نازخاتون
14th July 2010, 03:46 PM
بهترین شکل چیدمان میز و صندلی در کلاس
در بسیاری از کلاسهای درس در دنیا، دانشآموزان در ردیفهای مرتب پشتسر یکدیگر مینشینند. گاهی اوقات روی یکی از دستههای صندلی دانشآموز، تختهای چوبی بهعنوان سطحی برای نوشتن و گاهی میزی جلوی دانشآموز وجود دارد گاهی نیز صندلیهایی را میبینیم که با پیچ به کف کلاس محکم شدهاند.
غالبا"جلوی چنین کلاسهایی، سکوهایی (که همهی دانشآموزان بتوانند معلم را ببینند) وجود دارد که معلم روی آن میایستد. در مقابل چنین کلاسهایی، کلاسهای درس دیگری هستند که دانشآموزان آنها بهصورت دایرهای بزرگ دور تا دور دیوارهای کلاس مینشینند و یا حتی ممکن است گروههای کوچکی از دانشآموزان در قسمتهای گوناگون کلاس با هم مشغول کار باشند. بعضی اوقات نیز بهصورت نعلیشکل دور معلم مینشینند که در نگاه اول، مشخص نمیشود معلم کیست.
راههای متعددی را در ترتیب میز و صندلیها مشاهده میکنیم که باعث مطرحشدن سؤالات زیادی میشود. برخی از این سؤالها عبارتاند از: آیا مدرسههایی که از انواع چیدمان کلاسی استفاده میکنند، برای آنها شیوهای مستمر است یا صرفا"از آن نوع چینش بهعنوان مدروز استفاده میکنند؟ آیا ذاتا"ایدهی برتری دربارهی ترتیب چیدن صندلیها وجود دارد، یا اینکه جنین کلاسهایی محصول اعتقادی سنتی هستند؟ آیا نوعی از ترتیب چیدن میز و صندلیها بر نوعی دیگر برتری دارد؟ مزایای هر چینش چیست؟ در این مقاله، دربارهی راههای گوناگون چیدمان میز و صندلیها بحث شده است.
http://img.tebyan.net/big/1388/08/166441558424137208984867852141767315032.jpg
ردیفهای مرتب:
نشستن دانشآموزان در کلاس درس بهصورت ردیفی، مزیتهای زیادی دارد. به این معنا که معلم دید کافی بر همهی دانشآموزان دارد و آنها هم، معلم را بهراحتی میبینند. این شیوه، ارائهی درس را آسان میکند و معلم را قادر میسازد با تمام کسانی که سخن میگوید، ارتباط چشمی داشته باشد. همچنین، برقراری نظم را آسان میکند. زیرا در صورت ردیفی نشستن، ایجاد بینظمی مشکلتر میشود.
اگر در کلاس، بین ردیفها راهروهایی وجود داشته باشد، معلم میتواند بهراحتی قدم بزند و ارتباط شخصی بیشتری با تکتک دانشآموزان برقرار سازد و آنچه را که انجام میدهند، مشاهده کند. شیوهی نشستن ردیفی ایجاب میکند، معلمان با تمام کلاس کار کنند. بعضی از فعالیتها، مختص این نوع از سر کلاس نشستن هستند.
برای مثال، میتوان توضیح یک نکتهی دستوری، تماشای فیلم، استفاده از تخته و نشان دادن یک پاراگراف بهصورت متنی با استفاده از پروژکتور اورهد را نام برد. همچنین وقتی دانشآموزان در انواع خاصی از تمرین زبان شرکت داده میشوند، مفید است. زیرا، اگر توجه همهی دانشآموزان روی یک تکلیف متمرکز شود، همهی کلاس پیام یکسانی دریافت میکنند. هنگامی که معلم با کلاسی کار میکند که بهصورت ردیفی نشستهاند، بسیار مهم است که از حفظ ارتباط با دانشآموزان اطمینان حاصل کند و تکتک آنها را متوجه خود سازد. بنابراین، اگر از دانشآموزان سؤالی میپرسد، به یاد داشته باشد که از دانشآموزان عقب کلاس درس بهویژه آ«هایی که ساکتترند نیز، سؤال کند و فقط به آنهایی که نزدیک هستند، اکتفا نکند.
معلمان باید در اطراف کلاس درس حرکت کند تا همهی دانشآموزان را ببیند و عکسالعملشان را نسبتبه آنچه در حال انجام است، بسنجد. ترفندی که اکثر معلمان بهکار میبرند، این است که پیوسته دانشآموزان را در حال حدس زدن نگه میدارند. بهویژه آنجایی که معلمان از آنها سؤالات انفرادی میپرسند، ضرورت دارد که از آنها بهترتیب سؤال نپرسند. چنانچه این کار را بکنند، کارشان بسیار کسالتآور میشود و دانشآموزان میدانند کِی قرار است از آنها سؤال شود و اگر یکدفعه از آنها سؤال شد، دیگر مورد سؤال قرار نخواهند گرفت.
بهتر است از دانشآموزان همهی قسمتهای کلاس و آن هم بهصورت کاملا"تصادفی، سؤال شود؛ چون این کار همهی دانشآموزان را آماده و هوشیار نگه میدارد. در بسیاری از کلاسهای درس در دنیا، معلمان ممکن است در یک لحظه با تعداد بین 40 تا200 نفر، سروکار داشته باشند. در چنین شرایطی، کلاسهای ردیفی ممکن است بهترین و یا حتی تنها راهحل باشد. دایرهایشکل و نعلاسبی: خیلی از معلمان و دانشآموزان در کلاسهای کوچکتر، روش نعل اسبی و دایرهای را ترجیح میدهند. در شیوهی نعل اسبی، معلم در قسمت انتهایی باز نعل قرار خواهد گرفت.
چون باید در قسمتی باشد که تخته، پروژکتور اورهد و یا رادیو ضبط قرار گرفته است. در شیوهی دایرهای، موقعیت معلم (جایی که تخته قرار دارد)، از اشراف کمتری برخوردار است. کلاسهایی که بهصورت دایرهای چیده شدهاند، بهطور جدی بیانگر باور و عقیدهِی معلم و دانش،موزان هستند. در این شیوهی نشستن، تمام افرادی که در یک دایره نشستهاند، احساس عمیقتری از برابری بهنسبت اینکه معلم جدا و جلوی کلاس بایستد، وجود دارد. این مطلب ممکن است در مورد شیوهی نعلی درست نباشد، چون معلم در مرکز قرار میگیرد.
ولی در شیوهی دایرهای، معلم فرصت بیشتری برای نزدیک شدن به دانشآموزان پیدا میکند. بنابراین اگر معلمی به کم کردن مرز بین خود و دانشآموزانش معتقد است، این شیوه به او کمک خواهد کرد. بعضی از مزایای دیگر این شکل عبارت است از: همهی دانشآموزان میتوانند همدیگر را ببینند. درحالیکه در کلاس ردیفی، اگر دانشآموز بخواهد با فرد پشتسرش ارتباط چشمی برقرار کند، مجبور است دید را از معلم بردارد و به عقب برگردد. در شیوهی دایرهای و نعلی، نیازی به چنین جدایی نیست. بنابراین، کلاس برای دانشآموزان و محلی صمیمیتر و بالقوه است تا از طریق گفتو گو، ارتباط چشمی و حرکات معنیدار بدن (مانند بالا بردن ابرو، شانه بالا انداختن و...) در اطلاعات و احساسات همدیگر سهیم شوند.
میزهای جداگانه:
بهنظر میرسد میزهای گرد و نعلیشکل، بهطور رسمیتر با کلاسهایی که دانشآموزان در گروههای کوچک و میزهای اختصاصی نشستهاند، مقایسه شدهاند. در چنین کلاسهایی، معلم در حال قدم زدن در کلاس، کار دانشآموزان را کنترل میکند و اگر مشکلی داشته باشند، به آنها کمک میکند. آنها را به کار وامیدارد و یا در گوشه و کنار، مطلبی را برایشان توضیح میدهد. در این شیوه از نشستن در کلاس، سلسلهمراتب کمتری در فضای کلاس حاکم است. برای معلم خیلی آسان است که با یک میز کار کند، در حالی که دیگر میزها مشغول کارشان هستند.
این روش، کمتر شبیه معلم و شاگردی به نظر میرسد. بیشتر شبیه بزرگسالان مسئولی به نظر میرسد که مشغول یادگیری هستند. با وجود این، این شیوهی نشستن در کلاس، خالی از اشکال نیست. در وهلهی اول، دانشآموزان ممکن است، که تمایل نداشته باشند با هم میزیهای یکسانی کنار هم باشند، اما به مرور زمان ممکن است سلیقهشان تغییر کند. ثانیا"چون دانشآموزان پراکندهتر و جدا هستند، تدریس به کل کلاس مشکلتر میشود، شیوهی نشستن دانشآموزان دربارهی سبک کار معلم و یا مؤسسهای که در آنجا تدریس میشود، حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
اکثر معلمان تمایل دارند ترتیب کلاسشانرا دوباره تغییر دهند تا همیشه با ردیفی از دانشآموزان یکسان و چهرههای کسل روبهرو نباشند. حتی جایی که از لحاظ فیزیکی محدودیت وجود دارد، مثل محدودیت میز و صندلی، این کار غیر ممکن است و معلمان میتوانند چیدمان دیگری را برای صندلیها انتخاب کنند.
منبع رشد تکنولوژی آموزشی، شمارهی 1،مهر 88
در بسیاری از کلاسهای درس در دنیا، دانشآموزان در ردیفهای مرتب پشتسر یکدیگر مینشینند. گاهی اوقات روی یکی از دستههای صندلی دانشآموز، تختهای چوبی بهعنوان سطحی برای نوشتن و گاهی میزی جلوی دانشآموز وجود دارد گاهی نیز صندلیهایی را میبینیم که با پیچ به کف کلاس محکم شدهاند.
غالبا"جلوی چنین کلاسهایی، سکوهایی (که همهی دانشآموزان بتوانند معلم را ببینند) وجود دارد که معلم روی آن میایستد. در مقابل چنین کلاسهایی، کلاسهای درس دیگری هستند که دانشآموزان آنها بهصورت دایرهای بزرگ دور تا دور دیوارهای کلاس مینشینند و یا حتی ممکن است گروههای کوچکی از دانشآموزان در قسمتهای گوناگون کلاس با هم مشغول کار باشند. بعضی اوقات نیز بهصورت نعلیشکل دور معلم مینشینند که در نگاه اول، مشخص نمیشود معلم کیست.
راههای متعددی را در ترتیب میز و صندلیها مشاهده میکنیم که باعث مطرحشدن سؤالات زیادی میشود. برخی از این سؤالها عبارتاند از: آیا مدرسههایی که از انواع چیدمان کلاسی استفاده میکنند، برای آنها شیوهای مستمر است یا صرفا"از آن نوع چینش بهعنوان مدروز استفاده میکنند؟ آیا ذاتا"ایدهی برتری دربارهی ترتیب چیدن صندلیها وجود دارد، یا اینکه جنین کلاسهایی محصول اعتقادی سنتی هستند؟ آیا نوعی از ترتیب چیدن میز و صندلیها بر نوعی دیگر برتری دارد؟ مزایای هر چینش چیست؟ در این مقاله، دربارهی راههای گوناگون چیدمان میز و صندلیها بحث شده است.
http://img.tebyan.net/big/1388/08/166441558424137208984867852141767315032.jpg
ردیفهای مرتب:
نشستن دانشآموزان در کلاس درس بهصورت ردیفی، مزیتهای زیادی دارد. به این معنا که معلم دید کافی بر همهی دانشآموزان دارد و آنها هم، معلم را بهراحتی میبینند. این شیوه، ارائهی درس را آسان میکند و معلم را قادر میسازد با تمام کسانی که سخن میگوید، ارتباط چشمی داشته باشد. همچنین، برقراری نظم را آسان میکند. زیرا در صورت ردیفی نشستن، ایجاد بینظمی مشکلتر میشود.
اگر در کلاس، بین ردیفها راهروهایی وجود داشته باشد، معلم میتواند بهراحتی قدم بزند و ارتباط شخصی بیشتری با تکتک دانشآموزان برقرار سازد و آنچه را که انجام میدهند، مشاهده کند. شیوهی نشستن ردیفی ایجاب میکند، معلمان با تمام کلاس کار کنند. بعضی از فعالیتها، مختص این نوع از سر کلاس نشستن هستند.
برای مثال، میتوان توضیح یک نکتهی دستوری، تماشای فیلم، استفاده از تخته و نشان دادن یک پاراگراف بهصورت متنی با استفاده از پروژکتور اورهد را نام برد. همچنین وقتی دانشآموزان در انواع خاصی از تمرین زبان شرکت داده میشوند، مفید است. زیرا، اگر توجه همهی دانشآموزان روی یک تکلیف متمرکز شود، همهی کلاس پیام یکسانی دریافت میکنند. هنگامی که معلم با کلاسی کار میکند که بهصورت ردیفی نشستهاند، بسیار مهم است که از حفظ ارتباط با دانشآموزان اطمینان حاصل کند و تکتک آنها را متوجه خود سازد. بنابراین، اگر از دانشآموزان سؤالی میپرسد، به یاد داشته باشد که از دانشآموزان عقب کلاس درس بهویژه آ«هایی که ساکتترند نیز، سؤال کند و فقط به آنهایی که نزدیک هستند، اکتفا نکند.
معلمان باید در اطراف کلاس درس حرکت کند تا همهی دانشآموزان را ببیند و عکسالعملشان را نسبتبه آنچه در حال انجام است، بسنجد. ترفندی که اکثر معلمان بهکار میبرند، این است که پیوسته دانشآموزان را در حال حدس زدن نگه میدارند. بهویژه آنجایی که معلمان از آنها سؤالات انفرادی میپرسند، ضرورت دارد که از آنها بهترتیب سؤال نپرسند. چنانچه این کار را بکنند، کارشان بسیار کسالتآور میشود و دانشآموزان میدانند کِی قرار است از آنها سؤال شود و اگر یکدفعه از آنها سؤال شد، دیگر مورد سؤال قرار نخواهند گرفت.
بهتر است از دانشآموزان همهی قسمتهای کلاس و آن هم بهصورت کاملا"تصادفی، سؤال شود؛ چون این کار همهی دانشآموزان را آماده و هوشیار نگه میدارد. در بسیاری از کلاسهای درس در دنیا، معلمان ممکن است در یک لحظه با تعداد بین 40 تا200 نفر، سروکار داشته باشند. در چنین شرایطی، کلاسهای ردیفی ممکن است بهترین و یا حتی تنها راهحل باشد. دایرهایشکل و نعلاسبی: خیلی از معلمان و دانشآموزان در کلاسهای کوچکتر، روش نعل اسبی و دایرهای را ترجیح میدهند. در شیوهی نعل اسبی، معلم در قسمت انتهایی باز نعل قرار خواهد گرفت.
چون باید در قسمتی باشد که تخته، پروژکتور اورهد و یا رادیو ضبط قرار گرفته است. در شیوهی دایرهای، موقعیت معلم (جایی که تخته قرار دارد)، از اشراف کمتری برخوردار است. کلاسهایی که بهصورت دایرهای چیده شدهاند، بهطور جدی بیانگر باور و عقیدهِی معلم و دانش،موزان هستند. در این شیوهی نشستن، تمام افرادی که در یک دایره نشستهاند، احساس عمیقتری از برابری بهنسبت اینکه معلم جدا و جلوی کلاس بایستد، وجود دارد. این مطلب ممکن است در مورد شیوهی نعلی درست نباشد، چون معلم در مرکز قرار میگیرد.
ولی در شیوهی دایرهای، معلم فرصت بیشتری برای نزدیک شدن به دانشآموزان پیدا میکند. بنابراین اگر معلمی به کم کردن مرز بین خود و دانشآموزانش معتقد است، این شیوه به او کمک خواهد کرد. بعضی از مزایای دیگر این شکل عبارت است از: همهی دانشآموزان میتوانند همدیگر را ببینند. درحالیکه در کلاس ردیفی، اگر دانشآموز بخواهد با فرد پشتسرش ارتباط چشمی برقرار کند، مجبور است دید را از معلم بردارد و به عقب برگردد. در شیوهی دایرهای و نعلی، نیازی به چنین جدایی نیست. بنابراین، کلاس برای دانشآموزان و محلی صمیمیتر و بالقوه است تا از طریق گفتو گو، ارتباط چشمی و حرکات معنیدار بدن (مانند بالا بردن ابرو، شانه بالا انداختن و...) در اطلاعات و احساسات همدیگر سهیم شوند.
میزهای جداگانه:
بهنظر میرسد میزهای گرد و نعلیشکل، بهطور رسمیتر با کلاسهایی که دانشآموزان در گروههای کوچک و میزهای اختصاصی نشستهاند، مقایسه شدهاند. در چنین کلاسهایی، معلم در حال قدم زدن در کلاس، کار دانشآموزان را کنترل میکند و اگر مشکلی داشته باشند، به آنها کمک میکند. آنها را به کار وامیدارد و یا در گوشه و کنار، مطلبی را برایشان توضیح میدهد. در این شیوه از نشستن در کلاس، سلسلهمراتب کمتری در فضای کلاس حاکم است. برای معلم خیلی آسان است که با یک میز کار کند، در حالی که دیگر میزها مشغول کارشان هستند.
این روش، کمتر شبیه معلم و شاگردی به نظر میرسد. بیشتر شبیه بزرگسالان مسئولی به نظر میرسد که مشغول یادگیری هستند. با وجود این، این شیوهی نشستن در کلاس، خالی از اشکال نیست. در وهلهی اول، دانشآموزان ممکن است، که تمایل نداشته باشند با هم میزیهای یکسانی کنار هم باشند، اما به مرور زمان ممکن است سلیقهشان تغییر کند. ثانیا"چون دانشآموزان پراکندهتر و جدا هستند، تدریس به کل کلاس مشکلتر میشود، شیوهی نشستن دانشآموزان دربارهی سبک کار معلم و یا مؤسسهای که در آنجا تدریس میشود، حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
اکثر معلمان تمایل دارند ترتیب کلاسشانرا دوباره تغییر دهند تا همیشه با ردیفی از دانشآموزان یکسان و چهرههای کسل روبهرو نباشند. حتی جایی که از لحاظ فیزیکی محدودیت وجود دارد، مثل محدودیت میز و صندلی، این کار غیر ممکن است و معلمان میتوانند چیدمان دیگری را برای صندلیها انتخاب کنند.
منبع رشد تکنولوژی آموزشی، شمارهی 1،مهر 88