مسلم لله
10th January 2011, 09:09 AM
بسم الله الرحمن الرحیم
بیماری کمخونی و راههای درمان آن
کمخونی وضعیتی است که در آن تعداد یا اندازه گلبولهای قرمز و یا مقدارهموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن بین خون وسلولها دچار اختلال میشود.
دکتر محمدتقی قاسمی قزلجه، متخصصبیماریهای داخلی و دارای بورد تخصصی از دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با «جامجم» میزان کمخونی را در افراد با توجه به سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی آنها، متفاوتذکر کرده و خستگی زودرس، تپش قلب، کاهش اشتها، سرگیجه، رنگ پریدگی، قاشقی شدنناخنها، کاهش تمرکز، ریزش مو و… را از عوارض ناشی از کمخونی بیان میکند.
ویدر ادامه یکی از دلایل پایین آمدن هموگلوبین خون را ساخته نشدن آن در بدن ذکرمیکند که قبل از هر چیز احتیاج به آهن دارد. این پزشک متخصص درست کار کردن مغزاستخوان، وجود اسید فولیک، ب ۱۲ و آهن را از پیشفاکتورهای تامین هموگلوبین خونبیان کرده و میگوید: در برخی فاویسم و بیماریهای دیگری که با سیزهموگلوبین (یعنیهموگلوبین ساخته شده بنابر دلایلی شکسته و از بین میروند) همراه است، باعث از بینرفتن آهن خون میشود. به گفته دکتر قاسمی، فاویسم نوعی کمبود آنزیم است که باعثسریع شکسته شدن گلبولهای قرمز و در نتیجه کمخونی میشود.
این پزشک متخصص داخلیعدم ساخت سلولهای خونی (گلبولهای سفید، قرمز و پلاکتها) را به دلیل جایگزینیمغز استخوان توسط بیماریهای مختلف میداند و میگوید: مثلا در بیماریهای سرطانیمغز استخوان با سلولهای خونی پر نشده و باعث بروز بیماریهای کمخونی میشود. دکترمحمدتقی قاسمی با اشاره به این که عموما کمخونی در بانوان، سنین جوانی و باروریبیشتر محسوس است، علت آن را عادات ماهانه عنوان کرده و یادآور میشود پس از اینگروه، کودکان دارای سوءتغذیه و خانوادههایی که از دسترسی به گوشت قرمز محرومند،مستعد این بیماری هستند.
● علائم فقر آهن
این پزشک متخصص بیاشتهایی،سوءتغذیه، سوزن سوزن شدن دست و پا، شیوع بیماریهای ویروسی و باکتریایی، ریزش مو،غشی زودرس و بروز بیماریهای قلبی را از علل شایع فقر آهن ذکر کرده و میافزاید: درکمخونیها، قلب مجبور به بیشتر کار کردن میشود که همین امر در مدت زمان طولانیباعث نارسا شدن و در نتیجه گشاد شدن آن میشود، بخصوص در بیماریهایی از قبیلبریبری که کاملا محسوس است.
● کمخونی دوران بارداری
دکتر قاسمی با بیاناین که کمخونی برای همه سنین بخصوص در بانوان بسیار خطرناک است، اظهار میکند: ازآنجا که در زمان بارداری، جنین از خون مادر تغذیه میکند، شاهد آن هستیم که کمبودخون در این دوران باعث بروز کمخونی در نوزاد نیز میشود و اگر این کمخونی ناشی ازعدم اسید فولیک باشد، با بروز نقص در سیستم عصبی نوزادان، آنها به معلولیت مبتلامیشوند که میتوان با تجویز چند برگ قرص اسیدفولیک در این افراد، از بروز اشکال دراعصاب، مغز و نخاع جلوگیری به عمل آورد.
● انواع کمخونی
بیماری کمخونی به۳دسته؛ کمخونی با اندازه گلبولهای قرمز طبیعی، کمخونی با اندازه گلبولهایقرمز کوچکتر از معمول و کمخونی با اندازه گلبولهای قرمز بزرگتر از معمول تقسیممیشود. این پزشک متخصص بیماری تالاسمی مینور و فقر آهن را جزو گروه کمخونی باگلبولهای کوچکتر از معمول دانسته و عنوان میکند: در کمخونی با گلبولهای قرمزطبیعی بدن با بیماریهای مزمن از قبیل مرض قند (دیابت)، نارسایی کلیه، سرطان وآرترید روماتوئید (بیماریهای روماتیسمی) تهدید میشود. وی در ادامه کمخونی باگلبولهای قرمز بزرگتر از معمول را ناشی از کمبود ویتامین ب ۱۲، اسید فولیک وکمکاری غده تیروئید بیان میکند و شایعترین نوع کمخونی را مربوط به تعدادگلبولهای قرمز کوچکتر از معمول میداند.
دکتر قاسمی اولین گام موثر برای بهبودوضع کمخونی را مراجعه به پزشک و دادن آزمایشات خون ذکر کرده و یادآور میشود: تعداد گلبولهای قرمز توسط آزمایش mcv (امسیوی)، (حجم متوسط سلولی) مشخص شده وپزشک میتواند در تشخیص تکمیلی خود با اندازهگیری سطح آهن خون، نوع بیماری راتشخیص دهد.
● رژیم غذایی کمخونی
در رژیم غذایی کمخونی، ابتدا باید دید بدندچار کدام دسته از کمخونیهاست، مثلا در کمخونی شایع فقر آهن؛ گوشت قرمز، جگر،اسفناج و حبوبات تجویز میشود.
البته باید توجه داشت که «آهن» موجود در گوشتقرمز و پروتئینها به راحتی از طریق دستگاه گوارش، جذب میشود، ولی آهن موجود درگیاهان و حبوبات به خوبی جذب بدن نمیشوند.
همچنین دکتر قاسمی با بیان این کهخوددرمانی در بیماری کمخونی میتواند عوارض بدی را به دنبال داشته باشد، عنوانمیکند: اضافات آهن در کبد رسوب کرده و بیماری کبدی را موجب میشود به همین دلیل دردرجه اول، اولین چیزی که به بیمار توصیه میشود؛ یک تغذیه خوب و اصلاح شده است و درصورت عدم بهبود و شدت وخامت اوضاع میتوان از داروهای شیمیایی استفاده کرد.
● کمخونی در کودکان
به گفته این پزشک متخصص، علاقه زیاد به خاکبازی، مهر نماز،قند، برفک یخچال، مواد نشاستهای و گچ از عوارض شایع کمخونی و فقر آهن در کودکاناست که متاسفانه این کودکان عموما در خانه به خاطر تمایل به خوردن این مواد، موردمواخذه قرار میگیرند، در صورتی که باید هرچه سریعتر به این کودکان کمک کرد، چراکه ممکن است کمخونی آنها به خاطر وجود انگلهای رودهای باشد.
● راهدرمان
کمبود ویتامینها، فقر آهن و بیماریهای مزمن هرکدام به نوعی موجبکمخونی در افراد میشود، ولی آنچه مهم است به کنترل درآوردن این امراضاست.
دکتر قاسمی با اشاره به این مطلب میافزاید: گاهی کمخونی به خاطر مصرفداروهاست که موجب لیز شدن و نهایتا شکسته شدن گلبولهای قرمز میشوند که علاوه براین که سلولهای سرطانی،از بین میرود، سلولهای خونی نیز از بین میروند،بنابراین افرادی که به صورت حاد و ناگهانی دچار کمخونی میشوند به ناچار به آنهاخون تزریق میشود، ولی آنهایی که به صورت مزمن دچار این بیماری میشوند احتیاج بهتزریق نداشته و با دارو و رژیم غذایی مداوا میشوند.
● یک پیشنهاد
در پایاندکتر محمدتقی قاسمی قزلجه با اشاره به این که کمخونی را باید جدی گرفت، ابرازمیکند: همانطور که درباره کمخونی بانوان و خطرات آن گفته شد، آقایان نیز بایداین بیماری را جدی گرفته و سریعا به پزشک مراجعه کنند تا دستگاه گوارش آنها موردبررسی قرار بگیرد، چون این امراض در مردان میتواند علامت بیماریهای بدخیمی دردستگاه گوارش آنها باشد، بنابراین با دادن آزمایشات مدفوع، میتوان از خونریزی یاعدم خونریزی افراد مطلع شد.
بیماری کمخونی و راههای درمان آن
کمخونی وضعیتی است که در آن تعداد یا اندازه گلبولهای قرمز و یا مقدارهموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن بین خون وسلولها دچار اختلال میشود.
دکتر محمدتقی قاسمی قزلجه، متخصصبیماریهای داخلی و دارای بورد تخصصی از دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با «جامجم» میزان کمخونی را در افراد با توجه به سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی آنها، متفاوتذکر کرده و خستگی زودرس، تپش قلب، کاهش اشتها، سرگیجه، رنگ پریدگی، قاشقی شدنناخنها، کاهش تمرکز، ریزش مو و… را از عوارض ناشی از کمخونی بیان میکند.
ویدر ادامه یکی از دلایل پایین آمدن هموگلوبین خون را ساخته نشدن آن در بدن ذکرمیکند که قبل از هر چیز احتیاج به آهن دارد. این پزشک متخصص درست کار کردن مغزاستخوان، وجود اسید فولیک، ب ۱۲ و آهن را از پیشفاکتورهای تامین هموگلوبین خونبیان کرده و میگوید: در برخی فاویسم و بیماریهای دیگری که با سیزهموگلوبین (یعنیهموگلوبین ساخته شده بنابر دلایلی شکسته و از بین میروند) همراه است، باعث از بینرفتن آهن خون میشود. به گفته دکتر قاسمی، فاویسم نوعی کمبود آنزیم است که باعثسریع شکسته شدن گلبولهای قرمز و در نتیجه کمخونی میشود.
این پزشک متخصص داخلیعدم ساخت سلولهای خونی (گلبولهای سفید، قرمز و پلاکتها) را به دلیل جایگزینیمغز استخوان توسط بیماریهای مختلف میداند و میگوید: مثلا در بیماریهای سرطانیمغز استخوان با سلولهای خونی پر نشده و باعث بروز بیماریهای کمخونی میشود. دکترمحمدتقی قاسمی با اشاره به این که عموما کمخونی در بانوان، سنین جوانی و باروریبیشتر محسوس است، علت آن را عادات ماهانه عنوان کرده و یادآور میشود پس از اینگروه، کودکان دارای سوءتغذیه و خانوادههایی که از دسترسی به گوشت قرمز محرومند،مستعد این بیماری هستند.
● علائم فقر آهن
این پزشک متخصص بیاشتهایی،سوءتغذیه، سوزن سوزن شدن دست و پا، شیوع بیماریهای ویروسی و باکتریایی، ریزش مو،غشی زودرس و بروز بیماریهای قلبی را از علل شایع فقر آهن ذکر کرده و میافزاید: درکمخونیها، قلب مجبور به بیشتر کار کردن میشود که همین امر در مدت زمان طولانیباعث نارسا شدن و در نتیجه گشاد شدن آن میشود، بخصوص در بیماریهایی از قبیلبریبری که کاملا محسوس است.
● کمخونی دوران بارداری
دکتر قاسمی با بیاناین که کمخونی برای همه سنین بخصوص در بانوان بسیار خطرناک است، اظهار میکند: ازآنجا که در زمان بارداری، جنین از خون مادر تغذیه میکند، شاهد آن هستیم که کمبودخون در این دوران باعث بروز کمخونی در نوزاد نیز میشود و اگر این کمخونی ناشی ازعدم اسید فولیک باشد، با بروز نقص در سیستم عصبی نوزادان، آنها به معلولیت مبتلامیشوند که میتوان با تجویز چند برگ قرص اسیدفولیک در این افراد، از بروز اشکال دراعصاب، مغز و نخاع جلوگیری به عمل آورد.
● انواع کمخونی
بیماری کمخونی به۳دسته؛ کمخونی با اندازه گلبولهای قرمز طبیعی، کمخونی با اندازه گلبولهایقرمز کوچکتر از معمول و کمخونی با اندازه گلبولهای قرمز بزرگتر از معمول تقسیممیشود. این پزشک متخصص بیماری تالاسمی مینور و فقر آهن را جزو گروه کمخونی باگلبولهای کوچکتر از معمول دانسته و عنوان میکند: در کمخونی با گلبولهای قرمزطبیعی بدن با بیماریهای مزمن از قبیل مرض قند (دیابت)، نارسایی کلیه، سرطان وآرترید روماتوئید (بیماریهای روماتیسمی) تهدید میشود. وی در ادامه کمخونی باگلبولهای قرمز بزرگتر از معمول را ناشی از کمبود ویتامین ب ۱۲، اسید فولیک وکمکاری غده تیروئید بیان میکند و شایعترین نوع کمخونی را مربوط به تعدادگلبولهای قرمز کوچکتر از معمول میداند.
دکتر قاسمی اولین گام موثر برای بهبودوضع کمخونی را مراجعه به پزشک و دادن آزمایشات خون ذکر کرده و یادآور میشود: تعداد گلبولهای قرمز توسط آزمایش mcv (امسیوی)، (حجم متوسط سلولی) مشخص شده وپزشک میتواند در تشخیص تکمیلی خود با اندازهگیری سطح آهن خون، نوع بیماری راتشخیص دهد.
● رژیم غذایی کمخونی
در رژیم غذایی کمخونی، ابتدا باید دید بدندچار کدام دسته از کمخونیهاست، مثلا در کمخونی شایع فقر آهن؛ گوشت قرمز، جگر،اسفناج و حبوبات تجویز میشود.
البته باید توجه داشت که «آهن» موجود در گوشتقرمز و پروتئینها به راحتی از طریق دستگاه گوارش، جذب میشود، ولی آهن موجود درگیاهان و حبوبات به خوبی جذب بدن نمیشوند.
همچنین دکتر قاسمی با بیان این کهخوددرمانی در بیماری کمخونی میتواند عوارض بدی را به دنبال داشته باشد، عنوانمیکند: اضافات آهن در کبد رسوب کرده و بیماری کبدی را موجب میشود به همین دلیل دردرجه اول، اولین چیزی که به بیمار توصیه میشود؛ یک تغذیه خوب و اصلاح شده است و درصورت عدم بهبود و شدت وخامت اوضاع میتوان از داروهای شیمیایی استفاده کرد.
● کمخونی در کودکان
به گفته این پزشک متخصص، علاقه زیاد به خاکبازی، مهر نماز،قند، برفک یخچال، مواد نشاستهای و گچ از عوارض شایع کمخونی و فقر آهن در کودکاناست که متاسفانه این کودکان عموما در خانه به خاطر تمایل به خوردن این مواد، موردمواخذه قرار میگیرند، در صورتی که باید هرچه سریعتر به این کودکان کمک کرد، چراکه ممکن است کمخونی آنها به خاطر وجود انگلهای رودهای باشد.
● راهدرمان
کمبود ویتامینها، فقر آهن و بیماریهای مزمن هرکدام به نوعی موجبکمخونی در افراد میشود، ولی آنچه مهم است به کنترل درآوردن این امراضاست.
دکتر قاسمی با اشاره به این مطلب میافزاید: گاهی کمخونی به خاطر مصرفداروهاست که موجب لیز شدن و نهایتا شکسته شدن گلبولهای قرمز میشوند که علاوه براین که سلولهای سرطانی،از بین میرود، سلولهای خونی نیز از بین میروند،بنابراین افرادی که به صورت حاد و ناگهانی دچار کمخونی میشوند به ناچار به آنهاخون تزریق میشود، ولی آنهایی که به صورت مزمن دچار این بیماری میشوند احتیاج بهتزریق نداشته و با دارو و رژیم غذایی مداوا میشوند.
● یک پیشنهاد
در پایاندکتر محمدتقی قاسمی قزلجه با اشاره به این که کمخونی را باید جدی گرفت، ابرازمیکند: همانطور که درباره کمخونی بانوان و خطرات آن گفته شد، آقایان نیز بایداین بیماری را جدی گرفته و سریعا به پزشک مراجعه کنند تا دستگاه گوارش آنها موردبررسی قرار بگیرد، چون این امراض در مردان میتواند علامت بیماریهای بدخیمی دردستگاه گوارش آنها باشد، بنابراین با دادن آزمایشات مدفوع، میتوان از خونریزی یاعدم خونریزی افراد مطلع شد.