بانوثریا
17th August 2010, 10:16 PM
آنژیوگرافی Angiography چیست ؟
به مطالعه رادیولوژی سرخرگ های خونی با تزریق ماده حاجب ید دار محلول در آب که ممکن است به طور مستقیم با سوزن پونکسیون و یا به روش کانتریزاسیون با هدایت کاتتر انجام شود ، آنژیوگرافی می گویند .البته در جریان این آزمایش جدا از مطالعه مرحله شریانی ، فازهای سیاهرگی و مویرگی نیز مورد مطالعه قرار می گیرند.
این آزمایش از همان اوایل کشف اشعه ایکس آغاز گردید به طوریکه اولین بار در سال ۱۸۹۶ هابیک و لیندنتال با تزریق ماده حاجب امولسیون مخلوط گچ سرخرگهای یک دست قطع شده انسان را نشان دادند.
به علت نبود مواد حاجب مناسب تا سال ۱۹۲۳ هیچ آزمایشی به روی عروق خونی انسان زنده صورت نگرفت . در سال ۱۹۲۳ اولین ونوگرافی با استفاده از برومید استرنسیوم و یک سال بعد اولین آنژیو گرافی ران با یدید سدیم (NaI) بر روی انسان زنده انجام گردید.
امروزه روش تکامل یافته تر آنژیوگرافی همراه با درمان موضعی تحت عنوان آنژیوپلاستی صورت می گیرد. این روش در سرخرگهایی که دچار گرفتگی یا انسداد می باشند انجام می شود و با عنوان P.T.A
(Percotaneous Tranluminal Angioplasty) برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ توسط دوتر انجام گرفت .
این روش در درمان بیماری تصلب شرایین کاربرد بسیار گسترده ای دارد و در مقایسه با عمل جراحی از مزایای متعدد از جمله درد بسیار کم ، کاهش خطر مرگ ومیر و اقتصادی بودن برخوردار است.
روش PTA نه تنها در درمان بیماریهای شریانی به ویژه تنگی و انسدادها بلکه در درمان سرخرگهای کوچک قلب نیز کاربرد گسترده ای دارد . همچنین امروزه آزمون آنژیوگرافی ریه نیز به طور گسترده ای در بخشهای آنژیوگرافی انجام می گیرد.
نیازهای اساسی در آنژیوگرافی ( BASIC REQUIREMENTS )
1- ارائه تصاویر پرکیفیت بر روی کلیشه رادیوگرافی
۲- توانایی رادیوگرافی به صورت سریال روی فیلم حتی تحت زاویه
۳- ارائه تصاویر به صورت ( Real Time ) با دقت بسیار بالا و امکان پردازش تصویر پس از دریافت
۴- تابش زاویه ای ( Angled Projection )
5- برای آنژیوگرافی مغزی ( Cerebral ) و شکمی ( Abdominal ) تکنیکهایی مانند :
Magnification Radiography ، Radiography Stereoscopic Radiography and Stereoscopic magnification ، (cine fluorography ( cine biplane fluorography تکنیک های اختصاصی محسوب می شوند .
۶- ابزار ثبت آثار حیاتی و توانایی برنامه ریزی کردن انژکتور اتوماتیک و سیستم کنترل ژنراتور اشعه ایکس با آثار حیاتی .
۷- ژنراتور مناسب ، توان مناسب ، ثبات فاکتورهای رادیوگرافی ، تشعشع کنترل شده و پر کیفیت .
۸- عدم نیاز به حرکت دادن بیمار
۹- توانایی عملکرد به عنوان یک تشخیص اورژانس
۱۰- فضای مناسب برای کار پزشک و دستیاران در هنگام عبور کاتتر در عروق بیمار
۱۱- اطمینان از عدم تابش غیر برنامه ریزی شده پرتوی x
12- قابل استریل بودن دستگاه ، لوازم و …
۱۳- ایمنی کامل در مقابل شوک الکتریکی
۱۴- دوز کمتر اشعه
۱۵- سهولت عمل با کاتتر قلبی ( Cardiac Catheterization ) امروزه به عنوان معمولترین گزینه ( روتین ) تلقی شده و اطلاعاتی از قبیل فشارخون درون عروقی ، الکتروکاردیوگرام، oxygen saturation
، Carbon dioxide saturation و غیره به راحتی از طریق کاتتر ارسال شده به درون عروق ، به صورت دینامیک ( زنده ) در محل ضایعه به دقت قابل مشاهده خواهد بود .
بنابراین می توان گفت اطلاعات مربوط به فرم ، وضعیت و چگونگی ، محل و نوع ضایعه ، تشخیص را ممکن و اقدام بعدی را بلافاصله مشخص می نماید .
سی تی اسکن ( XCT ) که از تجهیزات اختصاصی قلب محسوب نمی شود ، در بسیاری از موارد به عنوان تشخیص سریع اولیه می تواند به کارگرفته شود ، ولی در مورد ضایعات بسیار کوچک ، تشخیص قابل اعتمادی را تضمین نمی کند .
در ضمن به علت زمان نسبتاً زیاد بین اسکن و بازسازی تصاویر نمی تواند در بررسیهای کاردیاک به کار آید . MR اخیراً با کمک نرم افزارهای بسیار پیچیده توانسته است جای خود را در این عرصه باز نماید و امروزه MR Angiography گزینه ای صحیح به عنوان جایگزین تلقی می گردد .
آنژیوگرافی یکی از روش های تصویربرداری تشخیصی با استفاده از اشعه ایکس می باشد. در حال حاضر بااستفاده از ام آر آی و سی تی اسکن نیز امکان آنژیوگرافی وجود دارد ولی در آنژیوگرافی عروقی بیشتر از لوله باریکی که اصطلاحاً کاتتر نام دارد استفاده می شود.
در این روش با شکاف دادن ناحیه ای که سرخرگ در زیر آن واقع شده است آنژیوکت وارد سرخرگ شده و کاتتر به منطقه مورد نظر هدایت می شود و سپس کاتتر به انژکتور اتوماتیک متصل شده و ماده حاجب به داخل رگ تزریق و تصویربرداری انجام می گیرد .
انژیوگرافی برای بررسی عروق کلیه ، اندامها ، مغز ، قلب ، ریه و دستگاه گوارش به کار می رود.
این روش تصویربرداری برای بیماری های زیر کاربرد دارد :
تصلب شرائین ، آنوریسم ، صدمات عروقی ،برای بررسی عروق کرونر ، برای بررسی عروقی که خون رسانی به تومور را به عهده دارند و احیانا” مسدود کردن این عروق به منظور از بین بردن تومور و بالاخره برای بررسی خونریزی های داخلی.
انواع مختلف آنژیوگرافی :
آنژیوگرافی کرنری (Coronary Angiography)
آنژیوگرافی مغزی (Cerebral Angiography)
آنژیوگرافی محیطی (از دست یا پا) (Peripheral Angiography)
آنژیوگرافی احشایی (Visceral Angiography)
آنژیوگرافی ریوی (Pulmonary Angiography)
آنژیوگرافی لنفاویlumph Angiography) (
پرتو نگاری بطنی قلب از طرف راست(Right heart ventriculography)
پرتو نگاری بطنی قلب از طرف چپ(Left heart ventriculography)
آنژیوگرافی آئورت(Aortography)
آنژیوگرافی شبکیه‌ای(Retinal Angiography)
آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی(Magnetic Resonance Angiography)
آنژیوگرافی به روش پرتو نگاری مقطعی کامپیوتری
آنژیوگرافی کرونری
مستقیم ترین راه کشف این موضوع که چه اشکالی در شریانهای کرونری قلب وجود دارد، استفاده از آنژیوگرافی می باشد. در این آزمایش، یک ماده رنگی مستقیماً به شریانهای کرونری تزریق می گردد و سپس با استفاده از اشعه ایکس، از آن عکسبرداری می شود.
برای انجام این آزمایش، یک لوله باریک به نام “کاتتر” معمولاً از طریق شریانی که در کشاله ران وجود دارد به سمت قلب فرستاده می شود. البته گاهی اوقات از شریانهای موجود در مچ دست یا آرنج نیز استفاده می شود. ابتدا مقداری ماده بی حس کننده به زیره پوست تزریق می شود. سپس کاتتر را وارد شریان (کشاله ران) می کنند و آن را به سمت قلب می فرستند.
شما در هنگام انجام این آزمایش، جیزی احساس نخواهید کرد، گرچه وقتی که لوله کاتتر به قلب می رسد، ممکن است مقداری دچار طپش قلب شوید که این وضعیت کاملاً طبیعی می باشد.
به محض اینکه لوله کاتتر به شریان کرونری رسید، ماده رنگی به داخل آن تزریق می گردد و در همین حال از زوایای مختلف از قلب عکسبرداری می شود. در هنگام عکسبرداری شما باید به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه نفس خود را حبس نمایید و تکان نخورید. خود ماده رنگی ممکن است کمی باعث برافروختگی شما شود که سریعاً این مشکل از بین خواهد رفت.
آنژیوگرافی کرونری یک آزمایش بی خطر و معمولی می باشد. مشکلات جدی و وخیم که دراین آزمایش ایجاد می شوند بسیار نادر می باشند و تقریباً از هر ۱۰۰۰ نفری که آنژیوگرافی می کنند، یک نفر به عوارض جدی آن دچار می شود. مهم ترین خطری که ممکن است ایجاد شود و خوشبختانه بسیار هم نارد می باشد، این است که این آزمایش ممکن است قلب را تحریک نموده و ایجاد سکته قلبی نماید.
اگر چنین وضعیتی رخ داد، ممکن است نیاز به عمل جراحی اورژانس پیدا شود. عوارض جانبی دیگری که شیوع کمتری دارند عبارتند از: ایجاد آلرژی یا حساسیت نسبت به ماده رنگی که به شریان کرونری تزریق می شود و صدمه به شریان کشاله ران.
گرچه آنژیوگرافی کرونری بهترین راه بررسی شریانهای کرونری قلب می باشد، اما انجام این کار برای هرکسی که دچار آنژین قلبی یا بیماری کرونری قلب می باشد، لازم نیست. اکثر پزشکان فقط وقتی از این آزمایش استفاده می کنند که این احتمال را بدهند که شما ممکن است از انجام عمل جراحی قلب یا “آنژیوپلاستی” سود ببرند.
آنژیوگرافی کرونری حدود ۴۰ دقیقه زمان لازم دارد. سپس شما باید به مدت ۳ یا ۴ ساعت دراز بکشید تا از خطر بروز خونریزی جلوگیری نمایید. به مدت چند روزن ناحیه ای از کشاله ران که در این آزمایش استفاده شده است ممکن است دچار درد خفیفی بشود.
آمادگی برای آنژیوگرافی:
به منظور آمادگی ۸-۴ ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی از خوردن و آشامیدن پرهیز نمائید.
درصورت داشتن بیماری خاصی پزشک و یا تکنولوژیست را مطلع نمائید.
ممکن است تا ۲۴ ساعت در بیمارستان یا کلینیک تحت نظر باشید .
قبل از انجام آزمایش ممکن است شب قبل در بیمارستان بستری گردید.
ناحیه کشاله ران یا بازو که کاتتر را وارد آن می نمایند بایستی تراشیده شود پس از انجام آنژیوگرافی این ناحیه را تحت فشار قرار میدهند تا دچار خونریزی نشود.
مزایای آنژیوگرافی بسیار بیشتر از خطرات ناشی از آن است .
به مطالعه رادیولوژی سرخرگ های خونی با تزریق ماده حاجب ید دار محلول در آب که ممکن است به طور مستقیم با سوزن پونکسیون و یا به روش کانتریزاسیون با هدایت کاتتر انجام شود ، آنژیوگرافی می گویند .البته در جریان این آزمایش جدا از مطالعه مرحله شریانی ، فازهای سیاهرگی و مویرگی نیز مورد مطالعه قرار می گیرند.
این آزمایش از همان اوایل کشف اشعه ایکس آغاز گردید به طوریکه اولین بار در سال ۱۸۹۶ هابیک و لیندنتال با تزریق ماده حاجب امولسیون مخلوط گچ سرخرگهای یک دست قطع شده انسان را نشان دادند.
به علت نبود مواد حاجب مناسب تا سال ۱۹۲۳ هیچ آزمایشی به روی عروق خونی انسان زنده صورت نگرفت . در سال ۱۹۲۳ اولین ونوگرافی با استفاده از برومید استرنسیوم و یک سال بعد اولین آنژیو گرافی ران با یدید سدیم (NaI) بر روی انسان زنده انجام گردید.
امروزه روش تکامل یافته تر آنژیوگرافی همراه با درمان موضعی تحت عنوان آنژیوپلاستی صورت می گیرد. این روش در سرخرگهایی که دچار گرفتگی یا انسداد می باشند انجام می شود و با عنوان P.T.A
(Percotaneous Tranluminal Angioplasty) برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ توسط دوتر انجام گرفت .
این روش در درمان بیماری تصلب شرایین کاربرد بسیار گسترده ای دارد و در مقایسه با عمل جراحی از مزایای متعدد از جمله درد بسیار کم ، کاهش خطر مرگ ومیر و اقتصادی بودن برخوردار است.
روش PTA نه تنها در درمان بیماریهای شریانی به ویژه تنگی و انسدادها بلکه در درمان سرخرگهای کوچک قلب نیز کاربرد گسترده ای دارد . همچنین امروزه آزمون آنژیوگرافی ریه نیز به طور گسترده ای در بخشهای آنژیوگرافی انجام می گیرد.
نیازهای اساسی در آنژیوگرافی ( BASIC REQUIREMENTS )
1- ارائه تصاویر پرکیفیت بر روی کلیشه رادیوگرافی
۲- توانایی رادیوگرافی به صورت سریال روی فیلم حتی تحت زاویه
۳- ارائه تصاویر به صورت ( Real Time ) با دقت بسیار بالا و امکان پردازش تصویر پس از دریافت
۴- تابش زاویه ای ( Angled Projection )
5- برای آنژیوگرافی مغزی ( Cerebral ) و شکمی ( Abdominal ) تکنیکهایی مانند :
Magnification Radiography ، Radiography Stereoscopic Radiography and Stereoscopic magnification ، (cine fluorography ( cine biplane fluorography تکنیک های اختصاصی محسوب می شوند .
۶- ابزار ثبت آثار حیاتی و توانایی برنامه ریزی کردن انژکتور اتوماتیک و سیستم کنترل ژنراتور اشعه ایکس با آثار حیاتی .
۷- ژنراتور مناسب ، توان مناسب ، ثبات فاکتورهای رادیوگرافی ، تشعشع کنترل شده و پر کیفیت .
۸- عدم نیاز به حرکت دادن بیمار
۹- توانایی عملکرد به عنوان یک تشخیص اورژانس
۱۰- فضای مناسب برای کار پزشک و دستیاران در هنگام عبور کاتتر در عروق بیمار
۱۱- اطمینان از عدم تابش غیر برنامه ریزی شده پرتوی x
12- قابل استریل بودن دستگاه ، لوازم و …
۱۳- ایمنی کامل در مقابل شوک الکتریکی
۱۴- دوز کمتر اشعه
۱۵- سهولت عمل با کاتتر قلبی ( Cardiac Catheterization ) امروزه به عنوان معمولترین گزینه ( روتین ) تلقی شده و اطلاعاتی از قبیل فشارخون درون عروقی ، الکتروکاردیوگرام، oxygen saturation
، Carbon dioxide saturation و غیره به راحتی از طریق کاتتر ارسال شده به درون عروق ، به صورت دینامیک ( زنده ) در محل ضایعه به دقت قابل مشاهده خواهد بود .
بنابراین می توان گفت اطلاعات مربوط به فرم ، وضعیت و چگونگی ، محل و نوع ضایعه ، تشخیص را ممکن و اقدام بعدی را بلافاصله مشخص می نماید .
سی تی اسکن ( XCT ) که از تجهیزات اختصاصی قلب محسوب نمی شود ، در بسیاری از موارد به عنوان تشخیص سریع اولیه می تواند به کارگرفته شود ، ولی در مورد ضایعات بسیار کوچک ، تشخیص قابل اعتمادی را تضمین نمی کند .
در ضمن به علت زمان نسبتاً زیاد بین اسکن و بازسازی تصاویر نمی تواند در بررسیهای کاردیاک به کار آید . MR اخیراً با کمک نرم افزارهای بسیار پیچیده توانسته است جای خود را در این عرصه باز نماید و امروزه MR Angiography گزینه ای صحیح به عنوان جایگزین تلقی می گردد .
آنژیوگرافی یکی از روش های تصویربرداری تشخیصی با استفاده از اشعه ایکس می باشد. در حال حاضر بااستفاده از ام آر آی و سی تی اسکن نیز امکان آنژیوگرافی وجود دارد ولی در آنژیوگرافی عروقی بیشتر از لوله باریکی که اصطلاحاً کاتتر نام دارد استفاده می شود.
در این روش با شکاف دادن ناحیه ای که سرخرگ در زیر آن واقع شده است آنژیوکت وارد سرخرگ شده و کاتتر به منطقه مورد نظر هدایت می شود و سپس کاتتر به انژکتور اتوماتیک متصل شده و ماده حاجب به داخل رگ تزریق و تصویربرداری انجام می گیرد .
انژیوگرافی برای بررسی عروق کلیه ، اندامها ، مغز ، قلب ، ریه و دستگاه گوارش به کار می رود.
این روش تصویربرداری برای بیماری های زیر کاربرد دارد :
تصلب شرائین ، آنوریسم ، صدمات عروقی ،برای بررسی عروق کرونر ، برای بررسی عروقی که خون رسانی به تومور را به عهده دارند و احیانا” مسدود کردن این عروق به منظور از بین بردن تومور و بالاخره برای بررسی خونریزی های داخلی.
انواع مختلف آنژیوگرافی :
آنژیوگرافی کرنری (Coronary Angiography)
آنژیوگرافی مغزی (Cerebral Angiography)
آنژیوگرافی محیطی (از دست یا پا) (Peripheral Angiography)
آنژیوگرافی احشایی (Visceral Angiography)
آنژیوگرافی ریوی (Pulmonary Angiography)
آنژیوگرافی لنفاویlumph Angiography) (
پرتو نگاری بطنی قلب از طرف راست(Right heart ventriculography)
پرتو نگاری بطنی قلب از طرف چپ(Left heart ventriculography)
آنژیوگرافی آئورت(Aortography)
آنژیوگرافی شبکیه‌ای(Retinal Angiography)
آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی(Magnetic Resonance Angiography)
آنژیوگرافی به روش پرتو نگاری مقطعی کامپیوتری
آنژیوگرافی کرونری
مستقیم ترین راه کشف این موضوع که چه اشکالی در شریانهای کرونری قلب وجود دارد، استفاده از آنژیوگرافی می باشد. در این آزمایش، یک ماده رنگی مستقیماً به شریانهای کرونری تزریق می گردد و سپس با استفاده از اشعه ایکس، از آن عکسبرداری می شود.
برای انجام این آزمایش، یک لوله باریک به نام “کاتتر” معمولاً از طریق شریانی که در کشاله ران وجود دارد به سمت قلب فرستاده می شود. البته گاهی اوقات از شریانهای موجود در مچ دست یا آرنج نیز استفاده می شود. ابتدا مقداری ماده بی حس کننده به زیره پوست تزریق می شود. سپس کاتتر را وارد شریان (کشاله ران) می کنند و آن را به سمت قلب می فرستند.
شما در هنگام انجام این آزمایش، جیزی احساس نخواهید کرد، گرچه وقتی که لوله کاتتر به قلب می رسد، ممکن است مقداری دچار طپش قلب شوید که این وضعیت کاملاً طبیعی می باشد.
به محض اینکه لوله کاتتر به شریان کرونری رسید، ماده رنگی به داخل آن تزریق می گردد و در همین حال از زوایای مختلف از قلب عکسبرداری می شود. در هنگام عکسبرداری شما باید به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه نفس خود را حبس نمایید و تکان نخورید. خود ماده رنگی ممکن است کمی باعث برافروختگی شما شود که سریعاً این مشکل از بین خواهد رفت.
آنژیوگرافی کرونری یک آزمایش بی خطر و معمولی می باشد. مشکلات جدی و وخیم که دراین آزمایش ایجاد می شوند بسیار نادر می باشند و تقریباً از هر ۱۰۰۰ نفری که آنژیوگرافی می کنند، یک نفر به عوارض جدی آن دچار می شود. مهم ترین خطری که ممکن است ایجاد شود و خوشبختانه بسیار هم نارد می باشد، این است که این آزمایش ممکن است قلب را تحریک نموده و ایجاد سکته قلبی نماید.
اگر چنین وضعیتی رخ داد، ممکن است نیاز به عمل جراحی اورژانس پیدا شود. عوارض جانبی دیگری که شیوع کمتری دارند عبارتند از: ایجاد آلرژی یا حساسیت نسبت به ماده رنگی که به شریان کرونری تزریق می شود و صدمه به شریان کشاله ران.
گرچه آنژیوگرافی کرونری بهترین راه بررسی شریانهای کرونری قلب می باشد، اما انجام این کار برای هرکسی که دچار آنژین قلبی یا بیماری کرونری قلب می باشد، لازم نیست. اکثر پزشکان فقط وقتی از این آزمایش استفاده می کنند که این احتمال را بدهند که شما ممکن است از انجام عمل جراحی قلب یا “آنژیوپلاستی” سود ببرند.
آنژیوگرافی کرونری حدود ۴۰ دقیقه زمان لازم دارد. سپس شما باید به مدت ۳ یا ۴ ساعت دراز بکشید تا از خطر بروز خونریزی جلوگیری نمایید. به مدت چند روزن ناحیه ای از کشاله ران که در این آزمایش استفاده شده است ممکن است دچار درد خفیفی بشود.
آمادگی برای آنژیوگرافی:
به منظور آمادگی ۸-۴ ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی از خوردن و آشامیدن پرهیز نمائید.
درصورت داشتن بیماری خاصی پزشک و یا تکنولوژیست را مطلع نمائید.
ممکن است تا ۲۴ ساعت در بیمارستان یا کلینیک تحت نظر باشید .
قبل از انجام آزمایش ممکن است شب قبل در بیمارستان بستری گردید.
ناحیه کشاله ران یا بازو که کاتتر را وارد آن می نمایند بایستی تراشیده شود پس از انجام آنژیوگرافی این ناحیه را تحت فشار قرار میدهند تا دچار خونریزی نشود.
مزایای آنژیوگرافی بسیار بیشتر از خطرات ناشی از آن است .