کنکاشی در مورد آواز سنتی (( هوره ))

[صدای باران]

کنکاشی در مورد آواز سنتی (( هوره ))
هوره ساده ترین، ابتدایی ترین و اصیل ترین گونه موسیقی است كه اكنون به تكثر و هزارگونه گی زبانی و كیفی در آمده است. ما ایرانیان بخصوص مردمان كردزبان غرب كشور این گونه ابتدایی و اصیل آواز را هوره می نامیم،


عنوان مقاله: کنکاشی در مورد آواز سنتی (( هوره ))هوره ساده ترین، ابتدایی ترین و اصیل ترین گونه موسیقی است كه اكنون به تكثر و هزارگونه گی زبانی و كیفی در آمده است. ما ایرانیان بخصوص مردمان كردزبان غرب كشور این گونه ابتدایی و اصیل آواز را هوره می نامیم، كلمه هوره و نامگذاری آن قدمتی حدوداً 7000 ساله دارد و به دوران پیامبری حضرت زردتشت می رسد در ”گات های یسنا“ كه بخش مهمی از اوستا كتاب مقدس زرتشتیان می باشد بصورت منظوم نگاشته شده و لذا در آن زمان، مردم برای خواندن آن و نیایش اهورا مزدا آوازی را سر داده كه آنرا هوره نامیده اند، هوره ندای حق طلبی بوده و كرداری نیك، پنداری نیك و گفتاری نیك را آواز كرده است. همانگونه كه امروزه بعضی از افراد و خصوصاً قاریان قرآن با تلاوت آیات این كتاب آسمانی آوازی را سر می دهند كه ا زیك سو پیام خدا را كه پاكی، فرزانگی و حقانیت است سر می دهد و از سوی دیگر نیز موسیقی آهنگین این آواز چنان ژرف و گرم و زلال است كه دل و جان را به ارتعاش در می آورد، آن زمان نیز بعضی از افراد با تلاوت گات های اوست، این حس های ژرف و زلال را به دیگران انتقال داده اند كه هم، هنری لطیف و هم عملی مومنانه و اعتقادی محسوب می شد. آقای فاروق صفی زاده پژوهشگر كرد زبان در كتاب ”پژوهشی درباره ترانه های كردی“ چنین می گوید: این آواز، اصیل ترین موسیقی كردی می باشد كه از زمان های كهن به یادگار مانده است، كه ویژه ستایش از اهورا مزدا بوده است و كردها كه پیرو آیین آسمانی زردتشت بوده اند در هنگام مرگ كسی و روی دادن پیشامدی و یا پس از پیوند با اهورا مزد، شروع به خواندن هوره كرده اند و آواز سوزناكی را كه برگرفته از نوشتار آسمانی اوستا بوده به شیوه هوره خوانده اند، واژه هوره از اهوره گرفته شده است، همین شیوه هوره در خواندن قرآن به كار می رود و واژه سوره از همین واژه گرفته شده است. وی در بخش دیگری از كتاب خود می گوید: هوره از ریتم آزاد پیروی می كند، این گونه آواز بیشتر در مناطق گوران، سنجابی، قلخانی و كلهر مرسوم است. مقام های هوره: بان بنه ای، بنیری چر، دودنگی، باریه، غریبی، ساروخانی، گل و دره،پاوه موری، قطار، هجرانی، مجنونی، سحری و هی لاوه. هوره آواز ممتدی است كه خواننده، شعرها و ابیات بیشماری را در ذهن داشته و آنها را هنگام آواز به صورت پی در پی استفاده می كند، گاه شعرها سروده خود خواننده است و گاه شعرهای مورد استفاده را از دیگر شاعران به عاریت می گیرد، هوره در گذشته های دور، مضمونی مذهبی داشته و بیشتر به آواز كردن آیات كتب آسمانی یا آموزه های منظوم مذهبی پرداخته است اما امروزه مضمونی عاشقانه دارد. هوره مختص به یك دوره تاریخی و یا یك جغرافیا و فرهنگ خاص نیست، هوره یا همان آواز اصیل ابتدایی، مادر همه آوازه، تصنیف ها و ترانه های مردمان جهان است، مادر آوازها و ترانه های تمام ملل دنیا صرف نظر از نژاد و فرهنگ و زبان و معیشت و آیین و جغرافیا و تاریخ آنها. همانگونه كه بركه، دری، رودخانه، سیل، اقیانوس، باران، ابر ومه همه و همه از آب اند و آب مادر و اساس همه این دگرگونی هاست، هوره نیز مادر همه تكثر ه، تنوع و هزار چهرگی آوازها و ترانه های شاد و ناشاد مردم جهان است. برای درك درست این موضع باید به گذشته بر گردیم به آن زمانی كه سازها و آلات موسیقی وجود نداشته اند، آیا در آن زمان موسیقی چیزی غیر از هوره بوده است؟ البته هر صدای موزونی از صدای نی گرفته تا آواز قناری موسیقی تلقی می شود اما منظور ما در این نوشتار موسیقی به معنای متعارف آن است، در گذشته ه، انسان ها به تنهایی و یا بصورت دسته جمعی به خواندن ممتد آواز روی می آوردند، بعد به مرور زمان انواع ساز ها و آلات موسیقی به میان آمدند و آن هوره ممتد و موزون را به قطعات و اجزاء متنوع و متكثر امروزی بدل ساخته اند، امروزه آوازهای سنتی ایرانی همان هوره است كه به صورت ردیفی و دستگاهی خوانده می شود. در مناطق كرد نشین غرب كشور خصوصاًَ استان ایلام هنرمندان بزرگی وجود دارند كه خواندن آواز هوره را به حد كمال رسانیده اند، از سرایندگان بزرگ این آواز در گذشته می توان به شادروان داراخان و مرحوم علی نظر اشاره نمود. سرایندگان هوره : سید قلی كشاورز، علی كرمی نژاد معروف به حاجی طوسی، بهرام بیگ ولد بیگی، سید علی عسكر كردستانی، نجات، بساط عثمانوند، ابراهیم حسینی، ایل خان اركوازی، اولعزیز، یاسمی، كریم صادقی و عبد الصمد عبدی پور هوره خوانان معروف استان های ایلام، كرمانشاه و كردستان هستند اما پس از مرحوم علی نظر، سید قلی كشاورز سرآمد همه هنرمندان این گونه موسیقی است.
بولبول ته ن مه گیر ده نگ وه زاره وه بـه ش ته ن مـایه ی گـول وه داره وه هـه ر جـای گولیـگه په ر چینی خاره ئـه رای بولبول نـه ی گـول ئنتـزاره ئـه گه ر خار نه وی وه په رچیـن گول مرای مه تله وه یل زو مه وی حاصل
برگردان به فارسی: چنین با صدای محزون و اندوهبار گریه مكن هنوز سهم تو گل بر شاخسار درختان باقی مانده است. هر كجا گلی هست پرچینی از خار به همراه دارد، ولی بلبل همواره به انتظار گل است. اگر خارها پرچین گل نباشند بلبلان به سادگی به مقصود خود می رسند.