باستان شناس
15th August 2010, 06:19 PM
پروفسور ریچارد نلسون فرای
http://www.aariaboom.com/images/stories/namvaran/richard_frye.jpg
پروفسور ریچارد نلسون فرای
(۱۹۲۰) استاد ایران شناسی است و به زبان های فارسی، عربی و روسی و آلمانی، فرانسوی، پشتو، ازبکی و ترکی مسلط است و با زبان های اوستایی و پهلوی و سغدی آشنایی کامل دارد.
او در خانواده ای سوئدی در ایالت آلابامای آمریکا زاده شد و بعد به همراه خانواده به ایلت ایلی نوی نقل مکان کرد. در دوران نوجوانی با مطالعه ی داستان های تاریخی به شرق و تاریخ آن علاقمند شد و به همین سبب هم زمان با تحصیل در رشته ی فلسفه در دانشگاه ایلی نویز، در رشته ی تاریخ نیز به تحصیل پرداخت.
در آن جا با «آلبرت اومستد» آشنا شد و مجذوب سخنان او درباره ی کشفیات جدید موسسه ی شرق شناسی در تخت جمشید شد و مطالعات خود را در این زمینه دنبال کرد.
پس از گذراندن دوره های چین شناسی و باستان شناسی چین و ژاپن، نزد محمد سمسار که کارشناس فرش در گمرک آمریکا و دارای مدرک دکترا از دانشگاه پنسیلوانیا بود زبان فارسی آموخت. فرای به کمک او کتاب «تاریخ بخارا» اثر نرشخی را ترجمه کرد و همین تبدیل به رساله ی دکتری وی در دانشگاه هاروارد شد.
در سال های ۱۹۴۳ و ۱۹۴۴ به ایران و افغانستان و هند سفر کرد و در این سفرها به آثار باستانی علاقه وافری یافت.
در سال ۱۹۴۶ با ارائه ی ترجمه ی کتاب تاریخ بخارا از طرف انجمن بورسیه های دانشگاه هاروارد بورسیه شد و در مدرسه ی مطالعات شرقی و آفریقایی لندن به تحصیل زبان سغدی و پهلوی پرداخت و پس از بازگشت به هاروارد شروع به تدریس انسان شناسی و تاریخ و مذاهب خاورمیانه کرد و هم زمان زبان ارمنی را آموخت.
به سبب تلاش وی برای ایجاد کرسی تدریس زبان ارمنی و ارمنی شناسی در دانشگاه هاروارد، لقب «ارمنی افتخاری» را دریافت کرد.
در تابستان ۱۹۴۸ به ایران بازگشت و در سفری طاقت فرسا که به خاطر فقدان آب و شدت گرما چیزی نمانده بود بمیرد، توانست آرامگاه کوروش بزرگ را در پاسارگاد کشف کند.
در تهران با چهره های ادبی مانند علی اکبر دهخدا و دستیارش محمد معین و صادق هدایت، سعید نفیسی، عباس اقبال، بزرگ علوی، جلال آل احمد و مجتبی مینوی و بسیاری دیگر آشنا شد. او در گفتگوهایی که به تاسیس مجله ی سخن و لغتنامه ی دهخدا انجامید حضور داشت.
تلاش های او منجر به ایجاد کرسی تدریس مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا شد و او به عنوان اولین استاد کرسی مطالعات ایرانی منصوب شد. بعدها آن جا را به قصد هاروارد ترک کرد و این سمت پس از او به احسان یارشاطر محقق ایرانی واگذار شد.
در دانشگاه هاروارد صدرالدین آقاخان دانشجوی فرای در رشته ی تاریخ ایران بود.
فرای نامه ای به پدر او که رهبر بزرگ فرقه اسماعیلیه بود، نوشت و آقاخان در پاسخ موافقت کرد هزینه ی یک کرسی تدریس مطالعات ایرانی در هاروارد را بپردازد.
هم چنین یکی از برجسته ترین کارهای فرای در هاروارد تاسیس «مرکز مطالعات خاورمیانه» بود.
او یکی از بنیادگذاران «مرکز مطالعات خاورمیانه» در تهران نیز بود و مدتی هم مشاور کتاب خانه ی پهلوی بود و نخستین مدرسه ی تابستانی مطالعات ایرانی را در دانشگاه شیراز سازمان داد.
وی سال ها در ایران در سازمان دهی کنگره های ایران شناسی سهیم بود و در خارج از ایران نیز با دانشگاه هایی که علاقمند به مطالعات ایران و آموزش زبان فارسی بودند همکاری داشته است.
مرحوم دهخدا به سبب علاقمندی وی به امر ایرانی شناسی، او را «ایران دوست» می نامید که فرای در امضای خود این لقب را می افزاید.
در نوزدهمین جشنواره ی بین المللی خوارزمی در سال ۱۳۸۴ از وی به عنوان میهمان افتخاری جشنواره و به پاس تلاش های وی در شناساندن هر چه بیشتر قلمرو فرهنگی و تاریخی ایران و ایرانیان تقدیر شد.
از میان مهم ترین مقالات وی در زمینه ی تمدن ایران می توان به سه مقاله اشاره کرد :
مقاله ی «فر کیانی در ایران باستان» که به اعتقاد ریشه دار در شاهان ایران باستان به حمایت ایزدی و تایید الهی، اشاره می کند.
مقاله ی کوتاهی که در آن با استناد بر نقاشی جیمز موریه از ویرانه ای را که پنداشته می شد آتشکده ی بیشابور بوده، ثابت کرد این بنا دارای سقف بوده است و آتشکده روباز نبوده است در این نقاشی در بالای دیوارهای بنا پنجره های وجود داشت که اکنون باقی نمانده است.
مقاله ای دیگر که «سنگ نبشته ی آرامی گور کوروش» نام داشت. فرای با بررسی تلاش های پیشین برای خواندن این کتیبه، اثبات کرد که این متنی است به زبان پارسی باستان و خط آرامی که به فرمان یکی از آخرین پادشاهان هخامنشی تهیه شده است.
ویکیپدیای فارسی
http://www.aariaboom.com/images/stories/namvaran/richard_frye.jpg
پروفسور ریچارد نلسون فرای
(۱۹۲۰) استاد ایران شناسی است و به زبان های فارسی، عربی و روسی و آلمانی، فرانسوی، پشتو، ازبکی و ترکی مسلط است و با زبان های اوستایی و پهلوی و سغدی آشنایی کامل دارد.
او در خانواده ای سوئدی در ایالت آلابامای آمریکا زاده شد و بعد به همراه خانواده به ایلت ایلی نوی نقل مکان کرد. در دوران نوجوانی با مطالعه ی داستان های تاریخی به شرق و تاریخ آن علاقمند شد و به همین سبب هم زمان با تحصیل در رشته ی فلسفه در دانشگاه ایلی نویز، در رشته ی تاریخ نیز به تحصیل پرداخت.
در آن جا با «آلبرت اومستد» آشنا شد و مجذوب سخنان او درباره ی کشفیات جدید موسسه ی شرق شناسی در تخت جمشید شد و مطالعات خود را در این زمینه دنبال کرد.
پس از گذراندن دوره های چین شناسی و باستان شناسی چین و ژاپن، نزد محمد سمسار که کارشناس فرش در گمرک آمریکا و دارای مدرک دکترا از دانشگاه پنسیلوانیا بود زبان فارسی آموخت. فرای به کمک او کتاب «تاریخ بخارا» اثر نرشخی را ترجمه کرد و همین تبدیل به رساله ی دکتری وی در دانشگاه هاروارد شد.
در سال های ۱۹۴۳ و ۱۹۴۴ به ایران و افغانستان و هند سفر کرد و در این سفرها به آثار باستانی علاقه وافری یافت.
در سال ۱۹۴۶ با ارائه ی ترجمه ی کتاب تاریخ بخارا از طرف انجمن بورسیه های دانشگاه هاروارد بورسیه شد و در مدرسه ی مطالعات شرقی و آفریقایی لندن به تحصیل زبان سغدی و پهلوی پرداخت و پس از بازگشت به هاروارد شروع به تدریس انسان شناسی و تاریخ و مذاهب خاورمیانه کرد و هم زمان زبان ارمنی را آموخت.
به سبب تلاش وی برای ایجاد کرسی تدریس زبان ارمنی و ارمنی شناسی در دانشگاه هاروارد، لقب «ارمنی افتخاری» را دریافت کرد.
در تابستان ۱۹۴۸ به ایران بازگشت و در سفری طاقت فرسا که به خاطر فقدان آب و شدت گرما چیزی نمانده بود بمیرد، توانست آرامگاه کوروش بزرگ را در پاسارگاد کشف کند.
در تهران با چهره های ادبی مانند علی اکبر دهخدا و دستیارش محمد معین و صادق هدایت، سعید نفیسی، عباس اقبال، بزرگ علوی، جلال آل احمد و مجتبی مینوی و بسیاری دیگر آشنا شد. او در گفتگوهایی که به تاسیس مجله ی سخن و لغتنامه ی دهخدا انجامید حضور داشت.
تلاش های او منجر به ایجاد کرسی تدریس مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا شد و او به عنوان اولین استاد کرسی مطالعات ایرانی منصوب شد. بعدها آن جا را به قصد هاروارد ترک کرد و این سمت پس از او به احسان یارشاطر محقق ایرانی واگذار شد.
در دانشگاه هاروارد صدرالدین آقاخان دانشجوی فرای در رشته ی تاریخ ایران بود.
فرای نامه ای به پدر او که رهبر بزرگ فرقه اسماعیلیه بود، نوشت و آقاخان در پاسخ موافقت کرد هزینه ی یک کرسی تدریس مطالعات ایرانی در هاروارد را بپردازد.
هم چنین یکی از برجسته ترین کارهای فرای در هاروارد تاسیس «مرکز مطالعات خاورمیانه» بود.
او یکی از بنیادگذاران «مرکز مطالعات خاورمیانه» در تهران نیز بود و مدتی هم مشاور کتاب خانه ی پهلوی بود و نخستین مدرسه ی تابستانی مطالعات ایرانی را در دانشگاه شیراز سازمان داد.
وی سال ها در ایران در سازمان دهی کنگره های ایران شناسی سهیم بود و در خارج از ایران نیز با دانشگاه هایی که علاقمند به مطالعات ایران و آموزش زبان فارسی بودند همکاری داشته است.
مرحوم دهخدا به سبب علاقمندی وی به امر ایرانی شناسی، او را «ایران دوست» می نامید که فرای در امضای خود این لقب را می افزاید.
در نوزدهمین جشنواره ی بین المللی خوارزمی در سال ۱۳۸۴ از وی به عنوان میهمان افتخاری جشنواره و به پاس تلاش های وی در شناساندن هر چه بیشتر قلمرو فرهنگی و تاریخی ایران و ایرانیان تقدیر شد.
از میان مهم ترین مقالات وی در زمینه ی تمدن ایران می توان به سه مقاله اشاره کرد :
مقاله ی «فر کیانی در ایران باستان» که به اعتقاد ریشه دار در شاهان ایران باستان به حمایت ایزدی و تایید الهی، اشاره می کند.
مقاله ی کوتاهی که در آن با استناد بر نقاشی جیمز موریه از ویرانه ای را که پنداشته می شد آتشکده ی بیشابور بوده، ثابت کرد این بنا دارای سقف بوده است و آتشکده روباز نبوده است در این نقاشی در بالای دیوارهای بنا پنجره های وجود داشت که اکنون باقی نمانده است.
مقاله ای دیگر که «سنگ نبشته ی آرامی گور کوروش» نام داشت. فرای با بررسی تلاش های پیشین برای خواندن این کتیبه، اثبات کرد که این متنی است به زبان پارسی باستان و خط آرامی که به فرمان یکی از آخرین پادشاهان هخامنشی تهیه شده است.
ویکیپدیای فارسی