انسداد مجرای اشکی

[ساناز فرهیدوش]

انسداد مجرای اشکی


اشک بوسيله غده اشکي که در سمت بالاي کاسه چشم قرار گرفته است توليد ميشود . با هر بار پلک زدن مقداري اشک از طريق سيستم تخليه اشکي به داخل بيني تخليه ميشود. اگر به دقت به گوشه داخلي چشم نگاه کنيد روي لبه هر کدام از پلکهاي پائيني و بالائي منفذ بسيار ريزي را ميبينيد که محل ورود اشک به داخل سيستم تخليه اشکي است . مجراي ريزي اين منفذ را به کيسه اشکي که زير گوشه داخلي چشم قرار گرفته وصل ميکند. اشکي که وارد کيسه اشکي شده است از طريق مجراي اشکي به بيني تخليه ميشود .
تنگي مجراي اشکي غالبا ناشي از ناهنجاريهاي مادرزادي و يا يک عفونت است.انسداد مادرزادي معمولا بين سنين 3 تا 12 هفتگي به شکل اشکريزش مداوم يک چشم و در موارد نادري از هر دو چشم تظاهر پيدا ميکند . اشک چشم مبتلايان به طور مزمن از گوشه چشم مبتلا به روي گونه ميغلطد. تنگي مجراي اشکي نوزادان ممکن است به اشتباه کونژکتيويت ناشي از استفاده از قطره نيترات نقره و يا غفونت باکتريايي تشخيص داده شود اما بايد توجه داشت که در تنگي مادرزادي مجراي اشکي اولاً علائم تاخيري و ديررس است و ثانيا ترشحات چرکي گوشه چشم غالبا وجود ندارد بلکه چنانچه زير گوشه داخلي چشم مبتلا به تنگي مادرزادي را بفشاريم مقدار زيادي ترشحات نسبتا غليظ يا حتي چرکي از پانکتوم خارج شود . در بزرگسالان اشک ريزش کمتر ديده ميشود . تنگي مجراي اشکي همراه با اشکريزش دربزرگسالان ممکن است ناشي از التهاب مجراي اشکي بدليل پروسه هاي التهابي مثل عفونت مزمن بيني و يا ناشي از کونژکتيويت شديد يا مزمن باشد . شکستگي استخوانهاي بيني يا صورت نيز ميتواند باعث انسداد مکانيکي مجراي اشکي شود . انسداد طولاني مدت معمولا منجر به عفونت کيسه اشکي ميگردد.

درمان
تنگي مادرزادي معمولا خودبخود تا سن 6 ماهگي بهبود پيدا ميکند . ماساژ دادن کيسه اشکي ممکن است سير بهبودي را تسريع کند. قطره هاي آنتي بيوتيکي ممکن است از عفونت پيشگيري کند. چنانچه بهبودي به خودي خود حاصل نشود ممکن است لازم باشد که مجرا توسط سوندي که به همين منظور طراحي شده است گشاد شود غالبا اين کار زير بيهوشي خفيفي انجام ميشود.
اما در بزرگسالان با استفاده از قطره هاي بي حس کننده موضعي ناحيه را بي حس ميکنيم و سپس منفذ را گشاد ميکنيم و مجرا را شستشو ميدهيم . اگر اينکار مشکل را برطرف نکرد در مرحله بعد مجراي اشکي سونداژ ميشود .در مواردي که انسداد ناکامل باشد با اقدامات فوق الذکر مشکل بر طرف ميشود اما چنانچه انسداد کامل باشد حتما نياز به عمل جراحي براي باز کردن ساک اشکي و ارتباط دادن آن به بيني است

[ساناز فرهیدوش]

جراحي با روش باز
براي رسيدن به کيسه اشکي برش کوچکي در ناحيه بين چشم و بيني داده ميشود .سپس قطعه کوچکي از استخوان بين کيسه اشکي و بيني برداشته ميشود و سپس روي کيسه اشکي برش داده و لبه هاي برش را به نحوي به مخاط داخلي بيني ميدوزيم که ارتباط مستقيمي بين کيسه اشکي و بيني برقرار شود . معمولا بطور موقت لوله اي از جنس سيليکون در محل گذاشته ميشود تا مجرا بسته نشود اين لوله درد ندارد و براي بيمار مشکلي ايجاد نميکند و 4 تا 6 ماه بعد برداشته ميشود . تا زمانيکه لوله در مجرا قرار دارد ممکن است کمي اشکريزش داشته باشيم که با برداشتن لوله بر طرف خواهد شد.
بخيه ها يک هفته بعد از جراحي کشيده ميشوند و جاي عمل هم در عرض 3 ماه کم کم برطرف ميشود. لوله سيليکون هم 4 تا 6 ماه بعد در داخل مطب از طريق داخل بيني و بدون نياز به بيهوشي يا بي حسي برداشته ميشود. احتمال موفقيت اين روش حدود 95% است .

[ساناز فرهیدوش]

باز کردن مجراي اشکي بوسيله آندوسکوپ
در مواردي که انسداد در محل کيسه اشکي و يا مجراي اشکي باشد و علائم انسدادي شامل اشک ريزش و عفونت مکرر گوشه چشم بطور مزمن وجود دارد و به درمانهاي رايج جواب نميدهد ميتوان از آندوسکوپ براي برطرف کردن انسداد کمک گرفت. آندوسکوپ وسيله باريکي است که سر آن به يک دوربين مجهز است .اين وسيله را وارد بيني ميکنيم و با کمک دوربين آن ، محل مجراي اشکي را پيدا کرده و با ابزار خاصي که به همين منظور طراحي شده اند مختصري از استخواني که روي کيسه اشکي را پوشانده است را برداشته و کيسه اشکي را به داخل بيني ارتباط ميدهيم . براي اطمينان از باز ماندن اين ارتباط لوله سيليکوني خيلي نازکي در محل قرار ميدهيم . ميزان موفقيت اين روش 80 تا 90 درصد است که تقريبا مشابه نتايج عمل به روش باز است. مزيت اصلي اين روش اين است که برشي روي صورت داده نخواهد شد و در نتيجه جاي عملي نيز وجود نخواهد داشت.ميزان عوارض آن خيلي کم است و شامل احتمال خونريزي خفيف ، عفونت ، و بسته شدن نسبي محل عمل بدليل پيدايش گوشت اضافه است . براي رسيدن به بهترين نتيجه ، مناسبتر است که اين عمل با همکاري متخصص چشم پزشکي و متخصص گوش و حلق و بيني انجام شود.
اين عمل تحت بيهوشي انجام خواهد شد.

منبع :سایت دکتر عامری