ریپورتر
6th February 2010, 07:06 PM
ZOT BOX
در روز 12 مهر 1359 دور برد ترین حمله به عراق توسط دو فروند F-4D مسلح به بمب های لیزری پیوی1 انجام گرفت. با توجه به برنامه ریزی بسیار دقیق و پرواز در ارتفاع پست، فانتوم ها در 150مایل به عمق خاک عراق نفوذ کردند در حالیکه هنوز توسط نیروی هوایی عراق شناسایی نشده بودند.
خلبانان F-4D با خیال اسوده به هدف خود ایستگاه پمپ نفت ((بورزگان)) در 32 مایلی شمال ناصریه رسیده و این محل را به وسیله GBU-10 کوبیدند! درباره کیفیت بمباران گفتنی است، بمب ها از فاصله 5 مایلی پرتاب شده، با موفقیت کامل به هدف اصلی خود اصابت کردند و 20هزار تن نفت خام را به اتش کشیدند! یکی از خلبان ها توضیح میدهد: (( رژِیم ایران از نتایج کسب شده توسط نیروی هوایی ایالات متحده در استفاده از بمب های لیزری در ویتنام بسیار تحت تاثیر قرار گرفته بود. به همین علت بلافاصله قرارداد. خرید F-4D امضا شد. و تجهیزات استفاده از بمب لیزری بر روی انها نصب گردید. نیروی هوایی قصد داشت جدیدترین مجموعه لیزری را برای فانتوم های خود خریداری کند، ((پیونایف)) در ان زمان پیشرفته ترین سامانه علامت گذار لیزری در جهان بود. در واقع پیونایف در درون بدنه فانتوم ها تعبیه نشد بلکه در درون غلاف بزرگی قرار گرفت که در زیر بال چپ نصب می شد.
F-4Dهای مجهز به این سامانه، یک صفحه تلوزیونی در کابین عقب داشتند که به صورت زنده، تصاویر دوربین متحرک درون غلاف را نمایش می داد و این امر، دقت سامانه پیونایف را بسیار بالا می برد.
فانتوم های صاحب پیونایف علاوه بر اینکه هدف را برای بمب های خود علامت گذاری می کردند، برای F-4D های دیگر نیز می توانستند این کار را انجام دهند. با تمام این اوصاف، نباید فراموش کرد که پنتاگون با فروش این سامانه به ایران مخالف بود. انچه سبب شد که امریکایی ها با فروش ان به ایان موافقت کنند، تحویل تعداد محدودی از نمونه قدیمی تر، ساده تر و درعین حال همچنان فوق سری بود که پیونایف در نیروی هوایی ایالات متحده جانشین ان شده بود، AVQ-9 ملقب به پیولایت یا پیووی1.
جعبه علامت گذاری لیزری پیووی 1 با نام مستعار ZOT BOX که خلبانان امریکایی به ان نام داده بودند، در ایران نیز به همین نام معروف شد. این سامانه، دقت و قابلیت اطمینان فوق العاده ای داشت.
ZOT سامانه ای نیمه فعال است که بر اهداف دیداری مشخص شده توسط تلسکوپ قدرتمند کابین عقب F-4D تکیه دارد. فرایند کاری به این صورت است که با وجود میدان دید محدود تلسکوپ، هنگامی خلبان کابین عقب، هدف را در امتداد دید تلسکوپ قرار می دهد، سامانه لیزری را روشن کرده و همچنان هدف را به وسیله تلسکوپ دنبال می کنند. همزمان، پرتو های ضربه ای مداوم را به سمت هدف شلیک می کند و به این وسیله، هدف را برای دنبال کننده پرتوهای لیزری نصب شده بر روی بمب مشخص می نماید. دیگر F-4D ها که درست پشت سر فانتوم مسلح به ZOT هستند، در صورتی که در ((سبد لیزر)) این فانتوم قرار داشته باشند، می توانند با تکیه بر سامانه لیزری ان، بمب های خود را به سوی هدف رها کنند. دنبال کننده لیزری که بر روی خود بمب وجود دارد، پرتوهای لیزری را تابه رسیدن به هدف و برخورد با ان دنبال می کند.
پیووی1 با وجود مشکلاتی که داشت، عملکردی بسیار عالی از خود به جای گذاشت. مشکل اصلی این سامانه این بود که برای انجام عملیات لیزری می بایست حتما حداقل دو فروند f-4 حضور داشته باشند. در صورتی که یکی از فانتوم ها از دست می رفت، ماموریت ناکام می ماند.مشکل دیگر این سامانه این بود که F-4D علامتگذار می بایست برای مشخص کردن هدف به وسیله لیزر، یک مسیر پروازی ثابت و پایدار در ارتفاع متوسط یا بالا داشته باشد و پس از رها سازی بمب ها نیز مجبور بود تا اصابت انها به هدف ، به ان سمت حرکت کند این یعنی اگر شما دفاع هوایی عراق را سرکوب نکرده باشید، F-4D علامتگذاری مانند پرنده ای بی دفاع به راحتی مورد هدف دشمن قرار خواهد گرفت.
در اغاز جنگ، ما تعداد قابل ملاحظه ای بمب لیزری در انبارها داشتیم اما توانایی استفاده صحیح از انها را نداشتیم. این مساله بیشتر به این مورد بر می گردد که ما در ان زمان در گردانهای F-4D تنها 15 خلبان کابین اموزش دیده در استفاده از سامانه پیووی داشتیم و تنها حدود نصف این افراد، در عمل بمب لیزری پرتاب و هدایت کرده بودند. به علاوه نیروی هوایی توانایی سرکوب موثر دفاع هوایی عراق برای مدت زمان کافی که F-4D هایمان را در ماموریت های پرتاب بمب لیزری از دست دادیم.))
در واقع تمام F-4Dها به طور کامل درگیر دفع تجاوز ناجوانمردانه عراق بودند، گردان 306 شکاری در ان زمان بین 2 تا 4 فروند F-4D را به پایگاه وحدتی دزفول اعزام کرده بود که این فانتوم ها با تکیه بر قابلیت های لیزری ، برای این که فانتوم ها با تکیه بر قابلیت های لیزری، برای انهدام اهداف راهبردی نظیر مخازن سوخت، پل ها و نیروگاهها مورد استفاده قرار گرفتند. یکی از خلبانان در این باره توضیح می دهد: ((ما همواره به صورت دو فروندی پرواز می کردیم. به این صورت که F-4D شماره یک هدف علامتگزاری کرده و دومی مبادرت به پرتاب بمب های لیزری می نمود. نیروی هوایی در اغاز جنگ حدود 300 دستگاه کیت GBU-10A در اختیار داشت که با نصب بر روی بمب های معمولی MK84 انها را به بمب لیزری مبدل می نمود.
در حین اموزش قبل از جنگ، از تعداد 10 پرتاب 8 بمب را به هدف می زدیم که البته در این پروازهای اموزشی، خطراتی به نام توپهای پدافند هوایی، سام6 و میگ-21 وجود نداشت! بلافاصله با شعله ور شدن اتش جنگ، متوجه شدیم میزان اموزش دیدن خلبانان نیست که نتیجه عملیات را تعیین می کند، بلکه عامل اصلی، شجاعت و دلاوری انهاست! کمتر از یک ماه پس از اغاز جنگ، در ماموریت های لیزری، تعداد 5 فروند F-4D از دست رفت و 3 فروند نیز با وجود تحمل صدمات جدی ، توانستند به سلامت فرود بیایند. در مقابل، صدمه و لطمه انچنانی به اهداف وارد نشد. در مقام مقایسه در مدت مشابه، در مدت مشابه (یک ماه) در ماموریت های بمباران به وسیله بمب های معمولی، یک فروند F-4D از بین رفت و دو فروند دیگر پس از مورد اصابت قرار گرفتن به اشیانه بازگشتند. به همین علت، تمامی عملیات های لیزری متوفف شدند مگر به دستور مستقیم فرمانده نیروی هوایی. حقیقت تلخ این است که اگر ماموریت های لیزری به همین شکل ادامه پیدا می کرد تا دو ماه دیگر ما هیچ گونه F-4D دیگری در فهرست نیروی هوایی نداشتیم.))
منبع: تاریخچه عملیاتی اف4 فانتوم های ایران
در روز 12 مهر 1359 دور برد ترین حمله به عراق توسط دو فروند F-4D مسلح به بمب های لیزری پیوی1 انجام گرفت. با توجه به برنامه ریزی بسیار دقیق و پرواز در ارتفاع پست، فانتوم ها در 150مایل به عمق خاک عراق نفوذ کردند در حالیکه هنوز توسط نیروی هوایی عراق شناسایی نشده بودند.
خلبانان F-4D با خیال اسوده به هدف خود ایستگاه پمپ نفت ((بورزگان)) در 32 مایلی شمال ناصریه رسیده و این محل را به وسیله GBU-10 کوبیدند! درباره کیفیت بمباران گفتنی است، بمب ها از فاصله 5 مایلی پرتاب شده، با موفقیت کامل به هدف اصلی خود اصابت کردند و 20هزار تن نفت خام را به اتش کشیدند! یکی از خلبان ها توضیح میدهد: (( رژِیم ایران از نتایج کسب شده توسط نیروی هوایی ایالات متحده در استفاده از بمب های لیزری در ویتنام بسیار تحت تاثیر قرار گرفته بود. به همین علت بلافاصله قرارداد. خرید F-4D امضا شد. و تجهیزات استفاده از بمب لیزری بر روی انها نصب گردید. نیروی هوایی قصد داشت جدیدترین مجموعه لیزری را برای فانتوم های خود خریداری کند، ((پیونایف)) در ان زمان پیشرفته ترین سامانه علامت گذار لیزری در جهان بود. در واقع پیونایف در درون بدنه فانتوم ها تعبیه نشد بلکه در درون غلاف بزرگی قرار گرفت که در زیر بال چپ نصب می شد.
F-4Dهای مجهز به این سامانه، یک صفحه تلوزیونی در کابین عقب داشتند که به صورت زنده، تصاویر دوربین متحرک درون غلاف را نمایش می داد و این امر، دقت سامانه پیونایف را بسیار بالا می برد.
فانتوم های صاحب پیونایف علاوه بر اینکه هدف را برای بمب های خود علامت گذاری می کردند، برای F-4D های دیگر نیز می توانستند این کار را انجام دهند. با تمام این اوصاف، نباید فراموش کرد که پنتاگون با فروش این سامانه به ایران مخالف بود. انچه سبب شد که امریکایی ها با فروش ان به ایان موافقت کنند، تحویل تعداد محدودی از نمونه قدیمی تر، ساده تر و درعین حال همچنان فوق سری بود که پیونایف در نیروی هوایی ایالات متحده جانشین ان شده بود، AVQ-9 ملقب به پیولایت یا پیووی1.
جعبه علامت گذاری لیزری پیووی 1 با نام مستعار ZOT BOX که خلبانان امریکایی به ان نام داده بودند، در ایران نیز به همین نام معروف شد. این سامانه، دقت و قابلیت اطمینان فوق العاده ای داشت.
ZOT سامانه ای نیمه فعال است که بر اهداف دیداری مشخص شده توسط تلسکوپ قدرتمند کابین عقب F-4D تکیه دارد. فرایند کاری به این صورت است که با وجود میدان دید محدود تلسکوپ، هنگامی خلبان کابین عقب، هدف را در امتداد دید تلسکوپ قرار می دهد، سامانه لیزری را روشن کرده و همچنان هدف را به وسیله تلسکوپ دنبال می کنند. همزمان، پرتو های ضربه ای مداوم را به سمت هدف شلیک می کند و به این وسیله، هدف را برای دنبال کننده پرتوهای لیزری نصب شده بر روی بمب مشخص می نماید. دیگر F-4D ها که درست پشت سر فانتوم مسلح به ZOT هستند، در صورتی که در ((سبد لیزر)) این فانتوم قرار داشته باشند، می توانند با تکیه بر سامانه لیزری ان، بمب های خود را به سوی هدف رها کنند. دنبال کننده لیزری که بر روی خود بمب وجود دارد، پرتوهای لیزری را تابه رسیدن به هدف و برخورد با ان دنبال می کند.
پیووی1 با وجود مشکلاتی که داشت، عملکردی بسیار عالی از خود به جای گذاشت. مشکل اصلی این سامانه این بود که برای انجام عملیات لیزری می بایست حتما حداقل دو فروند f-4 حضور داشته باشند. در صورتی که یکی از فانتوم ها از دست می رفت، ماموریت ناکام می ماند.مشکل دیگر این سامانه این بود که F-4D علامتگذار می بایست برای مشخص کردن هدف به وسیله لیزر، یک مسیر پروازی ثابت و پایدار در ارتفاع متوسط یا بالا داشته باشد و پس از رها سازی بمب ها نیز مجبور بود تا اصابت انها به هدف ، به ان سمت حرکت کند این یعنی اگر شما دفاع هوایی عراق را سرکوب نکرده باشید، F-4D علامتگذاری مانند پرنده ای بی دفاع به راحتی مورد هدف دشمن قرار خواهد گرفت.
در اغاز جنگ، ما تعداد قابل ملاحظه ای بمب لیزری در انبارها داشتیم اما توانایی استفاده صحیح از انها را نداشتیم. این مساله بیشتر به این مورد بر می گردد که ما در ان زمان در گردانهای F-4D تنها 15 خلبان کابین اموزش دیده در استفاده از سامانه پیووی داشتیم و تنها حدود نصف این افراد، در عمل بمب لیزری پرتاب و هدایت کرده بودند. به علاوه نیروی هوایی توانایی سرکوب موثر دفاع هوایی عراق برای مدت زمان کافی که F-4D هایمان را در ماموریت های پرتاب بمب لیزری از دست دادیم.))
در واقع تمام F-4Dها به طور کامل درگیر دفع تجاوز ناجوانمردانه عراق بودند، گردان 306 شکاری در ان زمان بین 2 تا 4 فروند F-4D را به پایگاه وحدتی دزفول اعزام کرده بود که این فانتوم ها با تکیه بر قابلیت های لیزری ، برای این که فانتوم ها با تکیه بر قابلیت های لیزری، برای انهدام اهداف راهبردی نظیر مخازن سوخت، پل ها و نیروگاهها مورد استفاده قرار گرفتند. یکی از خلبانان در این باره توضیح می دهد: ((ما همواره به صورت دو فروندی پرواز می کردیم. به این صورت که F-4D شماره یک هدف علامتگزاری کرده و دومی مبادرت به پرتاب بمب های لیزری می نمود. نیروی هوایی در اغاز جنگ حدود 300 دستگاه کیت GBU-10A در اختیار داشت که با نصب بر روی بمب های معمولی MK84 انها را به بمب لیزری مبدل می نمود.
در حین اموزش قبل از جنگ، از تعداد 10 پرتاب 8 بمب را به هدف می زدیم که البته در این پروازهای اموزشی، خطراتی به نام توپهای پدافند هوایی، سام6 و میگ-21 وجود نداشت! بلافاصله با شعله ور شدن اتش جنگ، متوجه شدیم میزان اموزش دیدن خلبانان نیست که نتیجه عملیات را تعیین می کند، بلکه عامل اصلی، شجاعت و دلاوری انهاست! کمتر از یک ماه پس از اغاز جنگ، در ماموریت های لیزری، تعداد 5 فروند F-4D از دست رفت و 3 فروند نیز با وجود تحمل صدمات جدی ، توانستند به سلامت فرود بیایند. در مقابل، صدمه و لطمه انچنانی به اهداف وارد نشد. در مقام مقایسه در مدت مشابه، در مدت مشابه (یک ماه) در ماموریت های بمباران به وسیله بمب های معمولی، یک فروند F-4D از بین رفت و دو فروند دیگر پس از مورد اصابت قرار گرفتن به اشیانه بازگشتند. به همین علت، تمامی عملیات های لیزری متوفف شدند مگر به دستور مستقیم فرمانده نیروی هوایی. حقیقت تلخ این است که اگر ماموریت های لیزری به همین شکل ادامه پیدا می کرد تا دو ماه دیگر ما هیچ گونه F-4D دیگری در فهرست نیروی هوایی نداشتیم.))
منبع: تاریخچه عملیاتی اف4 فانتوم های ایران