neginekimiya
28th December 2010, 08:05 PM
تلسکوپ فضایی هابل در طول بیشاز 20 سالی که به دور زمین چرخیده، دنیای اخترشناسی را متحول کرده است. مهمترین کشفیات تلسکوپ فضایی هابل را در سال 2010 در گزارش تصویری امروز ببینید
محمود حاجزمان: تلسکوپ فضایی هابل ارزشمندترین ابزاری است که تاکنون به مدار زمین سفر کرده و در طول بیشاز 20 سالی که به دور زمین چرخیده، دنیای اخترشناسی را متحول کرده است. شفافیت بینظیر تصاویر این تلسکوپ که حاصل ابزارهای پیشرفته و محیط فاقد جو اطراف هابل است، در کنار توانایی عکسبرداری 24 ساعته، هابل را به تیزبینترین چشم زمین بدل کرده است. مهمترین کشفیات تلسکوپ فضایی هابل را در سال 2010 در گزارش تصویری امروز ببینید.
مارپیچ فضایی: سحابی پیشسیارهای IRAS 23166+1655
این تصویر چشمگیر که توسط دوربین نقشهبرداری پیشرفته هابل گرفته شده، یکی از بهترین اشکال هندسی ایجاد شده در فضا را نشان میدهد. این عکس شکلگیری یک سحابی پیشسیارهای غیرعادی را با نام IRAS 23166+1655 در اطراف ستاره LL-فرساعظم در صورت فلکی اسب بالدار (فرس اعظم، پگاسوس) به تصویر کشیده است. آنچه میبینید، الگوی مارپیچی باریک و فوقالعاده منظم در اطراف ستارهای است که خود پشت لایهای ضخیم از غبار پنهان شده است. الگوی مارپیچی نشاندهنده وجود منشاءی با دوره تناوب منظم برای سحابی است. موادی که این مارپیچ را شکل دادهاند، با سرعتی در حدود 50هزار کیلومتر بر ساعت به سمت خارج حرکت میکنند. با ترکیب این سرعت و فاصله بین لایهها، اخترشناسان حساب کردهاند که اختلاف زمانی هر دو لایه با یکدیگر 800 سال است. تصور میشود علت شکلگیری مارپیچ این است که ستاره فرس اعظم LL یک سیستم دوتایی است و در حالی که ستاره در حال از دست دادن جرم خود است، ستاره همزادش به دور آن در حال گردش است.
http://salijoon.ws/mail/891006/tlskp/a01_00000001.jpg (http://salijoon.info/)
زایشگاه ستارهای: سحابی شاهتخته
این مناره آشفته کیهانی در یک مهدکودک پرستاره به نام سحابی شاهتخته در فاصله 7500 سال نوری از زمین و در صورت فلکی شاهتخته یا حمال قرار دارد. (ستاره سهیل، شاخصترین جسم این صورتفلکی است). تابش سوزان و بادهای پرسرعت (جریانهایی از ذرات باردار) خارج شده از ستارگان فوقداغ و تازه متولد شده این سحابی، این ستون را شکل دادهاند و باعث میشوند که ستارگانی جدید درون آن شکل بگیرند. جریانهای گاز داغ یونیزه در لبههای این ساختار قابل مشاهده است و پردههای نازک گاز و غبار که توسط نور ستارهای روشن شدهاند، در اطراف قلههای نوک تیز آن شناورند. قسمتهای چگالتر ستون در مقابل فرسایش ناشی از تابش مقاومت میکنند و در درون این کوههای چگال، ستارگان نورس آرمیدهاند. جریانهای طولانی گاز که در خلاف جهت پایههای ستون به بیرون پرتاب میشوند، در بالای تصویر دیده میشوند. یک جفت فوران دیگر در قلهای نزدیک مرکز تصویر مشاهده میشود. این فورانها که به ترتیب HH 901 و HH 902 نام دارند، نشانههایی از تولد یک ستاره جدید هستند و توسط صفحات چرخان گاز و غبار اطراف ستارگان جوانی ایجاد میشوند که به مواد اجازه میدهند تا به آرامی روی سطح ستاره به دور یکدیگر جمع شوند. دوربین دید گسترده 3 هابل، این ستون را در فوریه 2010 / بهمن 1388 کشف کرد.
http://salijoon.ws/mail/891006/tlskp/a02_0001007a.jpg (http://salijoon.info/)
تصادف فضایی: برخورد دو سیارک
تلسکوپ فضایی ناسا این تصویر را از شبهدنبالهدار به نام P/2010 A2 تهیه کرده است. این جسم نخستین بار طی برنامه LINEAR (برنامه تحقیقاتی لینکلن برای سیارکهای نزدیک زمین) برای نقشهبرداری آسمان، در ژانویه 2010 / دیماه 1388 کشف شد. این جسم ساختار پیچیدهای دارد: الگویی از ساختارهای رشتهای در نزدیک هسته نقطه مانند و دنبالههایی از غبار. این موضوع نشان میدهد که این جسم دنبالهدار نیست و تنها محصول برخورد شاخ به شاخ بین دو سیارک است که با سرعتی پنج بار سریعتر از سرعت یک گلوله (5 کیلومتر بر ثانیه) حرکت میکردند. اخترشناسان برای مدتها تصور میکردند که سیارکها در طی چنین برخوردهایی کاملا خرد میشوند، اما این برای نخستین بار است که چنین تصادمی مشاهده میشود. رشتههای این جسم از غبار و شن تشکیل شدهاند که احتمالا طی چند وقت اخیر، از هسته 140 متری جسم به بیرون پرتاب شدهاند. برخی از این رشتهها موجدار در اثر فشار ناشی از تابش خورشید جارو میشوند و نوارهای مستقیمی را ایجاد میکنند. زمانیکه هابل این تصویر را ثبت میکرد، جسم در فاصله 300 میلیون کیلومتری خورشید و 140 میلیون کیلومتری زمین قرار داشت.
http://salijoon.ws/mail/891006/tlskp/a03_0001007b.jpg (http://salijoon.info/)
عدسیهای گرانشی: خوشه کهکشانی MACS J0717.5+3745
در نگاه اول، غبارهای کمرنگ پراکنده موجود در این تصویر تلسکوپ فضایی هابل، شبیه کولاک برف در آسمان شب به نظر میرسد. اما تقریبا هر یک از این دانههای برف، کهکشانی دوردست در خوشه کهکشانی MACS J0717.5+3745 است که خود خانه میلیاردها ستاره است. میزان جرم موجود در این دریای کهکشانها بسیار عظیم است و به اندازه کافی بزرگ هست تا باعث دیده شدن خمیدگی ساختار فضا-زمان شود. اعوجاج عجیب و غریب ایجاد شده در شکل بسیاری از کهکشانهای موجود در این تصویر، که به ظاهر کشیده و خم شده به نظر می رسند، نتیجه ایجاد عدسیهای گرانشی است. میدانهای گرانشی اطراف اجسام پرجرم باعث میشوند که نور در اطراف آنها خم شود. این عکس با استفاده از تصاویر گرفته شده توسط فیلترهای زرد و نزدیک فروسرخ دوربین نقشهبرداری پیشرفته هابل خلق شده است.
محمود حاجزمان: تلسکوپ فضایی هابل ارزشمندترین ابزاری است که تاکنون به مدار زمین سفر کرده و در طول بیشاز 20 سالی که به دور زمین چرخیده، دنیای اخترشناسی را متحول کرده است. شفافیت بینظیر تصاویر این تلسکوپ که حاصل ابزارهای پیشرفته و محیط فاقد جو اطراف هابل است، در کنار توانایی عکسبرداری 24 ساعته، هابل را به تیزبینترین چشم زمین بدل کرده است. مهمترین کشفیات تلسکوپ فضایی هابل را در سال 2010 در گزارش تصویری امروز ببینید.
مارپیچ فضایی: سحابی پیشسیارهای IRAS 23166+1655
این تصویر چشمگیر که توسط دوربین نقشهبرداری پیشرفته هابل گرفته شده، یکی از بهترین اشکال هندسی ایجاد شده در فضا را نشان میدهد. این عکس شکلگیری یک سحابی پیشسیارهای غیرعادی را با نام IRAS 23166+1655 در اطراف ستاره LL-فرساعظم در صورت فلکی اسب بالدار (فرس اعظم، پگاسوس) به تصویر کشیده است. آنچه میبینید، الگوی مارپیچی باریک و فوقالعاده منظم در اطراف ستارهای است که خود پشت لایهای ضخیم از غبار پنهان شده است. الگوی مارپیچی نشاندهنده وجود منشاءی با دوره تناوب منظم برای سحابی است. موادی که این مارپیچ را شکل دادهاند، با سرعتی در حدود 50هزار کیلومتر بر ساعت به سمت خارج حرکت میکنند. با ترکیب این سرعت و فاصله بین لایهها، اخترشناسان حساب کردهاند که اختلاف زمانی هر دو لایه با یکدیگر 800 سال است. تصور میشود علت شکلگیری مارپیچ این است که ستاره فرس اعظم LL یک سیستم دوتایی است و در حالی که ستاره در حال از دست دادن جرم خود است، ستاره همزادش به دور آن در حال گردش است.
http://salijoon.ws/mail/891006/tlskp/a01_00000001.jpg (http://salijoon.info/)
زایشگاه ستارهای: سحابی شاهتخته
این مناره آشفته کیهانی در یک مهدکودک پرستاره به نام سحابی شاهتخته در فاصله 7500 سال نوری از زمین و در صورت فلکی شاهتخته یا حمال قرار دارد. (ستاره سهیل، شاخصترین جسم این صورتفلکی است). تابش سوزان و بادهای پرسرعت (جریانهایی از ذرات باردار) خارج شده از ستارگان فوقداغ و تازه متولد شده این سحابی، این ستون را شکل دادهاند و باعث میشوند که ستارگانی جدید درون آن شکل بگیرند. جریانهای گاز داغ یونیزه در لبههای این ساختار قابل مشاهده است و پردههای نازک گاز و غبار که توسط نور ستارهای روشن شدهاند، در اطراف قلههای نوک تیز آن شناورند. قسمتهای چگالتر ستون در مقابل فرسایش ناشی از تابش مقاومت میکنند و در درون این کوههای چگال، ستارگان نورس آرمیدهاند. جریانهای طولانی گاز که در خلاف جهت پایههای ستون به بیرون پرتاب میشوند، در بالای تصویر دیده میشوند. یک جفت فوران دیگر در قلهای نزدیک مرکز تصویر مشاهده میشود. این فورانها که به ترتیب HH 901 و HH 902 نام دارند، نشانههایی از تولد یک ستاره جدید هستند و توسط صفحات چرخان گاز و غبار اطراف ستارگان جوانی ایجاد میشوند که به مواد اجازه میدهند تا به آرامی روی سطح ستاره به دور یکدیگر جمع شوند. دوربین دید گسترده 3 هابل، این ستون را در فوریه 2010 / بهمن 1388 کشف کرد.
http://salijoon.ws/mail/891006/tlskp/a02_0001007a.jpg (http://salijoon.info/)
تصادف فضایی: برخورد دو سیارک
تلسکوپ فضایی ناسا این تصویر را از شبهدنبالهدار به نام P/2010 A2 تهیه کرده است. این جسم نخستین بار طی برنامه LINEAR (برنامه تحقیقاتی لینکلن برای سیارکهای نزدیک زمین) برای نقشهبرداری آسمان، در ژانویه 2010 / دیماه 1388 کشف شد. این جسم ساختار پیچیدهای دارد: الگویی از ساختارهای رشتهای در نزدیک هسته نقطه مانند و دنبالههایی از غبار. این موضوع نشان میدهد که این جسم دنبالهدار نیست و تنها محصول برخورد شاخ به شاخ بین دو سیارک است که با سرعتی پنج بار سریعتر از سرعت یک گلوله (5 کیلومتر بر ثانیه) حرکت میکردند. اخترشناسان برای مدتها تصور میکردند که سیارکها در طی چنین برخوردهایی کاملا خرد میشوند، اما این برای نخستین بار است که چنین تصادمی مشاهده میشود. رشتههای این جسم از غبار و شن تشکیل شدهاند که احتمالا طی چند وقت اخیر، از هسته 140 متری جسم به بیرون پرتاب شدهاند. برخی از این رشتهها موجدار در اثر فشار ناشی از تابش خورشید جارو میشوند و نوارهای مستقیمی را ایجاد میکنند. زمانیکه هابل این تصویر را ثبت میکرد، جسم در فاصله 300 میلیون کیلومتری خورشید و 140 میلیون کیلومتری زمین قرار داشت.
http://salijoon.ws/mail/891006/tlskp/a03_0001007b.jpg (http://salijoon.info/)
عدسیهای گرانشی: خوشه کهکشانی MACS J0717.5+3745
در نگاه اول، غبارهای کمرنگ پراکنده موجود در این تصویر تلسکوپ فضایی هابل، شبیه کولاک برف در آسمان شب به نظر میرسد. اما تقریبا هر یک از این دانههای برف، کهکشانی دوردست در خوشه کهکشانی MACS J0717.5+3745 است که خود خانه میلیاردها ستاره است. میزان جرم موجود در این دریای کهکشانها بسیار عظیم است و به اندازه کافی بزرگ هست تا باعث دیده شدن خمیدگی ساختار فضا-زمان شود. اعوجاج عجیب و غریب ایجاد شده در شکل بسیاری از کهکشانهای موجود در این تصویر، که به ظاهر کشیده و خم شده به نظر می رسند، نتیجه ایجاد عدسیهای گرانشی است. میدانهای گرانشی اطراف اجسام پرجرم باعث میشوند که نور در اطراف آنها خم شود. این عکس با استفاده از تصاویر گرفته شده توسط فیلترهای زرد و نزدیک فروسرخ دوربین نقشهبرداری پیشرفته هابل خلق شده است.