AreZoO
12th October 2010, 02:22 PM
اسماعیل امینی و سعید بیابانكی از به جرم شعر گفتند
هر روز هفته دل‌‌نگرانم برای توhttp://img.tebyan.net/big/1389/05/369116415210620111382201912271162439224234.jpg
حدود یك سالی میشود كه مركز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با هدف معرفی هرچه بهتر و بیشتر شاعران جوان كشورمان، گردآوری و انتشار مجموعه اشعاری با عنوان «شعر امروز» را در دستور كار قرار داده است و حتی فصلنامه شعر هم كه به كوشش این سازمان منتشر میشود فصل و بخشی ویژه را برای شعر و شاعران جوان اختصاص داده است.
در ادامه این سیاست ، تاكنون بیش از 20 كتاب از شاعران جوان منتشر شده است كه از آن میان می‌توان به كتاب‌ها و مجموعه سروده‌هایی از محمدمهدی سیار، امید مهدی‌نژاد، زهیر توكلی، محمود حبیبی كسبی، غلامرضا طریقی، اصغر معاذی و... اشاره كرد.
یكی از همین كتاب‌ها «به جرم شعر» سروده علی حاجتیان فومنی است كه دربرگیرنده 70 غزل این شاعر جوان است كه فضایی عاشقانه و آیینی دارد و اگرچه اشعار به سبك غزل كلاسیك و درونمایه‌ای كاملا لیریك است اما نشانه‌های زبان امروز را نیز در آن می‌توان تا حدودی جستجو كرد. فومنی خود در مقدمه این كتاب و در ابیاتی آورده است:
به قهر، در به در بوی سیبمان كردی
به مهر، یك دل عاشق نصیبمان كردی
به جرم شعر، دم عیسوی كه با ما بود
به جلجتای جنون بر صلیبمان كردی
این اشعار كه دربرگیرنده برخی ابیات و سروده‌های دهه دوم و سوم زندگی شاعر است، می‌كوشد كه غزل كلاسیك شاعرانی چون حسین منزوی، محمدعلی بهمنی، قیصر‌امین‌پور و گاه حتی سیدحسن حسینی را دنبال كند.
این مجموعه چندی پیش در جلسه‌ای با حضور شاعران و منتقدانی چون اسماعیل امینی، سعید بیابانكی و محمود حبیبی كسبی در محل فروشگاه انتشارات سوره مهر مورد نقد و بررسی قرار گرفت كه در ادامه دیدگاه‌های این منتقدان را درباره كتاب علی حاجتیان می‌خوانیم.
جای خالی ویراستار
سعید بیابانكی: نخستین نكته‌ای كه پیرامون مجموعه «به جرم شعر» باید اشاره كنم این است كه این اثر ویراستار نداشته و جای ویراستار در چنین كتابی خالی است و همین مساله خوانش شعرها را دشوار كرده است. از سوره مهر كه ناشر كتاب است این سوال را دارم كه ویراستاری در كجای این متن واقع شده و آیا تفاوتی بین ویراستاری و حروفچینی قائل شده‌اند یا خیر؟
نكته دیگر بی‌توجهی به رسم‌الخط جدید است و از آنجا كه سوره مهر به عنوان ناشر برگزیده سال هم انتخاب شده، این مشكلات را به هیچ وجه نمی‌توان از ناشر برگزیده سال نادیده گرفت و شاید باعث شده تا ما توقع بالاتری از این ناشر داشته باشیم.
استاد ارجمند محمدرضا شفیعی كدكنی معتقدند «شعر خوب شعری است كه با یك بار خواندن میزان زیادی از آن در ذهن رسوب كند» و من فكر می‌كنم با استناد به این نوع نگاه بتوان گفت بخش‌های زیادی از شعرهای علی‌حاجتیان چنین حالتی را دارند و در زیر مجموعه شعر خوب قرار می‌گیرند.
اگرچه معتقدم با وجود همه زیبایی‌هایی كه در شعر این شاعر وجود دارد نمی‌توان از اشكالات نحوی و دستوری آن گذشت و این لغزش‌ها نشان می‌دهد شعر حاجتیان به اصطلاح هنوز چكش نخورده است.
غزل‌های این مجموعه تقریبا در یك حال و هوا هستند و مجموعه را دچار نوعی همواری و همگونی كرده‌اند در حالی كه شعر نیاز به تكانه‌هایی دارد كه جایش در این كتاب خالی است پس معتقدم شاعر جسارت لازم را نداشته است.
صداقت عاطفی شاعر
اسماعیل امینی: من هم همانند دوست گرامی سعید بیابانكی از ویراستاری انتشارات سوره مهر گله‌مند هستم و ذكر این نكته را نیز ضروری می‌دانم كه متاسفانه رسانه‌های ما تحت سیطره سیاست هستند و حاكمیت این فضا ما را از ارزیابی دقیق فرهنگ دور كرده است.
درباره شعرهای علی حاجتیان هم فكر می‌كنم این مجموعه از لحاظ عاطفی بسیار صادقانه است و همین روحیه صداقت را حسن بزرگی برای مجموعه شعر او می‌دانم چرا كه در حال حاضر اغلب مجموعه‌ها با عدم صداقت عاطفی روبه‌رو هستند.
زبان مجموعه نیز چیزی میان فخامت زبان رسمی و زبان معمول و معیار است اما از آنجا كه عینیت را در شعر می‌دانم ذهنیت‌گرایی شاعر را نمی‌پسندم. شاعر بیت آغازین را با عینیت‌گرایی آغاز كرده، ولی سرانجام آن به ذهنیت و تخیلات شاعرانه می‌رساند.
من شعر انقلاب را روزگار تعادل شعر میان عینیت و ذهنیت، سنت و تجدد و شعر عاشقانه و متعهدانه می‌دانم كه اثر این دوره را در تعادل خاصی قرار داده است و شاید این مجموعه را بتوان الگویی برای این میانه‌روی و تعادل دانست.
شعرهای علی حاجتیان در به جرم شعر ویژگی مهم دیگری هم دارند و من بر خلاف آقای بیابانكی معتقدم شاعر آن جسارت طبع‌آزمایی در وزن‌های مختلف را داراست كه این جسارت را در تركیب‌سازی‌ها هم به نمایش درمی‌آورد.
شعری از مجموعه به جرم شعر سروده علی حاجتیان:
پیرم اگرچه با تو جوانم برای تو
هر روز هفته دل نگرانم برای تو
شنبه سكوت تلخ، پر از وهم و جستجو
یكشنبه مثل باد وزانم برای تو
روز دوشنبه پیرهنم رنگ دیگری‌‌ست
خاكستری نشسته به جانم برای تو
روز سه‌‌شنبه عاشقی‌‌ام تازه میشود
تا یك دهن ترانه بخوانم برای تو
روز چهارشنبه جنون، درد، بی‌كسی
در بی‌بهار خویش خزانم برای تو...
تا پنجشنبه‌‌‌‌ها كه كنار توام و شعر
پر می‌‌كشد ز باغ لبانم برای تو
لم می‌‌دهم كنار تو در عصر جمعه‌‌ای
یعنی بمان كه با تو بمانم برای تو
روز و شبم ز خواب و خیال تو پر شده است
هر روز هفته دل‌‌نگرانم برای تو
جام جم
هر روز هفته دل‌‌نگرانم برای توhttp://img.tebyan.net/big/1389/05/369116415210620111382201912271162439224234.jpg
حدود یك سالی میشود كه مركز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با هدف معرفی هرچه بهتر و بیشتر شاعران جوان كشورمان، گردآوری و انتشار مجموعه اشعاری با عنوان «شعر امروز» را در دستور كار قرار داده است و حتی فصلنامه شعر هم كه به كوشش این سازمان منتشر میشود فصل و بخشی ویژه را برای شعر و شاعران جوان اختصاص داده است.
در ادامه این سیاست ، تاكنون بیش از 20 كتاب از شاعران جوان منتشر شده است كه از آن میان می‌توان به كتاب‌ها و مجموعه سروده‌هایی از محمدمهدی سیار، امید مهدی‌نژاد، زهیر توكلی، محمود حبیبی كسبی، غلامرضا طریقی، اصغر معاذی و... اشاره كرد.
یكی از همین كتاب‌ها «به جرم شعر» سروده علی حاجتیان فومنی است كه دربرگیرنده 70 غزل این شاعر جوان است كه فضایی عاشقانه و آیینی دارد و اگرچه اشعار به سبك غزل كلاسیك و درونمایه‌ای كاملا لیریك است اما نشانه‌های زبان امروز را نیز در آن می‌توان تا حدودی جستجو كرد. فومنی خود در مقدمه این كتاب و در ابیاتی آورده است:
به قهر، در به در بوی سیبمان كردی
به مهر، یك دل عاشق نصیبمان كردی
به جرم شعر، دم عیسوی كه با ما بود
به جلجتای جنون بر صلیبمان كردی
این اشعار كه دربرگیرنده برخی ابیات و سروده‌های دهه دوم و سوم زندگی شاعر است، می‌كوشد كه غزل كلاسیك شاعرانی چون حسین منزوی، محمدعلی بهمنی، قیصر‌امین‌پور و گاه حتی سیدحسن حسینی را دنبال كند.
این مجموعه چندی پیش در جلسه‌ای با حضور شاعران و منتقدانی چون اسماعیل امینی، سعید بیابانكی و محمود حبیبی كسبی در محل فروشگاه انتشارات سوره مهر مورد نقد و بررسی قرار گرفت كه در ادامه دیدگاه‌های این منتقدان را درباره كتاب علی حاجتیان می‌خوانیم.
جای خالی ویراستار
سعید بیابانكی: نخستین نكته‌ای كه پیرامون مجموعه «به جرم شعر» باید اشاره كنم این است كه این اثر ویراستار نداشته و جای ویراستار در چنین كتابی خالی است و همین مساله خوانش شعرها را دشوار كرده است. از سوره مهر كه ناشر كتاب است این سوال را دارم كه ویراستاری در كجای این متن واقع شده و آیا تفاوتی بین ویراستاری و حروفچینی قائل شده‌اند یا خیر؟
نكته دیگر بی‌توجهی به رسم‌الخط جدید است و از آنجا كه سوره مهر به عنوان ناشر برگزیده سال هم انتخاب شده، این مشكلات را به هیچ وجه نمی‌توان از ناشر برگزیده سال نادیده گرفت و شاید باعث شده تا ما توقع بالاتری از این ناشر داشته باشیم.
استاد ارجمند محمدرضا شفیعی كدكنی معتقدند «شعر خوب شعری است كه با یك بار خواندن میزان زیادی از آن در ذهن رسوب كند» و من فكر می‌كنم با استناد به این نوع نگاه بتوان گفت بخش‌های زیادی از شعرهای علی‌حاجتیان چنین حالتی را دارند و در زیر مجموعه شعر خوب قرار می‌گیرند.
اگرچه معتقدم با وجود همه زیبایی‌هایی كه در شعر این شاعر وجود دارد نمی‌توان از اشكالات نحوی و دستوری آن گذشت و این لغزش‌ها نشان می‌دهد شعر حاجتیان به اصطلاح هنوز چكش نخورده است.
غزل‌های این مجموعه تقریبا در یك حال و هوا هستند و مجموعه را دچار نوعی همواری و همگونی كرده‌اند در حالی كه شعر نیاز به تكانه‌هایی دارد كه جایش در این كتاب خالی است پس معتقدم شاعر جسارت لازم را نداشته است.
صداقت عاطفی شاعر
اسماعیل امینی: من هم همانند دوست گرامی سعید بیابانكی از ویراستاری انتشارات سوره مهر گله‌مند هستم و ذكر این نكته را نیز ضروری می‌دانم كه متاسفانه رسانه‌های ما تحت سیطره سیاست هستند و حاكمیت این فضا ما را از ارزیابی دقیق فرهنگ دور كرده است.
درباره شعرهای علی حاجتیان هم فكر می‌كنم این مجموعه از لحاظ عاطفی بسیار صادقانه است و همین روحیه صداقت را حسن بزرگی برای مجموعه شعر او می‌دانم چرا كه در حال حاضر اغلب مجموعه‌ها با عدم صداقت عاطفی روبه‌رو هستند.
زبان مجموعه نیز چیزی میان فخامت زبان رسمی و زبان معمول و معیار است اما از آنجا كه عینیت را در شعر می‌دانم ذهنیت‌گرایی شاعر را نمی‌پسندم. شاعر بیت آغازین را با عینیت‌گرایی آغاز كرده، ولی سرانجام آن به ذهنیت و تخیلات شاعرانه می‌رساند.
من شعر انقلاب را روزگار تعادل شعر میان عینیت و ذهنیت، سنت و تجدد و شعر عاشقانه و متعهدانه می‌دانم كه اثر این دوره را در تعادل خاصی قرار داده است و شاید این مجموعه را بتوان الگویی برای این میانه‌روی و تعادل دانست.
شعرهای علی حاجتیان در به جرم شعر ویژگی مهم دیگری هم دارند و من بر خلاف آقای بیابانكی معتقدم شاعر آن جسارت طبع‌آزمایی در وزن‌های مختلف را داراست كه این جسارت را در تركیب‌سازی‌ها هم به نمایش درمی‌آورد.
شعری از مجموعه به جرم شعر سروده علی حاجتیان:
پیرم اگرچه با تو جوانم برای تو
هر روز هفته دل نگرانم برای تو
شنبه سكوت تلخ، پر از وهم و جستجو
یكشنبه مثل باد وزانم برای تو
روز دوشنبه پیرهنم رنگ دیگری‌‌ست
خاكستری نشسته به جانم برای تو
روز سه‌‌شنبه عاشقی‌‌ام تازه میشود
تا یك دهن ترانه بخوانم برای تو
روز چهارشنبه جنون، درد، بی‌كسی
در بی‌بهار خویش خزانم برای تو...
تا پنجشنبه‌‌‌‌ها كه كنار توام و شعر
پر می‌‌كشد ز باغ لبانم برای تو
لم می‌‌دهم كنار تو در عصر جمعه‌‌ای
یعنی بمان كه با تو بمانم برای تو
روز و شبم ز خواب و خیال تو پر شده است
هر روز هفته دل‌‌نگرانم برای تو
جام جم