که به آن تعلق دارند طبقه بندی کرد. مثلا می شود مطلب بالا را که به دسته Computer و زیر دسته Programing تعلق دارد در آدرس زیر نمایش داد:


http://www.example.com/computer/programing/my_second_entry.html به این نوع نحوه نمایش مطالب در آرشیو ها در مووبل تایپ Archive Mapping می گوییم. در صورتی که بخواهیم از Archive Mapping های پیش فرض ام تی استفاده کنیم فقط کافی است از بین گزینه های نشان داده شده در تصویر قبل یکی را انتخاب کنیم. اما در صورتی که بخواهیم می توانیم از Archive Mapping های دلخواه خودمان هم استفاده کنیم که اتفاقا بهتر هم هست! برای اینکار کافی است از منوی فوق الذکر آخرین گزینه یعنی Custom را انتخاب کنید. می بینید که فیلد مربوطه به شکل یکسری کد تغییر حالت می دهد.
این کدها در حقیقت علایم اختصاری اجزاء آدرس در Archive Mapping هستند که به آنها Archive File Path Specifiers می گویند. به عنوان مثال y% نمایش دهنده سال میلادی به صورت 4 رقمی است (2007)٬ یا مثلا m% ماه میلادی را به صورت دو رقمی با صفر نشان می دهد (07). برای دیدن فهرست کامل این اختصارات به این صفحه (http://www.movabletype.org/documentation/appendices/archive-file-path-specifiers.html) مراجعه کنید.
و اما برگردیم به مثال خودمان. ما برای سادگی بیشتر در نظر داریم مطالب تکی مان را بدون طبقه بندی و به صورت زیر نمایش بدهیم:


http://localhost/writeage_2/my_second_entry.html در این حالت در فیلد مربوط به Archive Mapping تنها می نویسیم f% . با نگاهی به این صفحه (http://www.movabletype.org/documentation/appendices/archive-file-path-specifiers.html) می بینید که f چه مفهومی دارد: f اسم مطلب را به همراه پسوند صفحه نشان می دهد که در مورد مطلب دوم ما خروجی f% به صورت my_second_entry.html نشان داده می شود. پس از وارد کردن f% محیط کار ما باید شبیه شکل زیر شده باشد:




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-18.gif

حالا روی Save کلیک کنید.
5 - برای اینکه نتیجه کار را ببینید لازم است یکبار سایتتان را Publish (یا بازسازی) کنید (اگر نمی دانید چطور ، به بخش 13 قسمت پنجم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) نگاهی بیندازید).
6- برای دیدن نتیجه٬ صفحه اصلی سایتتان را ببینید. روی لینک ...More کلیک کنید تا به صفحه تکی مطلبتان برسید. تقریبا نتیجه ای مانند این خواهید داشت:



http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-19.gif (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-19-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید)


به قسمت اضافه شده به خلاصه مطلب (ادامه مطلب) و همچنین آدرس صفحه (آدرس آرشیو تکی) دقت کنید.
تبریک می گویم. شما در حال حاضر سایتی دارید که مطالبتان را به صورت خلاصه در صفحه اول نشان می دهد. بعلاوه اینکه با کلیک روی لینک ادامه مطلب می توانید به صفحه مخصوص آن مطلب بروید و مطلب را به صورت کامل داشته باشید.
در قسمتهای بعدی این سلسله مطالب شما را با مراحل پیشرفته تر کد نویسی برای MT آشنا خواهم ساخت.

ادامه دارد...

[Bad Sector]

بعد از تاخیر زمانی یکماهه از انتشار هفتمین قسمت (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part7.html) از سری راهنمای عملی مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/) بار دیگر بازگشته ام تا گوشه دیگری از زیبایی های کار با این سیستم مدیریت محتوای بی نظیر را به دوستان علاقمند تقدیم کنم. در صورتی که دنبال کننده این سلسله مطالب بوده اید بار دیگر در ادامه مطلب با ما باشید.




http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-21.gif


در قسمت قبل (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part7.html) توانستیم یک قالب ساده را طوری کدنویسی کنیم که به عنوان صفحه اول سایت و صفحه آرشیو تکی هر مطلب انجام وظیفه نماید. در این قسمت بیایید کمی به صفحه اول سایتمان بال و پر بدهیم. مثلا چطور است که اطلاعات مربوط به هر نوشته را در زیر خلاصه آن مطلب در صفحه اول نشان دهیم. این اطلاعات عبارت خواهند بود از: نام نویسنده٬ تاریخ انتشار و سرانجام دسته یا Category مطلب. دست بکار می شویم:
1- ابتدا قالب صفحه اصلی یعنی index.html را در دریم ویور باز می کنیم. همانطور که در شکل زیر می بینید ما با قسمتی که به رنگ آبی مشخص شده است سروکار داریم.





http://www.writeage.com/images/mt-guide-20.gif (http://www.writeage.com/images/mt-guide-20-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید) (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-20-b.gif)


2- قسمتی را که حاوی کدهای زیر است پیدا کنید:

<p><MTEntryBody><a href="<MTEntryPermalink>">More...</a></p>
و در خط پس از آن سه خط کد زیر را وارد کنید:

<p>Author:<MTEntryAuthor></p>
<p>Date:<MTEntryDate></p>
<p>Category:<MTEntryCategory></p>
خط اول نیاز به توضیح خاصی ندارد. چرا که به سادگی نام کاربری نویسنده را نمایش می دهد. فقط دقت کنید که این کد٬ نام کاربری (و نه اسم نویسنده) را نمایش می دهد. در صورتی که بخواهید اسم نویسنده را نمایش دهید (که معمولا هم همینطور است) باید از کد زیر به جای قبلی استفاده کنید:




<p>Author:<MTEntryAuthorNickname></p>

خط دوم کدها نشان دهنده تاریخ انتشار هر مطلب است. لازم به ذکر است که نمایش تاریخ می تواند به صورتهای مختلفی انجام شود. در صورتی که کد به صورت معمولی یعنی :




<p>Date:<MTEntryDate></p>

بکار رود تاریخ به صورت پیش فرض مووبل تایپ نمایش داده می شود (October 17, 2008 1:14 PM)
اما می توان به سادگی نحوه نمایش تاریخ را عوض کرد. برای این کار از فرمتهای زمان (Time Formats (http://www.movabletype.org/documentation/appendices/date-formats.html)) استفاده می کنیم. به نمونه زیر توجه کنید:




<p>Date:<MTEntryDate format="%Y.%m.%d"></p>

خروجی این کد٬ تاریخی شبیه به این خواهد بود:




Date:2008.10.16

برای دیدن لیستی از فرمتهای مختلف زمان به این صفحه (http://www.movabletype.org/documentation/appendices/date-formats.html) مراجعه کنید.

و اما خط سوم کد٬ نمایش دهنده دسته یا Category مطلب است. اما این دسته بندی کجا انجام می شود؟ اگر از قسمت ششم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part6.html) به یاد داشته باشید هنگام نوشتن یک مطلب در قسمت مدیریت مووبل تایپ با عناصری مانند Title٬ Body و غیره سروکار داشتیم. اگر به تصویر زیر نگاه کنید می بینید که یکی از این قسمتها به دسته یا Category مطلب اختصاص دارد.





http://www.writeage.com/images/mt-guide-21.gif (http://www.writeage.com/images/mt-guide-21-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید) (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-21-b.gif)

برای استفاده از این قابلیت ابتدا لازم است برای مطالب قبلی خودمان دسته هایی بسازیم و هرکدام را به یک دسته منتصب کنیم.
برای اینکار از منوی مدیریت مووبل تایپ روی Manage و بعد Entries کلیک کنید. حالا روی لینک عنوان یکی از مطالب کلیک کنید و وارد صفحه مربوط به آن مطلب شوید (شکل قبل)
در سمت راست صفحه زیر عنوان Categories روی Add new کلیک کنید. حالا اسم دلخواه خود را (در این مثال Computer) در جای خالی بنویسید و روی علامت بعلاوه (+)کلیک کنید. دسته ای به نام Computer ایجاد می شود و مووبل تایپ این مطلب را به آن دسته منتصب می کند. حالا روی Save کلیک کنید.
دقت کنید که در مووبل تایپ می توانید یک مطلب را به تعداد زیادی Category منتصب کنید. در این صورت یک دسته به عنوان دسته اصلی و بقیه دسته ها به عنوان دسته های فرعی شناخته می شوند.
برای کامل شدن این قسمت مطلب دوم را هم باز کنید و آن را به دسته جدیدی بنام Mobile منتصب کنید.
3- بیایید ببینیم حاصل اضافه کردن سه خط کد ابتدای این آموزش به صفحه index.html چه بوده است. برای اینکار در دریم ویور کلیه کدهای صفحه index.html را کپی کنید. حالا از مسیر




Design>Templates

به صفحه قالبها بروید و روی قالب index.html (که در قسمت ششم آن را با نام Home Page ساختیم) کلیک کنید.
4- کدهای کپی شده در مرحله 3 را در قسمت مربوطه Paste کنید و روی دکمه Save and Publish کلیک کنید.
5- نتیجه را در صفحه مربوطه مشاهده کنید. باید چیزی شبیه این شده باشد:




http://www.writeage.com/images/mt-guide-22.gif (http://www.writeage.com/images/mt-guide-22-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید) (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-22-b.gif)

6- همانطور که می بینید نام نویسنده٬ تاریخ انتشار و دسته مطلب به صورت زیر هم نشان داده شده اند. هرچند چگونگی حالت دادن به این قسمتها (با استفاده از CSS یا هر تکنیک دیگر) موضوع این آموزش نیست با این حال با تغییراتی کوچک در کدها می توان عجالتا سر و سامانی به ظاهر این قسمت داد:



<MTEntries>
<h3><MTEntryTitle></h3>
<p><MTEntryBody><a href="<MTEntryPermalink>">More...</a></p>
<p style="float:left; margin-right:10px"><strong>Author:</strong><MTEntryAuthorNickname></p>
<p style="float:left; margin-right:10px"><strong>Date:</strong><MTEntryDate format="%Y.%m.%d"></p>
<p style="float:left; margin-right:10px"><strong>Category:</strong><MTEntryCategory></p>
<p style="clear:both"></p>
</MTEntries>

خروجی جدید به صورت زیر خواهد بود:




http://www.writeage.com/images/mt-guide-23.gif (http://www.writeage.com/images/mt-guide-23-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید) (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-23-b.gif)

7- بیایید همین اطلاعات (یعنی نام نویسنده٬ تاریخ انتشار و دسته بندی مطلب) را در آرشیو تکی هر مطلب هم نشان دهیم. این کار بسیار راحت است. در دریم ویور و از فایل index.html تکه کد زیر را کپی کنید:



<p style="float:left; margin-right:10px"><strong>Author:</strong><MTEntryAuthorNickname></p>
<p style="float:left; margin-right:10px"><strong>Date:</strong><MTEntryDate format="%Y.%m.%d"></p>
<p style="float:left; margin-right:10px"><strong>Category:</strong><MTEntryCategory></p>
<p style="clear:both"></p>

حالا فایل individual-entry.html را در دریم ویور باز کنید و تکه کد بالا را بلافاصله بعد از




<p><MTEntryMore></p>

اضافه کنید.
حالا مانند مرحله 3 به قسمت قالبها بروید و روی قالب Individual Entry کلیک کنید. در دریم ویور کل کدهای موجود در فایل individual-entry.html را کپی و در این قسمت Paste کنید و روی Save and Publish کلیک کنید.
8- تمام شد. از صفحه اول سایت به آرشیو تکی هر کدام از مطالب بروید (با کلیک روی لینک More در انتهای هر مطلب). تصویر زیر مشابه آن چیزی است که شما خواهید داشت.




http://www.writeage.com/images/mt-guide-24.gif (http://www.writeage.com/images/mt-guide-24-b.gif)


(برای دیدن تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید) (http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-24-b.gif)

امیدوارم از این آموزش هم استفاده برده باشید. در قسمتهای بعد با هم قابلیتهای کاربردی دیگری از دنیای مووبل تایپ را کشف و استفاده خواهیم کرد. با ما بمانید.

[Bad Sector]

بار دیگر با قسمت جدیدی از سلسله آموزشهای مووبل تایپ در خدمت خوانندگان عزیز Writeage (http://www.writeage.com/) هستم. در این سلسله آموزش ها کوشیده ام با زبانی بسیار ساده مووبل تایپ (http://www.movabletype.com/) را از ابتدا و به صورت عملی به دوستان علاقمند بشناسانم. در این قسمت شما را با یکی از مهمترین قابلیتهای هر سیستم مدیریت محتوی (CMS) که مووبل تایپ یکی از قویترین آنهاست آشنا می کنم: آرشیو مطالب. در ادامه این قسمت از آموزش مووبل تایپ با ما باشید.



http://www.writeage.com/images/mt-guide-29.gif


قطعا مهمترین مزیتی که استفاده از یک CMS بر نگهداری یک سایت به صورت استاتیک دارد توانایی بایگانی مطالب پیشین به صورت اتوماتیک است. خوشحالم که خاطر نشان کنم در این زمینه مووبل تایپ یکی از قویترین های موجود در دنیای مجازی است. جایی که می توانید هر تصوری که از بایگانی مطالب در ذهنتان دارید براورده سازید.



آرشیو در MT می تواند به اشکال مختلف وجود داشته باشد:

آرشیو موضوعی٬ آرشیو زمانی (روزانه٬ ماهانه٬ هفتگی٬ سالانه)٬ آرشیو نویسندگان و آرشیو صفحات مستقل(Pages)
همچنین دقت داشته باشید که صفحه تکی مطالب (که در قسمت هفتم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part7.html) نحوه ساخت آن را فرا گرفتیم) هم نوعی آرشیو محسوب می شود و به آن آرشیو تکی می گوییم.
بعد از این معرفی کوچک و پیش از آن که به کار عملی یعنی ساخت آرشیو برای سایتمان بپردازیم لازم می دانم در باره یکی از مهمترین مفاهیم مووبل تایپ که معمولا درک آن برای تازه کارها مشکل است یعنی مفهوم نشر ایستا (Static) و پویا (Dynamic) توضیحاتی ارائه کنم.

استاتیک در مقابل دینامیک

مووبل تایپ از معدود CMS هایی است که توانایی انتشار مطالب هم به صورت استاتیک و هم دینامیک را دارد. اما ببینیم این به چه معناست:
در قسمت اول گفتیم ام تی در پروسه انتشار مطالب نقش واسطه بین شما و بانک اطلاعاتی را بازی می کند. به این معنی که وقتی شما مطلبی را از قسمت مدیریت مطالب وارد مووبل تایپ می کنید آن مطلب ابتدا در بانک اطلاعاتی ذخیره می شود و سپس ام تی آن را پس از باز خوانی از بانک اطلاعاتی با قالب سایت در می آمیزد و نتیجه به صورت یک صفحه یکپارچه در معرض دید بازدید کنندگان قرار می گیرد.
در اینجا باید اضافه کنم مووبل تایپ (http://www.writeage.com/all_about_movable_type_4.html) می تواند نتیجه نهایی را به دو صورت در اختیار بازدید کننده قرار دهد که عبارتند از:

1- استاتیک: در این حالت با یکبار ورود مطلب جدید به ام تی٬ یک صفحه نهایی محتوی قالب و مطلب با هم ساخته شده و روی سرور ذخیره می شود. این صفحه فیزیکی است به این مفهوم که واقعا وجود دارد (اگر به شاخه ای از سرور که به عنوان محل انتشار سایت معین کرده اید بروید فایل را می بینید) و با تایپ آدرس آن در مرورگر توسط بیننده به راحتی توسط مرورگر نمایش داده می شود. در این حالت پس از یکبار انتشار مطلب دیگر به مووبل تایپ نیازی نیست چرا که فایل کامل حی و حاضر روی سرور موجود است.

2- دینامیک: در این حالت با ورود مطلب به ام تی چیزی به عنوان صفحه فیزیکی روی سرور بوجود نمی آید چرا که ام تی مطلب را فقط وارد بانک اطلاعاتی می کند٬ اطلاعات قالب هم که قبلا وارد بانک شده است. در این حالت در همان لحظه ای که بیننده درخواست دیدن صفحه را می کند ام تی مجددا وارد عمل شده و اطلاعات مطلب را با اطلاعات قالب در هم می آمیزد تا نتیجه به صورت یک صفحه کامل در مرورگر نمایش داده شود (در این حالت اگر سری به شاخه انتشار مطلب بزنید آن را خالی می یابید).
همینجا ببینیم هر کدام از این دو حالت انتشار چه مزایا و یا معایبی دارند؟
مهمترین مزیت سیستم استاتیک این است که به سرور(Server) فشار وارد نمی شود. سایتی را تصور کنید که در هر لحظه تعداد بسیار بالایی درخواست برای دیدن صفحات مختلف دارد. چون هر کدام از این درخواستها قبلا آماده و مهیا در سرور وجود دارند پس سرور متحمل بار سنگین نمی شود. این دقیقا عیب بزرگ یک سیستم دینامیک هم هست. جایی که با تعداد بالای درخواست برای دیدن یک صفحه چون در هر بار درخواست باید ام تی وارد عمل شود و فایل را از بانک اطلاعاتی بازخوانی کند لذا سرور متحمل بار سنگینی می شود که گاه به از کار افتادن (Down شدن) موقتی سایت می انجامد (شاید متوجه شده باشید که این مشکل به علت ازدیاد بازدید کننده گهگاه در Writeage (http://www.writeage.com/) هم پیش می آید. در این مواقع سایت به مدت 10 تا 15 دقیقه در دسترس نیست).
اما مزیت اساسی انتشار دینامیک همانا حجم کمتری است که سیستم برای انتشار مطالب به آن نیاز دارد. چون در این حالت فایلی از قبل بوجود نمی آید بلکه با درخواست بازدید کننده ام تی وارد عمل می شود و فایل را به صورت مجازی در مرورگر نشان می دهد.
البته شاید ذکر یک نظریه قدیمی که البته با وجود منسوخ شدن هنوز عده ای را دچار اشتباه می کند خالی از لطف نباشد و آن اینکه در گذشته معتقد بودند صفحات دینامیک قابلیت ایندکس پذیری کمتری برای موتورهای جستجو دارند. حال آنکه اکنون ثابت شده است این فاکتور نقشی در ایندکس شدن سایت در موتورهای جستجو ندارد.
البته انتشار دینامیک یک مشکل دیگر هم دارد و آن پیچیدگی زیاد آن برای توسعه دهندگان است. باز به همین دلیل است که بعضی افزونه (Plugin) ها در حالت انتشار دینامیک کار نمی کنند.
همه اینها را گفتم تا به اینجا برسم که شما می توانید تمام صفحاتتان ازجمله انواع آرشیو مطالبتان را در مووبل تایپ (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part1.html) به هر دوصورت استاتیک یا دینامیک تعریف کنید. حتی می توانید تعریف کنید تعدادی از آنها استاتیک و تعدادی دیگر دینامیک باشند! همه اینها قدرت فوق العاده ای به ام تی می بخشند.
بیایید کمی از دانسته هایمان استفاده عملی کنیم و به سراغ موضوع اصلی این قسمت برویم:

ساخت آرشیو موضوعی در مووبل تایپ
برای داشتن یک آرشیو موضوعی در اصل باید صفحات زیر را ساخت:

صفحه الف: صفحه ای که شامل عنوان تمام دسته (Category) ها به همراه مطلب (Entry) های هر دسته باشد. با کلیک روی عنوان هر مطلب باید بتوان به صفحه تکی آن مطلب رسید. همچنین با کلیک روی عنوان هر دسته باید بتوان به صفحه ب (که در ادامه توضیح داده ام) رسید.

صفحه ب: این صفحه در حقیقت آرشیو مخصوص هر دسته (Category) است. یعنی در آن علاوه بر نام دسته٬ لیستی از مطالب منتشر شده تحت آن دسته وجود دارد. باز هم با کلیک روی عنوان هر مطلب باید بتوان به صفحه تکی آن مطلب رسید.

صفحه ج: این یکی اختیاری است و به صورت یک Sidebar در صفحه اول سایت عمل می کند و به صورت لیستی شامل عنوان دسته ها دیده می شود که با کلیک روی عنوان هر دسته می توان به صفحه ب (که در بالا توضیح داده ام) رسید.

از صفحه ب شروع می کنیم. پیش از هر چیز بیایید نگاهی به نتیجه کار بیندازیم. اگر طبق مراحل ذکر شده در این قسمت پیش بروید در پایان کار باید برای هر دسته (Category) یک صفحه آرشیو مثل تصاویر زیر داشته باشید:



http://www.writeage.com/images/mt-guide-25.gif


تصویری از صفحه آرشیو دسته موبایل





http://www.writeage.com/images/mt-guide-26.gif



تصویری از صفحه آرشیو دسته کامپیوتر


1- پیش از هرچیز چند مطلب آزمایشی به مجموعه مطالب سایتتان اضافه کنید (مثلا 2 یا 3 مطلب به دسته کامپیوتر و 2 یا 3 تا به دسته موبایل). اگر هنوز روش اضافه کردن مطلب را نمی دانید قسمت ششم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part6.html) را دوباره بخوانید.
2- صفحه index.html را در دریم ویور باز کنید و آن را به اسم category-each-archive.html مجددا Save کنید.
3- در دریم ویور (http://www.adobe.com/products/dreamweaver/) فایل category-each-archive.html را در حالت کد در نظر بگیرید. حالا هرچیزی که بین دو تگ زیر وجود دارد را پاک کنید:


<MTEntries>
.
.
.
</MTEntries>
حالا به جای کدهای بالا٬ کدهای زیر را وارد کنید:



<h2><$MTCategoryLabel$></h2>
<ul>
<MTEntries>
<li><a href="<MTEntryPermalink>"><MTEntryTitle></a></li>
</MTEntries>
</ul>

خط اول نام دسته (Category) را به صورت تیتر نشان می دهد. خطوط بعدی به صورت ساده یک لیست می سازند که محتوی عناوین (Title) مطالب منتشر شده تحت هر دسته است. هر کدام از این عنوان ها به صفحه تکی همان مطلب لینک می شود.
4- بعد از Save کردن فایل در دریم ویور به سراغ ام تی بروید. از قسمت Design>Templates و در بخش Archive Templates روی Entry Listing کلیک کنید (منظور از Entry Listing هر نوع آرشیوی است که محتوی لیستی از مطالب منتشر شده باشد. این لیست می تواند طبقه بندی موضوعی٬ زمانی و یا هر نوع دیگری را شامل شود).
5- در قسمت نام Category Each Archive را وارد کنید. حالا در دریم ویور و در قسمت کد٬ تمام کدهای موجود در فایل category-each-archive.html را کپی و در قسمت مخصوص آن در ام تی Paste کنید و روی دکمه Save کلیک کنید.
6- حالا روی Template Options در پایین قسمت کدها کلیک کنید. سپس در قسمت Archive Mapping روی Create Archive Mapping کلیک کنید.
7- از منوی باز شونده گزینه Category را انتخاب کنید و روی Add کلیک کنید.
8- از منوی باز شوند گزینه آخر یعنی Custom را انتخاب کنید. اینجا و در قسمت Path همانطور که در قسمت هفتم توضیح دادم شما تعیین می کنید آرشیوی که به وجود می آورید با چه آدرسی به بیننده عرضه شود. مثلا می توانید تعیین کنید آرشیوهایتان در شاخه ای به نام دسته(category) مربوطه و در زیرشاخه ای به نام زیر شاخه احتمالی(sub category) آن ذخیره شود:



http://localhost/writeage_2/computer/laptop/index.html
این همان پیش فرض مووبل تایپ در این قسمت است که با انتخاب category/sub-category/index.html به دست می آید. اما ما برای سادگی بیشتر تصمیم داریم آرشیو را به صورت زیر نشان دهیم:



http://localhost/writeage_2/computer.html
یعنی آرشیومان در Root سایت و به صورت صفحه ای به نام خود دسته (category) نمایش داده شود. برای این ساختار کافی است در قسمت Path در مرحله 8 عبارت زیر را وارد کنید:



%c.html
c% در این عبارت معرف نام دسته(category) و پسوند html هم که مشخص است همان پسوند صفحات مان در سایت است.
همانطور که قبلا گفتم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part7.html) این کدها در حقیقت علایم اختصاری اجزاء آدرس در Archive Mapping هستند که به آنها Archive File Path Specifiers می گویند. برای دیدن فهرست کامل این اختصارات به این صفحه (http://www.movabletype.org/documentation/appendices/archive-file-path-specifiers.html) مراجعه کنید.
9- پیش از آنکه روی Save and Publish کلیک کنید توجه شما را به گزینه Publishing در سمت راست Path جلب می کنم.



http://www.writeage.com/images/mt-guide-27.gif


این گزینه مشخص کننده نحوه انتشار فایلهای آرشیو در سرور است. درست حدس زده اید! این همان چیزی است که نشان دهنده استاتیک یا دینامیک بودن سایت شما خواهد بود. همانطور که قبلا گفتم در ام تی می توانید به طور مجزا مشخص کنید هر نوع آرشیو استاتیک منتشر شود یا دینامیک.

با باز کردن منوی Publishing گزینه های زیر دیده می شوند که به توضیح آنها می پردازیم:


- Statically و Dynamically که مشخص هستند.
- Manually به طور ساده می گوید این آرشیو به صورت اتوماتیک منتشر نشود بلکه تنها در مواقع نیاز توسط شما به صورت دستی انتشار یابد (در این حالت مثلا با اضافه کردن یک مطلب جدید به دسته کامپیوتر آن مطلب در لیست مطالب موجود در صفحه آرشیو کامپیوتر دیده نمی شود تا زمانی که این آرشیو را به صورت دستی publish کنید).
- Do not publish یعنی اصلا آرشیو منتشر نشود.
- و گزینه آخر یعنی Via publish queue که فعلا به علت پیچیدگی از توضیح آن صرف نظر می کنیم.
ما در این مثال از گزینه پیش فرض یعنی Statically استفاده می کنیم در نتیجه فایلهای صفحات آرشیو به صورت فیزیکی روی سرور بوجود می آیند.
10- با کلیک روی Save and Publish اگر به شاخه ای که به عنوان محل انتشار سایتتان برای MT تعریف کرده بودید بروید (در این مثال writeage_2) با دو فایل جدید مواجه می شوید که همنام دسته (Category) های شما هستند: computer.html و mobile.html
با باز کردن آنها در مرورگرتان باید با تصاویر مانند آنچه در ابتدای کار به شما وعده داده بودم مواجه شوید:



http://www.writeage.com/images/mt-guide-25.gif


تصویری از صفحه آرشیو دسته موبایل




http://www.writeage.com/images/mt-guide-26.gif


تصویری از صفحه آرشیو دسته کامپیوتر

حالا که این صفحات ایجاد شده اند وقت آن است که نحوه استفاده از آنها را هم فرا بگیریم. همانطور که گفتم این صفحات (یعنی صفحات ب) پیش نیاز صفحات الف هستند. بیایید بار دیگر توضیح صفحات الف را بخوانیم:
صفحه الف: صفحه ای که شامل اسم تمام دسته (Category) ها به همراه مطلب (Entry) های هر دسته باشد. با کلیک روی عنوان هر مطلب باید بتوان به صفحه تکی آن مطلب رسید. همچنین با کلیک روی عنوان هر دسته باید بتوان به صفحه ب (یعنی همان آرشیو مطالب هر دسته) رسید. برای سهولت بیشتر نام این صفحه ب را Main Archive Index می گذاریم. فقط دقت داشته باشید که Main Archive Index تنها شامل آرشیو موضوعی نیست و می توان آرشیوهای دیگری هم در آن تعریف کرد.

ساخت Main Archive Index

بگذارید در همین ابتدای مطلب نکته ای کمی عجیب را با شما در میان بگذارم. Main Archive Index با این که اسم آرشیو را یدک می کشد اما برای ایجاد آن باید از بخش Create index template عمل کرد! از این نکته عجیب که بگذریم باقی چیزها تقریبا راحت است:
پیش از هرچیز نگاهی به نتیجه کار می اندازیم:



http://www.writeage.com/images/mt-guide-28.gif
همانطور که می بینید در این صفحه همه دسته ها به همراه لینک مطالب منتشر شده در هر کدام از آنها نمایش داده می شود.
11- باز هم از فایل index.html شروع می کنیم. آن را با نام دیگری مثلا main-archive-index.html ذخیره کنید و در دریم ویور در حالت کد به سراغش بروید.
12- باز هم مانند مرحله 3 هرچیزی که بین دو تگ زیر قرار دارد را پاک کنید:


<MTEntries>
.
.
.
</MTEntries>
و به جایش کدهای زیر را وارد کنید:


<MTIfArchiveTypeEnabled archive_type="Category">
<MTCategories>
<h2><a href="<MTCategoryArchiveLink>"><MTCategoryLabel></a></h2>
<ul>
<MTEntries>
<li><a href="<MTEntryPermalink>"><MTEntryTitle></a></li>
</MTEntries>
</ul>
</MTCategories>
</MTIfArchiveTypeEnabled>
خط اول به مووبل تایپ خاطر نشان می کند اگر آرشیو موضوعی فعال شده باشد به سراغ اجرای باقی کدها برود. این فعال شدن آرشیو موضوعی البته چیز پیچیده ای نیست. در واقع دلیل اینکه من اول صفحه ب را ساختم و حالا به سراغ صفحه الف آمده ام همین است. با همین کار ساده (یعنی درست کردن صفحه ب شما آرشیو موضوعی را برای سایتتان فعال کرده اید).
خط دوم شروع کننده ظرف مورد نیاز برای نشان دادن محتوای هر دسته است که با نشان دادن اسم دسته (category) به صورت تیتر شروع شده و با نشان دادن لیستی از مطالب موجود در هر دسته ادامه می یابد.
13- بعد از ذخیره کردن فایل main-archive-index.html کلیه کدهای موجود در آن را کپی کنید وبه سراغ MT بروید.
14- از قسمت Design>Templates روی Create index template کلیک کنید.
15- نام این صفحه جدید را Main Archive Index بگذارید و محتوای کپی شده مرحله 13 را در قسمت کد Paste کنید.
16- در قسمت Output File نام main-archive-index.html را وارد کنید و روی دکمه Save کلیک کنید.
17- برای اینکه صفحه ساخته شود یکبار سایت را پابلیش کنید (اگر نمی دانید چگونه اینکار را انجام دهید به بخش 13 قسمت پنجم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part5.html) نگاهی بیندازید).
18- در مرورگرتان به آدرس زیر بروید و نتیجه کار را ببینید:



http://localhost/writeage_2/main-archive-index.html
تبریک میگویم. شما موفق شده اید مهمترین قابلیت یک CMS را در محیط ام تی و در قالب خودتان بکار گیرید: آرشیو موضوعی.

در قسمتهای بعدی هم با ما باشید.

[Bad Sector]

اگر تا این قسمت از سلسله مقالات آموزشی مووبل تایپ (http://www.movabletype.org/) با ما همراه بوده باشید دیگر با مهمترین روش های کد نویسی قالب آشنا شده اید. تا امروز شما این موارد را با موفقیت به انجام رسانیده اید: نصب مووبل تایپ روی کامپیوتر خودتان (سرور لوکال) (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part3.html)٬ ساخت صفحه اول سایت (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part6.html)٬ ساخت آرشیو تکی مطلب (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part7.html)٬ نمایش مشخصات مطلب در زیر آن (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part8.html) و در نهایت ساخت آرشیو موضوعی مطالب (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part9.html). در این قسمت پیش از آنکه به سراغ آموزش ساخت آرشیو ماهانه در مووبل تایپ بروم به شما روشی را نشان می دهم که بتوانید پروسه کدنویسی قالب هایتان را بسیار سریعتر کنید. با ما باشید.


http://www.writeage.com/images/mt-guide-30.gif





در قسمتهای قبل دیدیم مراحل کلی ساخت اجزاء سایت به صورت زیر است:


1- باز کردن قالب در ویرایشگر HTML (در مثالهای ما Dreamweaver)
2- اضافه کردن کدهای مورد نیاز برای هر قسمت در مکان مناسب در قالب بوسیله دریم ویور
3- ایجاد صفحه مربوط به قالب در قسمت مربوطه در ام تی (Design>Templates)
4- کپی کردن همه کدهای قالب
5- Paste کردن کدها در قسمت کد قالب (یعنی مرحله 3)
6- ذخیره و بازسازی (Publish)


باید اضافه کنم برای ایجاد تغییرات در یک قالب هم باز ناچارید مسیر مشابه ای را طی کنید (به استثنای مرحله 3 که بجای ایجاد قالب جدید٬ قالب ایجاد شده قبلی را باز می کنید)
اما باید بگویم یک راه میانبر در این بین وجود دارد که به شما کمک می کند سریعتر به هدفتان یعنی تغییر قالب در پروسه کدنویسی برسید. به تصویر زیر نگاه کنید. این تصویر فیلدهایی را نشان می دهد که در ایجاد هر قالب جدید دخالت دارند:




http://www.writeage.com/images/mt-guide-31.gif


قسمتی که مدنظر ماست با فلش مشخص شده است. شما با استفاده از فیلد Link to File می توانید فایلی را به عنوان فایل مادر (یا رفرنس) به ام تی معرفی کنید تا هر زمان آن فایل تغییر کرد ام تی قالب را به طور اتوماتیک بر اساس آن تغییر دهد. به عنوان یک مثال عملی به سراغ قالب صفحه اول (قسمت ششم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part6.html)) خودمان می رویم:

1- از قسمت Design>Templates به سراغ قالب Home Page بروید و روی آن کلیک کنید تا به صفحه مربوطه برسید. اگر بخش Template Optionsدر زیر قسمت کدها فعال نیست روی آن کلیک کنید تا فیلدهای آن نمایان شود.



http://www.writeage.com/images/mt-guide-32.gif2- هرچه را که در قسمت کد می بینید پاک کنید.
3- در قسمت Link to File آدرس فیزیکی فایل قالب را وارد کنید (توضیح: این آدرس همانجایی است که شما فایلهای قالبتان را که در دریم ویور تغییر داده اید ذخیره می کنید و به هیچ وجه به شاخه ای از سرور که ام تی فایلهایتان را در آن ایجاد می کند ارتباطی ندارد). به عنوان مثال فایلهای قالب من در شاخه زیر وجود دارند:



E:\hp\mt-guide
و من هرگاه بخواهم آنها را در دریم ویور تغییر بدهم به سراغ این شاخه از رایانه ام می روم.
به تصویر زیر دقت کنید و در صورت اطمینان از آدرس فایل index.html خودتان روی دکمه Save کلیک کنید.



http://www.writeage.com/images/mt-guide-33.gif

بعد از اتمام کار می بینید تمام کدها دوباره سر جای اولشان برگشته اند.
4- حالا بیایید تغییری در فایل اصلی به وجود بیاوریم. فایل index.html را در دریم ویور باز کنید.


5- در قسمت بالای قالب آنجا که نوشته شده by Free Css Templates پیدا کنید و بجایش بنویسید


Learn Movable Type by Writeage


6- حالا آن را در دریم ویور ذخیره کنید.



http://www.writeage.com/images/mt-guide-34.gif

7- بدون اینکه کار دیگری بکنید بلافاصله به سراغ ام تی می رویم. فقط کافی است یکبار سایت را بازسازی (Publish) کنید:


http://www.writeage.com/images/mt-new-guide-08.gif

8- حالا نتیجه را در سایت ببینید.



http://www.writeage.com/images/mt-guide-35.gif

همانطور که می بینید بدون اینکه مراحل اضافی Copy و Paste را انجام دهیم تغییراتمان روی قالب در ام تی اعمال می شوند. نکته: در صورتی که از این روش استفاده کرده اید حتما پس از بازسازی سایتتان متوجه یک پیغام در دریم ویور شده اید که به شما می گوید "فایل در خارج از برنامه ویرایش شده است و در صورت تمایل می توانید آن را reload کنید". دقت کنید که پاسخ شما همیشه باید خیر باشد.
حالا به سراغ بقیه قالبهایتان یعنی Main Archive Index ٬ Style Sheet ٬ Individual Entry و Category Each Archive بروید و همین مراحل را تکرار کنید تا آنها هم به فایل مربوطه شان متصل شوند. در این صورت دیگر در مواقع تغییر٬ نیازی به طی کردن مراحل اضافی نخواهد بود.
خب٬ حالا که روش ساده تر شدن سر و کله زدن با قالب ها در مووبل تایپ را یاد گرفتید بیایید به سراغ ادامه آموزشمان برویم. در قسمت قبل طریقه ساخت آرشیو موضوعی را فراگرفتید. آرشیوهای ماهانه یکی دیگر از راههای طبقه بندی و بایگانی مطالب هستند که به راحتی توسط هر CMS از جمله مووبل تایپ دسترسی به آنها امکان پذیر است.

روش ساخت آرشیو ماهانه در مووبل تایپ

برای داشتن یک آرشیو ماهانه در اصل باید صفحات زیر را ساخت:

صفحه الف: صفحه ای که شامل نام تمام ماهها به همراه مطلب (Entry) های منتشر شده در آن ماه باشد. با کلیک روی عنوان هر مطلب باید بتوان به صفحه تکی آن مطلب رسید. همچنین با کلیک روی نام هر ماه باید بتوان به صفحه ب (که در ادامه توضیح داده ام) رسید.

صفحه ب: این صفحه در حقیقت آرشیو مخصوص هر ماه است. یعنی در آن علاوه بر نام ماه ٬ لیستی از مطالب منتشر شده در آن ماه وجود دارد. باز هم با کلیک روی عنوان هر مطلب باید بتوان به صفحه تکی آن مطلب رسید.

صفحه ج: این یکی اختیاری است و به صورت یک Sidebar در صفحه اول سایت عمل می کند و به صورت لیستی شامل نام ماه ها دیده می شود که با کلیک روی نام هر ماه می توان به صفحه ب (که در بالا توضیح داده ام) رسید.
از صفحه ب شروع می کنیم. پیش از هر چیز بیایید نگاهی به نتیجه کار بیندازیم. اگر طبق مراحل ذکر شده در این قسمت پیش بروید در پایان کار باید برای هر ماه یک صفحه آرشیو مثل تصاویر زیر داشته باشید:



http://www.writeage.com/images/mt-guide-36.gif


تصویری از صفحه آرشیو ماه نوامبر (برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید (http://www.writeage.com/images/mt-guide-36-b.gif))





http://www.writeage.com/images/mt-guide-37.gif


تصویری از صفحه آرشیو ماه اکتبر (برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید (http://www.writeage.com/images/mt-guide-37-b.gif))

1- صفحه category-each-archive.html را در دریم ویور باز کنید و آن را به اسم month-each-archive.html مجددا Save کنید.
2- تنها تغییری که نیاز دارید پیدا کردن تکه کد زیر


<h2><$MTCategoryLabel$></h2>
و جایگزین کردن آن با تکه کد زیر است:

<h2><$MTArchiveTitle$></h2>
حالا فایل را Save کنید و به سراغ ام تی بروید.
3- در قسمت Design>Templates در بخش Archive Templates روی Entry Listing کلیک کنید.
4- نام قالب جدید را Monthly Each Archive بگذارید اما بر طبق آموزشی که در ابتدای این قسمت داده شد قسمت کد را خالی بگذارید و به جای آن در فیلد Link to File آدرس فیزیکی قالب جدیدتان (یعنی month-each-archive.html) را وارد کنید. این آدرس برای من به این شکل است:



E:\hp\mt-guide\month-each-archive.html
حالا روی Save کلیک کنید. همانطور که می بینید قسمت کد به صورت خودکار با کدهای قالب شما پر شده است.
5- حالا وقت آن است که برای این آرشیو٬ یک Archive Mapping در نظر بگیریم (اگر هنوز با این مفهوم آشنا نیستید بار دیگر بخش 8 قسمت نهم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part9.html) و یا قسمت هفتم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part7.html) را مطالعه کنید. به طور مختصر این بخش نحوه نمایش آدرس آرشیو را تعیین می کند). برای این کار در همان صفحه روی Template Options و بعد Create Archive Mapping کلیک کنید.
6- در قسمت Type گزینه های بسیار متنوعی برای آرشیو وجود دارد. با این گزینه ها می توانید انواع آرشیوهای روزانه٬ هفتگی٬ ماهانه٬ آرشیو نویسندگان٬ آرشیو موضوعی و حتی آرشیوهای ترکیبی مثلا آرشیو موضوعی - روزانه یا موضوعی - سالانه و غیره را بسازید. برای مورد ما انتخاب گزینه Monthly کفایت می کند پس آن را انتخاب کنید و روی Add کلیک کنید.
7- حالا باید در قسمت Path نحوه نمایش آرشیو ماهانه تان را مشخص کنید. حالت پیش فرض یعنی


yyyy/mm/index.html
آرشیو ماهانه شما را به صورت زیر نمایش می دهد:

http://localhost/2008/08/10/index.html
برای این آموزش ترجیح می دهم روال نمایش آرشیو به صورت زیر باشد:

http://localhost/200810.html
در این نحوه نمایش علاوه بر اینکه فایلهای آرشیو در ریشه اصلی سایت منتشر می شوند ماه و سال مربوطه نیز در آدرس مشخص است. برای دستیابی به چنین آدرسی از منوی Path گزینه Custom را انتخاب کنید و در قسمت مربوطه کدهای زیر را وارد کنید:



%y%m%x
و روی Save کلیک کنید.
نکته: همانطور که قبلا گفتم این کدها در حقیقت علایم اختصاری اجزاء آدرس در Archive Mapping هستند که به آنها Archive File Path Specifiers می گویند. برای دیدن فهرست کامل این اختصارات به این صفحه مراجعه کنید.
8- پیش از آنکه نتیجه را ببینید باید سایت را بازسازی (Publish) کنید. بعد از آن اگر به سراغ شاخه ای از سرور که ام تی فایلها را در آن منتشر می کند بروید یک یا تعدادی فایل با نام های مشابه 200810 و یا 200811 با پسوند html می بینید که همان آرشیوهای ماهانه شما هستند. اگر آنها را در مرورگر ببینید تقریبا با همان تصاویر ابتدای آموزش برابرند (چون زمان بکار بردن این آموزش برای شما فرق می کند شما نامهای متفاوتی برای فایلهایتان خواهید داشت).
حالا که صفحه ب را ساخته ایم به سراغ صفحه الف می رویم. پیش از هرچیز نگاهی به صفحه نهایی می اندازیم.




http://www.writeage.com/images/mt-guide-38.gif


برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید. (http://www.writeage.com/images/mt-guide-38-b.gif)

همانطور که می بینید این صفحه شامل نام کلیه ماههایی که در آن مطلبی نگاشته شده به همراه لیست کلیه مطالب به تفکیک ماه است.
9- فایل main-archive-index.html را در دریم ویور باز کنید و به اسم main-monthly-archive.html ذخیره کنید.
10- هرچه بین دو کد زیر وجود دارد پاک کنید (از جمله خود این دو کد را):



<MTIfArchiveTypeEnabled archive_type="Category">
.
.
.
</MTIfArchiveTypeEnabled>
و بجای آن تکه کد زیر را قرار دهید:

<MTIfArchiveTypeEnabled archive_type="Monthly">
<MTArchiveList archive_type="Monthly">
<h2><a href="<$MTArchiveLink$>"><$MTArchiveTitle$></a></h2>
<ul>
<MTEntries>
<li><a href="<MTEntryPermalink>"><MTEntryTitle></a></li>
</MTEntries>
</ul>
</MTArchiveList>
</MTIfArchiveTypeEnabled>

این تکه کد شباهتهای زیادی با کدی که برای آرشیو موضوعی در قسمت نهم (http://www.writeage.com/movable_type_a_to_z_part9.html) نوشتیم دارد. پس از تحلیل خط به خط آن می گذریم و به سراغ مرحله بعدی می رویم.
11- حالا به سراغ ام تی می رویم و از قسمت Design>Templates و در بخش Index Templates روی Create index template کلیک کنید.
12- نام قالب جدید را Main Monthly Archive می گذاریم. طبق آموزشی که در ابتدای این قسمت داده شد قسمت کد را خالی بگذارید و به جای آن در فیلد Link to File آدرس فیزیکی قالب جدیدتان (یعنی main-monthly-index.html) را وارد کنید. این آدرس برای من به این شکل است:



E:\hp\mt-guide\main-monthly-index.html
در قسمت Output File اسم صفحه خروجی را main-monthly-index.html قرار دهید.حالا روی Save کلیک کنید. همانطور که می بینید قسمت کد به صورت خودکار با کدهای قالب شما پر شده است.
13- سایتتان را Publish کنید.
14- اگر به سراغ شاخه ای از سرور که ام تی فایلها را در آن منتشر می کند بروید یک فایل جدید در آن به وجود آمده است. این فایل که main-monthly-index.html نام دارد در حقیقت آرشیو ماهانه اصلی ماست و همانطور که در شکل قبل مشخص است لینکی به صفحه اختصاصی هر ماه بعلاوه لینکی به صفحه تکی هر مطلب در ماه مربوط به آن دارد.

حالا که قالبهای الف و ب آرشیو ماهانه ساخته شده اند بیایید آرشیو ماهانه را به Sidebar سایت (یعنی ستون سمت چپ صفحه اصلی) هم اضافه کنیم.
15- برای اینکار فایل index.html را در دریم ویور باز کنید و به سراغ کدهای ساید بار که بین دو تکه کد زیر هستند بروید:


<div id="columnB">
.
.
.
</div>
حالا هرچه بین دو div وجود دارد را پاک کنید و بجای آن تکه کد زیر را وارد کنید:


<h3>Monthly Archive</h3>
<MTIfArchiveTypeEnabled archive_type="Monthly">
<MTArchiveList archive_type="Monthly">
<ul>
<li><a href="<$MTArchiveLink$>"><$MTArchiveTitle$> (<$MTArchiveCount$>)</a></li>
</ul>
</MTArchiveList>
</MTIfArchiveTypeEnabled>
<hr />
16- فایل را در دریم ویور ذخیره کنید و به سراغ ام تی بروید. فقط کافی است سایت را Publish کنید. حالا به صفحه اول سایتتان نگاهی بیندازید.




http://www.writeage.com/images/mt-guide-39.gif


برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید (http://www.writeage.com/images/mt-guide-39-b.gif)

در ستون سمت چپ می توانید آرشیو ماهانه مطالبتان را ببینید. اعدادی که در سمت راست نام ماه ها می بینید تعداد مطالبی است که در آن ماه منتشر کرده اید.
این ستون را می توانید به راحتی جایگزین ستون پیش فرض در صفحات دیگر قالبهایتان نیز بکنید (مثلا آرشیو های تکی مطالب٬ ماهانه٬ موضوعی و ...).
همینجا بیایید کمی تغییرات در منوی بالای قالبمان بدهیم تا از آرشیوهای ساخته شده بیشتر استفاده کنیم.
17- فایل index.html را بار دیگر در دریم ویور باز کنید. در تصویر زیر قسمتی که می خواهیم تغییر بدهیم مشخص است.




http://www.writeage.com/images/mt-guide-40.gif


برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید. (http://www.writeage.com/images/mt-guide-40-b.gif)

تغییرات به این شکل خواهند بود: ابتدا لینک صفحه اول (Home) را اصلاح کنید. این لینک باید به صفحه index.html هدایت شود. بعد کلمه Products را به Categories تبدیل کنید و آن را به صفحه main-archive-index.html لینک کنید. سپس کلمه Services را به Monthly Archive تبدیل کنید و آن را به main-monthly-index.html لینک کنید.
نتیجه نهایی چیزی شبیه به این خواهد بود:



http://www.writeage.com/images/mt-guide-41.gif


18- پیشنهاد من این است که این منوی تغییر یافته را در باقی صفحاتی که تا کنون ساخته اید هم کپی کنید.
امیدوارم از این سلسله مطالب استفاده لازم را برده باشید. با بکار بردن روشهای مطرح شده در این سلسله مطالب شما می توانید به آسانی قالبهای دلخواه خودتان را برای ام تی کدنویسی کنید. هرچند سلسله مطالب با عنوان "مووبل تایپ از الف تا ی" در اینجا به پایان می رسد با این حال منتظر آموزشهای پیشرفته تر مووبل تایپ در آینده باشید. در آن آموزش ها به طور موردی به آموزش تکنیکهای پیشرفته تر در طراحی سایتهای برپایه ام تی خواهم پرداخت. موفق باشید.

توجه: کدهای نهایی این آموزش به صورت یک فایل زیپ شده از اینجا (http://www.writeage.com/download/mt-guide-writeage.zip) قابل دریافت است.


پایان


منبع (http://www.njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.writeage.com%2 F)