آشنايي با تاي چي

[نازخاتون]

تای چی (مراقبه پویا) چیست؟
تای چی یا یوگای چینی به معنی نهایت برتر است و نحوه جاری كردن چی یا نیروی حیاتی در روان و جسم را به هنرجو آموزش می‎دهد . تای چی حاصل تركیب سه فلسفه بودیسم ، تائوئیسم ، و كنفسیوس می‎باشد . تای چی هنر مراقبه فعال است و در عصر حاضر یكی از مؤثرترین راههای رهایی از تنش و بازسازی روان و جسم انسان امروز به شمار می آید . چون در عصر حاضر انسانها عادت به فعالیت و حركت كرده اند ، برای آنها بسیار مشكل است كه در گوشه ای ، ساكت و ساكن بنشیند و به خود بنگرند . ولی تای چی به عنوان هنر مراقبه فعال به هنرجو یاد می‎دهد كه چگونه در حین فعالیت بتواند به نیروی درونی و جوهر ابدی خود آگاه شده و بتواند در ژرفای وجود خود، تحقیق كند و گوهر وجودی خویش را كه همانا آگاهی و روشنایی است صید كند .
تای چی از یك سری حركات موزون و مواج ، حركات تنفسی ،‌ تمركزی ، تجسمی و مراقبه های خاص تشكیل شده ، كه به وسیله آنها هنرجو با شعور و هشیاری درونی خود ارتباط برقرار كرده و می‎تواند كیفیتی برتر و متعالی تر را در زندگی عادی و روزمره خود نمایان كند .
چاكراها یا مراكز انرژی كه در تای چی مورد بررسی قرار می گیرد تمام چاكراهای اصلی به خصوص چاكرای تاج و چشم سوم ، چاكراهای فرعی دست و پا و سرچشمه انرژی ، تانتین می باشد . تای چی بخشی از طب سنتی چینی است . در اصل نقاط درمانی طب سوزنی به گونه ای در حركات تای چی گنجانده شده اند كه یك فرد به طور مستقل بتواند آنها را تحریك كرده و فعالانه باعث شفای روان و بدن خود شود .
تای چی هنر شفای كل نگری مانند یوگا ، هومیوپاتی ، انرژی درمانی و …… می‎باشد. در ضمن تای چی برای عصر حاضر كه بسیار سریع و پرجنب وجوش است بسیار مناسب است و فرد حتی در زندگی عادی روزمره مثلاً : جارو زدن ، رانندگی و … می‎تواند از آن استفاده كند .
● فلسفه تای چی بر چه اساسی استوار است؟
تای چی كلاً بر چند اصل مانند : قانون یین و یانگ ، قانون انرژی هوشمند حیات «چی » ، قانون تعادل ، قانون اتحاد ، قانون طبیعت ، «غلبه نرمی بر سختی » ، قانون عدد ۳ «تثلیث » ، قانون ارتعاشات ، قانون خود هشیاری ، خویش انضباطی ، خود شناسی ، قانون تسلیم ، قانون عدد ۷ یا اكتاو ، قانون برتری ذهن و رابطه متقابل آن با بدن ، تئوری وای دن و قانون روح و ….. استوار است .
▪ اكنون به بررسی چند اصل بنیادین تای چی می‎پردازیم :
۱) چی ، جوهر واحد هستی «Spirit , Vital force»
چی به معنای هوا ، نیرو ، حركت و انرژی حیاتی است كه در اصل منظور همان انرژی ذاتی یا انرژی اولیه و مطلق و یا جوهره ی حیات می‎باشد . این انرژی حیاتی از مبدأیی واحد به بیرون انتشار می یابد و باعث زندگی و جان بخشیدن به هر چیزی می‎شود . هستی هر چیز وهر كس وابسته به این انرژی حیاتی و واحد است كه در زبانهای مختلف با نامهای مختلفی مانند ، كی یا ریكی در ژاپن ، نا یا جان یا نیرو در پارسی ، روح الهی یا عشق الهی یا حی یا نور و …. در عرفان اسلامی ، روح القدس یا كلمه در مسیحیت ، تائو در تائوئیسم ، پرانا در علوم ودائی ، داما در بودیسم ، چی در چین ، انرژی هوشمند در علم ، ATP در فیزیولوژی ، ناشناختنی در عرفان سرخپوستی و قانون جاذبه در فیزیك می‎نامند .
این جریان هوشمند از چاكرای تاجی وارد بدن می‎شود و از میان ۷ چاكرای اصلی عبور می‎كند و باعث حیات انسان و هر موجود زنده دیگری می‎شود . پس هر چه این جریان متعادلتر و قویتر باشد موجود سرحال تر و قویتربودن می‎شود . در تای چی هنرجو نحوه تعادل ، بیشتر كردن و هدایت این جریان را یاد می‎گیرد .
ـ اعتقاد چینیان چنین است كه جریان چی از سه طریق دریافت می‎شود :
۱) آسمان «هوا و …»
۲) زمین «غذا »
۳) انرژی جنسی و به طور مستمر در مسیرهای انرژی بدن انسان جاری است و هر گاه در این جریان اختلالی به وجود آید یا مسیر آن مسدود شده و كلاً نا متعادل شود بیماری به وجود می‎آید . تای چی و چی كونگ تكنولوژی شفاگری این فلسفه می باشند كه به هنرجو آموزش می دهند كه چگونه چی را لمس كرده ، آنرا متعادل كند.
● كاربرد اصل چی به چه معناست؟
فردی كه چی را در وجود همه شناخته باشد دیگر در مورد كسی خشونت ، نفرت نمی ورزد و جز عشق نمی تواند بكند چون هر چه می‎كند با آن جریان هوشمند حیات برخورد می‎كند و دیگر صورت آدمیان را نمی بیند بلكه جوهرهٔ واحد آنها را می بیند وبه آن احترام می گذارد و در جهت خدمت بر می‎آید . فردی كه خود را با جریان هستی هماهنگ نكرده، مقاومت می‎كند و شكست می خورد ، مثلاً« با آلوده كردن زمین و آسمان » و بعد داد سر می‎دهد كه این چه زندگی است و با این كار هر لحظه خود را به نابودی نزدیكتر می‎كند ولی كسی كه به جریان هستی اعتماد می‎كند هرلحظه از زندگی اش سرشار از سرور و موفقیت است .
● تبدیل كردن انرژی منفی و فشار به انرژی مثبت ( قانون نوعی دیگر ) یعنی چه ؟
در تای چی كه فن آوری حكمت چین باستان است ، قاعده ای وجود دارد كه می‎گوید : هر چه فشار بیشتری وجود داشته باشد شما بیشتر می توانید در جهت منافع خود از آن استفاده كنید . اما چگونه ؟ طبق قاعده غلبه نرمی بر سختی . مثلاً : آب را بنگرید چگونه سنگها را می شكافد و به جلو می رود و راه خود را ادامه می‎دهد . در هنرهای رزمی شرق مانند جودو ، آیكیدو ، هاپكیدو و …. هم از این قاعده به شكل دیگری استفاده می كنند . این اصل برای استفاده در زندگی روزمره است . طبق این اصل انرژی منفی یا فشار همان انرژی مثبت است «طبق فلسفه ین و یانگ » كه می‎توان با یك برخورد درست و متعادل آنرا تغییر داد و اینجاست كه شكست پلی می‎شود برای پیروزی . بر اساس قانون نوعی دیگر یعنی نوعی دیگر برخورد كردن و نوعی دیگر دیدن و .. می‎توان وقایع را تغییر داد «مسأله مهم نیست ،طرز برخورد ما با مسئله مهم است »
روزگاری آب و باران به سیل بدل می شد و خانه ها و مزارع را ویران می كرد ولی امروز سد بر آن زده اند و آنرا برای آباد كردن مزارع و … استفاده می كنند . یك موج برای یك قایق كوچك می‎تواند ویران كننده باشد ولی برای یك كشتی می‎تواند عاملی برای حركت باشد . یك مسأله و نیازمندی برای یك جوان می‎تواند عامل توقف باشد وبرای دیگری می‎تواند باعث پیدا كردن راه های خلاقانه جدید ویا یک اختراع نو باشد . یك غم می‎تواند برای یكی دیوان شعر شود و برای دیگری مایع افسردگی .
● كاربردهای شفاگری در تای چی چیست؟
پاكسازی و نیرودهی به جسم و روان ، متعادل كردن انرژی ها ، تغییر كیفیت زندگی و نگرش ، سالم سازی جسم و روان ، بهره وری بالاتر و بیشتر از قابلیت های ذهن و بدن و ….
▪ تمرین ۱ :
در یك حالت راحت بنشینید مثلاً : روی صندلی راحتی ، ترجیحاً پشت بدون هیچ فشارو صاف باشد. كف دستها رو به آسمان و كف پاها روی زمین . چند لحظه با چشمان بسته به تنفس عادی خود توجه كنید بدون اینكه تغییری درآن بدهید . سپس سه نفس عمیق ، كند و طولانی بكشید . یكبار از نوك سر تا پاهایتان را نگاه كنید و كل اعضا را شل كنید . چند لحظه در این حالت بمانید و بعد ذكری را مثلاً هو ، ام ، الله و … را ترجیحاً بلند و یا ذهنی بیان كنید .سپس سه بار ذهنی نیت كنید كه می خواهم با جریان هوشمند حیات ارتباطی آگاهانه برقرار كنم و آن را در درون خودم تشخیص دهم .
در همین حال تجسم كنید كه یك نور سفید شفاف از نقطه ای در بالای سرتان «چاكرای تاج» وارد بدنتان می‎شود از پشت سر و ستون فقراتتان عبور كرده بدن را پر می‎كند و بعد از مدتی به صورتی خاكستری از كف پایتان خارج می‎شود ، بعد از مدتی حس كنید كه هم نوری كه وارد می‎شود و هم كل بدنتان و هم نوری كه خارج می‎شود سفید شفاف شد . به حالات بدن و احساسات خود توجه كنید اگر احساس گرما یا سرما یا یا مور مور و … كردید بدانید اولین ارتباط آگاهانه خود را با این جریان هوشمند برقرار كرده اید . درطی روز توجه تان را به همین جریان بدهید كه از فرق سرتان وارد و از كف پایتان خارج می‎شود . از او بخواهید كه شما را راهنمایی كند و به شما سرزندگی و شادی اعطا كند .
▪ تمرین ۲ :
در یك حالت راحت بنشینید. تصور كنید یك مایع شفاف آبی از فرق سرتان وارد بدنتان می‎شود و بدنتان باد می‎كند. دستهایتان را به حالت خوش آمد گویی باز كنید . شما در حال تجربه حالت ین هستید . حال احساس و تجسم كنید كه آن مایع شفاف ، تیره شده و از كف دستهایتان خارج می‎شود و هر عدم تعادلی را كه دارید به خارج می‎برد و بعد دستها را در هم گره كرده و فشار دهید و بعد خود را گود كنید. شما در حال تجربه حالت یانگ هستید حالا دراز بكشید ( ترجیحاً به پشت ) تمام بدن را برای چند دقیقه منقبض كنید . پاها ، دستها و سر را بالا بیاورید و ناگهان همه را شل كنید. به نقطه ای ما بین دو ابروتان توجه كنید زندگی خود را از اول ببینید که چه فراز و نشیب های داشته اید .حالا كل زندگیتان را در یك گوی سفید تجسم كنید .
درطی روز به چرخه ین و یانگ در همه چیز توجه كنید و راجع به آن فكر كنید و نیت كنید و بخواهید دریچه‎ای تازه از آن برایتان باز شود .
▪ تمرین ۳ :
در یك وضعیت راحت دراز بكشید . سه نفس عمیق بكشید و بدن خود را شل كنید . به نقطه مابین ابروان خود توجه كنید . حادثه ای كه اخیراً برای شما پیش آمده و باعث نگرانی و ناراحتی شما شده را به یاد آورید و حال از خود بپرسید آیا در برخورد با آن می توانستم نوعی دیگر رفتار كنم ؟ حداقل ۵ مورد را روی كاغذ بنویسید . آیا نگرش من به مسأله غلط است و آیا می توانم نگرش دیگری به آن داشته باشم ؟ اگر نوعی دیگر برخورد می كردید آیا به خود فشار می آوردید و ناراحت می شدید یا نه . در طی روز هر اتفاقی كه برایتان می افتد لحظه ای مكث كنید و با خود فكر كنید آیا نوعی دیگر می‎توانم برخورد كنم ، آیا نگرش من درست است و آیا می توانم نگرش خود را تغییر دهم ؟ اگر نگرش شما درست بود آیا ناراحت می شدید ؟ آیا شكست می خوردید یا نه ؟
برای تغییر در نگرش ، شناخت و درك والاتری نیاز است كه با توجه مستقیم در زندگی بدست می‎آید پس به جریان و وقایع روزمره دقت كنیدو اگر برای زندگی و خودتان ارزش قائل هستید راجع به آنها ، نگرش خود ، طرز برخورد خود و قانون نوعی دیگر اندیشه كنید .
برگرفته از كتاب بیداری اژدهای سفید نوشته ارنگ محسنی دانشجوی روانشناسی و شالبندمشكی تای چی ووشو شائولین منابع فارسی : ۱- تای چی چوان ، استوارت مك فارلین ، منوچهر البرزی ، مرضیه ذاكر ، انتشارات كلام شیدا ۲- واژه نامه اكنكار ، پال توئیچل ، یحیی فقیه ، انتشارات سی گل . ۳- ناگفته ها و نگفتنیهای انرژی درمانی ، رضا علیزاده ، انتشارات سحر . ۴- سری كتابهای دانشگاهی پیام نور ۵- تكنیكهای بین المللی تای چی چوان ، شكوفه دیوانی ، انتشارات سهاره . ۶- پرورش انرژی حیاتی از طریق چی كونگ ، دكتر یانگ ، برگردان دكتر علیرضا بشارتی ، انتشارات فراروان . منابع خارجی : ۱- Shaolin China . unique Publications , Inc .۱۹۸۰ ۲- Chinese Qigong Massage, YMAA Publication center ۳- The Root of chinese Qigong , Longevity & Enlightment YMAA Publication center .
در گاه طب مکمل جایگزین ایران