touraj atef
30th January 2011, 11:00 AM
باز سده آمد حكايت قصه هاي كهن همان داستانهائي كه بودند و ماندند و گوئي چون شعله هاي آتشهاي دور سالها خواهند ماند امروز قرار است سده اي باشد سده اي كه در تمامي گيتي نشانه اي براي همه كساني است كه با فرهنگ ايران آشنائي دارند و از سوي ديگر براي ايران و ايراني مي تواند نشانه اي اتحاد باشد و چه زيبا است مفهوم اتحادي كه با نور و گرما همره است
بايد بگويم كه شايد در نگاه نخست اين مقال نوشتاري حالت تاريخي داشته باشد اما بايد بگويم كه بحث اصلي من در مورد تاريخ و حتي فرهنگ نبوده بلكه دوست داشتم كه در روزي كه يكي از بزرگترين جشنهاي با ستاني ايرانيان است حكايتهاي بي شماري را تعريف نمايم امروز روز ” سده ” است جشني ملي و ميهني كه از هزاران سال پيش همواره در روز دهم بهمن ماه گرفته مي شده است و در نخستين گام به معرفي جشن مي پردازيم
1/ چرا سده ؟
نام سده در گويش ها به معناي ” عدد صد ” بوده است و علت نامگذاري اين جشن با اين واژه روايتهاي گوناگون دارد قصه اي مي گويد سال قديمي ايراني به دو دوره تابستان بزرگ و زمستان بزرگ تقسيم مي شد تابستان 7 ماه و تا پايان مهر بود و زمستان 5 ماه و از اول آبا ن شروع مي شد دهم بهمن دقيقا صد روزگي زمستان را جشن مي گرفتند و حاكي از گذر بيشتر عمر زمستان را داشته است از سوي ديگر بسياري از مورخين نام سده را به اين علت به اين جشن داده اند كه در آستانه 50 روز و 50 شب مانده به نوروز نياكان ما است
2/چه كسي اين جشن را آفريد ؟
در مورد كسي كه براي اولين بار اين جشن در زمان او اتفاق افتاده روايات زياد ي است عده اي آن را منصوب به فريدون كرده و معتقدند پس از نبرد با ضحاك اين جشن را گرفته است برخي نيز اين جشن را به كيومرث و سيامك پادشاهان پيشدادي منسوب كرده اند اما براي پاسخ به اين سوال بايد به كتاب بزرگ ما ايرانيان مراجعه كنيم شاهنامه را گويم آنجا كه فردوسي ,پير خردمند طوس مي فرمايد
زهوشنگ مانده آن سده يادگار /بسي باد چون او پادشاه
هوشنگ پادشاه پيشداديان است او فرزند كيومرث نخستين پادشاه اين سلسله بوده و در كتب قديم نامش را “پر ذات ” نهاده اند ” پر” به معناي پيش است مثلا پريروز و كلمه ” ذات ” معنايش ” داد ” است و از اين رو هوشنگ را پيشداد خوانده اند او پادشاهي است كه نياي جمشيد جم است و بسيار عادل بوده است و شايد به همين دليل است كه فردوسي در مورد او مي گويد
گرانمايه نام هوشنگ بود/توگوئي همه هوش و فرهنگ بود
واز آن پس جهان يك سر آباد كرد/ همه روي گيتي پر از داد كرد
و با توجه به مفهوم جشن سده اين واقعيت تاريخي كه هوشنگ اين جشن را براي نخستين بار برگزار كرده به واقعيت نزديك است
3/ مفهوم سده چيست ؟
در فرهنگ ايراني ما جشنهاي زيادي بوده است اما سه جشن در ميان آنها معروف تر و در عين حال بزرگتر است نخستين جشن بزرگ و به نوعي جشن جشنها را نوروز مي نامند نامش را همه مي دانيم آمدن بهار و نو روزي است و پيامش اين است ” خوشبختم و خجسته فرستاده خدايم به سر تو ,آورنده سال نو ” پس از نوروز جشن مهرگان است كه حكايت مهر و لطف و شايد و پيمان و مراسم شكوهمند پيروزي داد بر بيداد و هنگامه ميثاق انسان با راستي و درستي و مهرورزي و مهرباني است جشن مهرگان تجديد عهدي است با خداوند براي انجام همه نيكي ها و گريز از همه بديها و روزي است كه درفش كاوياني برافراشته مي شد تا با ياد آن ظالمان را به قيد كشيد و آزادگان را سرافرازي نمود جشن مهرگان را جشن مقابله با جهل و ظلم نيز ناميده اند
اما سده: مفهوم آن جشن كاميابي انسان از طبيعت و پيروزي اودر مبارزه با همه آنچه او را از سعادت باز داشته است در جشن سده سپاس ز خداي گويند كه جهل و ظلم و زياده خواهي را اراده و عشق و مهر توانسته است كه به هزيمت وادارد در جشن سده آتشي مي افزوزند كه مفهومي به نام مهر ميهن دارد و جشن مي گيرند و در اين طرب ستايش يزدان را كنند و عهد مي بندند كه جهت دستيابي به گوهر زندگي كه همانا انسانيت است تا به آخرين لحظه هاي دم و باز دم كوشش نمايند
و امروز باز سده آمده است جشني بزرگ كه به هيچ آئين و مذهبي وابستگي ندارد جشني است ملي چون جشن نوروز و جشن مهرگان و…كه براي انسانهاو خصوصا عاشقان فرهنگ ايران پيامي دارد براي همه آنهائي كه مي بينند كه بسياري از عوامل مانع سعادتشان و رسيدن به آرامش و حضور در زيستن انساني مي شود در جشن سده همه با خود و ايزد مهربان هم پيمان مي شوند كه بر عليه تمامي عواملي كه سعادت را از آنان گرفته است به پاخيزند و مبارزه كنند و يزدان را بهر رسيدن به آرماني كه ” انسان بودن ” است طلب نمايند در سده به نور و گرماي آتش خيره شوند و بيابند كه اين نور و گرماي او است كه ارزاني شود و سوختنش را شايد كسي به درستي در نيابد در سده سوختن ها را به ياد آورند سوختن هائي كه بهر مبارزه بر عليه تمامي عواملي كه سعادت انسان را مانع است بوجود آمد تا نور و گرماي عشق و انسانيت را به همگان دهد آتش سده جاودانه بوده است و هزاران سال قدمت دارد از روزگارا ن هوشنگ و سيامك و جم بوده است و هنگامي ضحاك با خام انديشي در پي خاموش كرد آن بود اين شعله در سينه هاي ايرانيان زنده ماند و با حضور فريدون بار ديگر شعله كشيد و قصه ايران و ايراني ادامه يافت سده ديگري آمده است در كنار آتشهاي عشق با ايزد پيمان بنديم كه بهر انسان و انسانيت و رسيدن به نور و گرماي حضور آدمي دست از پا ننشيتنيم سده اي آمده است كه خود را بيابيم شايد آتشي كه در دل ما شعله مي كشد و گاه بي گاه از آن رو گردانيم همان آتشي كه فروغ برايمان خواند
اين آتشي كه در دل من شعله مي كشد گر به دامان شيخ فتاده بود
شايد به ما كه سوخته ايم از شراره عشق نام گنه كاره رسوا نداده بود
آري اين شعله آتش را ببينيم اين شعله اي كه زندگي است عشق است و شايد بايد در چنين روزي كه بنا بر قصه هاي كهن ما روز يافتن آتش است آتش زندگي و عشق را يابيم و باشد كه چنين بادا
سده شما صد ساله …
http://lonelyseaman.files.wordpress.com/2011/01/heart-on-fire.jpg?w=400&h=333 (http://lonelyseaman.files.wordpress.com/2011/01/heart-on-fire.jpg)
www.lonelyseaman.wordpress.com/tourajatef@hotmail.com
بايد بگويم كه شايد در نگاه نخست اين مقال نوشتاري حالت تاريخي داشته باشد اما بايد بگويم كه بحث اصلي من در مورد تاريخ و حتي فرهنگ نبوده بلكه دوست داشتم كه در روزي كه يكي از بزرگترين جشنهاي با ستاني ايرانيان است حكايتهاي بي شماري را تعريف نمايم امروز روز ” سده ” است جشني ملي و ميهني كه از هزاران سال پيش همواره در روز دهم بهمن ماه گرفته مي شده است و در نخستين گام به معرفي جشن مي پردازيم
1/ چرا سده ؟
نام سده در گويش ها به معناي ” عدد صد ” بوده است و علت نامگذاري اين جشن با اين واژه روايتهاي گوناگون دارد قصه اي مي گويد سال قديمي ايراني به دو دوره تابستان بزرگ و زمستان بزرگ تقسيم مي شد تابستان 7 ماه و تا پايان مهر بود و زمستان 5 ماه و از اول آبا ن شروع مي شد دهم بهمن دقيقا صد روزگي زمستان را جشن مي گرفتند و حاكي از گذر بيشتر عمر زمستان را داشته است از سوي ديگر بسياري از مورخين نام سده را به اين علت به اين جشن داده اند كه در آستانه 50 روز و 50 شب مانده به نوروز نياكان ما است
2/چه كسي اين جشن را آفريد ؟
در مورد كسي كه براي اولين بار اين جشن در زمان او اتفاق افتاده روايات زياد ي است عده اي آن را منصوب به فريدون كرده و معتقدند پس از نبرد با ضحاك اين جشن را گرفته است برخي نيز اين جشن را به كيومرث و سيامك پادشاهان پيشدادي منسوب كرده اند اما براي پاسخ به اين سوال بايد به كتاب بزرگ ما ايرانيان مراجعه كنيم شاهنامه را گويم آنجا كه فردوسي ,پير خردمند طوس مي فرمايد
زهوشنگ مانده آن سده يادگار /بسي باد چون او پادشاه
هوشنگ پادشاه پيشداديان است او فرزند كيومرث نخستين پادشاه اين سلسله بوده و در كتب قديم نامش را “پر ذات ” نهاده اند ” پر” به معناي پيش است مثلا پريروز و كلمه ” ذات ” معنايش ” داد ” است و از اين رو هوشنگ را پيشداد خوانده اند او پادشاهي است كه نياي جمشيد جم است و بسيار عادل بوده است و شايد به همين دليل است كه فردوسي در مورد او مي گويد
گرانمايه نام هوشنگ بود/توگوئي همه هوش و فرهنگ بود
واز آن پس جهان يك سر آباد كرد/ همه روي گيتي پر از داد كرد
و با توجه به مفهوم جشن سده اين واقعيت تاريخي كه هوشنگ اين جشن را براي نخستين بار برگزار كرده به واقعيت نزديك است
3/ مفهوم سده چيست ؟
در فرهنگ ايراني ما جشنهاي زيادي بوده است اما سه جشن در ميان آنها معروف تر و در عين حال بزرگتر است نخستين جشن بزرگ و به نوعي جشن جشنها را نوروز مي نامند نامش را همه مي دانيم آمدن بهار و نو روزي است و پيامش اين است ” خوشبختم و خجسته فرستاده خدايم به سر تو ,آورنده سال نو ” پس از نوروز جشن مهرگان است كه حكايت مهر و لطف و شايد و پيمان و مراسم شكوهمند پيروزي داد بر بيداد و هنگامه ميثاق انسان با راستي و درستي و مهرورزي و مهرباني است جشن مهرگان تجديد عهدي است با خداوند براي انجام همه نيكي ها و گريز از همه بديها و روزي است كه درفش كاوياني برافراشته مي شد تا با ياد آن ظالمان را به قيد كشيد و آزادگان را سرافرازي نمود جشن مهرگان را جشن مقابله با جهل و ظلم نيز ناميده اند
اما سده: مفهوم آن جشن كاميابي انسان از طبيعت و پيروزي اودر مبارزه با همه آنچه او را از سعادت باز داشته است در جشن سده سپاس ز خداي گويند كه جهل و ظلم و زياده خواهي را اراده و عشق و مهر توانسته است كه به هزيمت وادارد در جشن سده آتشي مي افزوزند كه مفهومي به نام مهر ميهن دارد و جشن مي گيرند و در اين طرب ستايش يزدان را كنند و عهد مي بندند كه جهت دستيابي به گوهر زندگي كه همانا انسانيت است تا به آخرين لحظه هاي دم و باز دم كوشش نمايند
و امروز باز سده آمده است جشني بزرگ كه به هيچ آئين و مذهبي وابستگي ندارد جشني است ملي چون جشن نوروز و جشن مهرگان و…كه براي انسانهاو خصوصا عاشقان فرهنگ ايران پيامي دارد براي همه آنهائي كه مي بينند كه بسياري از عوامل مانع سعادتشان و رسيدن به آرامش و حضور در زيستن انساني مي شود در جشن سده همه با خود و ايزد مهربان هم پيمان مي شوند كه بر عليه تمامي عواملي كه سعادت را از آنان گرفته است به پاخيزند و مبارزه كنند و يزدان را بهر رسيدن به آرماني كه ” انسان بودن ” است طلب نمايند در سده به نور و گرماي آتش خيره شوند و بيابند كه اين نور و گرماي او است كه ارزاني شود و سوختنش را شايد كسي به درستي در نيابد در سده سوختن ها را به ياد آورند سوختن هائي كه بهر مبارزه بر عليه تمامي عواملي كه سعادت انسان را مانع است بوجود آمد تا نور و گرماي عشق و انسانيت را به همگان دهد آتش سده جاودانه بوده است و هزاران سال قدمت دارد از روزگارا ن هوشنگ و سيامك و جم بوده است و هنگامي ضحاك با خام انديشي در پي خاموش كرد آن بود اين شعله در سينه هاي ايرانيان زنده ماند و با حضور فريدون بار ديگر شعله كشيد و قصه ايران و ايراني ادامه يافت سده ديگري آمده است در كنار آتشهاي عشق با ايزد پيمان بنديم كه بهر انسان و انسانيت و رسيدن به نور و گرماي حضور آدمي دست از پا ننشيتنيم سده اي آمده است كه خود را بيابيم شايد آتشي كه در دل ما شعله مي كشد و گاه بي گاه از آن رو گردانيم همان آتشي كه فروغ برايمان خواند
اين آتشي كه در دل من شعله مي كشد گر به دامان شيخ فتاده بود
شايد به ما كه سوخته ايم از شراره عشق نام گنه كاره رسوا نداده بود
آري اين شعله آتش را ببينيم اين شعله اي كه زندگي است عشق است و شايد بايد در چنين روزي كه بنا بر قصه هاي كهن ما روز يافتن آتش است آتش زندگي و عشق را يابيم و باشد كه چنين بادا
سده شما صد ساله …
http://lonelyseaman.files.wordpress.com/2011/01/heart-on-fire.jpg?w=400&h=333 (http://lonelyseaman.files.wordpress.com/2011/01/heart-on-fire.jpg)
www.lonelyseaman.wordpress.com/tourajatef@hotmail.com