باستان شناس
19th April 2010, 06:43 PM
بازار وكيل
كمتر شهري در ايران وجود دارد كه بازاري نداشته باشد. اصولاُ كلمه باز آر كه واژه‌اي فارسي است از اين زبان به زبانهاي ديگر رفته و به همين مفهوم نيز به كار برده ميشود.
بازار طويل خوش طرحي كه از بهترين آثار كريم خان زند است و هنوز تقريباُ سالم و پابرجاي در شيراز باقيمانده، بنام «بازار وكيل» مشهور است و تصور مي‌رود شهريار زند پس از ملاحظه بازار قديمي لار (از آثار زمان شاه عباس كبير) طرح آنرا درشيراز ريخته است.
تمام كارهاي بازرگاني، خريد و فروش كالاهاي داخلي و خارجي و مبادلات پاياپاي، صدور يا دريافت حوالجات و صرافيها همگي در حجره‌هاي اين بازار انجام ميگرفته و در واقع بازار وكيل مانند قلب واقعي شيراز بوده و تمام امور بازرگاني درآنجا به جريان مي‌افتاده است.
بازار وكيل تشكيلاتي داشته كه بازرگانان مي‌توانستند با اطمينان كامل كالاهاي خود را در آن به امانت بسپارند و در موقع لازم از آن استفاده نمايند.
اين بازار از نزديكي دروازه اصفهان تا مدخل بازارهاي قديم امتداد دارد و مشتمل بر حجره‌هائي با سكوي پهن در طرفين و 74 دهانه طاقهاي بلند و خوش تناسب بوده است و چهار سوق بلندي در ميان آن قرار داشته كه بازارهاي فرعي و غربي و شرقي آنرا قطع مينموده است.
مصالح ساختماني اين بازارها گچ و آجر و‌آهك بوده كه روي پايه‌هائي از تخته سنگ‌هاي تراشيده قرار گرفته است.
سقف چهار سوق كه از چهار طرف آن چهار بازار منشعب ميشود بسيار بلند و با سبك ساختماني دلپسندي بنا شده است.
قسمتهاي مختلف اين بازارها، بنا بر اساس كارهاي صنعتي كه در آن انجام ميگرفته بنامهاي مخصوص خوانده ميشود مانند:
بازار بزرگ كه انواع كالاها در آن يافت ميشد. بازار بزازان، بازار بلور فروشان، بازار خياطها، بازار كلاهدوزها، بازار سراج‌ها و بازار شمشيرگرها.
بازار وكيل در رديف آثار تاريخي كشور به شماره 924 به ثبت رسيده و اداره كل حفاظت آثار باستاني ايران در حفاظت آن كوشا مي‌باشد.
فرصت‌الدوله شيرازي در آثار عجم درباره اين بازار چنين مي‌نويسد:
اين بازار از نزديكي دروازه اصفهان تا مدخل بازارهاي قديم امتداد دارد و مشتمل بر حجره‌هائي با سكوي پهن در طرفين و 74 دهانه طاقهاي بلند و خوش تناسب بوده است و چهار سوق بلندي در ميان آن قرار داشته كه بازارهاي فرعي و غربي و شرقي آنرا قطع مينموده است.
مصالح ساختماني اين بازارها گچ و آجر و‌آهك بوده كه روي پايه‌هائي از تخته سنگ‌هاي تراشيده قرار گرفته است.
سقف چهار سوق كه از چهار طرف آن چهار بازار منشعب ميشود بسيار بلند و با سبك ساختماني دلپسندي بنا شده است.
قسمتهاي مختلف اين بازارها، بنا بر اساس كارهاي صنعتي كه در آن انجام ميگرفته بنامهاي مخصوص خوانده ميشود مانند:
بازار بزرگ كه انواع كالاها در آن يافت ميشد. بازار بزازان، بازار بلور فروشان، بازار خياطها، بازار كلاهدوزها، بازار سراج‌ها و بازار شمشيرگرها.
بازار وكيل در رديف آثار تاريخي كشور به شماره 924 به ثبت رسيده و اداره كل حفاظت آثار باستاني ايران در حفاظت آن كوشا مي‌باشد.
فرصت‌الدوله شيرازي در آثار عجم درباره اين بازار چنين مي‌نويسد:
http://www.ichodoc.ir/p-a/CHANGED/162/images/162_61_1.JPG (javascript:fullSize('../images/162_61_1B.JPG')). . . بازار وكيل يكي از بازارهاي مرحوم كريم خان وكيل است قريب به مسجد وكيل چهار بازار از آجر و گچ ساخته شالوده‌هاي آن از سنگ‌هاي كلان قرار داده و در وسط چهار بازار چهارسوئي است كه سقفش بسيار بلند و طرازش دلپسند است.
كمتر بازاري در ايران بدين اسلوب و بنيان ديده ميشود. يك بازار بزرگ تا برسد به چهارسوي مذكور چهل و يك طاق است، آنرا بازار بزازان گويند از هر گونه اقشمه و امتعه دارد.
سمار و بلورفروش و خياط و غير ذالك نيز در آن هست. بازار ديگر چهل و شش طاق است آنرا بازار كلاهدوزان نامند از كلاهدروز و اصناف ديگر دارد مع بسياري از صرافان.
بازار ديگر ده طاق است در آن تمام سراج و تركش‌دوزاند در وسط بازار اول كه بازار بزازان باشد نيز بازاري است يازده طاق در آن جماعت شمشيرگرانند. درب اين بازار منتهي ميشود بدرب مسجد وكيل . . . .
***
بازار وكيل متأسفانه در هنگام امتداد خيابان زند از طرف شهرداري شكافته شده بطوريكه امروز خيابان زند عمود بر آن و از نزديك چهار سوق بازار مي‌گذرد.
بهاري، فخري. ” بازار وكيل “. دوره 14، ش 162 ـ (فروردين 55): 60-61، تصوير.
كمتر شهري در ايران وجود دارد كه بازاري نداشته باشد. اصولاُ كلمه باز آر كه واژه‌اي فارسي است از اين زبان به زبانهاي ديگر رفته و به همين مفهوم نيز به كار برده ميشود.
بازار طويل خوش طرحي كه از بهترين آثار كريم خان زند است و هنوز تقريباُ سالم و پابرجاي در شيراز باقيمانده، بنام «بازار وكيل» مشهور است و تصور مي‌رود شهريار زند پس از ملاحظه بازار قديمي لار (از آثار زمان شاه عباس كبير) طرح آنرا درشيراز ريخته است.
تمام كارهاي بازرگاني، خريد و فروش كالاهاي داخلي و خارجي و مبادلات پاياپاي، صدور يا دريافت حوالجات و صرافيها همگي در حجره‌هاي اين بازار انجام ميگرفته و در واقع بازار وكيل مانند قلب واقعي شيراز بوده و تمام امور بازرگاني درآنجا به جريان مي‌افتاده است.
بازار وكيل تشكيلاتي داشته كه بازرگانان مي‌توانستند با اطمينان كامل كالاهاي خود را در آن به امانت بسپارند و در موقع لازم از آن استفاده نمايند.
اين بازار از نزديكي دروازه اصفهان تا مدخل بازارهاي قديم امتداد دارد و مشتمل بر حجره‌هائي با سكوي پهن در طرفين و 74 دهانه طاقهاي بلند و خوش تناسب بوده است و چهار سوق بلندي در ميان آن قرار داشته كه بازارهاي فرعي و غربي و شرقي آنرا قطع مينموده است.
مصالح ساختماني اين بازارها گچ و آجر و‌آهك بوده كه روي پايه‌هائي از تخته سنگ‌هاي تراشيده قرار گرفته است.
سقف چهار سوق كه از چهار طرف آن چهار بازار منشعب ميشود بسيار بلند و با سبك ساختماني دلپسندي بنا شده است.
قسمتهاي مختلف اين بازارها، بنا بر اساس كارهاي صنعتي كه در آن انجام ميگرفته بنامهاي مخصوص خوانده ميشود مانند:
بازار بزرگ كه انواع كالاها در آن يافت ميشد. بازار بزازان، بازار بلور فروشان، بازار خياطها، بازار كلاهدوزها، بازار سراج‌ها و بازار شمشيرگرها.
بازار وكيل در رديف آثار تاريخي كشور به شماره 924 به ثبت رسيده و اداره كل حفاظت آثار باستاني ايران در حفاظت آن كوشا مي‌باشد.
فرصت‌الدوله شيرازي در آثار عجم درباره اين بازار چنين مي‌نويسد:
اين بازار از نزديكي دروازه اصفهان تا مدخل بازارهاي قديم امتداد دارد و مشتمل بر حجره‌هائي با سكوي پهن در طرفين و 74 دهانه طاقهاي بلند و خوش تناسب بوده است و چهار سوق بلندي در ميان آن قرار داشته كه بازارهاي فرعي و غربي و شرقي آنرا قطع مينموده است.
مصالح ساختماني اين بازارها گچ و آجر و‌آهك بوده كه روي پايه‌هائي از تخته سنگ‌هاي تراشيده قرار گرفته است.
سقف چهار سوق كه از چهار طرف آن چهار بازار منشعب ميشود بسيار بلند و با سبك ساختماني دلپسندي بنا شده است.
قسمتهاي مختلف اين بازارها، بنا بر اساس كارهاي صنعتي كه در آن انجام ميگرفته بنامهاي مخصوص خوانده ميشود مانند:
بازار بزرگ كه انواع كالاها در آن يافت ميشد. بازار بزازان، بازار بلور فروشان، بازار خياطها، بازار كلاهدوزها، بازار سراج‌ها و بازار شمشيرگرها.
بازار وكيل در رديف آثار تاريخي كشور به شماره 924 به ثبت رسيده و اداره كل حفاظت آثار باستاني ايران در حفاظت آن كوشا مي‌باشد.
فرصت‌الدوله شيرازي در آثار عجم درباره اين بازار چنين مي‌نويسد:
http://www.ichodoc.ir/p-a/CHANGED/162/images/162_61_1.JPG (javascript:fullSize('../images/162_61_1B.JPG')). . . بازار وكيل يكي از بازارهاي مرحوم كريم خان وكيل است قريب به مسجد وكيل چهار بازار از آجر و گچ ساخته شالوده‌هاي آن از سنگ‌هاي كلان قرار داده و در وسط چهار بازار چهارسوئي است كه سقفش بسيار بلند و طرازش دلپسند است.
كمتر بازاري در ايران بدين اسلوب و بنيان ديده ميشود. يك بازار بزرگ تا برسد به چهارسوي مذكور چهل و يك طاق است، آنرا بازار بزازان گويند از هر گونه اقشمه و امتعه دارد.
سمار و بلورفروش و خياط و غير ذالك نيز در آن هست. بازار ديگر چهل و شش طاق است آنرا بازار كلاهدوزان نامند از كلاهدروز و اصناف ديگر دارد مع بسياري از صرافان.
بازار ديگر ده طاق است در آن تمام سراج و تركش‌دوزاند در وسط بازار اول كه بازار بزازان باشد نيز بازاري است يازده طاق در آن جماعت شمشيرگرانند. درب اين بازار منتهي ميشود بدرب مسجد وكيل . . . .
***
بازار وكيل متأسفانه در هنگام امتداد خيابان زند از طرف شهرداري شكافته شده بطوريكه امروز خيابان زند عمود بر آن و از نزديك چهار سوق بازار مي‌گذرد.
بهاري، فخري. ” بازار وكيل “. دوره 14، ش 162 ـ (فروردين 55): 60-61، تصوير.