Isengard
25th October 2010, 12:06 AM
ترديد و تمايل ايران به رابطه با روسيه
--------------------------------------
http://iras.ir/files/fa/news/1389/8/2/998_572.jpg
ايراس: ركود در روابط تهران و مسكو كه پس از موافقت روسيه با قطعنامة چهارم تحريم شوراي امنيت عليه ايران و انتقادات تند آقاي احمدي‌نژاد از عملكرد مسكو به نحو علني‌تري نمود يافت، با فرمان 22 سپتامبر دميتري مدويديف مبني بر تعهد روسيه به اجراي تحريم‌هاي اين قطعنامه وارد مرحله‌اي جديد شد. در اين ميان، اظهارات تند مقامات ايراني عليه روسيه به ويژه به خاطر لغو يك‌جانبة قرارداد تحويل سامانههاي اس300 نمودي روشن از وجود ركود در روابط تهران و مسكو است. با اين وجود، برخي تحليل‌گران بر اين باورند كه تهران با وقوف نسبت به نياز به حمايت‌هاي بينالمللي روسيه، مايل به آن است تا رفتارهاي ضدايراني مسكو را ناديده گرفته و هرچه سريع‌تر باب تازه‌اي را در روابط با اين كشور بگشايد.
مقدمه
اجراي تحريم‌هاي بينالمللي عليه ايران كار براي اين كشور در برخي حوزه‌ها دشوار كرده و به نوشته روزنامه «وال استريت ژورنال» رشد نرخ تورم و بيكاري اسباب نارضايتي مردم شده است. به نظر ميرسد همين فشارها سبب شده كه مقامات ايران تصميم به تلطيف مواضع خود گرفته و اصلاح روابط با جهان خارج را به نحو جدي‌تري دنبال كنند. در همين راستا، وزير امور خارجه ايران از آمادگي كشور متبوع خود براي مذاكرات درباره برنامه هسته‌اي تهران خبر داد. مشاور رئيس جمهور ايران نيز چندي پيش به روسيه‌اي سفر كرد كه به خاطر حمايت از تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد و امتناع از صدور سامانههاي اس-300 به ايران، ناخرسندي‌هاي زيادي را در تهران برانگيخته است.
بانك مركزي ايران سه سال است كه گزارش‌هايي درباره توليد ناخالص ملي، نرخ تورم و ساير شاخصه‌‌هاي اقتصادي را منتشر نمي‌‌كند، لذا آمارهاي رسمي اجازه نمي‌‌دهد كه وضعيت اقتصاد اين كشور به نحوي دقيق ارزيابي شود. در عين حال، طبق گزارش روزنامه «وال استريت ژورنال»، از ژوئن سال 2010 كه اقدامات شديد جديد شوراي امنيت سازمان ملل متحد عليه ايران اتخاذ شده، اوضاع اقتصادي ايران وخيم‌تر شده است. برخي از مشكلات ايران به چالش در افتتاح خط اعتباري و بيمه محموله‌‌هاي صادره از و وارده به ايران ارتباط دارد. بنا به اطلاعات موجود، هزينه‌‌هاي مرتبط با اين فعاليت‌ها به ميزان حد‌‌اقل 30 درصد افزايش يافته است. با اين ملاحظه ميتوان ادعا كرد كه تحريم‌هاي سازمان ملل در عمل به مردم ايران لطمه زده است، ولو اينكه ابتدا فرض بر آن بود كه تأثير تحريمها بر شهروندان ايران شديد نخواهد بود.
در آستانه قطع روابط
اعمال تحريمها عليه ايران يك امر نسبتاً عادي است، زيرا اين كشور قطعنامه‌‌هاي سازمان ملل را در زمينه محدود كردن طرح‌‌هاي هسته‌اي خود را اجرا نمي‌‌كند. اما تحريم‌هاي جديدي كه در تابستان سال جاري اعمال شد، با همه تحريم‌هاي قبلي تفاوت اصولي دارد. مسأله اين است كه روسيه و چين كه در گذشته از تشديد اين اقدامات حمايت نمي‌‌كردند، اين بار قطعنامه را وتو نكرده و با اعضاي ديگر شوراي امنيت سازمان ملل متحد موافقت كردند كه ايران مستحق واكنش شديد از سوي جامعه جهاني است. به علاوه، دميتري مدويديف، رئيس جمهور روسيه 22 سپتامبر فرماني درباره اجراي قطعنامه 1929 شوراي امنيت امضا كرد كه طي آن بر انجام اقداماتي از سوي مسكو در راستاي اجراي تحريم‌هاي بينالمللي عليه ايران تأكيد شد. روسيه بر همين اساس از اجراي تعهدات خود در زمينه صدور سامانههاي موشكي ضد هوايي اس300 به تهران كه خاص عمليات‌هاي دفاعي است، خودداري كرد.
اما همان طور كه انتظار مي‌رفت، اين اقدام موج اعتراضات تهران را بر انگيخت. احمد وحيدي، وزير دفاع جمهوري اسلامي ايران با اعلام اين نكته كه تنها اجراي تعهدات پذيرفته شده توسط روسيه مي‌‌تواند روابط دوستانه بين دو كشور را حفظ كند، در عمل نسبت به قطع روابط هشدار داد. وي افزود كه فدراسيون روسيه از ايالات متحده دنباله‌روي ميكند. ساير مقامات رسمي ايران نيز اظهات مشابهي را تكرار كرده و كماكان نيز اين مطالب در رسانه‌هاي ايراني منتشر مي‌شود. براي مثال، چندي پيش علاءالدين بروجردي، رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس ايران، هشدار داد كه اگر منع صدور اس300 به ايران لغو نشود، ايران از روسيه به دادگاه شكايت خواهد كرد. شايان ذكر است كه مسكو براي اعادة پيش‌پرداخت اين قرارداد كه به گفته سرگئي چمزوف، رئيس سازمان «فناوري‌هاي روسيه» برابر 166.8 ميليون دلار است، اعلام آمادگي كرده است.
اين در حالي است كه ايران تأكيد كرده كه مايل به اجراي قرارداد و دريافت سامانههاي ضد‌هوايي است و لغو قرارداد را منطقي نمي‌داند. طبق اطلاعات غير‌رسمي، در نتيجه همين تحولات، مقامات تهران تصميم گرفته‌اند تا از شركت روسيه در مناقصه ساخت دو نيروگاه اتمي جديد در ايران جلوگيري به عمل آيد و اين در حالي است كه قبل از فرمان مدويديف درباره اس300، شركت «روس‌اتم» كه نيروگاه بوشهر را راه‌اندازي كرده، برنده حتمي اين مناقصه محسوب مي‌شد. با اين ملاحظه، روابط ايران با روسيه كه شريك اقتصادي مهمي براي تهران محسوب مي‌شود، به طور چشمگيري تيره شده، ولو اينكه اين تيرگي در عرصه‌هاي رسمي و در سطح اظهات مقامات بلندپاية دو كشور نمود نداشته باشد.
شروع از عرصة فرهنگ
چندي پيش اعلام شد كه ايران براي تنظيم روابط با كشورهاي خارجي به تلاش‌هاي گسترده و چندين جهتي دست زده است. سفر مهدي مصطفوي، مشاور رئيس جمهور و رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي جمهوري اسلامي ايران به مسكو كه در ميانة ماه اكتبر انجام شد را ميتوان اقدامي در همين راستا ارزيابي كرد. وي كه در مصاحبه با رسانه‌هاي روسيه، اظهار داشت كه با آلكساندر آوديف، وزير فرهنگ روسيه مذاكره كرده و درباره تعميق روابط در عرصه انساني و فرهنگي توافق كرده است. مصطفوي گفت: «ما با وزير فرهنگ روسيه درباره فراهم كردن شرايط جهت توليد مجموعه‌‌هاي تلويزيوني توافق كرده‌ايم. فيلم‌هاي هاليوودي فقط خشونت و سكس را به نمايش مي‌گذارند و همين امر موجب توسعه بحران در خانواده‌ها مي‌شود. سينماي ايران ارزش‌هاي انساني را تبليغ ميكند و اركان خانواده را تقويت ميكند. ما احساس مي‌‌كنيم كه بيننده روس به اين موضوع علاقه دارد».
علاوه بر آن، ساختمان جديد رايزني فرهنگي ايران و بنياد بينالمللي ايران‌شناسي در مسكو نيز با حضور مصطفوي افتتاح شد. با اين ملاحظه به نظر ميرسد كه روابط فرهنگي تهران و مسكو، صرف نظر از ركود سياسي ميان دو كشور در حال تحكيم و تقويت است. مشاور رئيس جمهور ايران به رسانه‌هاي روسيه در اين باره گفت: «رويدادهاي تاريخي مانع از توسعه روابط فرهنگي مبتني بر حسن‌همجواري و اشتراك تاريخ و فرهنگ نشده است». وي يادآور شد كه در تاريخ روابط بين فدراسيون روسيه و جمهوري اسلامي ايران مراحل مختلفي از فراز و نشيب تجربه شده، ولي اين روابط هرگز قطع نشده است. با اين ملاحظه، تعبير وضعيت مناقشه جاري بين ايران و روسيه كه توسط مشاور محمود احمدي‌نژاد ارائه شد، جالب توجه است. وي در مصاحبه با «اكسپرتآنلاين» اظهار داشت: «مقامات عالي كشورها تلاش ميكنند منافع ملي را تأمين كنند. گاهي تصميماتي كه اتخاذ مي‌شود، مانع از توسعه روابط دوجانبه مي‌شود، ولي اميدواريم كه اين مسايل حل و فصل شوند. اين امر كمك خواهد كرد تا تصميمات بعدي با منطق و دورانديشي بيشتري اتخاذ شوند».
ظاهراً ميتوان به اين نتيجه رسيد كه اين نقطه‌‌نظر رسمي تهران است. گفتني است كه اين موضوع براي اولين بار است كه بعد از تشديد روابط به واسطة فرمان دميتري مدويديف درباره اجراي قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد علناً اعلام مي‌شود. لذا اين گونه به نظر ميرسد كه تهران حاضر است موضع‌گيري روسيه در زمينه سامانههاي ضد‌هوايي و تحريمها عليه ايران را به نحوي پذيرفته، براي خود توجيه كند و به تبع آن گام‌هايي براي بهبود روابط با روسيه بردارد. مهمان ايراني گفت: «همسايگان بايد منافع همديگر را بفهمند. همانا پيوندهاي فرهنگي است كه مي‌‌تواند روابط بين دو كشور را به سوي روابط صحيح سوق دهد». ولي مشاور رئيس جمهور ايران مانند همه نمايندگان حكومت ايراني، طبق معمول تأكيد كرد كه كشور متبوع وي قصد ندارد از راه خود در زمينه بهره‌‌برداري از انرژي اتمي منصرف شود. به تأكيد او؛ «اعتقادات ما بر منطق و عقل استوار است. به همين علت ملت‌‌هاي زيادي از ما پشتيباني ميكنند. قدرت‌‌هاي نيرومند نمي‌‌توانند از تحقق آرمان‌هاي ما جلوگيري كنند». مهدي مصطفوي تصريح كرد كه در آستانه سفر خود به روسيه با محمود احمدي‌نژاد ملاقات داشته و رئيس جمهور ايران هدف سفر او را «تحكيم روابط دوجانبه با تأكيد بر مشتركات» دانسته است. وي اعتقاد دارد كه با وجود رويدادهاي تاريخي، بايد اشتراك تاريخي و فرهنگي بين فدراسيون روسيه و جمهوري اسلامي ايران را حفظ كرد.
وي در گفتگو با خبرنگار «اكسپرتآنلاين» توضيح داد كه تشديد اظهارات انتقادي مسئولين درجه متوسط ايران و ميتينگ‌‌هايي با شعارهاي ضد‌‌روسي كه در شهرهاي بزرگ ايران برگزار شده، علت طبيعي دارد. به اظهار او؛ «وقتي برادر بزرگتر مي‌‌خواهد برادر كوچكتر را تحت فشار قرار دهد، برادر كوچكتر ناراحت مي‌شود و اعتراض ميكند. مهم اين است كه رفتار دو برادر بر قانون و منطق استوار باشد. ديگران درباره اين دو برادر از روي رفتار آنها قضاوت خواهند كرد و قضاوت آنها در تاريخ ثبت خواهد شد». آقاي مصطفوي با استفاده از اين مثال ساده اوضاع مناقشه‌آميز در روابط بين روسيه و ايران را تعبير كرد. از اين سخنان و اظهارات مشابه ميتوان اين گونه نتيجه‌گيري كرد كه تهران به شدت مايل به آن است كه وخامت روابط با مسكو را به هر نحو ممكن «ناديده» بگيرد و در صورت امكان در مذاكرات آتي درباره موضوعات هسته‌اي و چه بسا در شوراي امنيت سازمان ملل متحد از پشتيباني مجدد روسيه برخوردار شود.
دوستي با غرب
سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران افزون بر جناح روسيه، هم‌زمان در جبهه غربي نيز فعال است. 9 اكتبر اعلام شد كه تهران مخالف از سر گيري مذاكرات درباره مسايل هسته‌اي خود نيست. منوچهر متكي وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در اين مورد اظهار داشت؛ «ما معتقديم كه اواخر اكتبر يا اوايل نوامبر، زمان مناسبي براي برگزاري مذاكرات بين نمايندگان ايران و كشورهاي گروه 1+5 خواهد بود». گفتني است كه 22 سپتامبر 2010 سران نهادهاي سياست خارجي اين گروه بر آمادگي كامل خود براي حل و فصل مسأله هسته‌اي ايران از راه گفتگو تأكيد كردند. آنها همچنين تصريح كردند كه تهران بايد قطعنامه‌‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل را اجرا كند و نيز خواهان حل و فصل سازنده تكميل چرخه غني‌سازي اورانيم ايران در يك كشور ثالث هستند. سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه نيز طي سخناني به حركت‌ها و علامت‌هاي مثبت طرف ايران اشاره و گفت: «تا آنجا كه من مي‌فهمم، در حال حاضر از طرف تهران علامت‌هايي دريافت مي‌شود كه آنها در اسرع وقت براي اين مذاكرات آماده مي‌شوند». به گفته لاوروف، روسيه طرفدار آن است كه مذاكرات گروه 1+5 با ايران هرچه زودتر شروع شود. تاريخ اين مذاكرات هنوز مقرر نشده، اما به احتمال قوي، اين ملاقات در وين يا ژنو برگزار خواهد شد.
نويسنده: يِوگي‌يِنيا نُوي‌كووا، نشريه اينترنتي «اكسپرتآنلاين»
--------------------------------------
http://iras.ir/files/fa/news/1389/8/2/998_572.jpg
ايراس: ركود در روابط تهران و مسكو كه پس از موافقت روسيه با قطعنامة چهارم تحريم شوراي امنيت عليه ايران و انتقادات تند آقاي احمدي‌نژاد از عملكرد مسكو به نحو علني‌تري نمود يافت، با فرمان 22 سپتامبر دميتري مدويديف مبني بر تعهد روسيه به اجراي تحريم‌هاي اين قطعنامه وارد مرحله‌اي جديد شد. در اين ميان، اظهارات تند مقامات ايراني عليه روسيه به ويژه به خاطر لغو يك‌جانبة قرارداد تحويل سامانههاي اس300 نمودي روشن از وجود ركود در روابط تهران و مسكو است. با اين وجود، برخي تحليل‌گران بر اين باورند كه تهران با وقوف نسبت به نياز به حمايت‌هاي بينالمللي روسيه، مايل به آن است تا رفتارهاي ضدايراني مسكو را ناديده گرفته و هرچه سريع‌تر باب تازه‌اي را در روابط با اين كشور بگشايد.
مقدمه
اجراي تحريم‌هاي بينالمللي عليه ايران كار براي اين كشور در برخي حوزه‌ها دشوار كرده و به نوشته روزنامه «وال استريت ژورنال» رشد نرخ تورم و بيكاري اسباب نارضايتي مردم شده است. به نظر ميرسد همين فشارها سبب شده كه مقامات ايران تصميم به تلطيف مواضع خود گرفته و اصلاح روابط با جهان خارج را به نحو جدي‌تري دنبال كنند. در همين راستا، وزير امور خارجه ايران از آمادگي كشور متبوع خود براي مذاكرات درباره برنامه هسته‌اي تهران خبر داد. مشاور رئيس جمهور ايران نيز چندي پيش به روسيه‌اي سفر كرد كه به خاطر حمايت از تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد و امتناع از صدور سامانههاي اس-300 به ايران، ناخرسندي‌هاي زيادي را در تهران برانگيخته است.
بانك مركزي ايران سه سال است كه گزارش‌هايي درباره توليد ناخالص ملي، نرخ تورم و ساير شاخصه‌‌هاي اقتصادي را منتشر نمي‌‌كند، لذا آمارهاي رسمي اجازه نمي‌‌دهد كه وضعيت اقتصاد اين كشور به نحوي دقيق ارزيابي شود. در عين حال، طبق گزارش روزنامه «وال استريت ژورنال»، از ژوئن سال 2010 كه اقدامات شديد جديد شوراي امنيت سازمان ملل متحد عليه ايران اتخاذ شده، اوضاع اقتصادي ايران وخيم‌تر شده است. برخي از مشكلات ايران به چالش در افتتاح خط اعتباري و بيمه محموله‌‌هاي صادره از و وارده به ايران ارتباط دارد. بنا به اطلاعات موجود، هزينه‌‌هاي مرتبط با اين فعاليت‌ها به ميزان حد‌‌اقل 30 درصد افزايش يافته است. با اين ملاحظه ميتوان ادعا كرد كه تحريم‌هاي سازمان ملل در عمل به مردم ايران لطمه زده است، ولو اينكه ابتدا فرض بر آن بود كه تأثير تحريمها بر شهروندان ايران شديد نخواهد بود.
در آستانه قطع روابط
اعمال تحريمها عليه ايران يك امر نسبتاً عادي است، زيرا اين كشور قطعنامه‌‌هاي سازمان ملل را در زمينه محدود كردن طرح‌‌هاي هسته‌اي خود را اجرا نمي‌‌كند. اما تحريم‌هاي جديدي كه در تابستان سال جاري اعمال شد، با همه تحريم‌هاي قبلي تفاوت اصولي دارد. مسأله اين است كه روسيه و چين كه در گذشته از تشديد اين اقدامات حمايت نمي‌‌كردند، اين بار قطعنامه را وتو نكرده و با اعضاي ديگر شوراي امنيت سازمان ملل متحد موافقت كردند كه ايران مستحق واكنش شديد از سوي جامعه جهاني است. به علاوه، دميتري مدويديف، رئيس جمهور روسيه 22 سپتامبر فرماني درباره اجراي قطعنامه 1929 شوراي امنيت امضا كرد كه طي آن بر انجام اقداماتي از سوي مسكو در راستاي اجراي تحريم‌هاي بينالمللي عليه ايران تأكيد شد. روسيه بر همين اساس از اجراي تعهدات خود در زمينه صدور سامانههاي موشكي ضد هوايي اس300 به تهران كه خاص عمليات‌هاي دفاعي است، خودداري كرد.
اما همان طور كه انتظار مي‌رفت، اين اقدام موج اعتراضات تهران را بر انگيخت. احمد وحيدي، وزير دفاع جمهوري اسلامي ايران با اعلام اين نكته كه تنها اجراي تعهدات پذيرفته شده توسط روسيه مي‌‌تواند روابط دوستانه بين دو كشور را حفظ كند، در عمل نسبت به قطع روابط هشدار داد. وي افزود كه فدراسيون روسيه از ايالات متحده دنباله‌روي ميكند. ساير مقامات رسمي ايران نيز اظهات مشابهي را تكرار كرده و كماكان نيز اين مطالب در رسانه‌هاي ايراني منتشر مي‌شود. براي مثال، چندي پيش علاءالدين بروجردي، رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس ايران، هشدار داد كه اگر منع صدور اس300 به ايران لغو نشود، ايران از روسيه به دادگاه شكايت خواهد كرد. شايان ذكر است كه مسكو براي اعادة پيش‌پرداخت اين قرارداد كه به گفته سرگئي چمزوف، رئيس سازمان «فناوري‌هاي روسيه» برابر 166.8 ميليون دلار است، اعلام آمادگي كرده است.
اين در حالي است كه ايران تأكيد كرده كه مايل به اجراي قرارداد و دريافت سامانههاي ضد‌هوايي است و لغو قرارداد را منطقي نمي‌داند. طبق اطلاعات غير‌رسمي، در نتيجه همين تحولات، مقامات تهران تصميم گرفته‌اند تا از شركت روسيه در مناقصه ساخت دو نيروگاه اتمي جديد در ايران جلوگيري به عمل آيد و اين در حالي است كه قبل از فرمان مدويديف درباره اس300، شركت «روس‌اتم» كه نيروگاه بوشهر را راه‌اندازي كرده، برنده حتمي اين مناقصه محسوب مي‌شد. با اين ملاحظه، روابط ايران با روسيه كه شريك اقتصادي مهمي براي تهران محسوب مي‌شود، به طور چشمگيري تيره شده، ولو اينكه اين تيرگي در عرصه‌هاي رسمي و در سطح اظهات مقامات بلندپاية دو كشور نمود نداشته باشد.
شروع از عرصة فرهنگ
چندي پيش اعلام شد كه ايران براي تنظيم روابط با كشورهاي خارجي به تلاش‌هاي گسترده و چندين جهتي دست زده است. سفر مهدي مصطفوي، مشاور رئيس جمهور و رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي جمهوري اسلامي ايران به مسكو كه در ميانة ماه اكتبر انجام شد را ميتوان اقدامي در همين راستا ارزيابي كرد. وي كه در مصاحبه با رسانه‌هاي روسيه، اظهار داشت كه با آلكساندر آوديف، وزير فرهنگ روسيه مذاكره كرده و درباره تعميق روابط در عرصه انساني و فرهنگي توافق كرده است. مصطفوي گفت: «ما با وزير فرهنگ روسيه درباره فراهم كردن شرايط جهت توليد مجموعه‌‌هاي تلويزيوني توافق كرده‌ايم. فيلم‌هاي هاليوودي فقط خشونت و سكس را به نمايش مي‌گذارند و همين امر موجب توسعه بحران در خانواده‌ها مي‌شود. سينماي ايران ارزش‌هاي انساني را تبليغ ميكند و اركان خانواده را تقويت ميكند. ما احساس مي‌‌كنيم كه بيننده روس به اين موضوع علاقه دارد».
علاوه بر آن، ساختمان جديد رايزني فرهنگي ايران و بنياد بينالمللي ايران‌شناسي در مسكو نيز با حضور مصطفوي افتتاح شد. با اين ملاحظه به نظر ميرسد كه روابط فرهنگي تهران و مسكو، صرف نظر از ركود سياسي ميان دو كشور در حال تحكيم و تقويت است. مشاور رئيس جمهور ايران به رسانه‌هاي روسيه در اين باره گفت: «رويدادهاي تاريخي مانع از توسعه روابط فرهنگي مبتني بر حسن‌همجواري و اشتراك تاريخ و فرهنگ نشده است». وي يادآور شد كه در تاريخ روابط بين فدراسيون روسيه و جمهوري اسلامي ايران مراحل مختلفي از فراز و نشيب تجربه شده، ولي اين روابط هرگز قطع نشده است. با اين ملاحظه، تعبير وضعيت مناقشه جاري بين ايران و روسيه كه توسط مشاور محمود احمدي‌نژاد ارائه شد، جالب توجه است. وي در مصاحبه با «اكسپرتآنلاين» اظهار داشت: «مقامات عالي كشورها تلاش ميكنند منافع ملي را تأمين كنند. گاهي تصميماتي كه اتخاذ مي‌شود، مانع از توسعه روابط دوجانبه مي‌شود، ولي اميدواريم كه اين مسايل حل و فصل شوند. اين امر كمك خواهد كرد تا تصميمات بعدي با منطق و دورانديشي بيشتري اتخاذ شوند».
ظاهراً ميتوان به اين نتيجه رسيد كه اين نقطه‌‌نظر رسمي تهران است. گفتني است كه اين موضوع براي اولين بار است كه بعد از تشديد روابط به واسطة فرمان دميتري مدويديف درباره اجراي قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد علناً اعلام مي‌شود. لذا اين گونه به نظر ميرسد كه تهران حاضر است موضع‌گيري روسيه در زمينه سامانههاي ضد‌هوايي و تحريمها عليه ايران را به نحوي پذيرفته، براي خود توجيه كند و به تبع آن گام‌هايي براي بهبود روابط با روسيه بردارد. مهمان ايراني گفت: «همسايگان بايد منافع همديگر را بفهمند. همانا پيوندهاي فرهنگي است كه مي‌‌تواند روابط بين دو كشور را به سوي روابط صحيح سوق دهد». ولي مشاور رئيس جمهور ايران مانند همه نمايندگان حكومت ايراني، طبق معمول تأكيد كرد كه كشور متبوع وي قصد ندارد از راه خود در زمينه بهره‌‌برداري از انرژي اتمي منصرف شود. به تأكيد او؛ «اعتقادات ما بر منطق و عقل استوار است. به همين علت ملت‌‌هاي زيادي از ما پشتيباني ميكنند. قدرت‌‌هاي نيرومند نمي‌‌توانند از تحقق آرمان‌هاي ما جلوگيري كنند». مهدي مصطفوي تصريح كرد كه در آستانه سفر خود به روسيه با محمود احمدي‌نژاد ملاقات داشته و رئيس جمهور ايران هدف سفر او را «تحكيم روابط دوجانبه با تأكيد بر مشتركات» دانسته است. وي اعتقاد دارد كه با وجود رويدادهاي تاريخي، بايد اشتراك تاريخي و فرهنگي بين فدراسيون روسيه و جمهوري اسلامي ايران را حفظ كرد.
وي در گفتگو با خبرنگار «اكسپرتآنلاين» توضيح داد كه تشديد اظهارات انتقادي مسئولين درجه متوسط ايران و ميتينگ‌‌هايي با شعارهاي ضد‌‌روسي كه در شهرهاي بزرگ ايران برگزار شده، علت طبيعي دارد. به اظهار او؛ «وقتي برادر بزرگتر مي‌‌خواهد برادر كوچكتر را تحت فشار قرار دهد، برادر كوچكتر ناراحت مي‌شود و اعتراض ميكند. مهم اين است كه رفتار دو برادر بر قانون و منطق استوار باشد. ديگران درباره اين دو برادر از روي رفتار آنها قضاوت خواهند كرد و قضاوت آنها در تاريخ ثبت خواهد شد». آقاي مصطفوي با استفاده از اين مثال ساده اوضاع مناقشه‌آميز در روابط بين روسيه و ايران را تعبير كرد. از اين سخنان و اظهارات مشابه ميتوان اين گونه نتيجه‌گيري كرد كه تهران به شدت مايل به آن است كه وخامت روابط با مسكو را به هر نحو ممكن «ناديده» بگيرد و در صورت امكان در مذاكرات آتي درباره موضوعات هسته‌اي و چه بسا در شوراي امنيت سازمان ملل متحد از پشتيباني مجدد روسيه برخوردار شود.
دوستي با غرب
سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران افزون بر جناح روسيه، هم‌زمان در جبهه غربي نيز فعال است. 9 اكتبر اعلام شد كه تهران مخالف از سر گيري مذاكرات درباره مسايل هسته‌اي خود نيست. منوچهر متكي وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در اين مورد اظهار داشت؛ «ما معتقديم كه اواخر اكتبر يا اوايل نوامبر، زمان مناسبي براي برگزاري مذاكرات بين نمايندگان ايران و كشورهاي گروه 1+5 خواهد بود». گفتني است كه 22 سپتامبر 2010 سران نهادهاي سياست خارجي اين گروه بر آمادگي كامل خود براي حل و فصل مسأله هسته‌اي ايران از راه گفتگو تأكيد كردند. آنها همچنين تصريح كردند كه تهران بايد قطعنامه‌‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل را اجرا كند و نيز خواهان حل و فصل سازنده تكميل چرخه غني‌سازي اورانيم ايران در يك كشور ثالث هستند. سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه نيز طي سخناني به حركت‌ها و علامت‌هاي مثبت طرف ايران اشاره و گفت: «تا آنجا كه من مي‌فهمم، در حال حاضر از طرف تهران علامت‌هايي دريافت مي‌شود كه آنها در اسرع وقت براي اين مذاكرات آماده مي‌شوند». به گفته لاوروف، روسيه طرفدار آن است كه مذاكرات گروه 1+5 با ايران هرچه زودتر شروع شود. تاريخ اين مذاكرات هنوز مقرر نشده، اما به احتمال قوي، اين ملاقات در وين يا ژنو برگزار خواهد شد.
نويسنده: يِوگي‌يِنيا نُوي‌كووا، نشريه اينترنتي «اكسپرتآنلاين»