Himmler
26th May 2010, 07:41 PM
روغن موتور ماده اي ارزان است كه در موتورهاي درونسوز مورد استفاده قرار مي گيرد و از اهميت بسزايي برخوردار است. كيفيت روغن موتور به معناي مناسب بودن آن براي استفاده در موتور مورد نظر است. به عبارت ديگر مي توان اينچنين بيان نمود كه بهترين روغن موتور براي يك موتور ممكن است براي موتور ديگر بدترين باشد و برعكس.
توجه داشته باشيد ميزان روغن موجود در موتور مي بايستي مابين علائم F و L قرار داشته باشد و در صورتي كه از اين رنج خارج باشد به موتور خودرو شما آسيب خواهد رسيد.
وظايف روغن موتور:
1.روغن كاري قطعات متحرك تا كمتر ساييده شوند: خلاصي بين قطعات متحرك (مثل ياتاقانها و ميل لنگ) با روغن پر مي شود و قطعات مجبورند روي لايه اي از روغن حركت كنند بدين ترتيب هم كمتر ساييده ميشوند و هم اتلاف توان در موتور كاهش مي يابد.
2.روغن با گردش در موتور مقداري از گرماي آن را جذب مي كند: روغن داغ به كارتل باز مي گردد و گرماي خود را پس مي دهد مقداري از اين گرما از طريق سيني كارتل در هواي اطراف دفع ميشود.
3.روغن خلاصي بين ياتاقانها را پر مي كند: وقتي بارهاي سنگين به طور ناگهاني به ياتاقانها وارد مي شود روغن مانند يك ضربه گير عمل مي كند در نتيجه ياتاقانها كمتر ساييده و معيوب مي شوند.
4. روغن به عنوان آب بند عمل مي كند: روغن به درزبندي رينگهاي پيستون با جداره سيلندر كمك مي كند و علاوه بر روغنكاري پيستون، خروج كمپرس را از بين رينگ پيستون و سيلندر كاهش مي دهد.
5.روغن به صورت پاك كننده عمل مي كند: روغن ياتاقانها و ساير قطعات متحرك را شستشو داده و ذرات ريز و گرد و غبار را جذب مي نمايد و به سيني كارتل هدايت مي كند. ذرات درشت در كف كارتل ته نشين و ذرات ريز در زمان عبور از فيلتر، در آن باقي مي ماند و روغن تميز مجددا موتور را روغنكاري مي كند.
6. روغن به صورت يك پوشش عمل مي كند: روغن از اكسيد شدن و خوردگي قطعات جلو گيري می نماید.
ویژگیهای روغن موتور
روغن موتور باید دارای ویژگی های زیر باشد:
1-ویسکوزیته (گرانروی) مناسب: ویسکوزیته مقاومت روغن در برابر حرکت است. روغنی که ویسکوزیته ان کم باشد رقیق است و به آسانی جاری می شود و روغنی که ویسکوزیته ان زیاد باشد غلیظ است و آهسته تر حرکت می کند.
روغن موتور باید ویسکوزیته مناسب داشته باشد تا بتواند به آسانی به همه قطعات متحرک برسد اگر ویسکوزیته کم باشد (روغن رقیق) نمی تواند بین قطعات موتور پایداری داشته باشد و به راحتی از بین قطعات رانده می شود و اگر ویسکوزیته زیاد باشد (روغن غلیظ) به راحتی بین قطعات قادر به نفوظ نیست (به خصوص در زمان سرد بودن موتور) و موجب سایش قطعات خواهد شد.
2- در مقابل نور، حرارت و اکسیژن به حد کافی مقاومت داشته باشد.
3- دارای مواد پاک کننده، ضد زنگ، ضد فشار، ضد کف، ضد خوردگی و پخش کننده به اندازه کافی باشد.
طبقه بندی روغنها
الف: طبقه بندی بر اساس ویسکوزیته (گرانروی)
ب: طبقه بندی بر اساس کیفیت
طبقه بندی بر اساس ویسکوزیته بطور عموم مصرف کننده را در انتخاب صحیح روغن از لحاظ گرانروی مناسب راهنمایی می کند.
تذکر: ویسکوزیته زیاد یا کم دلیل خوب یا بد بودن روغن نیست.
عدد ویسکوزیته: چندین نوع روغن معمولی وجود دارد. این روغن ها به دو دسته تابستانی و زمستانی تقسیم می شوند.
روغنهای زمستانی عبارتند از:
SAE15W, SAE10W, SAE5W, SAE0W, SAE20W, SAE25W کلمه SAE اختصار انجمن مهندسین خودرو است که این طبقه بندی را ابداع کرده است و حرف W نیز اول کلمه Winter به معنی زمستان می باشد عدد وسط نیز میزان ویسکوزیته را نشان می دهد.
روغنهای تابستانی عبارتند از:
SAE40 ,SAE30 ,SAE20, SAE50 هرچه عدد SAE بزرگتر باشد غلظت روغن بیشتر است.
قابل ذکر است در حال حاضر در شرایط متفاوت جغرافیایی کارکرد موتور، از روغن تک گرید استفاده نمی شود.
روغن های چهار فصل (مولتی گرید) :
به روغن موتور موادی اضافه می کنند تا ویسکوزیته آن در گرما و سرما تقریبا ثابت بماند به این نوع روغن موتورها مولتی گرید اطلاق می شود مانند روغن SAW5W30 یعنی در سرما ویسکوزیته آن معادل روغن SAE5W , و در گرما ویسکوزیته معادل SAE30 می باشد. خودروسازان استفاده از روغن های مولتی گرید را در بیشتر شرایط توصیه می کنند.
شایان ذکر است رنگ روغن مبین کیفیت آن نیست و زود سیاه شدن آن در موتور نیز بیانگر پایین بودن کیفیت آن نمی باشد. ضمن اینکه روغن خوب (مناسب) نیاز به مکمل ندارد لذا در صورت انتخاب صحیح روغن بهتر است از مکمل روغن استفاده نشود.
در طبقه بندی بر اساس کیفیت که موسسه نفت امریکا (API) آن را ابداع کرده است، نشان می دهد هر روغن برای چه موتوری مناسب است. روغنهای معرفی شده برای موتورهای بنزینی دارای درجات SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, SH, SJ وSL و در موتورهای دیزل دارای درجات CA, CB, CC, CD, CE, CF, CG, CH می باشد ( در موتورهای پراید وریو بهتر است از درجه کیفیت SG و در موتور زانتیا از درجه SJ استفاده نمود و درجات دیگر توصیه نمی شود.
در جدول زیر کیفیت روغن بر اساس (API) مشخص شده است.
درجه: نوع روغن: خودروهای:
SA روغن معدنی ساده بدون عامل پاک کننده مصرف آن توصیه
نمی شود
SB روغن اصلاح شده بدون عامل پاک کننده مصرف آن توصیه
نمی شود
SC شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1967 و قبل از آن
SD شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1970 و قبل از آن
SE شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1979 و قبل از آن
SF شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1988 و قبل از آن
SG شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1989 تا 1993
SH شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1994 تا 1996
SJ شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1997 تا 2001
SL شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 2002 به بعد
در حال حاضر روی گالن های روغن موتور هر دو درجه طبقه بندی ثبت می شود تا مشتریان هم از ویسکوزیته و هم از سطح کیفی روغن آگاه شوند. بعنوان مثال روغن موتور SAE10W40 با سطح کیفی SJ.
تذکر مهم:
-همیشه باید از روغنی در موتور استفاده کرد که کارخانه سازنده خودرو آن را توصیه کرده است و بهتر است همواره در سرویسهای تعویض روغن، ضمن تعویض فیلتر روغن از یک نوع مارک روغن استفاده شود.
- روغن نباید در محفظه باز و در معرض نور خورشید قرار گیرد.
با تشکر
توجه داشته باشيد ميزان روغن موجود در موتور مي بايستي مابين علائم F و L قرار داشته باشد و در صورتي كه از اين رنج خارج باشد به موتور خودرو شما آسيب خواهد رسيد.
وظايف روغن موتور:
1.روغن كاري قطعات متحرك تا كمتر ساييده شوند: خلاصي بين قطعات متحرك (مثل ياتاقانها و ميل لنگ) با روغن پر مي شود و قطعات مجبورند روي لايه اي از روغن حركت كنند بدين ترتيب هم كمتر ساييده ميشوند و هم اتلاف توان در موتور كاهش مي يابد.
2.روغن با گردش در موتور مقداري از گرماي آن را جذب مي كند: روغن داغ به كارتل باز مي گردد و گرماي خود را پس مي دهد مقداري از اين گرما از طريق سيني كارتل در هواي اطراف دفع ميشود.
3.روغن خلاصي بين ياتاقانها را پر مي كند: وقتي بارهاي سنگين به طور ناگهاني به ياتاقانها وارد مي شود روغن مانند يك ضربه گير عمل مي كند در نتيجه ياتاقانها كمتر ساييده و معيوب مي شوند.
4. روغن به عنوان آب بند عمل مي كند: روغن به درزبندي رينگهاي پيستون با جداره سيلندر كمك مي كند و علاوه بر روغنكاري پيستون، خروج كمپرس را از بين رينگ پيستون و سيلندر كاهش مي دهد.
5.روغن به صورت پاك كننده عمل مي كند: روغن ياتاقانها و ساير قطعات متحرك را شستشو داده و ذرات ريز و گرد و غبار را جذب مي نمايد و به سيني كارتل هدايت مي كند. ذرات درشت در كف كارتل ته نشين و ذرات ريز در زمان عبور از فيلتر، در آن باقي مي ماند و روغن تميز مجددا موتور را روغنكاري مي كند.
6. روغن به صورت يك پوشش عمل مي كند: روغن از اكسيد شدن و خوردگي قطعات جلو گيري می نماید.
ویژگیهای روغن موتور
روغن موتور باید دارای ویژگی های زیر باشد:
1-ویسکوزیته (گرانروی) مناسب: ویسکوزیته مقاومت روغن در برابر حرکت است. روغنی که ویسکوزیته ان کم باشد رقیق است و به آسانی جاری می شود و روغنی که ویسکوزیته ان زیاد باشد غلیظ است و آهسته تر حرکت می کند.
روغن موتور باید ویسکوزیته مناسب داشته باشد تا بتواند به آسانی به همه قطعات متحرک برسد اگر ویسکوزیته کم باشد (روغن رقیق) نمی تواند بین قطعات موتور پایداری داشته باشد و به راحتی از بین قطعات رانده می شود و اگر ویسکوزیته زیاد باشد (روغن غلیظ) به راحتی بین قطعات قادر به نفوظ نیست (به خصوص در زمان سرد بودن موتور) و موجب سایش قطعات خواهد شد.
2- در مقابل نور، حرارت و اکسیژن به حد کافی مقاومت داشته باشد.
3- دارای مواد پاک کننده، ضد زنگ، ضد فشار، ضد کف، ضد خوردگی و پخش کننده به اندازه کافی باشد.
طبقه بندی روغنها
الف: طبقه بندی بر اساس ویسکوزیته (گرانروی)
ب: طبقه بندی بر اساس کیفیت
طبقه بندی بر اساس ویسکوزیته بطور عموم مصرف کننده را در انتخاب صحیح روغن از لحاظ گرانروی مناسب راهنمایی می کند.
تذکر: ویسکوزیته زیاد یا کم دلیل خوب یا بد بودن روغن نیست.
عدد ویسکوزیته: چندین نوع روغن معمولی وجود دارد. این روغن ها به دو دسته تابستانی و زمستانی تقسیم می شوند.
روغنهای زمستانی عبارتند از:
SAE15W, SAE10W, SAE5W, SAE0W, SAE20W, SAE25W کلمه SAE اختصار انجمن مهندسین خودرو است که این طبقه بندی را ابداع کرده است و حرف W نیز اول کلمه Winter به معنی زمستان می باشد عدد وسط نیز میزان ویسکوزیته را نشان می دهد.
روغنهای تابستانی عبارتند از:
SAE40 ,SAE30 ,SAE20, SAE50 هرچه عدد SAE بزرگتر باشد غلظت روغن بیشتر است.
قابل ذکر است در حال حاضر در شرایط متفاوت جغرافیایی کارکرد موتور، از روغن تک گرید استفاده نمی شود.
روغن های چهار فصل (مولتی گرید) :
به روغن موتور موادی اضافه می کنند تا ویسکوزیته آن در گرما و سرما تقریبا ثابت بماند به این نوع روغن موتورها مولتی گرید اطلاق می شود مانند روغن SAW5W30 یعنی در سرما ویسکوزیته آن معادل روغن SAE5W , و در گرما ویسکوزیته معادل SAE30 می باشد. خودروسازان استفاده از روغن های مولتی گرید را در بیشتر شرایط توصیه می کنند.
شایان ذکر است رنگ روغن مبین کیفیت آن نیست و زود سیاه شدن آن در موتور نیز بیانگر پایین بودن کیفیت آن نمی باشد. ضمن اینکه روغن خوب (مناسب) نیاز به مکمل ندارد لذا در صورت انتخاب صحیح روغن بهتر است از مکمل روغن استفاده نشود.
در طبقه بندی بر اساس کیفیت که موسسه نفت امریکا (API) آن را ابداع کرده است، نشان می دهد هر روغن برای چه موتوری مناسب است. روغنهای معرفی شده برای موتورهای بنزینی دارای درجات SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, SH, SJ وSL و در موتورهای دیزل دارای درجات CA, CB, CC, CD, CE, CF, CG, CH می باشد ( در موتورهای پراید وریو بهتر است از درجه کیفیت SG و در موتور زانتیا از درجه SJ استفاده نمود و درجات دیگر توصیه نمی شود.
در جدول زیر کیفیت روغن بر اساس (API) مشخص شده است.
درجه: نوع روغن: خودروهای:
SA روغن معدنی ساده بدون عامل پاک کننده مصرف آن توصیه
نمی شود
SB روغن اصلاح شده بدون عامل پاک کننده مصرف آن توصیه
نمی شود
SC شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1967 و قبل از آن
SD شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1970 و قبل از آن
SE شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1979 و قبل از آن
SF شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1988 و قبل از آن
SG شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1989 تا 1993
SH شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1994 تا 1996
SJ شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 1997 تا 2001
SL شرایط تضمین خودروسازان را براورده می سازد 2002 به بعد
در حال حاضر روی گالن های روغن موتور هر دو درجه طبقه بندی ثبت می شود تا مشتریان هم از ویسکوزیته و هم از سطح کیفی روغن آگاه شوند. بعنوان مثال روغن موتور SAE10W40 با سطح کیفی SJ.
تذکر مهم:
-همیشه باید از روغنی در موتور استفاده کرد که کارخانه سازنده خودرو آن را توصیه کرده است و بهتر است همواره در سرویسهای تعویض روغن، ضمن تعویض فیلتر روغن از یک نوع مارک روغن استفاده شود.
- روغن نباید در محفظه باز و در معرض نور خورشید قرار گیرد.
با تشکر