آبجی
27th July 2010, 02:15 AM
اورکلاک؛ واژه ای است که شاید زیاد به گوشتان خورده باشد. بعضی افراد اطلاعاتی در مورد اورکلاک دارند و بعضی هیچ چیز نمی دانند! در این مقاله هدف ما هر دوی این گروه هاست و قصد داریم با ارائه ی راهنمای اورکلاک به زبانی ساده و قابل فهم برای همگان به شما بیاموزیم ؛ شاید هم دنبال این کار نیستید اما دلتان می خواهد در مورد اورکلاک بیشتر بدانید. اکنون چه خود را یک اورکلاکر می دانید و می نامید و چه اندیشه ی اورکلاکر شدن را در سر خود می پرورانید؛ با کلیک روی ادامه ی مطلب ما را همراهی کنید.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/1-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
به زبان ساده: باید گفت که اورکلاک پردازنده، را وادار می کند تا در سرعتی بیش از حد استاندارد خود فعالیت نماید. تنظیمات اصلی که تعیین کننده ی سرعت پردازنده ی شما می باشند و همچنین بر سرعت رم شما نیز تاثیر می گذارند، به عنوان کلاک پایه شناخته می شوند. بنابر این در اور کلاک کمی افزایش سرعت برای بالانس شدن سرعت رم و پردازنده مورد نیاز است. همچنین شما نیاز دارید که سطح ولتاژ را کمی بالا تر ببرید تا پردازنده به قدرت کافی دست پیدا کند. زیرا بدون قدرت مناسب، به سرعت مناسب نیز دست نخواهید یافت. افزایش ولتاژ هم برابر است با افزایش دما؛ اگر مراقب نباشید در بهترین حالت پردازنده ی شما بیش از حد گرم شده و عمر مفید آن کاهش می یابد و اگر بی خیال این موضوع شوید ؛ ممکن است پردازنده را به طور کامل بسوزانید!
فکر می کنم که با خواندن پاراگراف بالا متوجه شده باشید که اورکلاک فقط یک کلیک یا فشار دادن یک دکمه نیست، بلکه به مهارت و دانش کافی نیز ؛ نیاز دارد. در ادامه سعی می کنیم که کمی از فنون اورکلاک را به شما یادآور شویم.
این راهنمای خاص با سیستمی به این مشخصات نوشته شده است: پردازنده ی i7-930 بر پایه معماری Bloomfield را روی مادربرد گیگابایت ، X58A-UD3R نصب شد. ولی توجه کنید که بخش های اصلی این راهنما فرق چندانی با پردازنده های دیگر اینتل نظیر سری i5 و i7 ندارد و مادربرد های سازگار با این پردازنده ها نیز می توانند پذیرای این راهنما باشند. پس نیازی نیست که در این باره؛ نگرانی به خود راه دهید.
در این مورد توصیه می کنیم که اگر از همین مدل ها استفاده می کنید، این مقاله را به دقت بخوانید و اگر از مدل های سازگار که در بالا یاد شد استفاده می کنید، نگاهی هم به دفترچه راهنمای پردازنده و مادربورد خود بیاندازید و ویژگی های کلیدی آنها را به یاد بسپارید. چون هیچ دو سیستم متفاوتی ((دقیقا)) شبیه به یک دیگر نیستند و اورکلاک هم چیزی نیست که به کندی صورت بگیرد. پس شما باید حواستان را خوب جمع کنید و با منابع اطلاعاتی کافی و آرامش خاطر به اورکلاک بپردازید تا بتوانید در صورت بروز کوچک ترین مشکلی؛ عکس العمل سریع و درست نشان دهید.
حالا که صحبت از منابع اطلاعاتی شد، جا دارد که تعدادی سایت مفید در زمینه اورکلاک را به شما معرفی کنیم ، overclockers.com, overclock.net و nexus.net نمونه های خوبی هستند و سایت های بسیار دیگری نیز در این مورد وجود دارند. همچنین در پایان مقاله چند منبع اطلاعاتی دیگر هم ذکر شده اند که می توانید به آنها مراجعه کنید.
در ادامه می خواهیم عملا دست به کار شویم و برای این که اذیت نشوید، ما فرض را بر این میگیریم که شما تجارب کمی از اورکلاک داشته اید و حرفه ای نیستید. با این همه شدیدا پیشنهاد می کنیم که اگر اصطلاحی را نمی شناختید، یا در بخش نظرات مطرح کنید و یا در گوگل سرچ کنید و هیچ گاه با شک و تردید وارد عمل نشوید. دقت کنید که تمام مسوولیت این کار به عهده خودتان است و این مقاله صرفا جنبه آموزشی دارد.
- چرا اورکلاک؟
اول از همه بگویم که متاسفم اگر در بالا شما را از اورکلاک ترساندم، باید بگویم که مطالب بالا کاملا واقعی بود اما می خواهم در این جا هم دلایلی برای اورکلاک بیاورم و هم شما را نسبت به اورکلاکر شدن امیدوار نمایم.
در بالا گفتیم که در صورت عدم احتیاط ممکن است به قطعات کامپیوتر شما آسیب وارد شود. حالا می گویم که این مورد برای کسانی بود که به طور ناگهانی فرکانس قطعات خود را 250 مگاهرتز بالا می برند و بی حساب و کتاب ولتاژ و سرعت فن را زیاد می کنند و به قول معروف می گویند:(( هر چه پیش آید، خوش آید ما که خندان می رویم!)) در جواب این گونه افراد باید گفت که اگر این گونه رفتار کنید، باید مطمئن باشید که پیش آمد ها خوشایند نیستند. ولی اگر شما از افراد محاسبه گری هستید که در هر شرایط، منطقی عمل میکنند، نیازی نیست به خود نگرانی راه دهید و با خیال راحت و طبق این مقاله و دانسته های کافی می توانید به اورکلاک کردن بپردازید.
حالا می رسیم به این بحث که اصلا چرا باید اورکلاک کنیم. باید گفت که اگر از کامپیوتر خود فقط برای وب گردی و تایپ و اکسل و ... استفاده می کنید، اصلا نیازی به اورکلاک ندارید و می توانید همین الان این مقاله را ببندید! اما اگر به قول معروف گیمر هستید و یا به رندرینگ و کد گذاری ویدئویی و دیگر کار هایی که سخت افزار را به چالش می کشند، مشغولید، اورکلاک مناسب می تواند بسیار به شما کمک کند. اگر هم اورکلاکر هستید که جسارت نمی کنیم!
البته بسیاری از اورکلاکر ها، از هیجان بازی با سیستم های اورکلاکر شده ی خود لذت بسیاری می برند و علاوه بر توصیه کردن اورکلاک به دیگران، سعی می کنند که سیستم خود را هر بار بیش از پیش اورکلاک نمایند! حالا اگر استدلال هایی که برای اورکلاک شد، برای شما قانع کننده است؛ بیایید با هم دست به کار شویم.
- واژه نامه و راهنما:
اول از همه بدانید که این یک واژه نامه ی کامل و جامع کامپیوتر و آی تی نیست، بلکه فقط شامل مواردی می شود که در این آموزش به آن پرداخته شده است. اصطلاحاتی که به سرعت کلاک مربوط می شود، به شرح زیر می باشد:
Base Clock: کلاک پایه شامل فرکانس پردازنده و همچنین فرکانس رم شما می شود. این مورد، یکی از تنظیمات اصلی ای است که در این مقاله روی آن تمرکز می نماییم. کلاک پایه همچنین شامل موارد ریز، اما مهمی می باشد که در زیر به توضیح آن پرداخته شده است.
CPU Multiplier: ضریب سرعت پردازنده، تاثیر مستقیمی بر روی فرکانس پردازنده ی شما دارد و مستقیما به کلاک پایه مربوط میشود. این هم مثالی از ضریب سرعت پردازنده: اگر کلاک پایه پردازنده ای 133 مگاهرتز باشد و Multiplier آن برابر با 21 برابر؛ آنگاه فرکانس کاری پردازنده برابر است با : 133X21=2.8GHz
RAM Multiplier: ضریب سرعت رم نیز بسیار شبیه مورد بالایی است. اگر برای کلاک پایه رم ؛ همان 133 مگاهرتز را در نظر بگیریم و ضریب سرعت آن را 8؛ آن گاه فرکانس رم تقریبا برابر با 1066 مگاهرتز می شود.
Uncore frequency: این پارامتر هم یکی دیگر از موارد وابسته به کلاک پایه است. این مورد شامل هرچیزی که هسته نباشد، میشود. در این مورد راز موفقیت شما در این است که نسبت فرکانس بدون هسته با رم را 2:1 نگه دارید. یعنی هر زمان که مولتی پلایر رم خود را دستکاری کردید، باید دو برابر آن را روی Uncore frequency انجام دهید تا سیستم شما پایدار باقی بماند.
این هم از پارامتر های مربوط به کلاک پایه، اما بحث به اینجا ختم نمی شود ، شما باید با پارامتر هایی که در تنظیم ولتاژ نقش اساسی دارند نیز آشنا شوید.
CPU Vcore: این مورد مستقیما با فرکانس پردازنده ی شما سر و کار دارد. معمولا باید همان مقدار که مولتی پلایر پردازنده را بالا و پایین می کنید، ولتاژ این قسمت را نیز تغییر دهید.
QPI or VTT Voltage: با تنظیم صحیح ولتاژ QPI(Quick Patch Interconnect) می توانید تاثیر به سزایی در پایداری سیستم خود داشته باشید. این مورد به شدت، با کلاک پایه مرتبط است.
DRAM or VDIMM Voltage: در این آموزش به شما توصیه نمی کنیم که ولتاژ رم را تغییر دهید، اما اگر هم این کار را انجام دادید، دقت نمایید که ولتاژ رم باید حداکثر نیم ولت بالا تر از ولتاژ QPI باشد. در غیر این صورت ممکن است موجب عدم پایداری شدید و یا آسیب رساندن به سیستم شود.
IOH Voltage: این پارامت در واقع ولتاژ اسلات های PCI کارت گرافیکی است. تنظیم این پارامتر بستگی به تعداد کارت های گرافیکی سیستم شما دارد. پیش بینی می کنیم که یا به این ولتاژ دست نخواهید زد و یا آن را یک بار برای همیشه تنظیم خواهید نمود.
- مواد لازم:
مواردی که در زیر می بینید، چیز هایی هستند که در این آموزش به آنها نیاز خواهید داشت. ممکن است در آموزش های دیگر مواد لازم فرق کند ولی در این یکی، به شرح زیر است:
یک کامپیوتر بر پایه ویندوز: این چیزی است که تقریبا در هر خانه ای یافت می شود! کاری به چگونه بودنش هم نداریم (در کنار لینوکس و..) شما ویندوز را داشته باشید و شروع کنید.
پردازنده ی اینتل Core i5 یا i7: مجددا عرض می کنم که در این راهنمای خاص از : پردازنده ی اینتل i7-930 بر پایه معماری Bloomfield استفاده شد و سایر پردازنده های i5 یا i7 اینتل هم از فرایندی مشابه استفاده می کنند. پس این راهنما برای دارندگان این گونه پردازنده ها و مادربرد های سازگار با آنها هم به کار می آید و با جمع آوری یک سری اطلاعات در باره مشخصات فنی سیستم خود و مسلط شدن بر آن ها می توانید با خیال راحت به اورکلاک بپردازید. همچنین اگر پردازنده های شما از نوع Clarkdale سری i3 یا i5 می باشد، می توانید این راهنما را مطالعه نمایید. البته شدیدا تاکید می کنم که باید به مطالعه ی اضافه بر این مقاله در مورد اورکلاک پردازنده خود بپردازید. همچنین اگر از پردازنده های قدیمی سری core2 استفاده می کنید، بهتر است به دنبال راهنمای مناسب با پردازنده خودتان بروید و این راهنما ممکن است برای آنها مساله ایجاد کند.
برنامه Prime 95: این برنامه برای محاسبه اعداد اول طراحی شده است و اکنون به عنوان یکی از برنامه های تست حساسیت پردازنده به کار گرفته می شود. این برنامه پردازنده ی اورکلاک شده را در حالت لود کامل قرار می دهد و به شما کمک می کند تا تصمیم بگیرید که آیا پردازنده به اندازه کافی خنک و پایدار هست و آیا می تواند به طور منظم به کار خود ادامه دهد یا خیر. این برنامه را می توانید از اینجا (ftp://mersenne.org/gimps/test_v26_32.zip%20target=_blank) دانلود نمایید.
برنامه RealTemp: این برنامه به شما کمک می کند که در هنگام اجرای Prime 95 بتوانید دمای پردازنده ی خود را کنترل نمایید. پس اگر پردازنده زیاد از حد داغ شود، شما مطلع خواهید شد و از زیان های احتمالی جلوگیری می شود. اين برنامه کم حجم بوده و مي توانید آن را به راحتی دانلود (http://www.brothersoft.com/d.php?soft_id=154507&url=http%3A%2F%2Fusfiles.brothersoft.com%2Futiliti es%2Fsystem_utilities%2FRealTempBeta.zip%20target= _blank) کنيد.
Memtest86+: یک دیسک بوت کوچک است که به وسیله آن می توان از پایداری رم، در هنگام بالا بردن کلاک پایه اطمینان حاصل کرد. این برنامه را روی یک CD رایت کنید، چون هنگام اورکلاک به آن نیاز خواهید داشت. اين هم لينک دانلود (http://universal-downloader.en.softonic.com/59000/59998/ud_200/SoftonicDownloader59998.exe?AWSAccessKeyId=0HXVA1Y MG3HX1XDSGT02&Expires=1280050262&Signature=xZrpELjp6q3RlMu%2FYJfiwwTJ1dI%3D&file=/SoftonicDownloader59998.exe%20target=_blank) !
یک سیستم خنک کننده ی خوب: اگر برای اورکلاکر شدن نقشه ای در سر دارید و دوست دارید که پردازنده را تا حد زیادی اور کلاک کنید، به چیزی فراتر از فن و هیت سینک استاندارد اینتل، نیاز دارید و باید به یک سیستم خنک کننده ی درست و حسابی بیاندیشید. عکس پایین سیستمی است که برای این تست استفاده شده و از عملکرد گرما زدای خوبی برخوردار است. اما اگر پول زیادی برای این کار دارید می توانید از فن های قوی تر و خنک تر استفاده نمایید و درجه حرارت را پایین تر آورده و اورکلاک بیشتری انجام دهید. برخی پا را از این هم فراتر می گذارند و از نیتروژن مایع استفاده می کنند. در آن صورت هم مواظب خودتان باشید که یخ نزنید!
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/2-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
- دست به کار شوید:
اول از همه می خواهیم موارد مهم در انجام یک اورکلاک پایدار بر روی سیستم را به شما یادآور شویم. باید بگویم که مدت زمان کلی فرایند اورکلاک بیش از چیزی است که بسیاری از آموزش ها به آن اشاره می کنند اما خبر خوب این است که ثابت شده اگر شما مرحله به مرحله و با دقت کار را انجام دهید و پارامتر ها را یکی یکی تغییر دهید، پایدار نگه داشتن سیستم بسیار آسان تر از چیزی است که فکر می کنید. دقت داشته باشید که بعضی روش غلطی را برای اورکلاک در پیش می گیرند. آن ها اول از همه به سراغ کلاک پایه می روند و بعد از تغییر دادن آن، حدس می زنند که چه ولتاژی مورد نیاز است. این روش ممکن است برای حرفه ای ها و کسانی که در این کار با تجربه هستند تا حدی جواب دهد اما برای کسانی که تازه کار هستند، اصلا مفید نیست. در کل باید بگویم: اورکلاک فرایند نسبتا طولانی ای است؛ چون باید کامپیوتر خود را چندین بار ری استارت کنید و به همین دلیل به صبر زیادی نیاز دارد. این راهنما را تا آخر بخوانید، اما اورکلاک را زمانی انجام دهید که وقت زیادی دارید.
تنظیم کردن بایوس واقعا کار آسانی است. کافی است با کلید های جهت دار صفحه کلید، قسمت مورد نظر خود را انتخاب کنید و سپس اینتر را فشار دهید تا تنظیمات پیشفرض را مشاهده کنید. شما میتوانید دائما یک تنظیم را انتخاب کرده و عدد مورد نظر خود را در آن وارد نمایید و بایوس هم معمولا در یک پنجره کوچک واقع در سمت چپ مانیتور، اعداد مقدار پیشفرض را به شما نشان خواهد داد. بعضی تنظیمات به طور پیشفرض قابل تغییر نیستند و در این مواقع کافی است نگاهی به گزینه ی بالا ی آنها بیاندازید و قابلیت افزایش مقدار آنها را فعال نمایید. همچنین این نکته را به یاد داشته باشید که شماری از تنظیم ها در منو های فرعی هستند که معمولا برای آشکار شدنشان باید به جای وارد کردن مقدار بر روی گزینه مورد نظر، کلید اینتر را فشار دهید.
یادتان باشد، ما در اورکلاک بیشتر وقت خود را بر روی قسمتی از بایوس صرف خواهیم کرد، که در مادربرد سیستم من به نام MB Intelligent Tweaker شناخته می شود و ممکن است در بایوس های متفاوت، نام های متفاوتی داشته باشد. ضمنا بدانید که عکس زیر ممکن است دقیقا شکل آرایش بایوس شما نباشد. نگران شدید؟ نترسید! معمولا تمام بایوس ها در قسمتی، یک سری اطلاعات اولیه را در مورد آپشن مورد نظر به کاربر می دهند تا بداند چی به چی است. ضمنا جا دارد به خاطر کیفیت عکس ها از شما عذر خواهی کنیم. امکان گرفتن اسکرین شات از بایوس وجود نداشت و مجبور بودیم ، اینگونه عمل کنیم.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/3-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
- هدف خود را تعیین کنید، بایوس خود را تنظیم کنید. از آنجایی که ما نمی توانیم یک باره تنظیمات را به حد مورد نظر خودمان ارتقاء دهیم، این که مرحله به مرحله؛ یک هدف دست یافتنی را برای خود تعیین کنید، بسیار اهمیت دارد. فکر کنید که اورکلاک را برای چه منظوری انجام می دهید و نهایتا می خواهید، چقدر سرعت سیستم خود را تغییر دهید. آیا می خواهید اورکلاک را تا حد متعادلی انجام دهید؟ در آن صورت بگویید: می خواهم پردازنده را از 2.8 گیگا هرتز به بالا تر از 3.5 گیگا هرتز برسانم. اگر هم خیلی احساس حرفه ای بودن می کنید، بگویید : می خواهم آن را به بالاتر از 4 گیگا هرتز برسانم. به یاد داشته باشید که اعداد ذکر شده نسبی هستند و اگر از پردازنده های i5 یا i3 استفاده می کنید باید هدف خود را کم تر از این اعداد و ارقام تعیین نمایید. خب ، حالا با همان هدفی که در ذهن دارید، سعی کنید که با بالا آوردن مرحله به مرحله ی کلاک، به هدف خود برسید. اول فکر کنید که برای مولتی پلایر های 19 و یا 21 برابر، به چه مقدار کلاک پایه نیاز دارید. در این پردازنده، سعی داشته باشید که مولتی پلایر را یکی از این دو عدد انتخاب کنید چون مولتی پلایر 20 برابر، سیستم را به سمت نا پایداری پیش می برد.
بسیار خوب، برای مثال من هدفم را رسیدن به فرکانس 4 گیگا هرتز تعیین کرده ام که فرکانس نسبتا بالایی است ولی رسیدن به آن ممکن است. کلاک پایه ای که برای هدف حدس زده شد، حدود 210 مگاهرتز بود. در این مورد من می توانیم از کلاک 190 مگاهرتز و مولتی پلایر 21 برابر و یا 210 مگا هرتز با مولتی پلایر 19 برابر استفاده کنیم و نتیجه ی هر دو نیز رسیدن به فرکانس 3.99 گیگاهرتز است. اما راه دیگر این است که از کلاک پایه 200 مگاهرتز با مولتی پلایر 20 برابر استفاده کنیم که در آن صورت به 4 گیگاهرتز میرسیم اما عملا بی فایده است چون سیستم فقط زمان کمی دوام می آورد و بعد ناپایدار می گردد.
اگر گیج شده اید و از درست بودن تنظیمات بایوس خود مطمئن نیستید، آن را به حالت پیشفرض در بیاورید و دوباره تنظیمات مد نظر خود را اعمال کنید. در اینجا دو نکته را بدانید: اول این که مادربرد های Dual BIOS ، شما را بسیار در کار با بایوس یاری خواهند کرد و اگر دسته گل به آب دادید، می توانید از بایوس پشتیبان استفاده کنید و خیالتان راحت باشد. نکته دوم این است که قبل از شروع کار با بایوس، حتما دفترچه مادربورد خود را در دسترس قرار دهید و یک بار آن را مطالعه کنید تا بتوانید با بایوس خود به راحتی کار کنید.
اگر چیز مفیدی را در بایوس خود می بینید که می تواند از اطلاعات بایوس شما محافظت کند، حتما آن را روشن کنید، (برای مثال: بک آپ گرفتن از تنظیمات بایوس، روی هارد)
در عین حال چیز هایی نیز وجود دارند که باید خاموش و غیر فعال شوند. اولین چیزی که باید آن را غیر فعال کنید خاصیتی به نام Turbo Mode می باشد. اگر این گزینه فعال باشد، باعث می شود که کلاک پردازنده، به چیزی فراتر از آن چه تعیین کرده اید برسد و این در حالی است که ما می خواهیم فرکانس دقیق پردازنده را بدانیم. پس این گزینه نه تنها به درد ما نمی خورد، بلکه ممکن است مشکل ساز هم بشود. همچنین شما باید امکاناتی که باعث مصرف کم تر انرژی می شوند را نیز خاموش نمایید. این امکانات ممکن است به این نام ها و استاندارد ها دیده شوند: EIST- C1E و ...
خاموش کردن که هیچ؛ اما روشن کردن موارد بالا کمی بحث برانگیز است. بعضی افراد می گویند که می توانیم پس از رسیدن به کلاک مورد نظر، موارد بالا را فعال کنیم ولی عده ی زیادی عقیده دارند که نبایند آن ها را فعال کرد. اما باز هم به شما توصیه می کنیم که بر اساس مطالعات خود تصمیم گیری کنید و تعیین کنید که کدام به دردتان می خورد.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/4-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
بلاخره به رم رسیدیم: ما قصد نداریم در این آموزش به اورکلاک رم بپردازیم اما کمی دستکاری روی رم لازم است. باید بدانید که رم معمولا مطابق با سرعت دقیق کارخانه ای خود کار نمی کند. قبل از شروع نیاز داریم که تایمینگ یا نرخ تاخیر رم را مطابق با تنظیمات کارخانه ای آن تنظیم کنیم. برای فهمیدن سرعت ایده آل رم خود، مدل آن را در سایت Newegg وارد نمایید و روی تب مشخصات (specifications) کلیک نمایید. در زیر Timing می توانید زمان تاخیر رم خود را بیابید برای مثال 9-9-9-24-2N، این عدد، به ترتیب از چپ به راست نشان دهنده ی : CAS،tRCD،tRP،tRAS و نرخ فرمان گیری (Command Rate) است. پس از فهمیدن این اعداد به بایوس سیستم خود مراجعه کنید و در جای مربوط به خود (مانند تصویر زیر) وارد کنید. به یاد داشته باشید که ممکن است نیاز باشد که برای هر اسلات رم خود این اعداد را به طور جداگانه وارد نمایید. همچنین اطمینان حاصل کنید که ولتاژ رم هم مطابق با تنظیمات کار خانه ای باشد. نگاهی به تصویر زیر هم بیاندازید. اگر همه چیز خوب و درست است، می توانید به سراغ تنظیمات کلاک پایه خود بروید.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/5-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
کلاک پایه، تعيين و پايدارش کنید
اولین قدم اطمینان حاصل کردن از این مساله است که میزان بیس کلاک بتواند شما را به فرکانس مورد نظرتان برساند. بهترین راهی که برای این کار یافتم، این است که تنظیمات چیز های دیگر را پایین ببرید و به این ترتیب می توانید تمرکز خود را بر روی کلاک پایه بیشتر نمایید. ممکن است بپرسید : یعنی چه؟ نگران نباشید، توضیح می دهیم.
اول باید مقدار مولتی پلایر پردازنده را کم کنید. در این مورد من آن را روی 12 برابر قرار دادم که مقدار پایینی است. حالا به سراغ مولتی پلایر رم بروید و آن را روی 6 تنظیم کنید. اگر یادتان باشد، در بالا گفتیم که مولتی پلایر Uncore Clock باید دو برابر مولتی پلایر رم باشد. پس باید آن را روی 12 برابر تنظیم کنید. در این حالت سیستم شما پایدار باقی می ماند. در واقع به این دلیل مولتی پلایر ها را کم کردیم که فشار اورکلاک در صورت تغییر کلاک پایه کم شود و ما بتوانیم سر فرصت در باره مولتی پلایر درست، تصمیم گیری نماییم.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/6-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
حالا باید به بخش تنظیمات ولتاژ برویم: اگر یک کارت گرافیکی دارید، می توانید ولتاژ IOH را روی 1.3 تنظیم کنید و اگر 2 کارت گرافیکی دارید ولتاژ IOH را روی 1.35 تنظیم کنید. (بعضی مادربرد ها از این تنظیمات پشتیبانی نمی کنند، در این حالت می توانید این مرحله را رد کنید) ولتاژ QPI،Vtt و Vcore را هم در همان مقدار نرمال آن ها تعیین نمایید. یعنی اعدادی که به طور پیش فرض در کنار آن ها نوشته شده اند و اطمینان حاصل کنید که تنظیم ولتاژ ها در حالت اتوماتیک یا Auto نباشد. نیازی نیست به تنظیمات دیگر دست ببرید، اکنون تنظیمات بایوس خود را ذخیره کنید و بگذارید سیستم ری استارت شود و ویندوز بوت گردد.
در این مرحله بسیاری می گویند که باید برای مطمئن شدن از تنظیمات درست، نرم افزار CPU-Z را اجرا کنید تا خیالتان راحت شود.
مرحله بعدی، باز کردن برنامه ی Prime 95 ( یا دیگر برنامه های تست حساسیت پردازنده) می باشد. در این برنامه گزینه ی Just Stress Testing را انتخاب کنید. اگر به طور اتوماتیک باز نشد، به منو ی Option>Torture test رفته و طبق تصویر زیر Blend را انتخاب کنید. Ok را فشار داده و بگذارید که این تست برای حدود 5 دقیقه اجرا شود. دما در این مرحله ممکن است خیلی بالا نرود اما به هیچ وجه نباید از درجه حرارت غافل شوید. به هر حال من دوست دارم دما را کم تر از 85 یا اگر بتوانم کم تر از 80 درجه نگه دارم.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/7-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
اگر بعد از پنج دقیقه برنامه همچنان به فعالیت خود ادامه می داد و خطایی مشاهده نمی شد، آن گاه می توانید ویندوز را ری استارت کنید و مجددا به بایوس رفته و کلاک را حدود 10 مگاهرتز بالاتر ببرید، اما اگر برنامه فرایند را متوقف کرد و کامپیوتر شما هنگ کرد و یا بلو اسکرین نمایش داده شد، باید کامپیوتر را ری استارت کرده، به صفحه بایوس رفته و در آن جا ولتاژ QPI,Vtt را کمی بالا ببرید و برنامه را مجدد اجرا کنید. دقت کنید که بالا بردن ولتاژ باید در حد هفت دهم الی یک ولت باشد. اگر بیشتر از این مقدار تغییر دادید و پردازنده سوخت، دیگر کاری نمی توان کرد!
باید عملیات بالا را تا وقتی که به هدف خود برسید ادامه دهید و دقت داشته باشید که اگر با بالا بردن ولتاژ Vtt هم کارتان راه نیافتاد، نباید به اورکلاک سیستم خود، دل ببندید. اما اگر موفق شدید و برنامه پس از پنج دقیقه تست را متوقف نکرد، می توانید Prime 95 را در حدود 45 دقیقه الی یک ساعت به کار بگیرید تا مطمئن شوید که سیستم شما پایدار است، اگر هم نیاز بود می توانید ولتاژ را فقط کمی زیاد کنید، تا سیستم به پایداری بیشتری برسد. بعد از آن می توانید برای قدم بعدی آماده شوید.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/8-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
پایدار کردن حافظه: حالا کلاک پایه شما همانی است که می خواستید. اکنون می خواهیم رم را در نزدیکی همان سرعت استانداردش نگه داریم. سرعت استاندارد و کار خانه ای رم شما معمولا بعد از نوع DDR آن، در سایت Newegg نوشته شده است. راه دیگر این است که به جعبه ی رم خود نگاهی بیاندازید. برای مثال سرعت رم من 1600 مگاهرتز است (که در سایت به شکل DDR3 1600، نوشته شده) . در این مرحله کلاک پایه رم من 200 مگاهرتز است و باید مولتی پلایر آن را روی 8 برابر تنظیم کنم تا به فرکانس استاندارد آن برسم (200x8=1600) . ممکن است شما نتوانید، بیس کلاک رم را دقیقا به همانی که انتخاب کرده اید برسانید، اما به طور تقریبی، قادر به این کار خواهید بود. ( به یاد آورید، که این جا نمی خواهیم در مورد اورکلاک رم صحبت کنیم، هدف ما فقط نزدیک کردن آن به کلاک کارخانه ای است.) یادتان نرود که مولتی پلایر Uncore Frequency را به گونه ای تنظیم کنید که سرعت آن دو برابر رم باشد (شرط پایداری سیستم)
زمانی که همه چیز تنظیم شد، سیستم خود را با برنامه ی Memtest86+ بوت کنید ( اطمینان حاصل کنید که بایوس روی بوت از سی دی تنظیم شده است.) زمانی که برنامه بالا آمد، گزینه 1 را انتخاب کنید و برنامه به طور خودکار شروع به تست خواهد کرد. با توجه به این که ما رم را اورکلاک نکرده ایم، این برنامه باید یک دور کامل از تست را بدون هیچ مشکلی انجام دهد. اما اگر برنامه پیغام خطا داد، می توانید ولتاژ رم را کمی افزایش دهید.(همانطور که قبلا گفتیم، ولتاژ رم حداکثر باید نیم ولت بالا تر از QPI,Vtt باشد و ما نیز توصیه می کنیم ولتاژ را در حد دو دهم ولت افزایش دهید.) اگر باز هم فایده ای نداشت، شما از معدود افراد بد شانسی هستید که نمی توانند رم خود را در فرکانس استانداردش اجرا نمایند. اما تسلیم نشوید، در این حالت باید سیستم را ری استارت نمایید و به بایوس رفته و تنظیمات رم و Uncore Frequency را فقط کمی کاهش دهید و دوباره برنامه را اجرا کنید و اگر باز هم مشکلی وجود داشت، باید بدانید که رم شما به احتمال زیاد معیوب است زیرا نمی تواند در فرکانس کار خانه ای خودش کار کند. بنابر این باید تنظیمات رم و فرکانس غیر از هسته را ، به حالت اول (پیشفرض) برگردانید.
و اما : افرادی که موفق به گذشتن از این تست شده اید، به بایوس رفته و خود را برای مرحله ی نهایی آماده نمایید:
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/9-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
تعیین مولتی پلاير پردازنده: حالا وقت آن رسیده که پردازنده را وادار به کارکردن در فرکانس مطبوع خود نمایید. در این مرحله همه ی اجزای کامپیوتر باید پایدار باشند، پس تنها کار شما، تعیین مولتی پلایر پردازنده و ولتاژ Vcore خواهد بود. فعلا باید تنظیمات Vcore را ترک کنید ( ولتاژ باید در حالت نرمال باشد و فعلا دستکاری نشود). حالا باید مولتی پلایر سیستم را فقط کمی افزایش دهید. دوباره ویندوز را بالا آورده و Prime95 را به شرحی که در بالا داده شد، اجرا کنید. در این مرحله سیستم ممکن است بیش از حد داغ شود؛ پس توصیه می کنیم که به هیچ عنوان از درجه حرارت پردازنده (با برنامه Real Temp) قافل نشوید.
اگر بعد از چند دقیقه همه چیز مرتب بود، به تنظیمات بایوس برگردید و مولتی پلایر را دوباره افزیش دهید . ولی اگر تست با مشکل رو به رو شد، باید به بایوس رفته و ولتاژ Vcore را در حد نيم تا یک ولت افزایش دهید و اگر بعد از چند دقیقه درجه حرارت سیستم شما به بالای 80 درجه رسید و پایین نیامد، شما به سیستم خنک کننده ی بهتری نیاز دارید و بهتر است کلاک سیستم را بیش از این بالا نبرید.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/10-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
زمانی که شما به کلاک مورد نظر خود نزدیک شدید، بهتر است مقدار کلاک پایه خود را در حد جزئی پایین تر ببرید. برای مثال بیس کلاک ایده آل من 200 مگاهرتز است اما معمولا بیس کلاک را 190 مگاهرتز انتخاب می کنم با مولتی پلایر 21 تا فرکانس به حدود 4 گیگاهرتز برسد. اگر شما هم روی این روش پاسخ مثبت گرفتید، که احتمالا میگیرید؛ می توانید سیستم خود را تحت تست های شدید تری قرار دهید. برای مثال برنامه Prime 95 را برای 4 تا 6 ساعت اجرا کنید. اگر خطایی مشاهده کردید ولتاژ Vcore را کمی افزایش دهید اما اگر همه چیز خوب پیشرفت باید به شما تبریک گفت چون توانسته اید یک اورکلاک موفق و پایدار داشته باشید.
سخن آخر: خسته نباشید، اکنون پس از یک اورکلاک پایدار، کمی خودتان را تشویق کنید، یک دست کرایسیس بزنید و یا یک بلو ری آواتار را در کامپیوتر خود نگاه کنید، چون هم تفریح هست و هم حصول اطمینان از پایداری سیستم. وقتی تفریحتان تمام شد، می توانید به کار هایتان بپردازید و از انیمیشن ها و فیلم هایی که تهیه کرده اید، رندری با سرعت بیشتر بگیرید و ...
اما باید بگویم که 30 درصد اورکلاک تئوری و 70 درصد آن عملی است. اکنون که فوت و فن آن را یاد گرفته اید، می توانید تمرین های بیشتری انجام دهید و یک اورکلاکر ماهر شوید و یا خود را برای مسابقه های اورکلاکینگ آماده کنید. ضمنا فراموش نکنید که این فقط یک راهنما است و نارنجی هیچ مسوولیتی در قبال آسیب های احتمالی که ممکن است به سخت افزار خود بزنید ندارد. بنابراین قبل از اجرا با دقت و احتیاط عمل کنید.
منبع: لایف هکر (http://www.narenji.ir/Lifehacker.com)
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/1-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
به زبان ساده: باید گفت که اورکلاک پردازنده، را وادار می کند تا در سرعتی بیش از حد استاندارد خود فعالیت نماید. تنظیمات اصلی که تعیین کننده ی سرعت پردازنده ی شما می باشند و همچنین بر سرعت رم شما نیز تاثیر می گذارند، به عنوان کلاک پایه شناخته می شوند. بنابر این در اور کلاک کمی افزایش سرعت برای بالانس شدن سرعت رم و پردازنده مورد نیاز است. همچنین شما نیاز دارید که سطح ولتاژ را کمی بالا تر ببرید تا پردازنده به قدرت کافی دست پیدا کند. زیرا بدون قدرت مناسب، به سرعت مناسب نیز دست نخواهید یافت. افزایش ولتاژ هم برابر است با افزایش دما؛ اگر مراقب نباشید در بهترین حالت پردازنده ی شما بیش از حد گرم شده و عمر مفید آن کاهش می یابد و اگر بی خیال این موضوع شوید ؛ ممکن است پردازنده را به طور کامل بسوزانید!
فکر می کنم که با خواندن پاراگراف بالا متوجه شده باشید که اورکلاک فقط یک کلیک یا فشار دادن یک دکمه نیست، بلکه به مهارت و دانش کافی نیز ؛ نیاز دارد. در ادامه سعی می کنیم که کمی از فنون اورکلاک را به شما یادآور شویم.
این راهنمای خاص با سیستمی به این مشخصات نوشته شده است: پردازنده ی i7-930 بر پایه معماری Bloomfield را روی مادربرد گیگابایت ، X58A-UD3R نصب شد. ولی توجه کنید که بخش های اصلی این راهنما فرق چندانی با پردازنده های دیگر اینتل نظیر سری i5 و i7 ندارد و مادربرد های سازگار با این پردازنده ها نیز می توانند پذیرای این راهنما باشند. پس نیازی نیست که در این باره؛ نگرانی به خود راه دهید.
در این مورد توصیه می کنیم که اگر از همین مدل ها استفاده می کنید، این مقاله را به دقت بخوانید و اگر از مدل های سازگار که در بالا یاد شد استفاده می کنید، نگاهی هم به دفترچه راهنمای پردازنده و مادربورد خود بیاندازید و ویژگی های کلیدی آنها را به یاد بسپارید. چون هیچ دو سیستم متفاوتی ((دقیقا)) شبیه به یک دیگر نیستند و اورکلاک هم چیزی نیست که به کندی صورت بگیرد. پس شما باید حواستان را خوب جمع کنید و با منابع اطلاعاتی کافی و آرامش خاطر به اورکلاک بپردازید تا بتوانید در صورت بروز کوچک ترین مشکلی؛ عکس العمل سریع و درست نشان دهید.
حالا که صحبت از منابع اطلاعاتی شد، جا دارد که تعدادی سایت مفید در زمینه اورکلاک را به شما معرفی کنیم ، overclockers.com, overclock.net و nexus.net نمونه های خوبی هستند و سایت های بسیار دیگری نیز در این مورد وجود دارند. همچنین در پایان مقاله چند منبع اطلاعاتی دیگر هم ذکر شده اند که می توانید به آنها مراجعه کنید.
در ادامه می خواهیم عملا دست به کار شویم و برای این که اذیت نشوید، ما فرض را بر این میگیریم که شما تجارب کمی از اورکلاک داشته اید و حرفه ای نیستید. با این همه شدیدا پیشنهاد می کنیم که اگر اصطلاحی را نمی شناختید، یا در بخش نظرات مطرح کنید و یا در گوگل سرچ کنید و هیچ گاه با شک و تردید وارد عمل نشوید. دقت کنید که تمام مسوولیت این کار به عهده خودتان است و این مقاله صرفا جنبه آموزشی دارد.
- چرا اورکلاک؟
اول از همه بگویم که متاسفم اگر در بالا شما را از اورکلاک ترساندم، باید بگویم که مطالب بالا کاملا واقعی بود اما می خواهم در این جا هم دلایلی برای اورکلاک بیاورم و هم شما را نسبت به اورکلاکر شدن امیدوار نمایم.
در بالا گفتیم که در صورت عدم احتیاط ممکن است به قطعات کامپیوتر شما آسیب وارد شود. حالا می گویم که این مورد برای کسانی بود که به طور ناگهانی فرکانس قطعات خود را 250 مگاهرتز بالا می برند و بی حساب و کتاب ولتاژ و سرعت فن را زیاد می کنند و به قول معروف می گویند:(( هر چه پیش آید، خوش آید ما که خندان می رویم!)) در جواب این گونه افراد باید گفت که اگر این گونه رفتار کنید، باید مطمئن باشید که پیش آمد ها خوشایند نیستند. ولی اگر شما از افراد محاسبه گری هستید که در هر شرایط، منطقی عمل میکنند، نیازی نیست به خود نگرانی راه دهید و با خیال راحت و طبق این مقاله و دانسته های کافی می توانید به اورکلاک کردن بپردازید.
حالا می رسیم به این بحث که اصلا چرا باید اورکلاک کنیم. باید گفت که اگر از کامپیوتر خود فقط برای وب گردی و تایپ و اکسل و ... استفاده می کنید، اصلا نیازی به اورکلاک ندارید و می توانید همین الان این مقاله را ببندید! اما اگر به قول معروف گیمر هستید و یا به رندرینگ و کد گذاری ویدئویی و دیگر کار هایی که سخت افزار را به چالش می کشند، مشغولید، اورکلاک مناسب می تواند بسیار به شما کمک کند. اگر هم اورکلاکر هستید که جسارت نمی کنیم!
البته بسیاری از اورکلاکر ها، از هیجان بازی با سیستم های اورکلاکر شده ی خود لذت بسیاری می برند و علاوه بر توصیه کردن اورکلاک به دیگران، سعی می کنند که سیستم خود را هر بار بیش از پیش اورکلاک نمایند! حالا اگر استدلال هایی که برای اورکلاک شد، برای شما قانع کننده است؛ بیایید با هم دست به کار شویم.
- واژه نامه و راهنما:
اول از همه بدانید که این یک واژه نامه ی کامل و جامع کامپیوتر و آی تی نیست، بلکه فقط شامل مواردی می شود که در این آموزش به آن پرداخته شده است. اصطلاحاتی که به سرعت کلاک مربوط می شود، به شرح زیر می باشد:
Base Clock: کلاک پایه شامل فرکانس پردازنده و همچنین فرکانس رم شما می شود. این مورد، یکی از تنظیمات اصلی ای است که در این مقاله روی آن تمرکز می نماییم. کلاک پایه همچنین شامل موارد ریز، اما مهمی می باشد که در زیر به توضیح آن پرداخته شده است.
CPU Multiplier: ضریب سرعت پردازنده، تاثیر مستقیمی بر روی فرکانس پردازنده ی شما دارد و مستقیما به کلاک پایه مربوط میشود. این هم مثالی از ضریب سرعت پردازنده: اگر کلاک پایه پردازنده ای 133 مگاهرتز باشد و Multiplier آن برابر با 21 برابر؛ آنگاه فرکانس کاری پردازنده برابر است با : 133X21=2.8GHz
RAM Multiplier: ضریب سرعت رم نیز بسیار شبیه مورد بالایی است. اگر برای کلاک پایه رم ؛ همان 133 مگاهرتز را در نظر بگیریم و ضریب سرعت آن را 8؛ آن گاه فرکانس رم تقریبا برابر با 1066 مگاهرتز می شود.
Uncore frequency: این پارامتر هم یکی دیگر از موارد وابسته به کلاک پایه است. این مورد شامل هرچیزی که هسته نباشد، میشود. در این مورد راز موفقیت شما در این است که نسبت فرکانس بدون هسته با رم را 2:1 نگه دارید. یعنی هر زمان که مولتی پلایر رم خود را دستکاری کردید، باید دو برابر آن را روی Uncore frequency انجام دهید تا سیستم شما پایدار باقی بماند.
این هم از پارامتر های مربوط به کلاک پایه، اما بحث به اینجا ختم نمی شود ، شما باید با پارامتر هایی که در تنظیم ولتاژ نقش اساسی دارند نیز آشنا شوید.
CPU Vcore: این مورد مستقیما با فرکانس پردازنده ی شما سر و کار دارد. معمولا باید همان مقدار که مولتی پلایر پردازنده را بالا و پایین می کنید، ولتاژ این قسمت را نیز تغییر دهید.
QPI or VTT Voltage: با تنظیم صحیح ولتاژ QPI(Quick Patch Interconnect) می توانید تاثیر به سزایی در پایداری سیستم خود داشته باشید. این مورد به شدت، با کلاک پایه مرتبط است.
DRAM or VDIMM Voltage: در این آموزش به شما توصیه نمی کنیم که ولتاژ رم را تغییر دهید، اما اگر هم این کار را انجام دادید، دقت نمایید که ولتاژ رم باید حداکثر نیم ولت بالا تر از ولتاژ QPI باشد. در غیر این صورت ممکن است موجب عدم پایداری شدید و یا آسیب رساندن به سیستم شود.
IOH Voltage: این پارامت در واقع ولتاژ اسلات های PCI کارت گرافیکی است. تنظیم این پارامتر بستگی به تعداد کارت های گرافیکی سیستم شما دارد. پیش بینی می کنیم که یا به این ولتاژ دست نخواهید زد و یا آن را یک بار برای همیشه تنظیم خواهید نمود.
- مواد لازم:
مواردی که در زیر می بینید، چیز هایی هستند که در این آموزش به آنها نیاز خواهید داشت. ممکن است در آموزش های دیگر مواد لازم فرق کند ولی در این یکی، به شرح زیر است:
یک کامپیوتر بر پایه ویندوز: این چیزی است که تقریبا در هر خانه ای یافت می شود! کاری به چگونه بودنش هم نداریم (در کنار لینوکس و..) شما ویندوز را داشته باشید و شروع کنید.
پردازنده ی اینتل Core i5 یا i7: مجددا عرض می کنم که در این راهنمای خاص از : پردازنده ی اینتل i7-930 بر پایه معماری Bloomfield استفاده شد و سایر پردازنده های i5 یا i7 اینتل هم از فرایندی مشابه استفاده می کنند. پس این راهنما برای دارندگان این گونه پردازنده ها و مادربرد های سازگار با آنها هم به کار می آید و با جمع آوری یک سری اطلاعات در باره مشخصات فنی سیستم خود و مسلط شدن بر آن ها می توانید با خیال راحت به اورکلاک بپردازید. همچنین اگر پردازنده های شما از نوع Clarkdale سری i3 یا i5 می باشد، می توانید این راهنما را مطالعه نمایید. البته شدیدا تاکید می کنم که باید به مطالعه ی اضافه بر این مقاله در مورد اورکلاک پردازنده خود بپردازید. همچنین اگر از پردازنده های قدیمی سری core2 استفاده می کنید، بهتر است به دنبال راهنمای مناسب با پردازنده خودتان بروید و این راهنما ممکن است برای آنها مساله ایجاد کند.
برنامه Prime 95: این برنامه برای محاسبه اعداد اول طراحی شده است و اکنون به عنوان یکی از برنامه های تست حساسیت پردازنده به کار گرفته می شود. این برنامه پردازنده ی اورکلاک شده را در حالت لود کامل قرار می دهد و به شما کمک می کند تا تصمیم بگیرید که آیا پردازنده به اندازه کافی خنک و پایدار هست و آیا می تواند به طور منظم به کار خود ادامه دهد یا خیر. این برنامه را می توانید از اینجا (ftp://mersenne.org/gimps/test_v26_32.zip%20target=_blank) دانلود نمایید.
برنامه RealTemp: این برنامه به شما کمک می کند که در هنگام اجرای Prime 95 بتوانید دمای پردازنده ی خود را کنترل نمایید. پس اگر پردازنده زیاد از حد داغ شود، شما مطلع خواهید شد و از زیان های احتمالی جلوگیری می شود. اين برنامه کم حجم بوده و مي توانید آن را به راحتی دانلود (http://www.brothersoft.com/d.php?soft_id=154507&url=http%3A%2F%2Fusfiles.brothersoft.com%2Futiliti es%2Fsystem_utilities%2FRealTempBeta.zip%20target= _blank) کنيد.
Memtest86+: یک دیسک بوت کوچک است که به وسیله آن می توان از پایداری رم، در هنگام بالا بردن کلاک پایه اطمینان حاصل کرد. این برنامه را روی یک CD رایت کنید، چون هنگام اورکلاک به آن نیاز خواهید داشت. اين هم لينک دانلود (http://universal-downloader.en.softonic.com/59000/59998/ud_200/SoftonicDownloader59998.exe?AWSAccessKeyId=0HXVA1Y MG3HX1XDSGT02&Expires=1280050262&Signature=xZrpELjp6q3RlMu%2FYJfiwwTJ1dI%3D&file=/SoftonicDownloader59998.exe%20target=_blank) !
یک سیستم خنک کننده ی خوب: اگر برای اورکلاکر شدن نقشه ای در سر دارید و دوست دارید که پردازنده را تا حد زیادی اور کلاک کنید، به چیزی فراتر از فن و هیت سینک استاندارد اینتل، نیاز دارید و باید به یک سیستم خنک کننده ی درست و حسابی بیاندیشید. عکس پایین سیستمی است که برای این تست استفاده شده و از عملکرد گرما زدای خوبی برخوردار است. اما اگر پول زیادی برای این کار دارید می توانید از فن های قوی تر و خنک تر استفاده نمایید و درجه حرارت را پایین تر آورده و اورکلاک بیشتری انجام دهید. برخی پا را از این هم فراتر می گذارند و از نیتروژن مایع استفاده می کنند. در آن صورت هم مواظب خودتان باشید که یخ نزنید!
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/2-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
- دست به کار شوید:
اول از همه می خواهیم موارد مهم در انجام یک اورکلاک پایدار بر روی سیستم را به شما یادآور شویم. باید بگویم که مدت زمان کلی فرایند اورکلاک بیش از چیزی است که بسیاری از آموزش ها به آن اشاره می کنند اما خبر خوب این است که ثابت شده اگر شما مرحله به مرحله و با دقت کار را انجام دهید و پارامتر ها را یکی یکی تغییر دهید، پایدار نگه داشتن سیستم بسیار آسان تر از چیزی است که فکر می کنید. دقت داشته باشید که بعضی روش غلطی را برای اورکلاک در پیش می گیرند. آن ها اول از همه به سراغ کلاک پایه می روند و بعد از تغییر دادن آن، حدس می زنند که چه ولتاژی مورد نیاز است. این روش ممکن است برای حرفه ای ها و کسانی که در این کار با تجربه هستند تا حدی جواب دهد اما برای کسانی که تازه کار هستند، اصلا مفید نیست. در کل باید بگویم: اورکلاک فرایند نسبتا طولانی ای است؛ چون باید کامپیوتر خود را چندین بار ری استارت کنید و به همین دلیل به صبر زیادی نیاز دارد. این راهنما را تا آخر بخوانید، اما اورکلاک را زمانی انجام دهید که وقت زیادی دارید.
تنظیم کردن بایوس واقعا کار آسانی است. کافی است با کلید های جهت دار صفحه کلید، قسمت مورد نظر خود را انتخاب کنید و سپس اینتر را فشار دهید تا تنظیمات پیشفرض را مشاهده کنید. شما میتوانید دائما یک تنظیم را انتخاب کرده و عدد مورد نظر خود را در آن وارد نمایید و بایوس هم معمولا در یک پنجره کوچک واقع در سمت چپ مانیتور، اعداد مقدار پیشفرض را به شما نشان خواهد داد. بعضی تنظیمات به طور پیشفرض قابل تغییر نیستند و در این مواقع کافی است نگاهی به گزینه ی بالا ی آنها بیاندازید و قابلیت افزایش مقدار آنها را فعال نمایید. همچنین این نکته را به یاد داشته باشید که شماری از تنظیم ها در منو های فرعی هستند که معمولا برای آشکار شدنشان باید به جای وارد کردن مقدار بر روی گزینه مورد نظر، کلید اینتر را فشار دهید.
یادتان باشد، ما در اورکلاک بیشتر وقت خود را بر روی قسمتی از بایوس صرف خواهیم کرد، که در مادربرد سیستم من به نام MB Intelligent Tweaker شناخته می شود و ممکن است در بایوس های متفاوت، نام های متفاوتی داشته باشد. ضمنا بدانید که عکس زیر ممکن است دقیقا شکل آرایش بایوس شما نباشد. نگران شدید؟ نترسید! معمولا تمام بایوس ها در قسمتی، یک سری اطلاعات اولیه را در مورد آپشن مورد نظر به کاربر می دهند تا بداند چی به چی است. ضمنا جا دارد به خاطر کیفیت عکس ها از شما عذر خواهی کنیم. امکان گرفتن اسکرین شات از بایوس وجود نداشت و مجبور بودیم ، اینگونه عمل کنیم.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/3-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
- هدف خود را تعیین کنید، بایوس خود را تنظیم کنید. از آنجایی که ما نمی توانیم یک باره تنظیمات را به حد مورد نظر خودمان ارتقاء دهیم، این که مرحله به مرحله؛ یک هدف دست یافتنی را برای خود تعیین کنید، بسیار اهمیت دارد. فکر کنید که اورکلاک را برای چه منظوری انجام می دهید و نهایتا می خواهید، چقدر سرعت سیستم خود را تغییر دهید. آیا می خواهید اورکلاک را تا حد متعادلی انجام دهید؟ در آن صورت بگویید: می خواهم پردازنده را از 2.8 گیگا هرتز به بالا تر از 3.5 گیگا هرتز برسانم. اگر هم خیلی احساس حرفه ای بودن می کنید، بگویید : می خواهم آن را به بالاتر از 4 گیگا هرتز برسانم. به یاد داشته باشید که اعداد ذکر شده نسبی هستند و اگر از پردازنده های i5 یا i3 استفاده می کنید باید هدف خود را کم تر از این اعداد و ارقام تعیین نمایید. خب ، حالا با همان هدفی که در ذهن دارید، سعی کنید که با بالا آوردن مرحله به مرحله ی کلاک، به هدف خود برسید. اول فکر کنید که برای مولتی پلایر های 19 و یا 21 برابر، به چه مقدار کلاک پایه نیاز دارید. در این پردازنده، سعی داشته باشید که مولتی پلایر را یکی از این دو عدد انتخاب کنید چون مولتی پلایر 20 برابر، سیستم را به سمت نا پایداری پیش می برد.
بسیار خوب، برای مثال من هدفم را رسیدن به فرکانس 4 گیگا هرتز تعیین کرده ام که فرکانس نسبتا بالایی است ولی رسیدن به آن ممکن است. کلاک پایه ای که برای هدف حدس زده شد، حدود 210 مگاهرتز بود. در این مورد من می توانیم از کلاک 190 مگاهرتز و مولتی پلایر 21 برابر و یا 210 مگا هرتز با مولتی پلایر 19 برابر استفاده کنیم و نتیجه ی هر دو نیز رسیدن به فرکانس 3.99 گیگاهرتز است. اما راه دیگر این است که از کلاک پایه 200 مگاهرتز با مولتی پلایر 20 برابر استفاده کنیم که در آن صورت به 4 گیگاهرتز میرسیم اما عملا بی فایده است چون سیستم فقط زمان کمی دوام می آورد و بعد ناپایدار می گردد.
اگر گیج شده اید و از درست بودن تنظیمات بایوس خود مطمئن نیستید، آن را به حالت پیشفرض در بیاورید و دوباره تنظیمات مد نظر خود را اعمال کنید. در اینجا دو نکته را بدانید: اول این که مادربرد های Dual BIOS ، شما را بسیار در کار با بایوس یاری خواهند کرد و اگر دسته گل به آب دادید، می توانید از بایوس پشتیبان استفاده کنید و خیالتان راحت باشد. نکته دوم این است که قبل از شروع کار با بایوس، حتما دفترچه مادربورد خود را در دسترس قرار دهید و یک بار آن را مطالعه کنید تا بتوانید با بایوس خود به راحتی کار کنید.
اگر چیز مفیدی را در بایوس خود می بینید که می تواند از اطلاعات بایوس شما محافظت کند، حتما آن را روشن کنید، (برای مثال: بک آپ گرفتن از تنظیمات بایوس، روی هارد)
در عین حال چیز هایی نیز وجود دارند که باید خاموش و غیر فعال شوند. اولین چیزی که باید آن را غیر فعال کنید خاصیتی به نام Turbo Mode می باشد. اگر این گزینه فعال باشد، باعث می شود که کلاک پردازنده، به چیزی فراتر از آن چه تعیین کرده اید برسد و این در حالی است که ما می خواهیم فرکانس دقیق پردازنده را بدانیم. پس این گزینه نه تنها به درد ما نمی خورد، بلکه ممکن است مشکل ساز هم بشود. همچنین شما باید امکاناتی که باعث مصرف کم تر انرژی می شوند را نیز خاموش نمایید. این امکانات ممکن است به این نام ها و استاندارد ها دیده شوند: EIST- C1E و ...
خاموش کردن که هیچ؛ اما روشن کردن موارد بالا کمی بحث برانگیز است. بعضی افراد می گویند که می توانیم پس از رسیدن به کلاک مورد نظر، موارد بالا را فعال کنیم ولی عده ی زیادی عقیده دارند که نبایند آن ها را فعال کرد. اما باز هم به شما توصیه می کنیم که بر اساس مطالعات خود تصمیم گیری کنید و تعیین کنید که کدام به دردتان می خورد.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/4-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
بلاخره به رم رسیدیم: ما قصد نداریم در این آموزش به اورکلاک رم بپردازیم اما کمی دستکاری روی رم لازم است. باید بدانید که رم معمولا مطابق با سرعت دقیق کارخانه ای خود کار نمی کند. قبل از شروع نیاز داریم که تایمینگ یا نرخ تاخیر رم را مطابق با تنظیمات کارخانه ای آن تنظیم کنیم. برای فهمیدن سرعت ایده آل رم خود، مدل آن را در سایت Newegg وارد نمایید و روی تب مشخصات (specifications) کلیک نمایید. در زیر Timing می توانید زمان تاخیر رم خود را بیابید برای مثال 9-9-9-24-2N، این عدد، به ترتیب از چپ به راست نشان دهنده ی : CAS،tRCD،tRP،tRAS و نرخ فرمان گیری (Command Rate) است. پس از فهمیدن این اعداد به بایوس سیستم خود مراجعه کنید و در جای مربوط به خود (مانند تصویر زیر) وارد کنید. به یاد داشته باشید که ممکن است نیاز باشد که برای هر اسلات رم خود این اعداد را به طور جداگانه وارد نمایید. همچنین اطمینان حاصل کنید که ولتاژ رم هم مطابق با تنظیمات کار خانه ای باشد. نگاهی به تصویر زیر هم بیاندازید. اگر همه چیز خوب و درست است، می توانید به سراغ تنظیمات کلاک پایه خود بروید.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/5-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
کلاک پایه، تعيين و پايدارش کنید
اولین قدم اطمینان حاصل کردن از این مساله است که میزان بیس کلاک بتواند شما را به فرکانس مورد نظرتان برساند. بهترین راهی که برای این کار یافتم، این است که تنظیمات چیز های دیگر را پایین ببرید و به این ترتیب می توانید تمرکز خود را بر روی کلاک پایه بیشتر نمایید. ممکن است بپرسید : یعنی چه؟ نگران نباشید، توضیح می دهیم.
اول باید مقدار مولتی پلایر پردازنده را کم کنید. در این مورد من آن را روی 12 برابر قرار دادم که مقدار پایینی است. حالا به سراغ مولتی پلایر رم بروید و آن را روی 6 تنظیم کنید. اگر یادتان باشد، در بالا گفتیم که مولتی پلایر Uncore Clock باید دو برابر مولتی پلایر رم باشد. پس باید آن را روی 12 برابر تنظیم کنید. در این حالت سیستم شما پایدار باقی می ماند. در واقع به این دلیل مولتی پلایر ها را کم کردیم که فشار اورکلاک در صورت تغییر کلاک پایه کم شود و ما بتوانیم سر فرصت در باره مولتی پلایر درست، تصمیم گیری نماییم.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/6-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
حالا باید به بخش تنظیمات ولتاژ برویم: اگر یک کارت گرافیکی دارید، می توانید ولتاژ IOH را روی 1.3 تنظیم کنید و اگر 2 کارت گرافیکی دارید ولتاژ IOH را روی 1.35 تنظیم کنید. (بعضی مادربرد ها از این تنظیمات پشتیبانی نمی کنند، در این حالت می توانید این مرحله را رد کنید) ولتاژ QPI،Vtt و Vcore را هم در همان مقدار نرمال آن ها تعیین نمایید. یعنی اعدادی که به طور پیش فرض در کنار آن ها نوشته شده اند و اطمینان حاصل کنید که تنظیم ولتاژ ها در حالت اتوماتیک یا Auto نباشد. نیازی نیست به تنظیمات دیگر دست ببرید، اکنون تنظیمات بایوس خود را ذخیره کنید و بگذارید سیستم ری استارت شود و ویندوز بوت گردد.
در این مرحله بسیاری می گویند که باید برای مطمئن شدن از تنظیمات درست، نرم افزار CPU-Z را اجرا کنید تا خیالتان راحت شود.
مرحله بعدی، باز کردن برنامه ی Prime 95 ( یا دیگر برنامه های تست حساسیت پردازنده) می باشد. در این برنامه گزینه ی Just Stress Testing را انتخاب کنید. اگر به طور اتوماتیک باز نشد، به منو ی Option>Torture test رفته و طبق تصویر زیر Blend را انتخاب کنید. Ok را فشار داده و بگذارید که این تست برای حدود 5 دقیقه اجرا شود. دما در این مرحله ممکن است خیلی بالا نرود اما به هیچ وجه نباید از درجه حرارت غافل شوید. به هر حال من دوست دارم دما را کم تر از 85 یا اگر بتوانم کم تر از 80 درجه نگه دارم.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/7-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
اگر بعد از پنج دقیقه برنامه همچنان به فعالیت خود ادامه می داد و خطایی مشاهده نمی شد، آن گاه می توانید ویندوز را ری استارت کنید و مجددا به بایوس رفته و کلاک را حدود 10 مگاهرتز بالاتر ببرید، اما اگر برنامه فرایند را متوقف کرد و کامپیوتر شما هنگ کرد و یا بلو اسکرین نمایش داده شد، باید کامپیوتر را ری استارت کرده، به صفحه بایوس رفته و در آن جا ولتاژ QPI,Vtt را کمی بالا ببرید و برنامه را مجدد اجرا کنید. دقت کنید که بالا بردن ولتاژ باید در حد هفت دهم الی یک ولت باشد. اگر بیشتر از این مقدار تغییر دادید و پردازنده سوخت، دیگر کاری نمی توان کرد!
باید عملیات بالا را تا وقتی که به هدف خود برسید ادامه دهید و دقت داشته باشید که اگر با بالا بردن ولتاژ Vtt هم کارتان راه نیافتاد، نباید به اورکلاک سیستم خود، دل ببندید. اما اگر موفق شدید و برنامه پس از پنج دقیقه تست را متوقف نکرد، می توانید Prime 95 را در حدود 45 دقیقه الی یک ساعت به کار بگیرید تا مطمئن شوید که سیستم شما پایدار است، اگر هم نیاز بود می توانید ولتاژ را فقط کمی زیاد کنید، تا سیستم به پایداری بیشتری برسد. بعد از آن می توانید برای قدم بعدی آماده شوید.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/8-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
پایدار کردن حافظه: حالا کلاک پایه شما همانی است که می خواستید. اکنون می خواهیم رم را در نزدیکی همان سرعت استانداردش نگه داریم. سرعت استاندارد و کار خانه ای رم شما معمولا بعد از نوع DDR آن، در سایت Newegg نوشته شده است. راه دیگر این است که به جعبه ی رم خود نگاهی بیاندازید. برای مثال سرعت رم من 1600 مگاهرتز است (که در سایت به شکل DDR3 1600، نوشته شده) . در این مرحله کلاک پایه رم من 200 مگاهرتز است و باید مولتی پلایر آن را روی 8 برابر تنظیم کنم تا به فرکانس استاندارد آن برسم (200x8=1600) . ممکن است شما نتوانید، بیس کلاک رم را دقیقا به همانی که انتخاب کرده اید برسانید، اما به طور تقریبی، قادر به این کار خواهید بود. ( به یاد آورید، که این جا نمی خواهیم در مورد اورکلاک رم صحبت کنیم، هدف ما فقط نزدیک کردن آن به کلاک کارخانه ای است.) یادتان نرود که مولتی پلایر Uncore Frequency را به گونه ای تنظیم کنید که سرعت آن دو برابر رم باشد (شرط پایداری سیستم)
زمانی که همه چیز تنظیم شد، سیستم خود را با برنامه ی Memtest86+ بوت کنید ( اطمینان حاصل کنید که بایوس روی بوت از سی دی تنظیم شده است.) زمانی که برنامه بالا آمد، گزینه 1 را انتخاب کنید و برنامه به طور خودکار شروع به تست خواهد کرد. با توجه به این که ما رم را اورکلاک نکرده ایم، این برنامه باید یک دور کامل از تست را بدون هیچ مشکلی انجام دهد. اما اگر برنامه پیغام خطا داد، می توانید ولتاژ رم را کمی افزایش دهید.(همانطور که قبلا گفتیم، ولتاژ رم حداکثر باید نیم ولت بالا تر از QPI,Vtt باشد و ما نیز توصیه می کنیم ولتاژ را در حد دو دهم ولت افزایش دهید.) اگر باز هم فایده ای نداشت، شما از معدود افراد بد شانسی هستید که نمی توانند رم خود را در فرکانس استانداردش اجرا نمایند. اما تسلیم نشوید، در این حالت باید سیستم را ری استارت نمایید و به بایوس رفته و تنظیمات رم و Uncore Frequency را فقط کمی کاهش دهید و دوباره برنامه را اجرا کنید و اگر باز هم مشکلی وجود داشت، باید بدانید که رم شما به احتمال زیاد معیوب است زیرا نمی تواند در فرکانس کار خانه ای خودش کار کند. بنابر این باید تنظیمات رم و فرکانس غیر از هسته را ، به حالت اول (پیشفرض) برگردانید.
و اما : افرادی که موفق به گذشتن از این تست شده اید، به بایوس رفته و خود را برای مرحله ی نهایی آماده نمایید:
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/9-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
تعیین مولتی پلاير پردازنده: حالا وقت آن رسیده که پردازنده را وادار به کارکردن در فرکانس مطبوع خود نمایید. در این مرحله همه ی اجزای کامپیوتر باید پایدار باشند، پس تنها کار شما، تعیین مولتی پلایر پردازنده و ولتاژ Vcore خواهد بود. فعلا باید تنظیمات Vcore را ترک کنید ( ولتاژ باید در حالت نرمال باشد و فعلا دستکاری نشود). حالا باید مولتی پلایر سیستم را فقط کمی افزایش دهید. دوباره ویندوز را بالا آورده و Prime95 را به شرحی که در بالا داده شد، اجرا کنید. در این مرحله سیستم ممکن است بیش از حد داغ شود؛ پس توصیه می کنیم که به هیچ عنوان از درجه حرارت پردازنده (با برنامه Real Temp) قافل نشوید.
اگر بعد از چند دقیقه همه چیز مرتب بود، به تنظیمات بایوس برگردید و مولتی پلایر را دوباره افزیش دهید . ولی اگر تست با مشکل رو به رو شد، باید به بایوس رفته و ولتاژ Vcore را در حد نيم تا یک ولت افزایش دهید و اگر بعد از چند دقیقه درجه حرارت سیستم شما به بالای 80 درجه رسید و پایین نیامد، شما به سیستم خنک کننده ی بهتری نیاز دارید و بهتر است کلاک سیستم را بیش از این بالا نبرید.
http://www.narenji.ir/images/stories/authors2/keyvan/1/ocguide/10-Narenjis-OC-Guide.jpg (http://www.narenji.ir/)
زمانی که شما به کلاک مورد نظر خود نزدیک شدید، بهتر است مقدار کلاک پایه خود را در حد جزئی پایین تر ببرید. برای مثال بیس کلاک ایده آل من 200 مگاهرتز است اما معمولا بیس کلاک را 190 مگاهرتز انتخاب می کنم با مولتی پلایر 21 تا فرکانس به حدود 4 گیگاهرتز برسد. اگر شما هم روی این روش پاسخ مثبت گرفتید، که احتمالا میگیرید؛ می توانید سیستم خود را تحت تست های شدید تری قرار دهید. برای مثال برنامه Prime 95 را برای 4 تا 6 ساعت اجرا کنید. اگر خطایی مشاهده کردید ولتاژ Vcore را کمی افزایش دهید اما اگر همه چیز خوب پیشرفت باید به شما تبریک گفت چون توانسته اید یک اورکلاک موفق و پایدار داشته باشید.
سخن آخر: خسته نباشید، اکنون پس از یک اورکلاک پایدار، کمی خودتان را تشویق کنید، یک دست کرایسیس بزنید و یا یک بلو ری آواتار را در کامپیوتر خود نگاه کنید، چون هم تفریح هست و هم حصول اطمینان از پایداری سیستم. وقتی تفریحتان تمام شد، می توانید به کار هایتان بپردازید و از انیمیشن ها و فیلم هایی که تهیه کرده اید، رندری با سرعت بیشتر بگیرید و ...
اما باید بگویم که 30 درصد اورکلاک تئوری و 70 درصد آن عملی است. اکنون که فوت و فن آن را یاد گرفته اید، می توانید تمرین های بیشتری انجام دهید و یک اورکلاکر ماهر شوید و یا خود را برای مسابقه های اورکلاکینگ آماده کنید. ضمنا فراموش نکنید که این فقط یک راهنما است و نارنجی هیچ مسوولیتی در قبال آسیب های احتمالی که ممکن است به سخت افزار خود بزنید ندارد. بنابراین قبل از اجرا با دقت و احتیاط عمل کنید.
منبع: لایف هکر (http://www.narenji.ir/Lifehacker.com)