خونریزی از بینی

[sarina_]

خونریزی از بینی
یکی از شایعترین مشکلاتی که هر فرد در طول زندگی ممکن است با آن مواجه شود خونریزی از بینی است. تقریباً 60 درصد مردم در طول زندگی خود حداقل یکبار دچار خونریزی از بینی شده اند. خونریزی از بینی نزد کودکان زیر ده سال و افراد بالای 50 سال شایعتر است. خونریزی در بچه ها معمولاً ناشی از خشکی داخل بینی است امّــا در افراد مسن خونریزی از بینی ممکن است علامت بالا بودن فشار خون باشد. در موارد نادری ممکن است خونریزی از بینی نشانه ای از مشکلات خونی بیمار باشد.
هر چند خونریزی از بینی معمولاً استرس زیادی به بیمار وارد می کند امّــا معمولاً خونریزی از بینی خطرناک نیست مگر آنکه میزان خونریزی خیلی زیاد و مدت آن نیز طولانی باشد که در این صورت ممکن است باعث بروز شوک گردد.
خونریزی از بینی را می توان به دو نوع تقسیم کرد:
الف) خونریزی قدامی
ب) خونریزی خلفی
در خونریزی قدامی که شایعتر می باشد خون از طریق سوراخهای بینی خارج می شود امّــا در خونریزی خلفی که بیشتر نزد افراد مسن دیده می شود خون از طریق پشت بینی وارد حلق می شود و غالباً با خروج خون از دهان و سوراخهای بینی همراه است . میزان خونریزی قدامی معمولاً اندک است و زود بند می آید امّــا خونریزی خلفی دیر بند می آید و کنترل کردن آن مشکل است . در مواردی که خونریزی داخل بینی زیاد باشد ممکن است خون از طریق مجرای اشکی که گوشۀ چشم را به درون بینی وصل می کند از گوشه های چشم خارج شود.
دو طرف تیغۀ بینی ( که بینی را به دو حفرۀ چپ و راست تقسیم می کند) توسط مخاط پوشیده می شود. در لابه لای این مخاط مویرگ های خونی فراوانی وجود دارند. پارگی این مویرگها باعث خونریزی از بینی می شود. این پارگی ممکن است خودبخود و یا در اثر وارد شدن ضربه به بینی اتفاق بیفتد.

علل خونریزی بینی
هر چند که در بسیاری از موارد علت خاصی برای خونریزی بینی نمی توان یافت ولی به طور کلی علل خونریزی بینی را به دو دسته علل موضعی و علت های سیستمیک تقسیم می کنیم:
از علل موضعی می توان از موارد زیر نام برد:
التهاب داخل بینی (مثلاً بدنبال سرماخوردگی) یا وجود جسم خارجی در بینی، اختلالات آناتومیکال مثل انحراف تبغۀ بینی، مصرف داروهای موضعی مثل استنشاق کوکائین یا اسپرهای حاوی کورتیکو استروئید ها به مدت طولانی، خشکی هوای محیط (بویژه فصول سرد).
مصرف داروهایی که سیستم انعفادی را مختل می کنند مثل آسپرین و بوفن و وارفارین، مشکلات خونی، بیماریهای انعقادی و مصرف الکل از جمله علل سیستمیک خونریزی از بینی هستند.
خشکی هوا شایعترین علت خونریزی در بچه ها است. در زمستان بدلیل استفاده از شوفاژ یا تهویه مرکزی هوای استنشاقی خشک تر است هر چند که در تابستان نیز گرمای هوای عامل مستعد کنندۀ خونریزی از بینی است.
التهاب و همین طور حساسیت داخل بینی نیز می توانند باعث خونریزی شوند. علت آن است که در اثر التهاب و حساسیت موادی مثل هیستامین ترشح می شود این مواد باعث گشاد شدن عروق می شوند. متسع شدن عروق احتمال پارگی آنها و خونریزی را افزایش می دهد.

درمان
سیستم انعقادی بدن بگونه است که وقتی رگی دچار پارگی وخونریزی شود سیستم انعقادی فعال می شود و با تشکیل لخته نقطه خونریزی دهنده را مسدود می کند. از آنجائیکه اکثریت خونریزی های بینی از قسمت قدامی است گرفتن بینی بین دو انگشت شست و اشاره و وارد کردن فشار به آن ناحیه باعث می شود که خونریزی بند بیاید. بدین منظور باید بینی رانسبتاً محکم بگیرید و حداقل به مدت 5 دقیقه آن را همچنان محکم نگه دارید. اگر بعد از برداشتن دستتان باز هم خونریزی ادامه داشت این بار بینی را به مدت 10 دقیقه محکم بگیرید. بعد از متوقف شدن خونریزی از اقداماتی که ممکن است باعث خونریزی مجدد شوند مثل تمیز کردن داخل بینی وفین کردن خودداری کنید. اگر خونی که از پشت حلق وارد می شود را ببلعید وجود خون بلعیده شده در معده باعث حالت تهوع و استفراغ می شود لذا بهتر است که در حالت نشسته باشید و سر را مختصری به طرف جلو خم کنید تا خون از طریق سوراخها ی بینی خارج شود .
مکرراً شاهدیم که بعضی از افراد برای بند آمدن خونریزی بینی بر روی پیشانی کمپرس سرد قرار می دهند اما لازم است بدانید که این روش تأثیر چندانی ندارد و کمکی نمی کند.
استفاده از داروهایی که عروق را تنگ می کنند مثل قطرۀ فنیل افرین یا نفازولین برای بند آوردن خونریزی بینی سودمند است .
چنانچه اقدامات فوق باعث بند آمدن خونریزی نشد لازم است نزد متخصص گوش و حلق وبینی مراجعه نمائید. بدیهی است ایشان بررسی خواهند کرد که چه عاملی باعث خونریزی شما شده است و همزمان با کنترل خونریزی به شما توصیه خواهند کرد که در جهت برطرف کردن عامل خونریزی خود اقدام کنید.
یکی از اقداماتی که برای کنترل خونریزی انجام می شود " تامپون کردن بینی" است . بدین منظور باندی که پهنای خیلی کم ولی طول بلندی دارد به پماد آغشته می شود . متخصص بینی این باند پمادی را درون بینی به نحوی جای می دهد تا تمام فضای حفرۀ بینی پر شود. حتی اگر خونریزی فقط از یک سوراخ بینی باشد معمولاً هر دو طرف بینی تامپون می شود. وجود تامپون باعث وارد آمدن فشار مداوم به ناحیه خونریزی دهنده است. این باعث می شود خونریزی بند آید. پزشک معمولاً تامپون بینی را بعد از 48 ساعت از بینی بیمار خارج می کند.
روش دیگر برای کنترل خونریزی بینی استفاده از کوتر شیمیایی است که معمولاً از "نیترات نقره" استفاده می شود. این روش معمولاً وقتی به کار گرفته می شود که یک رگ خونریزی دهندۀ مشخصی نداریم بلکه مویرگهای متعددی عامل خونریزی هستند. برای انجام کوتر شیمیایی ابتدا با استفاده از مادۀ بی حس کننده، مخاط بینی را بی حس می کنیم سپس نیترات نقره را بر روی سطح مورد نظر می مالیم. نیترات نقره با رطوبت واقع بر روی آن سطح واکنش انجام داده که نتیجه این واکنش ایجاد حرارت زیاد است. این حرارت محدود به همان قسمتی است که نیترات نقره روی آن مالیده شده است. این حرارت باعث سوختگی آن ناحیه می شود و در نتیجه زخمی را ایجاد می کند. این زخم مثل هر زخم دیگری با گذشت چند روز ترمیم می شود. همۀ شما جای ترمیم شده زخم سوختگی را دیده اید. اگر دقت کرده باشید پوست و نسج نرم آن قسمت جمع شده است و این دقیقاً همان منظوری است که ما از کوتر شیمیایی داریم یعنی بعد از ترمیم زخم مخاط آن ناحیه جمع می شود و مویرگها را می بندد.
باید بیمار در طی مرحلۀ ترمیم زخم صبور باشد تا روند التیامی به طور طبیعی انجام شود. اگر بیمار سعی کند لختۀ موجود در داخل بینی اش را تخلیه کرده و یا با انگشت آنرا بکند، زخم تازه خواهد شد و منظور ما از کوتر شیمیایی حاصل نخواهد شد.
اگر خونریزی از بینی ناشی از پارگی یک رگ مشخص و نسبتاً بزرگ باشد بهتر است که از کوتر الکتریکی استفاده کنیم که نزد عامه مردم به سوزاندن رگ بینی معروف شده است. دستگاه کوتر شبیه دستگاه هویه است یعنی وقتی آن را روشن می کنیم نوک آن بسیار داغ می شود. تحت بی حسی موضعی نوک داغ شده دستگاه کوتر را بر روی رگ خونریزی دهنده قرار می دهیم. این حرارت باعث سوختن رگ می شود و این امر به نوبه خود باعث توقف جریان خون در داخل رگ و در نتیجه بند آمدن خونریزی می شود .
همانند کوتر شیمیایی، بدنبال کوتر الکتریکی نیز زخمی در داخل بینی ایجاد می شود که حدود 10 روز طول می کشد تا ترمیم شود و درطی این مدت بیمار باید از هرگونه دستکاری داخل بینی خودداری نماید .
تامپون خلفی روش دیگری است که برای کنترل خونریزی بینی استفاده می شود و معمولاً وقتی از این روش استفاده می شود که سایر روش ها موثر نبوده باشند و خونریزی از قسمت خلفی بینی باشد. در این روش پانسمانی را در عقب ترین قسمت بینی یعنی آنجا که بینی به حلق متصل می شود قرار می دهیم. گذاشتن تامپون خلفی کار ساده ای نیست و تحمل آن نیز برای بیمار مشکل است. ضمناً تامپون بینی می تواند با عوارض قلبی ریوی همراه باشد و از آنجائیکه معمولاً کسانیکه نیاز به تامپون خلفی پیدا می کنند افراد مسنی هستند و خود مشکلات زمینه ای مثل افزایش فشار خون و بیماری های قلبی را دارند لذا این عمل باید در مراکزی انجام شود که مجهز به ICU باشد.

پیشگیری
از آنجائیکه خونریزی مزمن بینی معمولاً ناشی از خشک بودن مخاط بینی است لذا چرب کردن و مرطوب نگه داشتن داخل بینی دفعات خونریزی را کمتر می کند. برای چرب کردن داخل بینی می توان از پماد چشمی ویتامین A و یا تتراسایکلین استفاده کرد. بدین منظور کافیست که نوک تیوپ پماد را وارد بینی کرده و کمی ازآن را داخل بینی تخلیه کنید و سپس به آرامی پایین بینی را کمی مالش دهید. گرمای بدن باعث پخش شدن چربی و رسیدن آن به ناحیۀ مورد نظرمی شود. گاهی مشاهده می کنیم که بعضی از بیماران از گوش پاک کن برای چرب کردن داخل بینی خود استفاده می کنند که این مسئله ممکن است وضعیت را بدتر کند چرا که سر گوش پاک کن مخاط بینی را زخم خواهد کرد و حتی در دراز مدت ممکن است باعث سوراخ شدن تیغۀ بینی نیز بشود. برای مرطوب نگه داشتن داخل بینی می توان از قطرۀ کلرور سدیم و یا اسپری نرمال سالین استفاده کرد. خوشبختانه استفادۀ مداوم این قطره و اسپری هیچ عارضه ای به همراه ندارد. استفاده از دستگاه بخور برای مرطوب نگه داشتن محیط خانه و کار سودمند است اما باید توجه داشت که رطوبت زیاد احتمال رشد قارچ ها و مواد حساسیت زا را نیز افزایش می دهد.

عوارض
خونریزی مزمن از بینی ممکن است باعث کم خونی فقر آهن شود. اگر میزان خونریزی بینی زیاد باشد بویژه در افراد مسن که از بیماری های زمینه ای مثل بیماری های قلبی عروقی نیز رنج می برند ممکن است منجر به شوک گردد.
بدانید:
1- اگر مبتلا به حساسیت بینی هستید و دچار خونریزی از بینی هم می شوید سعی کنید از اسپری های کورتیکواستروئیدی(کورتونی) بینی حتی الامکان کمتر استفاده کنید چرا که این اسپری ها احتمال خونریزی از بینی را زیادتر می کنند.
2- ناخن کودکان خود را کوتاه نگه دارید تا در صورت وارد کردن انگشت به بینی مخاط بینی آنها آسیب نبیند .
3- سیگار کشیدن باعث خشکی بینی شما خواهد شد.
4- به هنگام عطسه کردن دهان خود را باز کنید تا از وارد آمدن فشار زیاد به عروق داخل بینی شما جلوگیری شود.
5- روشن بودن دستگاه بخور در اتاق خواب برای پیشگیری از خشکی هوا در فصل زمستان سودمند است .

.link{text-decoration:underline;cursor:pointer;color:Blue;} .hdr{color:White}