پژواک
29th December 2010, 11:38 PM
به نظر مي‌آيد در ساليان اخير ميزان خواب شبانه مردم كاهش يافته و داراي ريتم نامنظمي شده است. يكي از علل اختلالات خواب در زندگي امروزي را مي‌توان افزايش ميزان كار در شيفت شب ذكر كرد. شايد شما هم با اين سوال مواجه شده باشيد كه آيا ميزان خواب بر كنترل وزن موثر مي‌باشد؟ مطالعات اپيدميولوژيك نشان داده‌اند كه كم‌خوابي شيوع چاقي و بيماري‌هاي متابوليك را افزايش مي‌دهد، اما به چه علت؟
مطالعات اخير نشان داده‌اند الگوهاي نامنظم خواب، مي‌تواند سريعا در سطح هورمون‌هاي طبيعي و فعاليت‌هاي متابوليكي بدن اختلال ايجاد كرده و چنانچه ادامه يابد زمينه بروز اين بيماري‌ها را ايجاد نمايد.
در مطالعه‌اي كه اخيرا روي 10 بزرگسال سالم انجام گرفت نشان داده شد: زماني كه داوطلبان سيكل خواب معيوبي با 12 ساعت تاخير مشابه افراد شب كار دارند، به سرعت تغييرات نامطلوبي در فشار خون، كيفيت خواب و چندين هورمون كليدي بدن پيدا مي‌كنند.
بر طبق نتايج اين مطالعه، سطح هورمون لپتين كه به طور طبيعي جلوي اشتها را مي‌گيرد، كاهش مي‌يابد، در حالي‌كه سطح انسولين و قند خون افزايش مي‌يابد. ضمنا الگوي نرمال فعاليت هورمون استرس يا كورتيزول كاملامعكوس ميشود.
براساس يافته‌هاي اين مطالعه، مكانيسم‌هايي بالقوه در كاركنان شيفتي يا ديگر افرادي كه الگوهاي نامنظم خواب دارند، وجود دارد كه مي‌تواند سلامت افراد را تحت تاثير قرار دهد. به عنوان مثال، كاهش در سطح لپتين كه تنظيم‌كننده اشتهاست، مي‌تواند منجر به افزايش وزن و چاقي شود. به طور مشابه، افزايش طولاني مدت در ميزان انسولين و قند خون مي‌تواند ابتلا به ديابت نوع 2 را افزايش دهد. در حالي كه تغيير در سطح كورتيزول و فشار خون مي‌تواند به بيماري‌هاي قلبي منجر شود.
نتايج اين مطالعه نشان داد داوطلباني كه سيكل معيوب خواب داشتند، زماني را كه در طول روشني استاندارد روز مي‌خوابيدند و در طول شب بيدار بودند، باعث تغييرات گسترده‌اي در فعاليت هورموني آنان مي‌گرديد. آنچه مهم است آن كه اين اختلالات نه‌تنها در كاركنان شيفتي، بلكه در افرادي كه به هر دليلي اختلال در خواب و نظم شبانه‌روزي دارند، نيز قابل مشاهده است. از آنجا كه اين اختلالات هورموني در زمان محدودي ايجاد ميشود لذا مي‌تواند حتي در افرادي كه جديدا به دليل تماشاي تلويزيون يا كار با كامپيوتر شب‌ها دير مي‌خوابند ايجاد شده و زمينه بروز اين بيماري‌ها را در آنان افزايش دهد.
نكته عملي: اختلالات خواب و كم‌خوابي شبانه به دليل شيفت‌هاي كاري و يا عادات ناصحيح زندگي، از قبيل تماشاي شبانه تلويزيون، شيوع روزافزوني يافته است. اين بي‌نظمي خواب با ايجاد تغييرات هورموني زمينه بيماري‌هاي چاقي، ديابت و بيماري‌هاي قلبي را فراهم مي‌نمايد. لذا براي پيشگيري از بروز اين بيماري‌هاي متابوليك، نظم خواب شبانگاهي در تمامي افراد و توجه به ساير جنبه‌هاي شيوه زندگي صحيح، مانند رژيم غذايي صحيح و فعاليت بدني، در افرادي كه مجبور به كار در شيفت شب هستند، توصيه ميشود.
دكتر حميدرضا فرشچي
متخصص تغذيه
مطالعات اخير نشان داده‌اند الگوهاي نامنظم خواب، مي‌تواند سريعا در سطح هورمون‌هاي طبيعي و فعاليت‌هاي متابوليكي بدن اختلال ايجاد كرده و چنانچه ادامه يابد زمينه بروز اين بيماري‌ها را ايجاد نمايد.
در مطالعه‌اي كه اخيرا روي 10 بزرگسال سالم انجام گرفت نشان داده شد: زماني كه داوطلبان سيكل خواب معيوبي با 12 ساعت تاخير مشابه افراد شب كار دارند، به سرعت تغييرات نامطلوبي در فشار خون، كيفيت خواب و چندين هورمون كليدي بدن پيدا مي‌كنند.
بر طبق نتايج اين مطالعه، سطح هورمون لپتين كه به طور طبيعي جلوي اشتها را مي‌گيرد، كاهش مي‌يابد، در حالي‌كه سطح انسولين و قند خون افزايش مي‌يابد. ضمنا الگوي نرمال فعاليت هورمون استرس يا كورتيزول كاملامعكوس ميشود.
براساس يافته‌هاي اين مطالعه، مكانيسم‌هايي بالقوه در كاركنان شيفتي يا ديگر افرادي كه الگوهاي نامنظم خواب دارند، وجود دارد كه مي‌تواند سلامت افراد را تحت تاثير قرار دهد. به عنوان مثال، كاهش در سطح لپتين كه تنظيم‌كننده اشتهاست، مي‌تواند منجر به افزايش وزن و چاقي شود. به طور مشابه، افزايش طولاني مدت در ميزان انسولين و قند خون مي‌تواند ابتلا به ديابت نوع 2 را افزايش دهد. در حالي كه تغيير در سطح كورتيزول و فشار خون مي‌تواند به بيماري‌هاي قلبي منجر شود.
نتايج اين مطالعه نشان داد داوطلباني كه سيكل معيوب خواب داشتند، زماني را كه در طول روشني استاندارد روز مي‌خوابيدند و در طول شب بيدار بودند، باعث تغييرات گسترده‌اي در فعاليت هورموني آنان مي‌گرديد. آنچه مهم است آن كه اين اختلالات نه‌تنها در كاركنان شيفتي، بلكه در افرادي كه به هر دليلي اختلال در خواب و نظم شبانه‌روزي دارند، نيز قابل مشاهده است. از آنجا كه اين اختلالات هورموني در زمان محدودي ايجاد ميشود لذا مي‌تواند حتي در افرادي كه جديدا به دليل تماشاي تلويزيون يا كار با كامپيوتر شب‌ها دير مي‌خوابند ايجاد شده و زمينه بروز اين بيماري‌ها را در آنان افزايش دهد.
نكته عملي: اختلالات خواب و كم‌خوابي شبانه به دليل شيفت‌هاي كاري و يا عادات ناصحيح زندگي، از قبيل تماشاي شبانه تلويزيون، شيوع روزافزوني يافته است. اين بي‌نظمي خواب با ايجاد تغييرات هورموني زمينه بيماري‌هاي چاقي، ديابت و بيماري‌هاي قلبي را فراهم مي‌نمايد. لذا براي پيشگيري از بروز اين بيماري‌هاي متابوليك، نظم خواب شبانگاهي در تمامي افراد و توجه به ساير جنبه‌هاي شيوه زندگي صحيح، مانند رژيم غذايي صحيح و فعاليت بدني، در افرادي كه مجبور به كار در شيفت شب هستند، توصيه ميشود.
دكتر حميدرضا فرشچي
متخصص تغذيه