m_salehy
1st November 2010, 08:26 AM
آیا زن از دنده چپ مرد آفریده شده است ؟
در تمام مذاهب و اديان الهى آمده است كه زن و مرد از « نفس واحده » آفريده شدهاند . اما آیا تصور و توهم آفریده شدن زن از دنده چپ مرد از کجا ناشی شده است ؟
در اینجا به اختصار نگاه ادیان " اسلام – مسیحی و یهودی " برای پاسخ به سوال فوق مورد بررسی قرار می گیرد :
1- نظر قرآن
در اسلام زن از نظر آفرينش در بعد روحى و جسمى از همان گوهرى آفريده شده كه مرد آفريده شده است و هر دو جنس در جوهر و ماهيت يكسان و يگانهاند و تمايز و فرقى در حقيقت و ماهيت ميان زن و مرد نيست .
قرآن با کمال صراحت در آیات متعددی میفرماید که زنان را از جنس مردان و از سرشتی نظیر سرشت مردان آفریدهایم.
· يا ايها الناس اتقوا ربكم الذى خلقكم من نفس واحدة و خلق منها زوجها...
اى مردم از پروردگارتان كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفتش را (نيز) از او آفريد و از آن دو زنان و مردان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد.1
· هو الذى خلقكم من نفس واحدة و جعل منها زوجها ليسكن اليها ؛
او است آن كس كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفت وى را از آن پديد آورد تا بدان آرام گيرد .2
· خلقكم من نفس واحده ثم جعلَ منها زوجها.
شما را از نفس واحد آفريد ، سپس جفتش را از آن قرار داد. 3
بنابراين زن در آفرينش از همان جوهر و گوهر مرد است و انديشه يكسانى و يگانگى ماهوى زن و مرد ، انديشه قرآنى است كه از آيات الهی به روشنى به دست مىآيد .
البته مفسران اهل تسنن نوعا می گویند : معنای " و خلق منها زوجها " این است که خداوند حوا را از قطعه ای از بدن آدم افریده است . در این مورد هم گروهی مانند قرطبی به ذکر دنده آدم (علیه السلام ) اکتفا می کنند اما بیشتر انها مانند طبری و فخر رازی و شیخ محمد عبده و مراغی می گویند حضرت حوا را از دنده چپ حضرت آدم آفرید .
ليكن در اين نظر به برخى از حاديث استناد شده است كه در حديثى از امام صادق (ع) مردود شمرده شده است.
زراره مىگويد : از امام صادق (ع) از آفرينش حوا سؤال شد كه برخى مىگويند : خداوند حوا را از دنده پايين و چپ آدم آفريد ،
امام (ع) فرمود : خدا منزه و برتر است از اين نسبت ، آن كس كه چنين مىگويد مىپندارد كه خداوند قدرت نداشت براى آدم همسرى از غير دندهاش بيافريند ! 4
بنابراین ، اسلام ، زن را مانند مرد برخوردار از روح كامل انسانى و اراده و اختيار مىداند و او را در مسير تكامل كه هدف خلقت است مىبيند و هر دو را در يك رديف قرار داده و با خطاب يا « ايّها النّاس و يا ايّها الّذين آمنوا » مخاطب ساخته است.
2- نظر تورات
در تورات آمده وقتى خداوند آدم را آفريد و در بهشت ساكن شد ، خداوند ديد آدم تنهاست و گفت خوب نيست آدم تنها باشد پس براى او يك يار بسازم كه همراه او باشد، سپس او را از دنده چپ آدم آفريد و آدم نام او را حوا يعنى زندگى ناميد .
· پس از آنكه خداوند خواب را بر آدم مستولى كرد يكى از دندههايش را گرفت زنى بنا كرد و نزد آدم آورد ، و آدم گفت اين است استخوانى از استخوانهايم و گوشتى از گوشتم ، از اينرو ، نساء ناميده شد؛ زيرا از انسان گرفته شده است . 5
· خداوند اين نكته را مورد توجه قرار داد كه زن را از كدامين عضو آدم بيافريند ، او فرمود :...... من زن را از قسمتى از بدن آدم كه همواره پوشيده و نهفته است مي‌آفرينم تا آنكه موجودى محجوب و عفيف به بار آيد .6
بنابراین بر اساس تعالیم تورات ، حوا از بخشی از بدن مرد آفریده شده است و تبعا ، این یکی از دلایل ایجاد تصور خلقت زن از دنده چپ مرد در بین مردمان در طول تاریخ شده است .
3- نظر انجیل
در اناجیل مختلف هم قصّه آدم و حوّا آمده است.
در انجيل برنابا ، مثل همين داستان كه در تورات آمده ذكر شده است : پس چون خدا آدم را تنها ديد فرمود خوش نيست اينكه تنها باشد پس از اينرو او را به خواب كرد و گرفت دنده را از سوى دل و آنجا را از گوشت پر كرد و از آن دنده ، حوا را آفريد و زن براى آدم گردانيد. 7
4- نتیجه :
قرآن كريم عارى از داستانهايى است كه در تورات و انجيل براى تحقير زنان جعل گرديدهاند ، و در آن كوچكترين اشاره نشده كه ارزش اوّلين زنى كه خداوند خلق فرمود كمتر از اوّلين مرد بوده يا اينكه زن از يكى از دندههاى مرد به وجود آمده يا زن در خلفت تبعى و طفيلى مرد است .
برعكس، قرآن در محيطى كه براى زن هيچگونه استقلال در زندگى قائل نبود ، و هيچگونه حق و حقوقى براى او نمىديد ، حرمت و شرافتى براى او جُز حرمت و شرافت خانواده نمىشناخت و دختران را زنده به گور مىكردند ، با بيان رسا و منطق محكم ، اعلام مىدارد ، زن از نظر خلقت مانند مرد و فرد ی از افراد انسان است كه در ماده و عنصر پيدايشش دو نفر انسان نر و ماده شركت و دخالت داشته و هيچ يك از اين دو بر ديگرى ترجيح و برترى ندارد ، و در نتيجه ، تمام افراد بشر چه زن باشد يا مرد امثال يكديگرند و اگر ترجيح و برترى هم باشد در اصل خلقت آنها نيست بلكه به واسطه كسب فضائل اخلاقى و كمالات نفسانى است كه آنها بدست آورده اند چون :
زن و مرد از يك پدر و مادر بوجود آمده است . آنجا که می فرماید :
« يا ايّها النّاس انّا خلقناكم من ذكرٍ و انثى و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا انّ اكرمكُم عند اللّه اتقاكم »
اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيرهها و قبيلهها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد ( اينها ملاك امتياز نيست ،) گرامىترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست ، خداوند دانا و آگاه است! 8
زیرنویسها :
1- سوره نساء ، آیه 1
2- سوره اعراف، آیه 189
3- سوره زمر، آیه 6
4- من لایحضر الفقیه ج 3 ص 379 و 380 و علل الشرایع ج 1 باب 17
5- تورات ،سفر پيدايش ، باب 2، آيات 21 تا 24 .
6- دكتر ابراهام كهن ، گنجينه‌اى از تلمود/ 178 ـ 179
7- انجیل برنابا ، فصل 39، آيات 29 ـ 35،
8- سوره حجرات آيه 13
منابع :
1- قر آن کریم
2- انجیل برنابا
3- تورات
4- http://noorportal.net/394/399/404/36960.aspx
5- http://zaremahdi.parsiblog.com/-200069.htm
6- http://www.bashgah.net/pages-7377.html
7- http://www.tondar.ir/articles/258-1388-12-16-06-46-03.html (http://www.tondar.ir/articles/258-1388-12-16-06-46-03.html)
تحقیق : محمد صالحی – 1 / 8 / 89 - http://mahsan.parsiblog.com (http://mahsan.parsiblog.com/)
در تمام مذاهب و اديان الهى آمده است كه زن و مرد از « نفس واحده » آفريده شدهاند . اما آیا تصور و توهم آفریده شدن زن از دنده چپ مرد از کجا ناشی شده است ؟
در اینجا به اختصار نگاه ادیان " اسلام – مسیحی و یهودی " برای پاسخ به سوال فوق مورد بررسی قرار می گیرد :
1- نظر قرآن
در اسلام زن از نظر آفرينش در بعد روحى و جسمى از همان گوهرى آفريده شده كه مرد آفريده شده است و هر دو جنس در جوهر و ماهيت يكسان و يگانهاند و تمايز و فرقى در حقيقت و ماهيت ميان زن و مرد نيست .
قرآن با کمال صراحت در آیات متعددی میفرماید که زنان را از جنس مردان و از سرشتی نظیر سرشت مردان آفریدهایم.
· يا ايها الناس اتقوا ربكم الذى خلقكم من نفس واحدة و خلق منها زوجها...
اى مردم از پروردگارتان كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفتش را (نيز) از او آفريد و از آن دو زنان و مردان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد.1
· هو الذى خلقكم من نفس واحدة و جعل منها زوجها ليسكن اليها ؛
او است آن كس كه شما را از نفس واحدى آفريد و جفت وى را از آن پديد آورد تا بدان آرام گيرد .2
· خلقكم من نفس واحده ثم جعلَ منها زوجها.
شما را از نفس واحد آفريد ، سپس جفتش را از آن قرار داد. 3
بنابراين زن در آفرينش از همان جوهر و گوهر مرد است و انديشه يكسانى و يگانگى ماهوى زن و مرد ، انديشه قرآنى است كه از آيات الهی به روشنى به دست مىآيد .
البته مفسران اهل تسنن نوعا می گویند : معنای " و خلق منها زوجها " این است که خداوند حوا را از قطعه ای از بدن آدم افریده است . در این مورد هم گروهی مانند قرطبی به ذکر دنده آدم (علیه السلام ) اکتفا می کنند اما بیشتر انها مانند طبری و فخر رازی و شیخ محمد عبده و مراغی می گویند حضرت حوا را از دنده چپ حضرت آدم آفرید .
ليكن در اين نظر به برخى از حاديث استناد شده است كه در حديثى از امام صادق (ع) مردود شمرده شده است.
زراره مىگويد : از امام صادق (ع) از آفرينش حوا سؤال شد كه برخى مىگويند : خداوند حوا را از دنده پايين و چپ آدم آفريد ،
امام (ع) فرمود : خدا منزه و برتر است از اين نسبت ، آن كس كه چنين مىگويد مىپندارد كه خداوند قدرت نداشت براى آدم همسرى از غير دندهاش بيافريند ! 4
بنابراین ، اسلام ، زن را مانند مرد برخوردار از روح كامل انسانى و اراده و اختيار مىداند و او را در مسير تكامل كه هدف خلقت است مىبيند و هر دو را در يك رديف قرار داده و با خطاب يا « ايّها النّاس و يا ايّها الّذين آمنوا » مخاطب ساخته است.
2- نظر تورات
در تورات آمده وقتى خداوند آدم را آفريد و در بهشت ساكن شد ، خداوند ديد آدم تنهاست و گفت خوب نيست آدم تنها باشد پس براى او يك يار بسازم كه همراه او باشد، سپس او را از دنده چپ آدم آفريد و آدم نام او را حوا يعنى زندگى ناميد .
· پس از آنكه خداوند خواب را بر آدم مستولى كرد يكى از دندههايش را گرفت زنى بنا كرد و نزد آدم آورد ، و آدم گفت اين است استخوانى از استخوانهايم و گوشتى از گوشتم ، از اينرو ، نساء ناميده شد؛ زيرا از انسان گرفته شده است . 5
· خداوند اين نكته را مورد توجه قرار داد كه زن را از كدامين عضو آدم بيافريند ، او فرمود :...... من زن را از قسمتى از بدن آدم كه همواره پوشيده و نهفته است مي‌آفرينم تا آنكه موجودى محجوب و عفيف به بار آيد .6
بنابراین بر اساس تعالیم تورات ، حوا از بخشی از بدن مرد آفریده شده است و تبعا ، این یکی از دلایل ایجاد تصور خلقت زن از دنده چپ مرد در بین مردمان در طول تاریخ شده است .
3- نظر انجیل
در اناجیل مختلف هم قصّه آدم و حوّا آمده است.
در انجيل برنابا ، مثل همين داستان كه در تورات آمده ذكر شده است : پس چون خدا آدم را تنها ديد فرمود خوش نيست اينكه تنها باشد پس از اينرو او را به خواب كرد و گرفت دنده را از سوى دل و آنجا را از گوشت پر كرد و از آن دنده ، حوا را آفريد و زن براى آدم گردانيد. 7
4- نتیجه :
قرآن كريم عارى از داستانهايى است كه در تورات و انجيل براى تحقير زنان جعل گرديدهاند ، و در آن كوچكترين اشاره نشده كه ارزش اوّلين زنى كه خداوند خلق فرمود كمتر از اوّلين مرد بوده يا اينكه زن از يكى از دندههاى مرد به وجود آمده يا زن در خلفت تبعى و طفيلى مرد است .
برعكس، قرآن در محيطى كه براى زن هيچگونه استقلال در زندگى قائل نبود ، و هيچگونه حق و حقوقى براى او نمىديد ، حرمت و شرافتى براى او جُز حرمت و شرافت خانواده نمىشناخت و دختران را زنده به گور مىكردند ، با بيان رسا و منطق محكم ، اعلام مىدارد ، زن از نظر خلقت مانند مرد و فرد ی از افراد انسان است كه در ماده و عنصر پيدايشش دو نفر انسان نر و ماده شركت و دخالت داشته و هيچ يك از اين دو بر ديگرى ترجيح و برترى ندارد ، و در نتيجه ، تمام افراد بشر چه زن باشد يا مرد امثال يكديگرند و اگر ترجيح و برترى هم باشد در اصل خلقت آنها نيست بلكه به واسطه كسب فضائل اخلاقى و كمالات نفسانى است كه آنها بدست آورده اند چون :
زن و مرد از يك پدر و مادر بوجود آمده است . آنجا که می فرماید :
« يا ايّها النّاس انّا خلقناكم من ذكرٍ و انثى و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا انّ اكرمكُم عند اللّه اتقاكم »
اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيرهها و قبيلهها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد ( اينها ملاك امتياز نيست ،) گرامىترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست ، خداوند دانا و آگاه است! 8
زیرنویسها :
1- سوره نساء ، آیه 1
2- سوره اعراف، آیه 189
3- سوره زمر، آیه 6
4- من لایحضر الفقیه ج 3 ص 379 و 380 و علل الشرایع ج 1 باب 17
5- تورات ،سفر پيدايش ، باب 2، آيات 21 تا 24 .
6- دكتر ابراهام كهن ، گنجينه‌اى از تلمود/ 178 ـ 179
7- انجیل برنابا ، فصل 39، آيات 29 ـ 35،
8- سوره حجرات آيه 13
منابع :
1- قر آن کریم
2- انجیل برنابا
3- تورات
4- http://noorportal.net/394/399/404/36960.aspx
5- http://zaremahdi.parsiblog.com/-200069.htm
6- http://www.bashgah.net/pages-7377.html
7- http://www.tondar.ir/articles/258-1388-12-16-06-46-03.html (http://www.tondar.ir/articles/258-1388-12-16-06-46-03.html)
تحقیق : محمد صالحی – 1 / 8 / 89 - http://mahsan.parsiblog.com (http://mahsan.parsiblog.com/)