سکوت شب
10th April 2010, 11:45 AM
شاید شما هم با افرادی که در وضعیت های مختلف (مثلا تفکر یا در خواب) در حال فشردن دندان ها روی یکدیگر هستند برخورد کرده اید. یا اینکه ممکن است خود شما از آن دسته افرادی باشید که بنا به عادت دندان ها را روی یکدیگر میفشارید. عادتی بنام دندان قروچه یا به اصطلاح علمی "براکسیسم". دندان قروچه سه علت اصلي دارد. عده ای فقط هنگام تنش‌هاي رواني دندانقروچه مي‌کنند. در بعضي‌ها مفصل غيرطبيعي فک باعث گرفتگي دردناک عضلات شده و در نتیجه در حال دندان قروچه هستند و بعضي ديگر که معمولاً زنان بين 17 تا 35 ساله‌اند، به علت اختلال خفيف دستگاه عصبي مرکزي دندان قروچه مي‌کنند. بعلاوه تعدادی افراد بنا به دلایل کاری مستعد دندان قروچه میشوند، مثلا آنهايي که کارشان نيازمند دقت زياد است مانند ساعت‌‌سازان و جراحان مغز.
http://drlilp.parsaspace.com/drlilp%20%28dental%20site%29/brux/bruxism_1.gif
ترمیم تازه دندانی که درست روي دندان مقابلش نمي‌‌نشيند يا بلندتر از دندان‌هاي مجاور است نيز میتواند عامل دندان قروچه باشد. البته دندانقروچه ممکن است چندان ناراحت‌‌کننده نباشد ولي هميشه آن‌قدر مهم هست که درمان شود. دندان قروچه ممکن است باعث شود مفصل فک از جا در رود و يا آسيب ببيند و موجب سردرد، درد گردن يا شانه و احساس زنگ زدن در گوش‌‌ها شود. و بالاخره تقريباً هميشه موجب لق شدن دندان‌ها و فرسودن سطح جوندگي آنها ميشود.
براکسيسم (bruxism)، واژه‌اي علمي براي دندانقروچه (سائيدن دندان‌ها يا فشردن دو فک به هم، به خصوص در حين خواب يا تحت فشارهاي روحي‌رواني) است. اين واژه از کلمه‌اي يوناني به معناي دندان قروچه گرفته شده است. کلينچينگ (clinching) يک نوع شايع از براکسيسم است و عبارت است از بستن غيرعمدي دندان‌ها روي هم در وضعيت جويدن که شدت حرکات عمومي آن تا 14 برابر حالت طبيعي است.
مطالعات زيادي در مورد دليل رخ دادن براکسيسم انجام شده است اما هنوز دليل قطعي بروز آن مشخص نشده است. به هر حال وقتي در مورد براکسيسم صحبت ميشود، استرس و فشار روحي بايد به عنوان يک عامل اساسي در نظر گرفته شود. استرس‌هاي روزانه در بسياري از افراد عامل آغاز براکسيسم است. البته احتمال دارد که برخي از افراد مبتلا به آن هرگز علايمي ناشي از آن را تجربه نکنند. امکان دارد بروز يا عدم بروز علايم اين اختلال با ترکيب پيچيده‌اي از عوامل مختلف در ارتباط باشد مانند: ميزان فشار روحي، مدت زمان ساييدن يا فشردن دندان‌ها، مرتب يا نامرتب بودن دندان‌ها، وضعيت بدني، عادات بد خوابيدن و غیره.
http://drlilp.parsaspace.com/drlilp%20%28dental%20site%29/brux/bruxism_3.jpgعلايم و نشانه‌هايی که ممکن است در براکسيسم دیده شوند:
ساييدگي، ترک و شکستن دندان‌ها، حساس شدن دندان‌ها، تحليل لثه يا ايجاد شيارهايي در نزيک خط لثه روي دندان‌ها، لقي دندان‌ها، تشکيل پاکت‌هاي پريودنتال، زخم شدن گونه، درد عضلاني، (http://www.aidl-inc.com/images/nightguard.gif) سردرد، گوش درد، شکايت از درد فک و صورت در هنگام بيدار شدن از خواب، مکيدن انگشت شست دست به وسيله کودک، گاز گرفتن ناخن‌ها، جويدن سطح داخلي گونه‌ها و بي خوابي و افسردگي و...
اگر براکسيسم در اثر استرس ايجاد شده باشد تا زمان وجود استرس ادامه خواهد داشت. برخي از موارد اين اختلال در کودکان در نوعي واکنش طبيعي به رشد و تکامل است و معمولاً با رسيدن به سن نوجواني بهبود مي‌يابد. بيشتر کودکان با رويش دندان‌هاي دايمي اين عادت را ترک مي‌کنند چون دندان‌هاي دايمي به درد حساس تر هستند.
چه بايد کرد؟
از آنجا که بيشتر موارد دندان قروچه نياز به درمان طبي دارد، (http://knol.google.com/k/-/-/D3iAfFNV/YOWs7g/guards.jpg) بهتر است براي معاينه دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنیم. از توجه به توصيه‌هاي زير غافل نشويد:
- توجه کنيد که وقتي دهانتان را مي‌‌بنديد، نبايد دندان‌هايتان به هم برخورد کند: دندان‌هاي بالا و پايين فقط هنگام جويدن و بلعيدن چيزي با هم تماس پيدا مي‌کنند. در طول روز توجه کنيد و ببينيد آيا دندان‌هايتان را به هم مي‌زنيد يا نه.
- فک را ورزش دهيد: با خسته کردن ملايم ماهيچه‌‌هاي آرواره کمتر آنها را به هم مي‌‌فشاريد. با جويدن نوبتي قطعات نان يا کاهو با دندان‌هاي هر طرف ماهيچه‌ها را خسته کنيد. اين کار را به مدت لااقل يک ماه روزي دو تا سه بار تکرار کنيد. خسته کردن روزانه آروار‌ه‌‌ها باعث استراحت شبانه آنها ميشود.
- آرام‌تر باشيد: چون دندان قروچه عمدتاً عادت مقابله با تنش رواني است، با انجام ورزش، روشهاي آرامش‌بخشي، ماساژ و يوگا اعصاب خود را آرام کنيد.
- از محافظ دندان غافل نشويد: استفاده شبانه از محافظ دندان (نایت گارد، night guard) مانع دندان قروچه شبانه ميشود. دندان پزشک ميتواند محافظ خاصي براي دندان ها بسازد تا در طول روز از دندان‌ها مراقبت کنيد. دندانپزشک متخصص ميتواند حفاظ مخصوصي را در پشت دندان‌هايتان کار بگذارد که مانع به هم خوردن آنها شود، و در صورتی که بخواهيد دندان قروچه کنيد، آن لایه محافظ را گاز مي‌زنيد. بعلاوه این گارد ممکن است در اصلاح رابطه مفصل فک نیز کمک کننده باشد. اين وسيله بين دندان‌هاي بالا و پايين سدي ايجاد مي‌کند که سبب متوقف شدن ساييدن دو قوس فکي روي هم ميشود. در واقع اين وسيله به جاي سطح دندان‌ها ساييده شده و فک پایین را جهت بسته شدن صحیح هدایت میکند. به هر حال اين وسيله عموما راه‌حل درمان اين اختلال نبوده و بیشتر سبب کاهش عوارض ناشي از این عادت ميشود.
- با مشاوره دندانپزشک از سلامت مفصل گیجگاهی فکی مطمئن شويد. در موارد شديد دندان قروچه، دندان پزشک متخصص با کار گذاشتن وسايل مخصوص يا عمل جراحي مفصل جابه‌جا شده را (که باعث گرفتگي ماهيچه‌ها شده) به جاي خود باز گردانده و ثابت مي‌کند.
- ارتفاع ترمیم ها، روکش ها و پرشدگي های دندان ها باید تنظیم باشند: اگر احساس میکنید پرشدگي دندانی بلندتر از حد عادي است، دندان پزشک ميتواند آن را کوتاه و با رابطه دندان های مقابل اصلاح کند. در هر صورت برای اطمینان از این مشکل با دندانپزشک مشورت کنید.
درمان دندانقروچه
ممکن است بتوان بدون در نظر گرفتن علت ايجاد دندانقروچه، با آرامش قبل از خواب تا حدي آن را کنترل کرد. به طور مثال، گرفتن دوش آب گرم، گوش دادن به موسيقي ملايم يا خواندن کتاب قبل از خواب ميتواند در دستيابي به آرامش مؤثر باشد. هدف از درمان براکسيسم، کاهش درد، پيشگيري از آسيب دندان‌ها و کاهش عادت مخرب فشردن دندان‌ها روي هم است. براي کمک به کاهش درد برخي از اقدامات قابل انجام از سوي بيمار به شرح زير است:
1. آزاد و شل نگه داشتن عضلات صورت در طول روز با اين هدف که شل نگه داشتن عضلات صورت به عادت تبديل شود، مي‌توان به بيمار توصيه کرد در حالي که دندان‌ها از هم جدا و لب‌ها بسته هستند زبان را در حال http://drlilp.parsaspace.com/drlilp%20%28dental%20site%29/brux/bruxism_2.gifاستراحت پشت دندان‌هاي بالا نگه دارد.
2. يادگيري تمرينات کششي عضلات براي باز کردن و تعادل طبيعي و حرکات عضلات و مفصل در طرفين سر. برای این کار میتوانید عضلات فک خود را به آرامی در حالتی مانند خمیازه کشیدن درآورید. تمرین روزانه و مکرر میتواند کمک کننده باشد.
3. استفاده از کمپرس آب گرم روي عضلات دردناک
4. اجتناب از جویدن غذاهاي سفت مانند ته دیگ، گوشت های تکه تکه شده (قیمه) و ...
5. نوشيدن آب و مایعات به مقدار زياد
6. شاید به عنوان مهمترین نکته، تلاش براي کاهش استرس روزانه و يادگيري روشهاي دستيابي به آرامش بیشتر کمک کننده باشد. البته همانطور که قبلا ذکر شد، با کاهش تنش های عصبی و فشارهای روحی میزان براکسسیم نیز کاهش خواهد یافت. فراموش نکنید که استراحت و خواب به اندازه کافي باید در برنامه روزانه شما باشد.
سلامت، شادکام و با نشاط باشید.
http://drlilp.parsaspace.com/drlilp%20%28dental%20site%29/brux/bruxism_1.gif
ترمیم تازه دندانی که درست روي دندان مقابلش نمي‌‌نشيند يا بلندتر از دندان‌هاي مجاور است نيز میتواند عامل دندان قروچه باشد. البته دندانقروچه ممکن است چندان ناراحت‌‌کننده نباشد ولي هميشه آن‌قدر مهم هست که درمان شود. دندان قروچه ممکن است باعث شود مفصل فک از جا در رود و يا آسيب ببيند و موجب سردرد، درد گردن يا شانه و احساس زنگ زدن در گوش‌‌ها شود. و بالاخره تقريباً هميشه موجب لق شدن دندان‌ها و فرسودن سطح جوندگي آنها ميشود.
براکسيسم (bruxism)، واژه‌اي علمي براي دندانقروچه (سائيدن دندان‌ها يا فشردن دو فک به هم، به خصوص در حين خواب يا تحت فشارهاي روحي‌رواني) است. اين واژه از کلمه‌اي يوناني به معناي دندان قروچه گرفته شده است. کلينچينگ (clinching) يک نوع شايع از براکسيسم است و عبارت است از بستن غيرعمدي دندان‌ها روي هم در وضعيت جويدن که شدت حرکات عمومي آن تا 14 برابر حالت طبيعي است.
مطالعات زيادي در مورد دليل رخ دادن براکسيسم انجام شده است اما هنوز دليل قطعي بروز آن مشخص نشده است. به هر حال وقتي در مورد براکسيسم صحبت ميشود، استرس و فشار روحي بايد به عنوان يک عامل اساسي در نظر گرفته شود. استرس‌هاي روزانه در بسياري از افراد عامل آغاز براکسيسم است. البته احتمال دارد که برخي از افراد مبتلا به آن هرگز علايمي ناشي از آن را تجربه نکنند. امکان دارد بروز يا عدم بروز علايم اين اختلال با ترکيب پيچيده‌اي از عوامل مختلف در ارتباط باشد مانند: ميزان فشار روحي، مدت زمان ساييدن يا فشردن دندان‌ها، مرتب يا نامرتب بودن دندان‌ها، وضعيت بدني، عادات بد خوابيدن و غیره.
http://drlilp.parsaspace.com/drlilp%20%28dental%20site%29/brux/bruxism_3.jpgعلايم و نشانه‌هايی که ممکن است در براکسيسم دیده شوند:
ساييدگي، ترک و شکستن دندان‌ها، حساس شدن دندان‌ها، تحليل لثه يا ايجاد شيارهايي در نزيک خط لثه روي دندان‌ها، لقي دندان‌ها، تشکيل پاکت‌هاي پريودنتال، زخم شدن گونه، درد عضلاني، (http://www.aidl-inc.com/images/nightguard.gif) سردرد، گوش درد، شکايت از درد فک و صورت در هنگام بيدار شدن از خواب، مکيدن انگشت شست دست به وسيله کودک، گاز گرفتن ناخن‌ها، جويدن سطح داخلي گونه‌ها و بي خوابي و افسردگي و...
اگر براکسيسم در اثر استرس ايجاد شده باشد تا زمان وجود استرس ادامه خواهد داشت. برخي از موارد اين اختلال در کودکان در نوعي واکنش طبيعي به رشد و تکامل است و معمولاً با رسيدن به سن نوجواني بهبود مي‌يابد. بيشتر کودکان با رويش دندان‌هاي دايمي اين عادت را ترک مي‌کنند چون دندان‌هاي دايمي به درد حساس تر هستند.
چه بايد کرد؟
از آنجا که بيشتر موارد دندان قروچه نياز به درمان طبي دارد، (http://knol.google.com/k/-/-/D3iAfFNV/YOWs7g/guards.jpg) بهتر است براي معاينه دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنیم. از توجه به توصيه‌هاي زير غافل نشويد:
- توجه کنيد که وقتي دهانتان را مي‌‌بنديد، نبايد دندان‌هايتان به هم برخورد کند: دندان‌هاي بالا و پايين فقط هنگام جويدن و بلعيدن چيزي با هم تماس پيدا مي‌کنند. در طول روز توجه کنيد و ببينيد آيا دندان‌هايتان را به هم مي‌زنيد يا نه.
- فک را ورزش دهيد: با خسته کردن ملايم ماهيچه‌‌هاي آرواره کمتر آنها را به هم مي‌‌فشاريد. با جويدن نوبتي قطعات نان يا کاهو با دندان‌هاي هر طرف ماهيچه‌ها را خسته کنيد. اين کار را به مدت لااقل يک ماه روزي دو تا سه بار تکرار کنيد. خسته کردن روزانه آروار‌ه‌‌ها باعث استراحت شبانه آنها ميشود.
- آرام‌تر باشيد: چون دندان قروچه عمدتاً عادت مقابله با تنش رواني است، با انجام ورزش، روشهاي آرامش‌بخشي، ماساژ و يوگا اعصاب خود را آرام کنيد.
- از محافظ دندان غافل نشويد: استفاده شبانه از محافظ دندان (نایت گارد، night guard) مانع دندان قروچه شبانه ميشود. دندان پزشک ميتواند محافظ خاصي براي دندان ها بسازد تا در طول روز از دندان‌ها مراقبت کنيد. دندانپزشک متخصص ميتواند حفاظ مخصوصي را در پشت دندان‌هايتان کار بگذارد که مانع به هم خوردن آنها شود، و در صورتی که بخواهيد دندان قروچه کنيد، آن لایه محافظ را گاز مي‌زنيد. بعلاوه این گارد ممکن است در اصلاح رابطه مفصل فک نیز کمک کننده باشد. اين وسيله بين دندان‌هاي بالا و پايين سدي ايجاد مي‌کند که سبب متوقف شدن ساييدن دو قوس فکي روي هم ميشود. در واقع اين وسيله به جاي سطح دندان‌ها ساييده شده و فک پایین را جهت بسته شدن صحیح هدایت میکند. به هر حال اين وسيله عموما راه‌حل درمان اين اختلال نبوده و بیشتر سبب کاهش عوارض ناشي از این عادت ميشود.
- با مشاوره دندانپزشک از سلامت مفصل گیجگاهی فکی مطمئن شويد. در موارد شديد دندان قروچه، دندان پزشک متخصص با کار گذاشتن وسايل مخصوص يا عمل جراحي مفصل جابه‌جا شده را (که باعث گرفتگي ماهيچه‌ها شده) به جاي خود باز گردانده و ثابت مي‌کند.
- ارتفاع ترمیم ها، روکش ها و پرشدگي های دندان ها باید تنظیم باشند: اگر احساس میکنید پرشدگي دندانی بلندتر از حد عادي است، دندان پزشک ميتواند آن را کوتاه و با رابطه دندان های مقابل اصلاح کند. در هر صورت برای اطمینان از این مشکل با دندانپزشک مشورت کنید.
درمان دندانقروچه
ممکن است بتوان بدون در نظر گرفتن علت ايجاد دندانقروچه، با آرامش قبل از خواب تا حدي آن را کنترل کرد. به طور مثال، گرفتن دوش آب گرم، گوش دادن به موسيقي ملايم يا خواندن کتاب قبل از خواب ميتواند در دستيابي به آرامش مؤثر باشد. هدف از درمان براکسيسم، کاهش درد، پيشگيري از آسيب دندان‌ها و کاهش عادت مخرب فشردن دندان‌ها روي هم است. براي کمک به کاهش درد برخي از اقدامات قابل انجام از سوي بيمار به شرح زير است:
1. آزاد و شل نگه داشتن عضلات صورت در طول روز با اين هدف که شل نگه داشتن عضلات صورت به عادت تبديل شود، مي‌توان به بيمار توصيه کرد در حالي که دندان‌ها از هم جدا و لب‌ها بسته هستند زبان را در حال http://drlilp.parsaspace.com/drlilp%20%28dental%20site%29/brux/bruxism_2.gifاستراحت پشت دندان‌هاي بالا نگه دارد.
2. يادگيري تمرينات کششي عضلات براي باز کردن و تعادل طبيعي و حرکات عضلات و مفصل در طرفين سر. برای این کار میتوانید عضلات فک خود را به آرامی در حالتی مانند خمیازه کشیدن درآورید. تمرین روزانه و مکرر میتواند کمک کننده باشد.
3. استفاده از کمپرس آب گرم روي عضلات دردناک
4. اجتناب از جویدن غذاهاي سفت مانند ته دیگ، گوشت های تکه تکه شده (قیمه) و ...
5. نوشيدن آب و مایعات به مقدار زياد
6. شاید به عنوان مهمترین نکته، تلاش براي کاهش استرس روزانه و يادگيري روشهاي دستيابي به آرامش بیشتر کمک کننده باشد. البته همانطور که قبلا ذکر شد، با کاهش تنش های عصبی و فشارهای روحی میزان براکسسیم نیز کاهش خواهد یافت. فراموش نکنید که استراحت و خواب به اندازه کافي باید در برنامه روزانه شما باشد.
سلامت، شادکام و با نشاط باشید.