باستان شناس
5th September 2010, 02:57 PM
موزیم ملی افغانستان
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Inside_Kabul_Museum_in_2008.jpg/800px-Inside_Kabul_Museum_in_2008.jpg (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Inside_Kabul_Museum_in_2008.jpg)
موزیم (موزه) ملی افغانستان مجموعه‌ای از گنجینهٔ آثار تاریخی و میراث فرهنگیِ افغانستان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D 9%86) است.
این موزیم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%85) شامل دو طبقه در منطقهٔ دارالامان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8% A7%D9%85%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1)، در جنوب‌غربی شهر تاریخی کابل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84) قرار دارد.
موزیم ملی افغانستان پیش از جنگ‌های داخلی این کشور یکی از غنی‌ترین موزیم‌های منطقه بود.
این موزیم تا سال ۱۹۹۲ نزدیک به صدهزار اثر تاریخی و مجموعهٔ مشهور ۳۵۰۰۰ سکه را در خود جای داده و یکی از جاذبه‌های توریستی مهم افغانستان به حساب می‌آمد.
در سال‌های جنگ بخش زیادی از گنجینه‌های آن غارت شد.
بخشی از آثار این موزیم را طالبان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86) در زمان حاکمیت خود غیراسلامی دانستند و نابود کردند.از ویژگی‌های مهم موزیم ملی افغانستان این بود که تمام آثار به نمایش گذاشته شده در آن از داخل خود این کشور کشف شده بود.
پیشینه
سابقهٔ فعالیت‌های باستان‌شناسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B 4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C) در افغانستان به سال ۱۸۳۳ میلادی می‌رسد، زمانی که افسران کمپانی هند شرقی بریتانیا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%87%D9%86% D8%AF_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%DB%8C% D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7)، ارتش هند (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF) و مأموران سرحدی افغان و سیاحانی چون چارلز میسون (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D9 %85%DB%8C%D8%B3%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1) (Charles Masson) گنجینه‌های باستانی افغانستان را برنگری می‌کردند و مجموعه‌های کوچک و گرانبها را گردآوری می‌کردند.
موزیم ملی افغانستان برای نخستین بار در سال ۱۹۱۸ میلادی (۱۲۹۷ هجری خورشیدی) در منطقهٔ باغِ بالای (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%BA_%D8%A8%D8%A7%D9 %84%D8%A7_(%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84)&action=edit&redlink=1)کابل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84) تأسیس شد. در اوایل تأسیس این موزیم که در آن دوران "عجایب خانه" نام داشت، فقط بعضی از آثار تاریخی مثل قرآن‌های خطی، صنایع دستی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9_%D8%AF%D8%B3%D8%AA% DB%8C)، آثار برجای‌مانده از جنگ‌های دوران استقلال و برخی کتاب‌های کمیاب در آن نگهداری می‌شد.
در ۱۵ نوامبر ۱۹۲۴ میلادی (۲۵ عقرب (آبان) ۱۳۰۳ هجری خورشیدی)، موزیم ملی افغانستان از باغ بالا به ارگ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%DA%AF_%D8%B1%DB%8C%D8 %A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB% 8C_(%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84)&action=edit&redlink=1) منتقل شد و به شکل رسمی توسط امان‌الله شاه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%8 4%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87) افتتاح شد.
در مراسم افتتاح این موزیم، محمود طرزی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%B7%D8%B1%D8%B2% DB%8C) که در آن دوران وزیر خارجه افغانستان بود و فیض‌محمدخان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%DB%8C%D8%B6%E2%80%8C%D9%85% D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1) وزیر معارف وقت، در مورد ارزش و حراست از آثار تاریخی سخنرانی کردند. بعضی از شخصیت‌های مهمی که در افتتاح موزیم ملی افغانستان حضور داشتند آثار عتیقه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D9%82%D9%87&action=edit&redlink=1) و کمیاب خود را به این موزیم اهدا کردند.
در اولین قانون اساسی افغانستان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8 %A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8% A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1) که در زمان امان‌الله شاه به تصویب رسید، یک ماده مفصل به کاوش و حفظ آثار تاریخی و تشکیل محلی برای نگهداری آثار تاریخی این کشور اختصاص داده شد. به موجب این قانون، مقرر شد که شعبه "حفریات و موزیم" زیر نظر وزارت معارف (آموزش و پرورش) فعالیت کند.
از مهم‌ترین کارهای این شعبه، کشف و حراست از آثار تاریخی و انتقال آنها به موزیم ملی بود. از آنجایی که دولت افغانستان امکانات و نیروی انسانی لازم را برای کشف آثار باستانی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D8 %A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1) در اختیار نداشت قراردادی به این منظور با دولت فرانسه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87) امضا کرد.
به موجب این قرارداد مقرر شد که یک هیات فرانسوی به سرپرستی موسیو فوشه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88_%D9 %81%D9%88%D8%B4%D9%87&action=edit&redlink=1) به افغانستان سفر کند و در کنار کاوش‌گران افغان به کشف و شناسایی آثار تاریخی بپردازد. این قرارداد به فرانسوی‌ها حق می‌داد که از دو اثر کشف شده مشابه یکی از آنها را به فرانسه انتقال دهند.
آثار و ویژگی‌های موزیم
برجسته‌کاری‌های مرمرین بودایی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)، عاج‌های هندی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C)، آثار سنگی متعلق به ماقبل تاریخ، برنزهای رومی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85)، مسکوکات دوره‌های مختلف، مجسمه‌های قبل از میلاد، بخشی از آثار موزیم ملی را تشکیل می‌دادند.
آثار تاریخی از دوران صدر اسلام نیز بخش دیگری از موزیم را شکل می‌داد که از مهم‌ترین این آثار می‌توان به قرآن کوفی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%DA%A9%D9 %88%D9%81%DB%8C&action=edit&redlink=1) به خط عثمان بن عفان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D8%B9 %D9%81%D8%A7%D9%86) خلیفه سوم اسلامی، آیاتی از قرآن به خط امام حسن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D8%B3%D9%86) و نیز به قرآن خط کوفی که در سال ۱۹۵۵ (۱۳۳۴ ه.خ.) از شهر غُلغُله (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%BA%D9%84%D8 %BA%D9%84%D9%87&action=edit&redlink=1) کشف شده بود اشاره کرد.
آثار خطی شاعران بزرگ زبان فارسی دری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C) نیز در موزیم کابل نگهداری می‌شد؛ هفت‌اورنگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%8 6%DA%AF)عبدالرحمان جامی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D 8%A7%D9%86_%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C)، هفت‌پیکر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B 1)نظامی گنجوی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%AC% D9%88%DB%8C)، هشت‌بهشت (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8% D9%87%D8%B4%D8%AA_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8)&action=edit&redlink=1) و لیلی و مجنون (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D9%88_%D 9%85%D8%AC%D9%86%D9%88%D9%86_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D 8%A8)&action=edit&redlink=1)امیر خسرو دهلوی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_ %D8%AF%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C)، که بیشتر این آثار در سال ۸۹۹ هجری (۱۴۹۴ میلادی) کتابت و تذهیب شده بودند بخشی از آثار ادبی موزیم را شکل می‌دادند.
بوستان سعدی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B9% D8%AF%DB%8C) به خط میرعماد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%AF) خطاط معروف عصر تیموری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C)، دیوان میرزا عبدالقادر بیدل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8%B9%D8%A8%D8%AF% D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%D 8%AF%D9%84) که از طرف امیر بخارا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7) به پادشاه افغانستان، حبیب‌الله‌خان اهدا شده بود، دیوان حافظ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%A7%D9%81% D8%B8) به خط میرمحمدمحسن (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%AD%D9% 85%D8%AF%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86&action=edit&redlink=1) که برای سلطان حسین بایقرا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C% D9%86_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D9%82%D8%B1%D8%A7) نوشته شده بود و چند اثر مهم دیگر نیز از جمله آثار بخش ادبی و هنری موزیم بود.
از مهم‌ترین آثار هنری دیگر موزیم ملی افغانستان نیز می‌توان به آثار مینیاتوری از استاد کمال‌الدین بهزاد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%85%D8%A7% D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A 8%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF) اشاره کرد.
با توجه به کثرت آثار کشف شده، علاوه بر کابل در شهرهای هرات، میمنه، غزنی، بلخ و قندهار نیز چند موزیم بوجود آمد که موزیم هرات با بیش از ۴۰۰۰ اثر تاریخی بیشترین آثار را در خود جای داده بود.
دانشنامه ایرانیکا، سرواژهٔ "KABUL MUSEUM"، نوشتهٔ کارلا گریسمن (Carla Grissmann)
دانشنامه بریتانیکا، نسخهٔ سال ۲۰۱۰، سرواژهٔ "Kabul Museum"
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Inside_Kabul_Museum_in_2008.jpg/800px-Inside_Kabul_Museum_in_2008.jpg (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Inside_Kabul_Museum_in_2008.jpg)
موزیم (موزه) ملی افغانستان مجموعه‌ای از گنجینهٔ آثار تاریخی و میراث فرهنگیِ افغانستان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D 9%86) است.
این موزیم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%85) شامل دو طبقه در منطقهٔ دارالامان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8% A7%D9%85%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1)، در جنوب‌غربی شهر تاریخی کابل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84) قرار دارد.
موزیم ملی افغانستان پیش از جنگ‌های داخلی این کشور یکی از غنی‌ترین موزیم‌های منطقه بود.
این موزیم تا سال ۱۹۹۲ نزدیک به صدهزار اثر تاریخی و مجموعهٔ مشهور ۳۵۰۰۰ سکه را در خود جای داده و یکی از جاذبه‌های توریستی مهم افغانستان به حساب می‌آمد.
در سال‌های جنگ بخش زیادی از گنجینه‌های آن غارت شد.
بخشی از آثار این موزیم را طالبان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86) در زمان حاکمیت خود غیراسلامی دانستند و نابود کردند.از ویژگی‌های مهم موزیم ملی افغانستان این بود که تمام آثار به نمایش گذاشته شده در آن از داخل خود این کشور کشف شده بود.
پیشینه
سابقهٔ فعالیت‌های باستان‌شناسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B 4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C) در افغانستان به سال ۱۸۳۳ میلادی می‌رسد، زمانی که افسران کمپانی هند شرقی بریتانیا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%87%D9%86% D8%AF_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%DB%8C% D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7)، ارتش هند (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF) و مأموران سرحدی افغان و سیاحانی چون چارلز میسون (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D9 %85%DB%8C%D8%B3%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1) (Charles Masson) گنجینه‌های باستانی افغانستان را برنگری می‌کردند و مجموعه‌های کوچک و گرانبها را گردآوری می‌کردند.
موزیم ملی افغانستان برای نخستین بار در سال ۱۹۱۸ میلادی (۱۲۹۷ هجری خورشیدی) در منطقهٔ باغِ بالای (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%BA_%D8%A8%D8%A7%D9 %84%D8%A7_(%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84)&action=edit&redlink=1)کابل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84) تأسیس شد. در اوایل تأسیس این موزیم که در آن دوران "عجایب خانه" نام داشت، فقط بعضی از آثار تاریخی مثل قرآن‌های خطی، صنایع دستی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9_%D8%AF%D8%B3%D8%AA% DB%8C)، آثار برجای‌مانده از جنگ‌های دوران استقلال و برخی کتاب‌های کمیاب در آن نگهداری می‌شد.
در ۱۵ نوامبر ۱۹۲۴ میلادی (۲۵ عقرب (آبان) ۱۳۰۳ هجری خورشیدی)، موزیم ملی افغانستان از باغ بالا به ارگ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%DA%AF_%D8%B1%DB%8C%D8 %A7%D8%B3%D8%AA_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB% 8C_(%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84)&action=edit&redlink=1) منتقل شد و به شکل رسمی توسط امان‌الله شاه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%8 4%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87) افتتاح شد.
در مراسم افتتاح این موزیم، محمود طرزی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%B7%D8%B1%D8%B2% DB%8C) که در آن دوران وزیر خارجه افغانستان بود و فیض‌محمدخان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%DB%8C%D8%B6%E2%80%8C%D9%85% D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1) وزیر معارف وقت، در مورد ارزش و حراست از آثار تاریخی سخنرانی کردند. بعضی از شخصیت‌های مهمی که در افتتاح موزیم ملی افغانستان حضور داشتند آثار عتیقه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D9%82%D9%87&action=edit&redlink=1) و کمیاب خود را به این موزیم اهدا کردند.
در اولین قانون اساسی افغانستان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8 %A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8% A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1) که در زمان امان‌الله شاه به تصویب رسید، یک ماده مفصل به کاوش و حفظ آثار تاریخی و تشکیل محلی برای نگهداری آثار تاریخی این کشور اختصاص داده شد. به موجب این قانون، مقرر شد که شعبه "حفریات و موزیم" زیر نظر وزارت معارف (آموزش و پرورش) فعالیت کند.
از مهم‌ترین کارهای این شعبه، کشف و حراست از آثار تاریخی و انتقال آنها به موزیم ملی بود. از آنجایی که دولت افغانستان امکانات و نیروی انسانی لازم را برای کشف آثار باستانی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%A8%D8 %A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1) در اختیار نداشت قراردادی به این منظور با دولت فرانسه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87) امضا کرد.
به موجب این قرارداد مقرر شد که یک هیات فرانسوی به سرپرستی موسیو فوشه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%88_%D9 %81%D9%88%D8%B4%D9%87&action=edit&redlink=1) به افغانستان سفر کند و در کنار کاوش‌گران افغان به کشف و شناسایی آثار تاریخی بپردازد. این قرارداد به فرانسوی‌ها حق می‌داد که از دو اثر کشف شده مشابه یکی از آنها را به فرانسه انتقال دهند.
آثار و ویژگی‌های موزیم
برجسته‌کاری‌های مرمرین بودایی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)، عاج‌های هندی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C)، آثار سنگی متعلق به ماقبل تاریخ، برنزهای رومی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85)، مسکوکات دوره‌های مختلف، مجسمه‌های قبل از میلاد، بخشی از آثار موزیم ملی را تشکیل می‌دادند.
آثار تاریخی از دوران صدر اسلام نیز بخش دیگری از موزیم را شکل می‌داد که از مهم‌ترین این آثار می‌توان به قرآن کوفی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%DA%A9%D9 %88%D9%81%DB%8C&action=edit&redlink=1) به خط عثمان بن عفان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D8%B9 %D9%81%D8%A7%D9%86) خلیفه سوم اسلامی، آیاتی از قرآن به خط امام حسن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D8%B3%D9%86) و نیز به قرآن خط کوفی که در سال ۱۹۵۵ (۱۳۳۴ ه.خ.) از شهر غُلغُله (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D9%87%D8%B1_%D8%BA%D9%84%D8 %BA%D9%84%D9%87&action=edit&redlink=1) کشف شده بود اشاره کرد.
آثار خطی شاعران بزرگ زبان فارسی دری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C) نیز در موزیم کابل نگهداری می‌شد؛ هفت‌اورنگ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%8 6%DA%AF)عبدالرحمان جامی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D 8%A7%D9%86_%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C)، هفت‌پیکر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B 1)نظامی گنجوی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%AC% D9%88%DB%8C)، هشت‌بهشت (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8% D9%87%D8%B4%D8%AA_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8)&action=edit&redlink=1) و لیلی و مجنون (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D9%88_%D 9%85%D8%AC%D9%86%D9%88%D9%86_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D 8%A8)&action=edit&redlink=1)امیر خسرو دهلوی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_ %D8%AF%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C)، که بیشتر این آثار در سال ۸۹۹ هجری (۱۴۹۴ میلادی) کتابت و تذهیب شده بودند بخشی از آثار ادبی موزیم را شکل می‌دادند.
بوستان سعدی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B9% D8%AF%DB%8C) به خط میرعماد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%AF) خطاط معروف عصر تیموری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C)، دیوان میرزا عبدالقادر بیدل (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7_%D8%B9%D8%A8%D8%AF% D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%D 8%AF%D9%84) که از طرف امیر بخارا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7) به پادشاه افغانستان، حبیب‌الله‌خان اهدا شده بود، دیوان حافظ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%A7%D9%81% D8%B8) به خط میرمحمدمحسن (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%AD%D9% 85%D8%AF%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86&action=edit&redlink=1) که برای سلطان حسین بایقرا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%B3%DB%8C% D9%86_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D9%82%D8%B1%D8%A7) نوشته شده بود و چند اثر مهم دیگر نیز از جمله آثار بخش ادبی و هنری موزیم بود.
از مهم‌ترین آثار هنری دیگر موزیم ملی افغانستان نیز می‌توان به آثار مینیاتوری از استاد کمال‌الدین بهزاد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%85%D8%A7% D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A 8%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF) اشاره کرد.
با توجه به کثرت آثار کشف شده، علاوه بر کابل در شهرهای هرات، میمنه، غزنی، بلخ و قندهار نیز چند موزیم بوجود آمد که موزیم هرات با بیش از ۴۰۰۰ اثر تاریخی بیشترین آثار را در خود جای داده بود.
دانشنامه ایرانیکا، سرواژهٔ "KABUL MUSEUM"، نوشتهٔ کارلا گریسمن (Carla Grissmann)
دانشنامه بریتانیکا، نسخهٔ سال ۲۰۱۰، سرواژهٔ "Kabul Museum"