دیدنیهای چابهار

[آبجی]

(http://g-sh-k.blogfa.com/post-30.aspx)
جنوبی ترين شهرستان بلوچستان است كه در فاصله 761 كيلو متري زاهدان قرار دارد. اين شهر در زمان های قديم " تيس" نام داشته كه در حال حاضر خرابه هاي آن در 5 كيلو متري چابهار امروزي به جاي مانده است .
بندر تيس در آن ايام اهميت و اعتبار فراوان داشت و يكي از مراكز مهم تجاري كرانه هاي درياي عمان بود، ولي در قرن گذشته در اثر كم توجهي از رونق آن كاسته شد. در سالهاي پس از انقلاب به علل مختلف ، بيش از پيش مورد توجه قرار گرفت .
اينک بندرچابهار اهميت سوق الجيشي ممتازي دارد و در حال حاضر يكي از مناطق آزاد تجاري ايران محسوب مي شود .

جاهای ديدنی چابهار:

1- منطقه آزاد تجاري
2- درخت كهن سال مكر زن در تیس کوپان
3- غار تيس
4- پناهگاه حيات وحش(تمساح) در باهوكلات
5- تپه گل افشان دركهير
6- قلعه قديمي تيس
7- امامزاده غلام رسول
8- مسجدجامع تیس
9- قلعه پرتغالی ها

[آبجی]

کوه تفتان یکی از مرتفع ترین و جدید ترین کوههای آتشفشانی ایران به شمار می رود که در فاصله 50 کیلومتری شهر خاش قرار دارد. فعالیت آتشفشانی این کوه از اوایل دوران چهارم زمین شناسی شروع شده و امروزه نیز مقداری گاز از دهانه آن خارج می شود. گدازه های آتش فشانی تفتان بیشتر از نوع متخلخل است که برای تهیه سیمان خاش از آن استفاده می شود سیمان خاش دارای تیپ های مختلف سیمان به همراه سیمان پوزولانی است که از پوزولان تفتان حاصل می شود. وجود مواد متخلخل آتشفشانی در این منطقه باعث جذب آبهای موجود در منطقه و باران می شوند و به طور کلی از اتلاف آب منطقه جلوگیری بعمل می آید. این آبهای جذب شده در دره های اطراف جاری میشوند و طراوت خاصی به منطقه می دهند بارزترین نمونه های این آبها در چشمه های سنگان ،لادیز و تمین هستند. بطور کلی وجود تفتان نعمتی بزرگ برای اصلاح وتعدیل آب و هوای منطقه است این را در اقوال مردم محلی می توان مشاهده نمود . در طی خشکسالی کم نظیر اخیر فقط آب رودهای این منطقه همچنان جاری است و دره های اطراف گویی مصون از این بلای آسمانی گشته اند.

[آبجی]

در ۶۰ كيلومتري شرق چابهار، در پس كوههاي مخروطي كه گويي تكه يي از زمين شهاب خورده كره ماه را بر آن نهاده اند، بندري زيبا در امتداد درياي عمان روبه اقيانوس هند واقع شده است. آبادي بريس كه اخيراً به بندر صيادي تبديل شده در حاشيه ساحلي شمالي درياي عمان در دهانه خليج كوچكي واقع است. ارتفاع بريس از سطح دريا ۱۰ متر و حداقل عمق آب در خور ۴ متر است.
به لحاظ آخرين تقسيمات كشوري، بريس در دهستان نگور از بخش دشتياري شهرستان چابهار واقع و فاصله آن ازمركز بخش «نگور» ۴۴ كيلومتر است. بندر بريس عمدتاً روي تشكيلات لايه هاي ماسه سنگي متراكم تا نيمه متراكم صدفدار دوران سوم زمين شناسي قرار گرفته كه بيرون زدگيهاي آن در محدوده سطوح صخره يي مشرف به ساحل جنوبي قابل رؤيت است.
حداكثر دما در تيرماه ۳۶‎/۲ و حداقل آن ۱۶ درجه سانتيگراد در بهمن ماه است. ميزان بارندگي در بريس بسيار كم است و در صورت بارندگي تالاب عظيمي درحد فاصل كوههاي مشرف به بريس و نوار ساحلي شكل مي گيرد كه يكي از زيباترين جلوه هاي مناظر طبيعي را به وجود مي آورد كه مي تواند در جذب توريست نقش بسزايي ايفا كند.
در امتداد ساحل درياي عمان، قبل از رسيدن به بندر بريس فعلي، به چند خانه متروكه برخورد مي كنيم. آنجا نيز روزگاري مأمن صيادان و بوميان بريس بوده است. حدود صد سال پيش بريس داراي ۳۵ باب خانه و قريب به ۳۰ شناور بوده است. در اينجا نيز مسجد مانند هر روستاي ديگري جزو اولين بناهاي قوم بلوچ است. قسمت عمده بلوچهاي بريس را «ميدها» تشكيل مي دهند. ميدها ماهيگيران و لنج داران و ملواناني هستند كه از وضع مالي نسبتاً خوبي برخوردارند. خانواده گسترده يكي از اشكال مهم استحكام بخشي به نظام اجتماعي بلوچ است.
جمعيت بومي و ساكن بريس، حدود ۲۷۵۰ نفر است كه اين رقم باتوجه به مهاجرت نيروي كار از اطراف بريس درنوسان است.
صيد و صيادي در بریس
با شروع توفانهاي استوايي كه از حدود ۱۵ خردادماه آغاز و تا آخر مردادماه ادامه مي يابد، شناورهاي كوچك از رفتن به دريا پرهيز مي كنند و يا خط سير خود را به سمت جاسك و تنگه هرمز تغيير خواهند داد. سرعت اين توفانها گاه تا ۵۵ نات نيز گزارش شده است. تعداد صيادان منطقه ۱۵۶۰ نفر است.
مقدار استحصال آبزيان در بندر بريس براساس آمار سال ۱۳۷۹ ، ۲۸۷۱ تن برآورده شده است. عمده ماهيان درياي عمان را ماهي حلواي سفيد و سياه، سنگسر قباد، هوور، شير، شوريده و سرخو تشكيل مي دهند. همچنين در سال ،۱۳۷۹ در منطقه بريس، ۱۱۱۲۴۶ كيلوگرم كوسه ماهي صيد شد. انتهاي باله دمي كوسه ماهي بعد از صيد، قطع شده و به وسيله پمپاژ، خون كوسه خارج شده و آنگاه آن را نمك سود كرده به بازارهاي پاكستان ارسال مي كنند. قيمت هر كيلو گوشت كوسه در بازارهاي پاكستان ۶۰ روپيه است كه با برنامه ريزي صحيح در بهره برداري مناسب در صيد اين گروه از ماهيان و صدور آن به كشورهاي همسايه و آسياي دور، سهم بسزايي در درآمد ارزي خواهد داشت. از ديگر آبزيان ذيقيمت كه در آبهاي شور در سواحل صخره يي درياي عمان و من جمله بريس وجود دارد، سخت پوست زيبايي به نام شاه ميگو يا «لابستر» است كه ارزش غذايي بالايي داشته و عمدتاً صادر مي شود.
بريس با وجود ۱۳ هزار هكتار اراضي مستعد پرورش ميگو، بزودي شاهد واگذاري و شروع عمليات اجرايي ساخت و ساز استخرهاي پرورش ميگو خواهد بود. استقبال از مرحله اول واگذاري اراضي مستعد بريس فراتر از حدانتظار بوده و از مرز هشتصد تقاضا گذشته است و در ميان آنها نام چند چهره اقتصادي و بنياد خصوصي نيز ديده مي شود.
بخش اول اين طرح با سطح ۶۰۰۰ هكتار قادر خواهد بود حدود ۳۰۰۰ نفر را به صورت مستقيم فعال كند. توليد ميانگين ۱۲۰۰۰ تن ميگو در هر دوره پرورشي در اين مجتمع پرورشي زمينه بسيار مساعدي را براي صدور كالاهاي غيرنفتي و تحصيل ارز فراهم مي كند.
از مهمترين قابليت هاي خدادادي بريس، مناظر بديع و اسكله منحصر به فرد آن است كه مي تواند نقش بسزايي در جذب گردشگران فرهنگ و طبيعت و گسترش اكوتوريسم و اگروتوريسم (گردشگري روستاهاي شگفت) داشته باشد. اين مهم منوط به تأمين امنيت، تزريق امكانات و بهادادن به تحقيقات و استفاده از كارشناسان خبره اين كار است كه خود مقوله ديگري مي طلبد.

[آبجی]

تعریف منطقه سرباز را خیلی شنیده ام و با پیش زمینه ذهنی، به منطقه که و ارد می شویم انگار معجزه‌اي اتفاق افتاده است. سرشار از سبزی و آب، در جهنم خشکی و کویر. همه منطقه پر است از درخت‌های خرما، موز و خربزه درختی _ پاپایا _ انار و عنبه.
جاذبه‌هاي گردشگري، شهاب میرزایی _تعریف منطقه سرباز را خیلی شنیده‌ام وبا پیش زمینه ذهنی به منطقه که و ارد می شویم انگار معجزه‌اي اتفاق افتاده است. سرشار از سبزی و آب، در جهنم خشکی و کویر. همه منطقه پر است از درخت‌های خرما، موز و خربزه درختی _ پاپایا _ انار و عنبه.
قطره‌های باران نم نم بر شیشه اتوبوس می‌ریزند و چرخش برف پاکن‌ها روی شیشه، همراه با موسیقی ملایمی که از ضبط ماشين پخش مي‌شود،‌ خستگی مسیرهای قبلی و گم شدن در تفتان را از جانمان بدر می‌کند.
وجود رودسرباز، در این منطقه باعث آبادانی و سرسبزی آن شده است. رودی فصلی که پس از ادغام با چند رود دیگر رودخانه با هوکلات را تشکیل می‌دهند.
به مسجدي در روستا می‌رویم که در کنار آن زائر سرای زیبا و تمیزی قرار دارد، قرار می‌شود شب را در آن جا بمانیم و فردا برای دیدن تمساح ایران _ گاندو _ حرکت کنیم.
با هماهنگی اداره محیط زیست باهوکلات، عبدالحکیم ایرانشهری به همراه ما می آید تا به منطقه برويم. از سرباز 40 کیلومتر حرکت می‌کنیم تا به روستای نگور برسیم.
بچه‌هايي رادر این منطقه می بینیم با پوستي سياه كه آدم را به یاد سیاهان آفریقایی می‌اندازد. اهالی محل خیلی به ما نزدیک نمی‌شوند و به فارس‌ها قجر می‌گویند. ریشه تاریخی این کلمه به ظلم حکام قاجار به این مردم باز مي‌گردد و لفظ «قجر» کلمه منفوری در بین مردم منطقه است.
به طرف حوضچه‌ها و برکه‌هایی حرکت می کنیم که در هنگام طغیان رود با هوکلات پر از آب می‌شوند و در هنگام خشکسالی ارتباط شان قطع می‌شود .گروه به آرامي به برکه پیر سهراب نزدیک می‌شود. بزرگ‌ترین برکه منطقه که می‌گویند بیش از 40 عدد گاندو در آن زندگی می‌کنند. گاندوها تمساح‌های کوچکی اندامي‌اند كه برای مردم منطقه مقدس هستند. آنها می‌گویند در چند سال اخیر به خاطر خشکسالی مجبور بوده‌اند گاندوها را بگیرند و با وانت به تالاب‌های بزرگ ببرند.
صبر می‌کنیم تا بالاخره سر و کله دو سه تا گاندو پیدا شود. بچه‌ها کلی ذوق و شوق دارند با سروصدا آنها گاندوها ناپدید می‌شوند.
به خاطر گرمای زیاد بچه‌ها لباس‌های‌شان را در می‌آورند و به آب می‌زنند. پس از نوشیدن آب گریب فورت همراه با یخ که در آن گرما بسيار لذت‌بخش است به سرباز برمی گردیم.
از سرباز كه حرکت می‌کنیم در میان راه به روستای جکی گور می‌رسیم. روستای نسبتا بزرگی که پر از گونی‌های بزرگی است که لباس‌های تاناکورا در آن فروخته می شود.
نرسیده به جکی گور سد پیشین قرار دارد که جلوی سیلاب ‌هاي فصلی را می‌گیرد. از جکی گور به طرف منطقه تیس و بریس حرکت می‌کنیم.
ماموران نیروی انتظامی، جلوی ماشین را می‌گیرند، این منطقه در حاشیه خلیج گواتراست و در کناره شرقی‌اش بندر گواتر پاکستان قرار دارد.
پس از سر و کله زدن زیاد بالاخره به ما اجازه می‌دهند که به آن جا برویم.
تیس و بریس منطقه‌اي واقعا زیبا است. صخره‌های سر به فلک کشیده سپیدی که در سکوت و سکون مطلق، آب‌های دریای عمان و اقیانوس هند را به نظاره نشسته‌اند و با هیچ منطقه ساحلی ایران قابل مقایسه نیست.
از آن جا به طرف چابهار حرکت می‌کنیم. بزرگ‌ترین شهر ایران در منتهی الیه جنوب شرقی ایران. در این جا همه چیز حال و هوا و فرهنگ هند را دارد. عکس‌های هنرپیشه‌های معروف هند همچون آمیتالاچان، شاهرخ خان و آش وارای از در دیوار مغازه‌ها می بارد، صدای موسیقی هندی همه‌جا به گوش می‌رسد. تصمیم می‌گیریم به حمام برویم، فشار آب کم است و آب آشاميدني سالم در دسترس نيست.
با شروع فعاليت منطقه آزاد چابهار، تحولاتی در منطقه آغاز شده که می‌تواند باعث تغییر عمده ای در منطقه شود.
اگر راه آهن مشهد یا کرمان به زاهدان و از آن جا نیز به چابهار وصل شود، این مسیر می‌تواند راهگشای کشورهای آسیای میانه به آبهای آزاد و نقشي بسیار حیاتی در شکوفایی اقتصاد استان داشته باشد. پاکستانی‌ها هم در حال احیاء بندر گواتر هستند و راه آهن کویته، گواتر در حال کشیده شدن است، به نظر می‌رسد ایرانی‌ها باید سریع تر وارد عمل شوند.
شب را در چابهار خوابیدیم و گروه فردا صبح به طرف کنارک در 60 کیلومتری چابهار حرکت کرد. بندر کوچکی که اهالی آن به ماهی‌گیری مشغول‌اند.
سوار قایق‌های موتوری می‌شویم و در آب چرخی می‌زنیم و با دور زدن خلیج پزم و طی مسافت 15 کیلومتر به پزم می‌رسیم. در این جا با کمی صبر و حوصله می‌توان لاک پشت‌های بسیار بزرگی را دید که در سواحل منطقه وجود دارند .در بازگشت به کنارک، از مسيري بالا می‌رویم و به بلندایی می رسم مشرف به بندر. از بالا می توان ردیف قایق‌های چوبی کوچکی را دید که در لنگرگاه بندر ایستاده‌اند. پس از تماشای غروب خورشید در منتهی الیه جنوب شرقی سرزمین ایران، بار دیگر به چابهار باز می‌گردیم

[آبجی]

درباره تپه های گل فشان بدانید که این تپه ها با پرتاب حباب های گل و لای از ژرفای زمین، چشم بیننده را خیره می کنند،مردم محلی از این گل و لای برای درمان بیماری ها بویژه بیماری های پوستی استفاده می کنند.
به عنوان یک ایرانی مخصوصا اگر اهل تجارت باشید، بندر یا جزیره چابهار را به عنوان محلی برای کسب و کار تجار و مخصوصا بازار خرید اجناس خارجی با قیمتی مناسب تر از پایتخت آلوده ایران می شناسید و قطعا با ویژگی های گردشگری آن کمتر آشنا هستید.
جزیره چابهار در قسمت جنوبی استان سیستان و بلوچستان در جوار دریای عمان واقع شده است. وسعت این جزیره 25هزارکیلومتر بوده که 130 کیلومتر آن مرز خاکی است.
از وجود این مرز خاکی در جزیره چابهار چندان خوشحال نباشید، چرا که با اتوبوس یا قطار و تغییر مسیرهای مختلف برای رسیدن به چابهار حداقل دو روز را در جاده خواهید بود. اگر از دسته مسافران کم طاقت هستید و تحمل پیمودن مسیرهای مختلف و طولانی را ندارید؛ بهتر است به جای مسافرت با اتوبوس یا قطار به فکر خرید بلیت هواپیما و پرواز مستقیم به چابهار باشید.
قبل از ورود به چابهار بهتر است بدانید، این بندر 230هزار نفر جمعیت دارد و از پنج بخش مرکزی، کنارک، پلان، دشتیاری و زرآباد تشکیل شده. سه شهر کنارک، ونگور و چابهار و الدهستان و 620 روستا نیز در این جزیره یا بندر قرار دارند.
بندر چابهار اگرچه در نگاه اول، ناحیه ای فاقد امکانات گردشگری به چشم می آید، اما اکوتوریسم طبیعی این جزیره و همچنین پیشینه تاریخی آن، از جاذبه هایی است که چشم هر بیننده را خیره می کند.
گل فشان ها، سواحل صخره ای زیبا، مساجدزیبای محلی، بافت سنتی و زندگی جذاب بلوچ ها با کپه های دست سازشان و همچنین قلعه پرتغالی ها از جمله مهمترین جاذبه های گردشگری چابهار به شمار می آیند.
برای دیدن کناره ها و سواحل زیبای طبیعی در چابهار توصیه می کنیم به قسمت جنوبی شهرستان چابهار بروید، چرا که در این قسمت پیشروی آب دریا و فرسایش سنگ های رسوبی چشم انداز زیبایی را به وجود آورده است. وقتتان را به گونه ای تنظیم کنید که طلوع یا غروب خورشید را در این سواحل ببینید.
برای دیدن تپه های گل فشان که اتفاقا پدیده ای کمیاب در سطح جهان به شمار می آید، باید به دو دشت کهیه و تنگ بروید.
درباره تپه های گل فشان بدانید که این تپه ها با پرتاب حباب های گل و لای از ژرفای زمین، چشم هر بیننده را خیره می کنند.
سه تپه گل فشان در فاصله دو دشت کهیه و تنگ در 20کیلومتری روستای کهیه و در مسیر جاده تنگ گالک در شمال غربی شهرستان چابهار قرار گرفته و میانگین ارتفاع آنها بین 10 تا۳۰متر است. از این تپه ها هر 30 تا 36 ثانیه یک بار گل و لای فشرده به همراه گاز خارج می شود.
برخی از مردم محلی از این گل و لای برای درمان بیماری ها بویژه بیماری های پوستی استفاده می کنند.
نام قلعه پرتغالی ها و حوادث تاریخی آن مطمئنا برای هر ایرانی نامی آشناست، اما اگر علاقه مندید که علاوه بر شنیده ها، این قلعه را از نزدیک ببینید، سری به روستای تیس از توابع بخش دشتیاری بزنید.
این روستا که در منطقه ای کوهپایه ای در پنج کیلومتری شمال غرب چابهار واقع شده و رودخانه لاوی از آن می گذرد، در میان کوه های شهباز، لاوی و بیلبند محصور شده است.
قلعه پرتغالی ها در این روستای زیبا قرار گرفته و به دلیل قدمت و نوع معماری خاصش تعداد بی شماری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می کند. اگر به روستای تیس رفتید بدانید که این روستا از عمده ترین مراکز سوزن دوزی در چابهار است و زنان و دختران آن به طرزی زیبا و تحسین برانگیز صنایعی را تولید می کنند که ره آورد سفر هر گردشگر به خانه اش می شود.
برای دیدن انواع پرندگان و طبیعت زیبا، به شما که عازم چابهار هستید توصیه می کنیم دیدن روستای لیپار را به هیچ چیز دیگر ترجیح ندهید. در 15 کیلومتری شهر چابهار بعد از روستای (رمین) در مسیر جاده ای ساحل گواستر و در تنگه ای صخره ای، دره ای سرسبز و زیبا قرار دارد که از بالای آن، روستای لیپار در میان سبزه زارها خودنمایی می کند.
در میان دو کوه، این دره که فاصله چندانی هم ندارند، آب بندی ایجاد شده که آبهای سرگردان اطراف را در خود جمع کرده و به آبگیری به طول 14 کیلومتر با انواع بوته ها، درختچه ها و پرندگان تبدیل شده است.
در این آبگیر، انواع بوته ها و درختچه ها از نوع گز، کلیر و چش و پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، انواع حواصیل، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی و خوتکا و همچنین طاووس کن یافت می شود.
جنگل های انبوه هم از دیگر جاذبه های اکوتوریستی در چابهار است که در ناحیه ساحلی خلیج گواتر قرار گرفته است. بد نیست که بدانید حرا درختچه ای است که در مرداب های نواحی گرم کرانه های عربستان، مصر و جنوب ایران می روید. از مشخصات بارز این درختچه، این است که روی درخت مادر رشد اولیه را طی کرده و سپس نهال جوان از درخت مادر جدا شده و به مرداب می افتد. برگ های حرا با دوام است و ظاهر بیضوی شکل و منتهی به یک خامه باریک دارد و تنها قسمت مورد استفاده آن، پوست شاخه است.
در حوزه حیات وحش نیز تمساح پوزه کوتاه برجسته ترین موجود منطقه چابهار است که به طور طبیعی و آزاد زندگی می کند.
زیستگاه اصلی این تمساح که به نام محلی گاندو خوانده می شود، حدود 380 هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش دیگر آن در شهرستان ایرانشهر واقع شده است.
تمساح پوزه کوتاه در برکه های راسک، باهوکلات و باتلاق های دلگان و کلانی زندگی می کند و تنها نوع تمساح ایران است که ارزش ملی و بین المللی دارد. طول این جانور تا چهار متر می رسد و قوی ترین عضو آن دمش است.
تقریبا با اکثر جاذبه های گردشگری چابهار آشنا شده اید و احتمالا اشتیاق زیادی برای دیدن این منطقه پیدا کرده اید.

اعظم راستی
منبع: روزنامه همشهری

[آبجی]

«گواتر» ، تكه كوچكي از سرزمين بلوچستان است كه درمنتهي اليه جنوب شرقي ايران واقع شده است. در كتيبه هاي تاريخي داريوش به خط ميخي از اين سرزمين به نام «ماكا» نام برده شده است.
درصورت پايان يافتن طرح ۴۰۰۰هكتاري پرورش ميگو، سالانه ۷هزارتن ميگو به ارزش ۵۰ميليون دلار توليد و ۴هزارفرصت شغلي ايجاد مي گردد.
درمنتهي اليه جنوب شرقي ايران، درآخرين نقطه مرزي آنجا كه شهرستان چابهاربه خط تماس با مرز پاكستان مي رسد، مشرف بر خود «گواتر»، بندري كوچك و قديمي قرار گرفته كه چندصباحي است براي سرمايه گذاران كشورمان نامي آشنا گشته است. آنجا گواتر است؛ بندري آنسوي ناكجاي جغرافياي تاريخ.
گواتر تكه كوچكي از سرزمين بلوچستان است . بلوچستان سرزمين دردها و رنج هاي فراموش شده، بلوچستان يادآور فاصله عميق فقر و غنا، بلوچستان زادگاه تنها دونلي نواز جهان (۱) ، بلوچستان زادگاه دادشاه و گواتر برگوشه يي از گستره اين خاك همچنان ايستاده است و خوابش نمي برد. پيرمردي از اهالي منطقه رونق گذشته را اين چنين تصوير مي كند: «آفريقا تجارتش دست ما بود. از بندر گواتر ماهي و حصير مي برديم به آفريقا با جهازهاي بادي كه دوهزارتن هندي گنجايش داشت. ۲۵ روز تا دارالسلام مي رفتيم . وقتي هوا خوب بود ۱۴ روزه اين كار را مي كرديم. موقع برگشت چوب كندل مي آورديم به گواتر، خالي مي رفتيم خرمشهر، پسته و بادام مي برديم به بمبئي يا از بصره خرما مي برديم آفريقا چوب بار مي كرديم به گواتر…»
قديمي ترين سند ايراني ، كتيبه هاي ميخي داريوش، نام اين سرزمين را «ماكا» ضبط كرده است. بعد از اسلام اين سرزمين «مكران» نام گرفت كه درحال حاضر منطقه جنوبي بلوچستان نيز به نام «مكران » معروف است. بنابه روايت ماركوپولو كه درحدود سالهاي ۶۸۳ـ۶۸۷هجري قمري هنگام مراجعت از چين از حدود مكران عبور كرده ، درآن تاريخ ايالت بلوچستان پادشاهي مستقل داشته است. درسال ۱۰۲۲ هجري قمري، گنجعلي خان(۲) حاكم معروف كرمان درعصر شاه عباس اول بلوچستان را به تصرف خود درآورد وملك ميرزا را كه از اعقاب صفاريان بود به امارت بلوچستان برگزيد.
درسال ۱۳۰۷ هـ.ش در زمان رضاشاه براي سركوب سرداران وهمچنين رفع غائله بلوچستان به آن خطه لشكركشي شد. اينك بلوچستان بعد از چند دهه آرامش با مشخص شدن اهميت ژئوپلتيكي آن زمينه ساز تحولاتي آينده ساز خواهد بود.
شهرستان چابهارهم اكنون به عنوان يكي از قطب هاي تجاري و از نواحي مستعد جهت پرورش ميگو مطرح است . چابهار ۱۵۶۰۷ كيلومترمربع مساحت و بيش از ۱۶۰هزارنفر جمعيت دارد و داراي آب و هوايي گرم و نسبتاً مرطوب است . هواي چابهار دراوج گرماي تابستان به علت وزش بادهاي موسمي (مونسون) معتدل مي گردد. اما آنچه كه موجب گشت گواتر به عنوان نگين انگشتري چابهار مطرح گردد آغاز طرح ملي پرورش ميگوي غرب باهوكلات است.

در راه گواتر

از چابهار به طرف شرق يعني مرز پاكستان حركت مي كنيم. از بندر صيادي «رمين » مي گذريم و آنگاه به تراس هاي مرتفع كوهستاني برخورد مي كنيم كه هيبت خود را به رخ آبي بيكران درياي عمان كشيده است ، اكنون دريا زير پاي ماست و ناوك نگاهمان افق دريا را نشانه رفته است. مقصد بعدي ديگر بندر صيادي يعني «بريس» است كه درپاي يك صخره عظيم كوهستاني ايجاد شده است و قايق ها به طرز زيبايي دركنار اسكله پهلو گرفته اند. بي ترديد بريس از زيباترين اسكله هاي صيادي ايران و شايد زيباترين آنهاست به خصوص آن كه درصورت مساعدبودن شرايط بارندگي ، در فواصل جاده بريس وكوهها وتپه هاي مخروطي آن، تالاب ليپاريكي يكي از مناظر بديع طبيعت را شكل مي دهد، درحاشيه تالاب، شتران تشنه ، از آب گواراي آن سيراب مي شوند و درقسمت هاي مياني اش فلامينگوها و ديگر پرندگان مهاجر، مأمن مناسبي براي خود خواهند يافت .
از مهمترين محصولات دريايي اين بنادر، ماهي شير، شوريده، حلوا و سنگسر و از رده سخت پوستان محصول جهاني لابستر (شاه ميگو) است.
شاه ميگو در طول فصل محدود صيد (يك تا دو ماه درسال ) سالانه بين ۲۰تا ۳۵ تن صيد مي شود كه ارزش صادراتي اين آبزي به صورت دم عمل آوري شده و منجمد كيلو ۲۲ تا ۳۰دلار بوده و صادرات به روش زنده به ازاي هركيلو از ۳۵ تا ۵۰ دلار ارزآوري دارد. از بريس گذشته و پيش رويمان پسابندر خودنمايي مي كند كه نماي موج شكن آن از بالاي تراس كوهستاني بسيار زيباست. جزيره معروف به شيطان از دور پيداست. آيا به راستي آنجا خانه شيطان است؟! از فراز كوه سرازير مي شويم اكنون قريب به صدكيلومتر از چابهار دورشده ا يم ، ديگر بار وسيله نقليه مان ما را به كوهها و صخره هاي مرتفع رهنمون مي سازد، ديگر به گواتر اين سرزمين اعجاب برانگيز نزديك شده ايم سرزميني كه روزگاري نه چندان دور، جلوه پررونقي داشت كه قبرستان متروكه گواتر و باند فرودگاه قديمي انگليسي ها يادآور آن روزگاران است. بندر گواتر درهمين مكان و درانتهاي جاده فرعي مشرف به خليج گواتر قرار گرفته است و صيادان در فصل صيددر داخل كپرها به استراحت پرداخته و درزمان مناسب از شبانه روز به دل دريا مي زنند تا تور خود را از ماهي هاي ذيقيمتي چون شير و شوريده پرنمايند.
«حاج دوست محمد خواسته» كدخداي گواتر، خانه يي زيبا به سبك معماري پاكستاني ساخته است. مردان و زنان گواتر ، بلوچ بوده و ارتباط خويشي با همنوعان خود در گوادر پاكستان دارند. «دوست محمد» سندي دست نويس ، به سال ۱۳۰۹ هـ.ق در دست دارد كه «لشگرخان سردار زهي » حاكم گواتر در زمان ناصرالدينشاه ، ۲۵هزار هكتار از زمين هاي گواتر تا دشت بريس را به اجدادش فروخته است و با ايجاد مزارع پرورش ميگوي گواتر ، خواب خوش دوست محمد بخاطر بسته شدن راههاي عبوري شترانش آشفته شده است، مگر نه اينكه شتر براي بيابانگرديك توتم است؟
مذهب بوميان گواتر ، سني حنفي است كه نسبت به اعتقادات مذهبي و قومي خويش پايبندي ويژه دارند.
گواتر كه در جنوب شرقي ايران، آخرين آبادي است هم اكنون به يكي از قطب هاي اميدبخش در افزايش صادرات غيرنفتي تبديل شده است. كلنگ طرح ۴۰۰۰هكتاري پرورش ميگو چندي پيش با حضور مسؤولان زمين زده شد. اين طرح ملي داراي دو بخش شمالي وجنوبي بوده و درمجموع ۱۵۵مزرعه ۲۰هكتاري است. درسال ۷۹ ، ۱۹۰هكتار از اراضي سايت مورد بهره برداري قرار گرفت و درپايان دوره پرورش، از كل سطح زيركشت ۳۵۰تن ميگوي سفيد توليد شد كه رقمي قابل ملاحظه است. درافق نهايي اين طرح ايجاد ۲هزارفرصت شغلي مستقيم و به همين تعداد فرصت شغلي غيرمستقيم و۷هزارتن توليد ميگو به ارزش ۵۰ميليون دلار پيش بيني مي شود.
آنچه كه دراين بين ضروري مي نمايد نگاه اقتصادي به جذابيت هاي گردشگري در گواتر است.
وجود جنگلهاي مانگرو (حرا) دركنار خليج گواتر و پرندگان مهاجر، زيبايي خاصي به اين منطقه بخشيده و درنقطه تلاقي رودخانه باهوكلات به رودخانه سرباز، يكي از گونه هاي نادر تمساح جهان معروف به تمساح پوزه كوتاه (گاندو) زيست مي كند كه تعدادآنها ۲رقمي است وهمين امر، اهميت حفاظت آنها و توجه دقيق تر را بيشتر مي نمايد.
از گواتر باز مي گرديم با اين اميد كه از مواهب طبيعي كه خداوند به ما اعطا كرده ، درجهت منافع ملي و افزايش درآمدهاي غيرنفتي استفاده ببريم.

غلامرضا عليزاده