بناهای تاریخی و فرهنگی لرستان

[باستان شناس]

بناهای تاریخی و فرهنگی لرستان

سنگ نوشته

در مركز شهر خرم آباد ( ضلع شرقی –خیابان شریعتی)ودر مسیر قدیمی شاپور خواست به خوزستان سنگ نوشته ای به شكل مكعب كه بصورت یكپارچه متصل به صخره ای طبیعی بوده است، قراردارد .

ارتفاع متون كتبیه دار با احتساب دوپله در چهار ضلع سنگ نوشته 344 سانتیمتر است این كتیبه به خط كوفی و زبان فارسی دور تا دورستون سنگی تحریر شده است در گذشته به بردنوشته معروف بوده است .

كتیبه با بسم الله شروع شده وموضوع آن مربوط به حكم امیر اسفهسا لار كبیر ظهیرالدین و الدوله معین الا سلام طغرل لتكین ابوسعید برسق در خصوص بخشش علفچر درچراگاه های شاپور خواست و ممنوعیت برخی سنتهایی ناپسند در عهد سلطنت ملكشاه سلجوقی به تاریخ 513 هجری قمری است . این یادمان فرهنگی مربوط به دوره سلجوقی وبه شماره 398 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

http://img.tebyan.net/big/1388/05/823896221196178237324719114017216037250192.jpg
مقبره خلیل اكبر

مقبره خلیل اكبر بر روی تپه ای طبیعی قرار داد اهالی آنرا خلیل كر نیز می گویند. نام صاحب مقبره سازنده و بانی آن بر چهار چوب در قدیمی به طور برجسته كنده شده است كه قطعات آن از یكدیگر جدا شده اند. با این وجود بعضی از صاحب نظران بر این باورند كه خلیل اكبر یكی از پیشوایان مذهبی است كه او را بابا گفته اند. بنای مقبره خلیل اكبر دارای یك گنبد خانه با پلان مربع و یك ورودی الحاقی در قسمت شرقی آن است گنبد بر روی هشت طاق به شكل مخروطی با ارتفاع 10متر به صورت دو جداره و از آجر ساخته شده است .
مصالح بنا قلوه سنگهای طبیعی است كه به وفور در منطقه یافت می شود و همراه با ملاط گچ استفاده شده است . روی گنبد از آستری گچی پوشیده شده است این بنا در شهرستان پل دختر قرار دارد

زید بن علی


این بنا مربوط به 404 هـ .ق و بنابر كتیبه ای به خط كوفی بنای اولیه آن به فرمان بدربن حسنویه ساخته شده است . مقبره دارای دو گلدسته مدور آجری در دو طرف می باشد كه با كاشیهای زیبائی كه كلماتی مقدس بر آن نوشته شده مزین گردیده است بنای كنونی مقبره در سال 1307 هـ .ق ساخته شده است. درب اصلی حرم از چوبی مخصوص و به شكل زیبائی ساخته شده و آیات و كلمات مقدس با خط نسخ و به طور برجسته برآن نقش گردیده است . بنابر متون كتیبه های موجود مقبره متعلق به زیدبن علی بن حسین بن علی ابن طالب (ع) است .


http://img.tebyan.net/big/1388/05/0124132179187111166317772254106142129128176.jpg

مقبره باباطاهر

در مركز شهر خرم آباد ودر ضلع غربی قلعه فلك الافلاك ودر كنار خانه قدیمی آخوند ابو مقبره باباطاهر قرار دارد .در گویش لری به باو طاهر معروف است اهالی شهر خرم آباد معتقدند این مقبره مربوط به بابا طاهر شاعر و عارف نامدار و سراینده دو بیتی های معروف لكی و لری است. سبك بنای مقبره ساده و متشكل از گنبد خانه ای با یك ورودی است . ساختمان اصلی آن بصورت 8 ضلعی است كه چهار ضلع آن هر یك به ابعاد 5/2 متر و اضلاع فرعی هریك 70/1 سانتیمتر است .

ارتفاع گنبد تا كف 6 متر است . محل قبر در داخل سردابه بوده كه بر روی سردابه و كف بقعه قبری به ابعاد 52* 100*177 سانتیمتر وجود دارد . بر روی قبر ضریحی چوبی به ابعاد 127* 128* 198 وجود داشته كه از بین رفته است . اطاق كوچكی به ابعاد 5/2 * 5 متر به بدنه غربی بنا در دوره معاصر الحاق شده بود . كه به آن قلندر خانه می گفتند . این بنا احتمالا مربوط به دوره خوارزمشاهی وبه شماره 1922 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .


http://img.tebyan.net/big/1388/05/3711859381791742441532301181144261172893.jpg


مسجد جامع بروجرد


این بنا در خیابان جعفری شهر بروجرد واقع شده است . مسجد جامع بروجرد یكی ازكهن ترین مساجد غرب ایران است . بخش قدیمی این بناشبستان جنوبی و گنبد آن است كه همانند چهارطاقهای زمان ساسانیان می باشد . نقشه مسجد از نوع یك ایوانی است واز یك قسمت وسط به ابعاد10×10و دوقسمت طرفین به ابعاد20×10مترتشكیل شده است ارتفاع گنبد آن كه در وسط بنا ایجادشده تا كف مسجد نزدیك به20 متر است. و زمان ساخت آن به عهد سلجوقی برمی گردد. براساس كتیبه های موجود این مسجد در زمان شاهان صفوی ، در سالهای 1022 هجری 1023 هجری ، 1091 هجری و سرانجام در سال 1209 هجری تعمیرومرمت شده است مسجد دارای تزئینات آجری و كاشیكاری بوده است كه در طول زمان و براثر عوامل طبیعی چون زلزله تخریب شده اند . مواد و مصالح آن از آجر ، كاشی ، ملات است . این بنا مربوط به دوره سلجوقی است وبه شماره 228 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .


گنبدبابای بزرگ(امامزاده ابراهیم)

در دره ای بین كوه مهراب و دامنه های سركشتی مقبره ای تاریخی و مذهبی بنام بابای بزرگ قرار دارد . گنبد آجری و تزئینات داخلی آن ویژگیهای معماری قرن 7 هجری و قاجاری را دارد .

در لرستان لفظ بابا به پیران و مرشدان اهل حق گفته می شود . همچنین گفته می شود كه نام صاحب گنبد ابراهیم از فرزندان حضرت موسی بن جعفر (ع) است . داخل گنبد هشت ضعلی و ورودی آن از طرف شمال است . این مقبره ساده قابل مقایسه با بناهای دوره صفویه می باشد. امام زاده ابراهیم نزد اهالی نورآباد و كوهدشت دارای احترام و قداست خاصی است .

امامزاده قاسم

این بنا در شهرستان ازنا ودر دهستان چاپلق واقع شده است . كتیبه كنده كاری شده بر روی در ورودی بقعه و بر حاشیه ضریح ( صندوق قبر ) سالهای 738 و 808 و 850ه.ق. را نشان می دهد. قدیمترین قسمت بنا را دروازه ورودی و گنبد خانه آن تشكیل می دهد. كه دارای مشخصه های زمان ایلخانی وبرروی آن آیاتی از قرآن كنده كاری شده است .گنبد امام زاده كه شانزده تركی است به صورت دو پوشه ساخته شده است.


و بر روی گریوگنبد شانزده ضلعی استوار شده است بانی بقعه حضرت سیداحمد المدنی ملقب به میر نظام الدین و سبب انتساب نام امام زاده قاسم تدفین دو امام زاده بزرگوار و زید طالب ثراه در آن می باشد . بنای مذكور مربوط به دوره ایلخانی ( قرن 8 هق.)وبه شماره 1757 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

http://img.tebyan.net/big/1388/05/1218711797496962221732503199198161206224.jpg

قلعه فلك الافلاك

قلعه فلك الافلاك بر بلندای تپه ای باستانی و طبیعی، در مركز شهر خرم آباد واقع شده است. این اثر ارزشمند دارای هشت برج دو حیاط مستطیل شكل می باشد ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه 5/22متر و مساحت كلی آن 5300 متر مربع است . پلان بنا به صورت هشت ضلعی نامنظم است.

ورودی آن در جبهه شمالی ودر برج جنوب غربی ساخته شده است كه عرض آن10/2و ارتفاع آن3متر است در ساخت این بنا از مصالحی چون خشت ،آجر(قرمز وبزرگ) ،‌ سنگ و ملات استفاده شده است.از نكات قابل تامل در این بنای سترگ وجود چاه قلعه به عمق42متردر حیاط اول و گریزگاه اضطراری در حیاط دوم می توان اشاره نمود.

از زمان برپایی بنا در عهد ساسانی تا دوره های متا خر الحاقاتی به آن اضافه شده است(به خصوص دوره صفوی وقاجاری)این اثر همان دژمعروف شاپورخواست می باشد كه در تاریخ ذكر شده است.به لحاظ موقعیت استراتژیكی خود در قرن 4ه.ق.به عنوان مقر حكومت آل حسنویه وگنجوراین سلسله درزمان آل بویه در آمد.از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم آباد این قلعه نیز بنام خرم آباد معروف شد.احتمالانام فلك الا فلاك در دوره قاجار بر آن اطلاق شده است.


از بدو شكل گیری این بنای عظیم و دیدنی تا به حال دارای كاربریهای سیاسی ، نظامی ، خزانه سلطنتی ، مقر حكومتی ، پادگان نظامی ، زندان سیاسی داشته است. اكنون نیز به عنوان موزه باستانشناسی، مردم شناسی وآزمایشگاه مرمت اشیا وچایخانه سنتی از آن استفاده میشود . این بنای كم نظیر مربوط به دوره ساسانی وبه شماره 883 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .


قلعه كوهزاد (وزنیار )

این بنا در شهرستان كوهدشت ودر بخش رومشگان واقع شده است .تمامی قسمتهای برجای مانده بنا از سنگ و ملاط است و قسمت شمالی آن سالم تر از سایر قسمت هاست سبك طاق این قلعه شباهتهایی با قلعه زاخه در همین منطقه دارد . ورودی قلعه به سمت شرق می باشد و در قسمت شمال پنجره ایی به ابعاد 90* 80* 100 تعبیه گردیده است .

طول و عرض آن 205* 85/3 متر و بلندی طاق 75/2 متر است . طول حصار قلعه 60 متر و عرض آن 24 متر و آثار هشت اتاق به خوبی پیداست . موقعیت قلعه بصورتی است كه چشم انداز بسیار زیبایی از درة سیمره و منطقه طرهان و رومشكان را در برمی گیرد . این اثر منسوب به آیین مهر پرستی و مربوط به دوره اشكانی (پارتی) می باشد كه به شماره 3760 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

http://img.tebyan.net/big/1388/05/19810338512401086202199134346195147154112.jpg

قلعه زاغه (زاخه)

این دژ در شهرستان كوهدشت ودر بخش رومشگان واقع شده و تماماً از سنگ ساخته شده است . سبك و نوع طاق آن با سایر آثار موجود در استان متفاوت است سنگهای بكارگرفته شده در این بنا بصورت حجاری شده و قلوه سنگ می باشد . دمورگان این اثر را از آثار دوره ایلامی می داند اما بنا بیشتر خصوصیات معماری ساسانی را دارد .
بیشتر قسمتهای آن در زیر خاك مدفون است .

به احتمال زیاد در قسمت جنوبی آن آتشكده ای وجود داشته است


پل شاپوری (طاق پیل اشكسه )

این پل در قسمت جنوبی شهر خرم آباد واقع شده است. و عامل ارتباط غرب استان ( طرهان ) با شرق و از آنجا به خوزستان و تیسفون ( پایتخت ساسانیان ) بوده است . احتمالاً جهت توزیع آب نیز مورد بهره برداری قرار می گرفته است. طول پل 312 متر،و ارتفاع آن75/10 متراست كه از 28چشمه طاق و 27پایه تشكیل شده است سطح هرپایه 61 متر و فاصله بین دو پایه 5/7 متر است . پنج چشمه طاق پل سالم بوده و مابقی بر اثر عوامل طبیعی تخریب گردیده است .

چشمه طاقهای پل بصورت جناقی ساخته شده و سبك سازی پل در قسمت طولی پل در زیر روگذر پل صورت گرفته است و پایه های پل و موج شكنهای آن به صورت لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده است . مصالح پل را سنگهای قلوة رودخانه ای و لاشه سنگ در چشمه طاقها و از سنگ های پاكتراش در قسمت پایه ها استفاده گردیده است .

كف پل سنگ فرش است. نوع سنگ فرش,سنگ بلوك قرمز است كه در اثر فرسایش آب از صورت كادر بودن خارج شده است . این پل عظیم و دیدنی مربوط به دوره ساسانی وبه شماره 1058 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

http://img.tebyan.net/big/1388/05/194811552132511397835582279413316620820997.jpg

پل دختر

بنا كه از آثار ارزنده معماری پیش از اسلام در لرستان محسوب می گردد درورودی شهر پلدختر واقع شده است.

این دومین پلی است كه در لرستان بنام ««كر و دت »»یا پل دختر مشهور است هرچند این بنا در قرن4ه.ق.مورد مرمت وتجدید بنا قرارگرفته است. اما اصل آن بنا به احتمال قریب یقین مربوط به دوره ساسانی است.جهت پل شرقی غربی وطول آن 270متر میباشد.

پایه های پهن وقطور آن كه از سنگهای پاك تراش ساخته شده انددر داخل رودخانه هنوز پا برجاست.

تنها یك طاق از پل موجود است كه جاده خرم آباد- اندیمشك از زیر آن می گذرد بلندای این طاق 18 متر از سطح آسفالت است ونزدیك به 30 متر ازآب رودخانه ارتفاع دارد.عرض چشمه موجود 11/30 متر است.درباره وجهه تسمیه پل برخی آنرا منتسب به ایزد بانو آناهیتا می دانند.

بی تردیداین پل اهمیت ویژه ای در ارتباط بین مناطق جنوب با غرب و مركز وشمال داشته وعلاوه براتصال لرستان وایلام راه اصلی شاپورخواست به جندی شاپورشهر قدیمی خوزستان(دوره ساسانی) به شمار می رفته است.این بنا به شماره 1678 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

[باستان شناس]

پل سی پله (كر و دت )


این بنا در منطقه سر طرهان شهرستان كوهدشت بر روی رودخانه سیمره در حد فاصل استان لرستان و ایلام واقع شده است.پل در تنگترین بستر رودخانه سیمره ، در محلی بنام سی پله Sipela واقع شده است این پل در مسیر یكی از راههای باستانی قرار داشته كه سبب ارتباط كرمانشاهان ، ایلام و لرستان (سرطرهان ) بوده است.

پل یاد شده دارای 4 چشمه طاق بوده كه اكنون تنها دو چشمه طاق آن باقی است . پنهای هر پا یه آن 5/6 متر و طول آن 17 متر است .اندازه سنگهایی كه در پایه به كار رفته 60×60×100سانتیمتر وبعضی نیز بزرگترند.روی هریك از این سنگها علامت مشخصی كنده شده است. مصالح بنا از كچ وسنگ است.در آثار مورخان دوره اسلامی اشاره ای به این پل نشده است. این پل سترگ از آثار منحصر به فرد دوره ساسانی بوده وبه شماره 4511 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

http://img.tebyan.net/big/1388/05/10518411170173130651632316889187208191190128.jpg

پل گاو میشان

این پل در فاصله30 كلیومتری شهرستان پلدختر وبرفراز رودخانه سیمره در حد فاصل استانهای ایلام ولرستان احداث شده است.جهت پل شمال شرقی به جنوب غربی می باشد.طول آن حدود 175 متر و عرض گذرسطح پل نزدیك به8متر و20 سانتیمتراست،و در حال حاضردارای 6چشمه طاق می باشد .پهنای پاتاقها, یا حدفاصل چشمه ها از 5/2تا25مترمتغیر است .

عرض چشمه اصلی این پل حدود 33متر و70 سانتیمترو مصالح اصلی آن ملاط,آجر وسنگ تشكیل می دهند.معماری پاتاقها به سبك معماری دوره ساسانی است اما در چشمه طاقها آثار مرمت دوره های صفوی وقاجاری دیده می شود. بنا به گفته برخی مورخان نامگذاری این پل به گاومیشوبه جهت پرورش گاومیش در منطقه بوده است اماباتوجه به اهمیت گاو در آیین مهر پرستی ممكن است این نام از آیین مهرپرستی ماخوذ شده باشد. این پل كه از بناهای عظیم دوره ساسانی است به شماره 2222 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.


http://img.tebyan.net/big/1388/05/10511324112919210217437271322451231617512798.jpg

پل كشكان (كشكو)

این پل در بخش چگنی بررو ی رودخانه ای به همین نام ودر مسیر راه باستانی شاپور خواست به طرهان احداث شده است. در متون تاریخی از آن به عنوان كژكی یاد شده است . طول پل حدود 320 متر و عرض هریك از دو چشمه شرقی آن 20/23 متر است . ارتفاع آن در بالاترین قسمت 26 متر و در كوتاهترین قسمت 10 متر است از دوازده طاق پل تنها سه دهنه آن تخریب شده و بقیه هنور سالم هستند .برخی از پایه های پل باسنگهای بزرگ وحجاری شده ساخته شده اند. مواد و مصالح این بنای سترگ از سنگ ، گچ و آجر تشكیل شده است.

در كنار این پل بقایای سه پل دیگر از دوره های گذشته وجود دارد كه با مشخصات پلهای ساسانی قابل مقایسه هستند . بنای فعلی منسوب به آل حسنویه و مربوط به قرن 4هق است كه به شماره 355 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید است.

http://img.tebyan.net/big/1388/05/7424877250117721081641482372032257432239166.jpg

پل آجری ( گپ )

پل آجری در مركز شهر خرم آباد وبرروی رودخانه گلال واقع شده است . این پل دو قسمت شرقی و غربی شهر را به هم متصل نموده و دارای 24 چشمه طاق است طول آن بیش از 350 متر ،پنهای آن 5/8 متر و ارتفاع آن از كف رودخانه تا روگذر پل 8 مترمربع است . مواد و مصالح آن در قسمت پایه ها از سنگهای تراشیده شده با ملات آهك و گچ و پایه های چشمه طاقها از آجر ساخته شده است . برسینه ای شمالی پل كتیبه های سنگی نصب شده است كه با حروف مقطعه نوشته شده وبه عنوان طلسم معروف است.بخش میانی پل و شاه نشین آن شباهت زیادی باشاه نشین پل خواجو در اصفهان دارد كه در اثر سیل تخریب شده ومجددا با سیمان مرمت شده است.این اثرارزشمند در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده ومنسوب به حسین خان والی لرستان می باشد . در دوره قاجاریه به پل محسنیه معروف گردید. این بنا به شماره 2354 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .


http://img.tebyan.net/big/1388/05/1971892262211107420025021820210310114121715160.jpg

پل كلهرت ( ممولو)

این پل در بخش معمولان از توابع شهرستان پلدخترواقع شده است.پایه های آن بصورت بیضی شكل است و از ویژگی های آن می توان به وجود سكویی در داخل دو پایه اصلی پل نام برد . این سكو از 12 پله ساخته شده وكاربرد آن دقیقاً روشن نیست ولی احتمالاً به عنوان پشت بند از آنها استفاده شده است . رنگ ملات پل در قسمت پایه ها متمایل به قرمز رنگ است كه به علت تركیب آن با یك نوع شنهای قرمز رنگ و همچنین یك نوع گیاه به نام تره پی Tarahpey استفاده شده است .
كتیبه ایی در قسمت غربی پل بر سینه كوه بالاتر از مسیر گذر روی پل به طرف شمال غربی آن به دستور بدر بن حسنویه نوشته شده است و قرینه آن در قسمت جنوب بر سینه كوه وجود داشته كه متأسفانة به علت عملیات راهسازی تخریب گردیده است . این پل در ادوار مختلف مورد استفاده قرار گرفته است بیشتر قسمتهای آن مربوط به زمان بدر بن حسنویه ( 374 هـ .ق ) می باشد .این بنا به شماره 2586 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.


مناره آجری

این یادمان ارزشمند، بنائی است استوانه ای شكل در قسمت جنوبی شهر خرم آباد كه به عنوان میل راهنما وجهت هدایت كاروان ها در كنار شهر قدیم شاپور خواست احداث گردیده است بقایای معماری سنگ و گچ با دیوارهای ضخیم در مجاورت مناره (پارك ، میدان شقایق فعلی ) بیانگر وجود تأٍسیساتی نظیر كاروانسرا و مسجد و .... گرداگرد بنا در گذشته می باشد . با توجه به سبك معماری بنا ، احتمالاً تاریخ ساخت آن به دوره فرمانروائی دیلیمان برمیگردد . بلندای آن بر اثر عوامل طبیعی كاهش یافته و اكنون با احتساب پایه سنگی ،ارتفاع آن به 30 متر می رسد . قطر بنا در پائین ترین قسمت به 5/4 متر كاهش می یابد . فضای داخلی آن از 99 پله تشكیل شده است . ورودی مناره در جبهه غربی روی سطح پایه قرار گرفته است . این بنا ارزشمند مربوط به دوره آل بویه (دیلمیان )میباشد و به شماره 376 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.


http://img.tebyan.net/big/1388/05/12314985252225385411425120087312122620041.jpg

كاروا نسرای چمشك

این بنا در منطقه چمشك از توابع شهرستان پلدختر ودر مسیر راه باستانی شاپور خواست به خوزستان قرار گرفته است .شكل اصلی بنا به صورت چهار ضلعی و ارتفاع آن به 5 متر می رسد طول و عرض با روی این كاروانسرا 44*48 متر و ورودی آن به سمت جنوب و هلالی شكل است و دارای 12 اتاق و از دو قسمت ساخته شده است كه قسمتی برای سكونت كاروانیان و قسمتی دیگر جهت نگهداری چهارپایان مورد استفاده قرار گرفته است مصالح مورد استفاده در این بنا سنگ ،گچ وملات می باشد ناودانهای آن همه از سنگ ودارای بارویی با كنگره های نیم دایره تزئینی است. این كاروانسرا دومین منزل از خرم آباد به خوزستان است كه پس از آن كاروانسراهای قلعه نصیر ، اوسر ، میشوند ، چارتا و قلعه رزه ، واقع شده اند . بنای مذكور مربوط به دوره صفویه می باشد(شاه عباس اول ) وبه شماره 2119 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آسیاب گبری


این بنا در سطح شهر خرم اباد ( قسمت جنوب شهر ) در محله حسین آباد واقع شده است .این اثر ازجمله بناهای عام المنفعه وقدیمی شهر خرم آبادمی باشد.كه دارای پلان مستطیل وبه شكل مكعب به طول 26 متر ,عرض 6 متر و ارتفاع 5/11 متر و با استفاده از سنگهای تیشه خورد ه، قلوه سنگ همراه با ملات ساروج ساخته شده است این اثر احتمالاً متعلق به شهر شاپورخواست (ساسانی ) بوده تا دوره قاجاریه عملكرد داشته و مورد بهره برداری قرار گرفته است . اثر مذكور به شماره 3639 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .


http://img.tebyan.net/big/1388/05/1771931293417048110192121887112217048198194.jpg


گرداب سنگی (گردو بردینه)


در غرب شهر خرم آباد دركنار میدان بنایی مدور متشكل از یك دیواره عظیم سنگی كه بصورت مدور دور تا دو چشمه ای فصلی احداث گردیده است . قطر این بنا 18 متر با محیط 256 متر مربع با پهنای 3 متر و بلندی آن تا كف چشمه 10متر است . این بنا دارای دریچه ای به ابعاد 90×160 برای هدایت آب آشامیدنی و توزیع آن در سطح شهرشاپورخواست ، مشروب نمودن اراضی و بهره برداری از آسیابهای آبی بوده است. مواد و مصالح آن از سنگهای لاشه همراه ملات ساروج ( آهك و گچ و . . . ) می باشد كه در ساختمان پل شاپوری وخرابه های شهر شاپورخواست مشاهده شده است. این بنا به شماره 1274 در فهرست آثارملی ایران به ثبت رسیده است