مقالات آموزشی

[MAHDIAR]

مقالات آموزشی
آغاز سال میلادی جدید برای بازار مادربوردها اتفاق چندان جدیدی به همراه نداشت با این حال عده‌ای معتقدند این دوره سرانجام برخی محصولات را مشخص خواهد کرد خصوصا این‌که در طول چند ماه گذشته شاهد رخداد قابل قبولی در زمینه مدل‌های حرفه‌ای نبودیم. یکی از پیش‌بینی‌هایی که زیاد خوشبینانه نیست حذف سوکت LGA1366 از چرخه مدل‌های رایج بازار و قرار گرفتن آن در جایگاهی فوق حرفه‌ای است. این پیش‌بینی اکنون هم تا حدود زیادی مصداق دارد. سه پردازنده اولیه که برای این سوکت ارایه شدند جای خود را به سه مدل جایگزین دادند و بعد از آن هم در یک دوره ۶ ماهه، پردازنده‌ جدیدی برای X58 ارایه نشد.

مادربوردهای X58 که از این سوکت پشتیبانی می‌کنند گران هستند و جمع کردن سیستمی با این مشخصات هزینه بالایی را نیاز دارد. به عنوان مثال پردازنده‌های این گروه از حدود ۳۰۰ هزار تومان شروع می‌شوند و تا حدود یک و نیم میلیون تومان ادامه دارند و حتی بخش حافظه نیز گران‌تر از سایر پلتفرم‌ها است و ترکیب سه کانال برای رم‌ها که معمولا با ظرفیت ۶ گیگابایت مورد انتخاب قرار می‌گیرد بهایی بیشتر از ترکیب دو کانال معمول برای بخش حافظه دارد. به هر حال حدود ۲۰۰ هزار تومان هم باید برای رم کنار گذاشت. تا اینجا هزینه یک سیستم متوسط برای این دو قطعه صرف شده و از اینجا به بعد هنوز ۱۰ قطعه دیگر وجود دارد که باید اضافه شود. این مشکل بزرگ‌ترین مشکل پلتفرم X58 است اما این مورد هم دلیل نمی‌شود تا سوکت LGA1366 را منسوخ شده بدانیم. به زودی حدود ۱۲ مدل از پردازنده‌های زئون برای این سوکت منتشر می‌شوند و سه مدل دسکتاپ نیز برای آن وارد بازار خواهد شد که اینتل وعده آن را برای سال ۲۰۱۰ داده بود. مدل Core i7-930 در سه ماه اول ۲۰۱۰ که الان در آن قرار داریم عرضه می‌شود و دو مدل ۹۷۰ و ۹۸۰ نیز طی ماه‌های آتی منتشر می‌شوند. این دو مدل از نوع ۶ هسته‌ای هستند و ۱۲ مگابایت کش L2 دارند. البته این مدل‌ها بر اساس همان ساختار نیهالم تولید می‌شوند و تفاوت ساختاری چندانی با مدل‌های قبلی نخواهند داشت با این حال از نظر تعداد هسته‌ها، فرکانس و کش تفاوت‌هایی با مدل‌های قبلی خواهند داشت. به این ترتیب می‌توان گفت سوکت LGA1366 از رده خارج نمی‌شود اما از بخش کاربری به بخش حرفه‌ای تغییر جایگاه خواهد داد و از این پس بیشتر پردازنده‌های زئون روی آن نصب می‌شوند.

اینتل برنامه‌های دیگری هم برای بخش حرفه‌ای دارد به عنوان مثال سه سوکت LGA 1155، ۱۱۵۶ و ۱۵۶۷امسال روی مادربوردها خواهند آمد و پیش‌بینی می‌شود تا ۳ ماهه سوم، این محصولات در بازار باشند و این موارد نیز با چیپ‌ست‌های جدید همراه خواهند شد. به عنوان مثال تراشه X68 که پیش‌بینی می‌شود علاوه بر برخی ویژگی‌های جدید مثل نسل سوم درگاه ساتا و USB از فناوری‌هایی مثل نسل سوم PCIe نیز پشتیبانی کند.

[MAHDIAR]

با این مقدمه تصویر روشنی از آینده نمی‌توان ترسیم کرد که واقعا چه اتفاقی در بخش مادربوردها رخ خواهد داد ضمن این‌که بعد از ورود معماری جدید اینتل برای پردازنده‌ها، سرنوشت مادربوردها و پردازنده‌ها با هم گره خورده و دیگر نمی‌توان آن‌ها را فارغ از سوکت، چیپ و پردازنده مورد بررسی قرار داد و این اندکی تصمیم‌گیری را دشوار می‌کند. با این حال تراشه X58 هنوز حرفه‌ای‌ترین تراشه موجود است و تا اواخر تابستان سال آینده اینتل تراشه‌ای برای سری X معرفی نخواهد کرد ولی این‌که تراشه‌های متوسط تا چه حد بتوانند کارکردهای بخش حرفه‌ای را پوشش دهند موضوعی است که باید در طول زمان آن را بررسی کرد. آنچه مشخص است تراشه‌های فعلی P55 از قدرت بالایی برخوردار هستند و می‌توانند پیشنهاد ارزان‌تری به جای X58 باشند. اما این‌که توانایی‌های X58 را ارایه کنند مسلما این‌طور نیست و این نکته دقیقا نقطه قوت این تراشه‌ها است که جایگزین دیگری ندارند و حتی در میان مدل‌های تولید شده بر اساس این تراشه نیز این رقابت دیده می‌شود که برخی مدل‌ها دارای ویژگی‌های اختصاصی و منحصر به فرد هستند که باعث تمایز آن‌ها از سایر مدل‌ها می‌شود. این مادربورد ساخت EVGA نیز دقیقا همین‌طور است؛ ممکن است در ابتدا تصور شود بهای ۴۷۰ هزارتومانی آن بی‌دلیل است و می‌توان این کارآیی را با هزینه کم‌تری به‌دست آورد اما برخی خصوصیات اختصاصی آن مانع از انتخاب مدل‌های دیگر می‌شود به عنوان مثال توان اورکلاکینگ بالا که در بخش تنظیمات می‌توان پیش‌نمایی از آن را دید و یا استفاده از ۳way SLI برای نصب سه کارت گرافیکی که متفاوت از بقیه است از جمله این توانایی‌های ویژه محسوب می‌شود. با کمی بررسی روی مشخصات این بورد خواهید دید که هزینه خرید گران خود را توجیه می‌کند. هرچند که معتقدم برای کسانی‌که نیازی به این کاربردها ندارند مدل‌هایی با قیمت مناسب‌تر در سری X58 فراوان است. یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که در این مادربورد جلب توجه می‌کند اضافه کردن یک تراشه انفورس ۲۰۰ برای افزایش توان گرافیکی مادربورد است.

NF200

تراشه انفورس۲۰۰ (NF200) پیشتر در مادربوردهایی با تراشه ساخت انویدیا مثل ۷۸۰A و ۷۹۰i استفاده شده بود و در برخی مدل‌های X58 و برخی از مادربوردهای جدید P55 هم مورد استفاده قرار گرفته است. این تراشه برای مادربوردهایی با قدرت گرافیکی بالا کاربرد دارد و باعث می‌شود مادربورد بتواند از پهنای باند بیشتری در ارتباط با کارت‌های گرافیکی برخوردار شود و نتیجه آن هم به صورت افزایش توان در بازی‌ها خود را نشان می‌دهد. تراشه NF200 یک پل است که به عنوان یک پردازنده عمل می‌کند و برای کنترل‌کننده بخش PCIe مشخص می‌کند که دستورالعمل‌ها توسط کدام تراشه اجرا شوند. مادربوردها در شرایط عادی پهنای باند مشخصی برای ارتباط با بخش گرافیکی دارند که لنز نامیده می‌شود و تعداد این لنزها حجم اطلاعات انتقالی بین مادربورد و کارت گرافیکی را مشخص می‌کند. در حالت عادی ۳۲ لنز برای ارتباط با کارت گرافیکی در اختیار مادربورد است که به صورت دو گروه ۱۶ عددی (۲ × x16) برای ارتباط با دو کارت گرافیکی استفاده می‌شود. اگر تعداد کارت‌ها به ۳ عدد افزایش پیدا کند آن‌گاه مادربورد یکی از این گروه‌ها را به دو دسته x8 تقسیم می‌کند. این موضوع اگرچه باعث افزایش توان پردازش گرافیکی می‌شود اما پهنای باند را کاهش می‌دهد. تراشه NF200 تعداد این لنزها را افزایش می‌دهد به این صورت که در کنار ۳۲ لنز خود تراشه می‌تواند تا ۲۰ لنز دیگر را هم به آن اضافه کند. البته در مادربوردهای مجهز به تراشه انویدیا انحصارا از انفورس ۲۰۰ استفاده می‌شود اما در تراشه‌های اینتل این تراشه به عنوان پلی برای ارتباط کارت‌های گرافیکی و افزایش پهنای باند به کار می‌رود. در حالتی که از سه کارت استفاده شود هر سه این کارت‌ها می‌توانند از طریق رابط x16 متصل شوند در حالی‌که اگر از چهار کارت گرافیکی استفاده شود این رابط‌ها به شکل دو رابط x16 و دو رابط x8 خواهند بود.

[MAHDIAR]

سیستم خنک‌کننده: بخش کولر مادربورد سه قسمت نسبتا مستقل دارد که برای رگولاتورهای ولتاژ، تراشه و پل جنوبی مورد استفاده قرار گرفته‌اند و مهم‌ترین قسمت در این ساختار نیز خنک‌کننده پل شمالی است که شکلی منحصر به فرد دارد. در این قسمت ساختاری عمودی را خواهید دید که از پره‌های زیادی تشکیل شده و در وسط مادربورد قرار دارد. البته شکل آن طوری است که مزاحمتی برای اتصال قطعاتی مثل کارت صدا روی شکاف PCIe x1 و یا نصب خنک‌کننده‌های مجزا برای پردازنده ندارد. در بخش دیگر خنک‌کننده پل جنوبی به صورت پسیو دیده می‌شود که شامل یک سینک یک تکه سیاه رنگ است که روی تراشه IOH و تراشه انفورس ۲۰۰ را می‌پوشاند.

طراحی بورد با این سیستم خنک‌کننده نسبتا بزرگ، خوب اجرا شده و اگر به بخش‌های مختلف نگاه کنید خواهید دید که این اجزا برای یکدیگر مزاحمتی ندارند و این نکته در بخش کارت‌های گرافیکی و شکاف‌های PCIe به اوج می‌رسد. به هر حال باید قبول کرد که نصب چهار کارت گرافیکی گذشته از محدودیت‌های تکنیکال، از نظر ابعاد و حجمی که اشغال می‌کند روی هر مادربوردی امکان‌پذیر نیست با این حال در این بورد می‌توان چهار کارت گرافیکی بزرگ را که هر کدام دو شکاف توسعه اشغال می‌کنند نصب کرد و این در نوع خود قابل توجه است. (۱۶x-16x-8x-8x)

کارت صدای این مدل از نوع ALC 889 ساخت Realtek است که از ۸ کانال صوتی به همراه صدای دالبی پشتیبانی می‌کند البته شاید بهتر بود که از کارت صدای حرفه‌ای‌تری استفاده می‌شد خصوصا این‌که این مادربورد یک مدل حرفه‌ای گیم است و تمام ویژگی‌های آن با این کاربرد سازگار است به عنوان مثال مدل‌های X-Fi کریتیو می‌توانستند نماینده مناسبی برای بخش صدای این مدل باشند البته تراشه فعلی نیز تراشه قابل قبولی است ضمن این‌که مدل آن نسبت به سایر مدل‌های رایج در مادربوردها که از تراشه آنبورد برای صدا استفاده می‌کنند حرفه‌ای‌تر است.

قدرت اورکلاکینگ از دیگر ویژگی‌های این مدل است که به آن در تمام محصولات EVGA توجه ویژه‌ای می‌شود. این قدرت را بایوس ساخت فونیکس نیز برای مادربورد تامین می‌کند که از پایداری نسبی بالاتری در مقایسه با انواع دیگر برخوردار است. در تراشه‌های X58 اورکلاکینگ شکل حرفه‌ای‌تری پیدا می‌کند که اگرچه نسبت به مدل‌های قبلی دشوارتر شده اما کارآیی و دقت بیشتری دارد. به عنوان مثال بخش غیرهسته‌ای در پردازنده به‌طور جداگانه کنترل می‌شود و می‌توان تنظیمات دقیق‌تری را برای پایداری بهتر سیستم اجرا کرد. در تراشه‌های X58 و به‌طور کل ساختار جدید پردازنده‌ها که نیهالم نامیده می‌شود فرکانس مسیر یا FSB که نقش اصلی در تعیین فرکانس بخش‌های مختلف داشت جای خود را به BCLK یا فرکانس مرجع داده که فرکانس تمام بخش‌ها از طریق آن تامین می‌شود. به عنوان مثال فرکانس اصلی پردازنده یا بخش هسته‌ای حاصل ضرب فرکانس مرجع در ضریب مشخص شده برای آن است. فرکانس مرجع در این مادربورد از ۱۳۳ تا ۵۰۰ قابل تغییر است و فرکانس رم نیز تا ۲۹۳۳ مگاهرتز بر اساس مشخصات اعلام شده توسط EVGA می‌تواند افزایش پیدا کند با این حال این رقم برای رم فعلا کمی غیرواقعی است مگر این‌که ماژول‌هایی با توان فرکانسی بالاتر وارد بازار شوند. فرکانس بخش غیرهسته‌ای توسط پردازنده‌ تعیین می‌شود و وابسته به مدل مورد استفاده است.

ولتاژ و تنظیم آن در پایداری اورکلاک حرف آخر را می‌زند و اگر قرار بر یک اورکلاک مناسب باشد تا زمانی‌که ولتاژ به درستی تعیین نشود نمی‌توان به موفقیت آن امیدوار بود. در این مدل ولتاژ بخش هسته‌ای از ۱تا ۲/۴۲ ولت قابل تغییر است و میزان تغییرات آن نیز در واحدهای ۰۰۶۵۲/۰ ولتی اعمال می‌شود. در جدول مشخصات فنی، این ولتاژ‌ها و میزان تغییرات آن را می‌توانید ببینید.

[MAHDIAR]

نتیجه ‌گیری

واقعیت این است که کاربرد محصولات حرفه‌ای برای ما بسیار محدود است. البته این قانون در اغلب نقاط دنیا وجود دارد و سازندگان این سطح از محصولات نیز آن را درک می‌کنند به همین دلیل معمولا تیراژ تولید چنین محصولاتی نسبتا پایین است و هم اکنون شاید در کل کشور تعداد این مدل از مادربوردهای evga به تعداد انگشتان دو دست نرسد. سیستمی که این مادربورد روی آن نصب می‌شود اگر قرار بر سیستمی متعادل باشد که قطعات آن در یک سطح هستند هزینه‌ای حدود دو تا سه میلیون تومان نیاز دارد و این هزینه معمولا برای کاربردهای رایج حتی در رده گیم نیز کمی بالا است. اما از طرف دیگر این مشخصات را نمی‌توان در هر مدلی پیدا کرد. معتقدم که محدودیت‌های نرم‌افزاری در حال حاضر بیشتر از بخش سخت‌افزار در اجرای بازی‌ها موثر هستند و می‌توان با بودجه کم‌تری هم اقدام به خرید یک سیستم مناسب گیم کرد. البته این تا زمانی است که عامل قیمت را به عنوان فاکتور اصلی و تاثیرگذار در نظر بگیریم. اگر این عامل را که در پلتفرم x58 چندان جدی گرفته نمی‌شود را حذف کنیم آن گاه می‌توان گفت این مدل evga یکی از بهترین‌های موجود در بازار است.

عصر ارتباط