LaDy Ds DeMoNa
28th January 2010, 03:05 PM
مروری بر نمایش‌های بخش بین‌الملل جشنواره فجر
http://www.seemorgh.com/DesktopModules/iContent2/Files/53671.jpg
همین حالا می‌توان پیش‌بینی كرد كه نمایش گروه آذربایجانی مثل سال گذشته چقدر مورد استقبال تماشاگران قرار می‌گیرد! جالب این كه سلیم‌آوا امسال كمدی‌اش را ...
فرصتی برای دیده خارجی ها بر صحنه تئاتر
در طول سال، كمتر پیش می‌آید تا هنرمندان و علاقه‌مندان تئاتر كشور فرصت آن را بیابند تا به تماشای آثار خارجی بنشینند. متاسفانه در چند دهه اخیر، ارتباط هنرهای نمایشی ایران با دیگر كشورها چندان گسترده و مستمر نبوده و به چند اجرای محدود ختم می‌شده است.
از این رو تماشاگران ایرانی در هر دوره از جشنواره بین‌المللی فجر، سعی می‌كنند فرصت دیدن نمایش‌های خارجی بویژه آنهایی را كه در بخش مسابقه حضور دارند یا شناخته‌شده هستند از دست ندهند. امسال نیز خارجی‌ها در 3 بخش مهمان، مسابقه و تئاتر ملل جشنواره فجر كه از جمعه، دوم بهمن آغاز می‌شود، حضور دارند و می‌توانند نقش روزنه‌ای رو به هنرهای نمایشی جهان را ایفا كنند و هنرمندان، كارشناسان، منتقدان و علاقه‌مندان ایرانی را با گوشه‌ای از این هنر ناب آشنا سازند.
پیش از آن كه به سراغ خرید بلیت نمایش‌های خارجی جشنواره برویم، بد نیست نگاهی گذرا به فهرست این آثار بیندازیم و اطلاعاتی درباره آنها كسب كنیم.
از آنجا كه بیشتر آثار ایرانی حاضر در جشنواره تئاتر فجر، خارج از چارچوب این رویداد هنری در قالب اجراهای عمومی هم روی صحنه می‌روند، هنرمندان، منتقدان، كارشناسان و دانشجویان هنرهای نمایشی ترجیح می‌دهند در روزهای برپایی جشنواره، به تماشای نمایش‌های خارجی بنشینند و فرصت آشنایی با نمایندگان تئاتر جهان را از دست ندهند. مهم‌ترین مشكل بخش بین‌الملل جشنواره تئاتر فجر این است كه همه آثار آن سطح كیفی و هنری مناسبی ندارند و تماشای تعدادی از این نمایش‌‌ها متاسفانه چیزی جز وقت تلف كردن نیست. البته در این میان، آثار بسیار خوب و بحث‌برانگیزی هم هر سال مهمان این جشنواره 28 ساله هستند كه ندیدن آنها را باید یك فرصت‌سوزی به شمار آورد.
از آنجا كه تعداد زیاد نمایش‌های جشنواره با وقت محدود برپایی آن تناسب ندارد، باید چشم‌ها را باز كرد و با دقت بیشتر دست به انتخاب زد تا بهترین میوه‌ها را از این درخت بارور شده در دومین ماه زمستان چید. مرور آثار ارائه شده در بخش‌های بین‌الملل جشنواره تئاتر فجر را از جایی شروع می‌كنیم كه میزبان گروه‌های كمترحرفه‌ای است و بیشتر نمایش‌های حاضر در آن به واسطه دلیل‌ها و ضرورت‌های غیرهنری به ایران دعوت شده‌اند.
مهمانان ناشناخته
بخش تئاتر ملل جشنواره فجر، چند سالی است به پای ثابت این رویداد تبدیل شده و در هر دوره برای گروهی از كشورها تعریف می‌شود. امسال در این بخش از جشنواره، كشورهای عضو سازمان همكاری منطقه‌ای اكو و آمریكای لاتین حاضر هستند كه به دلیل افتراق‌های فرهنگی و منطقه‌ای، از تنوع بیشتری نسبت به سال‌های گذشته برخوردارند. این اختلاف در مورد سطح هنری و فنی گروه‌های ناشناخته این كشورها نیز صدق می‌كند كه مهم‌ترین ضعف این بخش از جشنواره نیز هست.
«جنت سلیم‌آوا» یك گروه دست‌چندم از كشور آذربایجان است كه طی چند سال گذشته با چند نمایش ضعیف و كم‌ارزش كمدی به كشورمان آمد و رفت داشته است. سلیم‌آوا امسال هم در بخش تئاتر ملل با نمایش «مشدی‌عباد» كه در دهه‌های 20 تا 40 خورشیدی در كشور خودمان بارها روی صحنه رفته به جشنواره فجر می‌آید.
از همین حالا می‌توان پیش‌بینی كرد كه نمایش گروه آذربایجانی مثل سال گذشته چقدر مورد استقبال تماشاگران قرار می‌گیرد! جالب این كه سلیم‌آوا امسال كمدی‌اش را در تالار وحدت اجرا می‌كند. آذربایجانی‌ها كه تئاتر‌شان حتی از برخی شهرستان‌های كشور ما هم ضعیف‌تر است، بخشی از كیفیت آثار بین‌الملل جشنواره فجر را تحت تاثیر قرار می‌دهند اما به هر حال باعث افزایش تعداد كشورهای مهمان می‌شوند. با این حال از همین كشورهای عضو اكو، گروه‌های نمایشی‌ای هستند كه امتحان خوبی در گذشته پس دادهاند. برای مثال سلطان عثمانف، پارسال با نمایش خوب و تحسین‌برانگیز «رستم و سهراب» اجرایی متفاوت و خاص را از داستان معروف شاهنامه به تهران آورد و اتفاقا به عنوان نمایش برگزیده جشنواره بین‌المللی فجر هم انتخاب شد. تاجیك‌های گروه عثمانف امسال با نمایش «روز درازتر از عصر» مهمان بخش ملل جشنواره هستند و امیدواریم بتوانند خاطره نمایش خوب قبلی‌شان را كه در تهران به اجرای عموم درآمد، امسال هم تكرار كنند.
از آن سر دنیا
اما بخش تئاتر ملل جشنواره تئاتر فجر امسال چند مهمان ناآشنا از آن سر دنیا دارد كه شاید برای علاقه‌مندان تئاتر ما تماشای آثاری از كشورهای برزیل و كلمبیا در این بخش جالب باشد. نمایش «تقریبا هیچ» به كارگردانی لوئیز آندره از برزیل حتی اگر با بدبینانه‌ترین نگاه هم دیده شود منجر به آشنایی تماشاگران با تئاتر كشورهای آمریكای لاتین می‌شود و به هر حال از همین حالا كنجكاوی‌برانگیز است و امیدواریم توقع‌مان را در نتیجه ناآشنا بودن آن برآورده سازد.
«هفت علیه تب» به كارگردانی آلوارو آركوس هم به همان اندازه می‌تواند برایمان جذاب و دیدنی باشد. نمایشی از كشور كلمبیا كه برخی از شاخصه‌ها و ویژگی‌های تئاتر آمریكای لاتین را هم برایمان به ارمغان خواهد آورد؛ تركیبی از حركات نمایشی و شاید موسیقی خاص نمایشی و حتی تحرك درونی كه خاص تئاترهای این منطقه است. در همین بخش ممیت‌اف از كشور قزاقستان نمایش «قره‌گوز» را كه احتمالا می‌بایست یك نمایش عروسكی باشد به جشنواره تئاتر فجر می‌آورد. تئاتر قزاقستان، مثل دیگر كشورهای تازه‌استقلال‌یافته منطقه، تحت‌تاثیر هنر روسیه است و باید منتظر ماند و دید آیا توانسته‌اند خصلت‌های تئاتری بومی خود را نیز با میراث به‌جا مانده از اتحاد جماهیر شوروی تركیب كرده باشند؟
اما امسال كشور تركیه نیز با جلال مردنیز در این بخش از جشنواره حضور دارد. این هنرمند نمایشی با عنوان گلیگمش را به تهران می‌آورد كه پیش‌بینی می‌شود اقتباس و برداشتی از حماسه تاریخی و معروف آشوری به همین نام باشد كه مربوط به حوادث دوران پادشاهی اروك در بابل و آشور است. از آنجا كه ظاهرا تركیه حماسه گلیگمش را نیز همچون مثنوی و مولانا از خود می‌داند، اجرای این اثر را باید در همین راستا ارزیابی كرد.
كشورهای صاحب تئاتر
دومین بخشی كه در بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر نمایش‌های غیرایرانی را در خود جای داده بخش مهمان بین‌الملل است. شاید همین‌كه این آثار در بخش مسابقه حضور ندارند، خود جای سوال داشته باشد. چه تفاوتی میان آثار بخش مهمان و بخش مسابقه بین‌الملل هست؟ پاسخ هرچه باشد خوب می‌دانیم كه حساسیت و كنجكاوی تماشاگران حتما در مورد آثار بخش مسابقه بیشتر خواهد بود. با این حال نباید آثار این بخش را از دست داد، چرا كه از كشورهای صاحب تئاتر دنیا مهمان جشنواره شده‌اند.
نخستین كاری كه در بخش مهمان بین‌الملل اجرا می‌شود «و خدا گفت» به كارگردانی لورا سیدیرو پولو از كشور صاحب‌تئاتر، دست‌كم از نوع كلاسیك آن، یونان است. سیدیرو پولو نمایش‌اش را كه تماشاگر را با عنوانش به دوران خدایان پرشمار یونان باستان می‌برد 4 و 5 بهمن در تماشاخانه سنگلج اجرا می‌كند. اگرچه تمركز و تراكم جمعیت تماشاگران در روزهای جشنواره بیشتر متوجه تئاترشهر است، اما بعید نیست كه یك‌شبه سنگلج هم مهمان‌های زیادی داشته باشد.
«مینیونه» به كارگردانی آنا شیشكینا از كشور روسیه هم در 3 نوبت از 5 تا 7 بهمن‌ماه در تالار هنر اجرا می‌شود. با توجه به انتخاب تالار هنر توقع داریم كه نمایش روس‌ها عروسكی یا ویژه گروه كودك و نوجوان باشد. به هر حال تئاتر روسیه آنقدر در میان تماشاگران ایرانی محبوبیت و نفوذ دارد كه تالار هنر در آن 3 روز آكنده از جمعیت شود.
تئاتر چین با همه جذابیت‌ها و زیبایی‌هایی كه درباره آن شنیده‌ایم برایمان زیاد هم آشنا نیست. تالار وحدت روزهای 6 و 7 بهمن نمایشی از این كشور را با عنوان «همسر تحت كنترل» و با كارگردانی یان وی به روی صحنه‌اش جا می‌دهد. تالار وحدت آنقدر بزرگ هست و در بالكن‌هایش هم آنقدر صندلی دارد كه هیچ كس تماشای تئاتر چینی‌ها را به این راحتی‌ها از دست ندهد. اما مهمان دیگر بخش مهمان بین‌الملل، نمایش تسولاك ملیك گالمتیان از كشور ارمنستان است.
ارمنی‌ها پس از چند سال وقفه دوباره به تهران می‌آیند تا نمایش «رنگ‌ها» را در روز نهم بهمن‌ماه در تالار سایه به روی صحنه ببرند. آخرین حضور آنان در ایران به سال‌ها پیش و اجرای نمایش «شازده كوچولو» در جشنواره تئاتر عروسكی برمی‌گردد كه مورد استقبال هم قرار گرفت.
خارجی‌ها در كورس رقابت با ایرانی‌ها
هرگاه عنوان مسابقه از یك رویداد گروهی حذف شود و رقابت جای خود را به حس آرام‌تری بدهد، هیجان و شور و حال هم از آن حذف می‌شود. اما خارجی‌ها امسال در كنار چند نمایش ایرانی رقابت در تئاتر فجر را تجربه می‌كنند.
امسال اولین نمایش مسابقه‌ای بین‌الملل، تنها كار مشترك خارجی ایرانی است كه از 4 سال پیش تولید آن به پیشنهاد مركز هنرهای نمایشی كلید خورده است. امسال اشتفان وایلند آلمانی نمایش «آخرین پر سیمرغ» را كه براساس داستان‌های شاهنامه تولید شده است، با حضور بازیگرانی چون پرویز پورحسینی، مائده طهماسبی، هدایت هاشمی و نگار عابدی در تالار اصلی به روی صحنه می‌برد. البته چند روز پیش از جشنواره، اجرای عمومی این نمایش در تالار اصلی شروع شد و آخرین اجرای آن همزمان با اولین روز جشنواره تئاتر فجر خواهد بود.
در بخش مسابقه بین‌الملل، لهستان با 3 نمایش پیشتاز است. كسانی كه خاطره تماشای نمایش‌های خیابانی پرسروصدا و موفق لهستانی‌ها در سال‌های گذشته در پاركینگ تالار وحدت را تجربه كرده‌اند، امسال هم می‌توانند برای دیدن «عطر زمان» با كارگردانی یوژی زون از هفتم تا دهم بهمن‌ماه به پاركینگ تالار وحدت مراجعه كنند. اما پیش از «عطر زمان» لهستانی‌ها با یوزف ماركوكی و نمایش «بابل» او میزبان تماشاگران در تالار شماره 2 تماشاخانه ایرانشهر خواهند بود. همچنان كه تجربه چند سال گذشته نشان می‌دهد، نمایش‌های لهستانی می‌توانند از بهترین‌ها و پرتماشاگرترین‌های جشنواره باشند. بابل 5، 6 و 7 بهمن به روی صحنه می‌رود.
«میز» هم یك كار گروهی است كه هنرمندانی از كشور لهستان آن را در آخرین روز جشنواره در تالار شماره 2 تماشاخانه ایرانشهر برای تئاتردوستان ایرانی اجرا می‌كنند.
بعد از لهستان، ایتالیاییها با 2 نمایش سهم بیشتری نسبت به سایر كشورها در تئاتر فجر دارند. دكتر فرانكشتاین، 6 و 7 بهمن با كارگردانی سالواتوره تراماچره و فابریزیو پوگلیزه در تالار چهارسو اجرا می‌شود.
دومین نمایش ایتالیاییها را فرانچسكو گاندی و داوید ونتورینی با عنوان «پروانه‌ها» در سومین روز جشنواره در تالار شماره 2 تماشاخانه ایرانشهر اجرا می‌كنند. با این حساب، تماشاخانه ایرانشهر امسال میزبان بیشترین تعداد نمایش‌های خارجی جشنواره خواهد بود. بنابراین اگر می‌خواهید نمایش‌های بین‌المللی جشنواره بیست و هشتم را ببینید، از همین حالا باید نشانی این تماشاخانه تازه‌تاسیس را در كنار خانه هنرمندان روی نقشه‌تان علامت بزنید.
باز هم به اروپای شرقی برگردیم؛ به كشور نظریه‌پردازهای تئاتر كه همان جمهوری چك است. آنها امسال یك مهمان تئاتری با عنوان «فائتو میستریا» در تهران دارند كه 4 تا 6 بهمن در پاركینگ تالار وحدت اجرا خواهد شد. اما تالار اصلی كه قبلا میزبان آثار بیشتری از غیرایرانی‌ها بود، امسال بعد از آلمان‌ها، صحنه‌اش را در ششمین و هفتمین روز جشنواره در اختیار آندره پینیای سوئیسی و نمایش «پازی» قرار می‌دهد.
آخرین نمایش بخش مسابقه بین‌الملل نیز به كشور كره جنوبی اختصاص داده شده است. نمایش كره‌ای‌ها با عنوان «من، یك، هركس» به نویسندگی و كارگردانی تونگ هی‌كیم از 8 تا 10 بهمن در تالار وحدت اجرا می‌شود.
بنابر آنچه آمد، آمار نمایش‌های غیرایرانی جشنواره تئاتر فجر در بیست و هشتمین دوره، دست‌كم روی كاغذ، فهرست قابل قبول و دهان‌‌پركنی است؛ 20 نمایش از 17 كشور كه در میان آنها از «مشدی‌عباد» آذربایجانی تا «مفتش بزرگ» انگلیسی فرانسوی را می‌توان مشاهده كرد. در میان كشورهای دعوت شده به جشنواره امسال، از آمریكای لاتین تا غرب و شرق اروپا و شرق و غرب آسیا را می‌توان دید، اما ای‌كاش كم‌ارزش‌ها و كوچك‌ها حذف می‌شدند و مهم‌ترها و بزرگ‌ترها بیشتر اهمیت پیدا می‌كردند.
بهتر است در هر دوره از جشنواره شاهد 5 نمایش خوب و درخشان باشیم تا 20 نمایش كه بسیاری از آنها كیفیت مناسبی ندارند.
باور كنید این جوری چیزی از بین‌المللی بودن جشنواره كم نمی‌شود.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
http://www.seemorgh.com/DesktopModules/iContent2/Files/53671.jpg
همین حالا می‌توان پیش‌بینی كرد كه نمایش گروه آذربایجانی مثل سال گذشته چقدر مورد استقبال تماشاگران قرار می‌گیرد! جالب این كه سلیم‌آوا امسال كمدی‌اش را ...
فرصتی برای دیده خارجی ها بر صحنه تئاتر
در طول سال، كمتر پیش می‌آید تا هنرمندان و علاقه‌مندان تئاتر كشور فرصت آن را بیابند تا به تماشای آثار خارجی بنشینند. متاسفانه در چند دهه اخیر، ارتباط هنرهای نمایشی ایران با دیگر كشورها چندان گسترده و مستمر نبوده و به چند اجرای محدود ختم می‌شده است.
از این رو تماشاگران ایرانی در هر دوره از جشنواره بین‌المللی فجر، سعی می‌كنند فرصت دیدن نمایش‌های خارجی بویژه آنهایی را كه در بخش مسابقه حضور دارند یا شناخته‌شده هستند از دست ندهند. امسال نیز خارجی‌ها در 3 بخش مهمان، مسابقه و تئاتر ملل جشنواره فجر كه از جمعه، دوم بهمن آغاز می‌شود، حضور دارند و می‌توانند نقش روزنه‌ای رو به هنرهای نمایشی جهان را ایفا كنند و هنرمندان، كارشناسان، منتقدان و علاقه‌مندان ایرانی را با گوشه‌ای از این هنر ناب آشنا سازند.
پیش از آن كه به سراغ خرید بلیت نمایش‌های خارجی جشنواره برویم، بد نیست نگاهی گذرا به فهرست این آثار بیندازیم و اطلاعاتی درباره آنها كسب كنیم.
از آنجا كه بیشتر آثار ایرانی حاضر در جشنواره تئاتر فجر، خارج از چارچوب این رویداد هنری در قالب اجراهای عمومی هم روی صحنه می‌روند، هنرمندان، منتقدان، كارشناسان و دانشجویان هنرهای نمایشی ترجیح می‌دهند در روزهای برپایی جشنواره، به تماشای نمایش‌های خارجی بنشینند و فرصت آشنایی با نمایندگان تئاتر جهان را از دست ندهند. مهم‌ترین مشكل بخش بین‌الملل جشنواره تئاتر فجر این است كه همه آثار آن سطح كیفی و هنری مناسبی ندارند و تماشای تعدادی از این نمایش‌‌ها متاسفانه چیزی جز وقت تلف كردن نیست. البته در این میان، آثار بسیار خوب و بحث‌برانگیزی هم هر سال مهمان این جشنواره 28 ساله هستند كه ندیدن آنها را باید یك فرصت‌سوزی به شمار آورد.
از آنجا كه تعداد زیاد نمایش‌های جشنواره با وقت محدود برپایی آن تناسب ندارد، باید چشم‌ها را باز كرد و با دقت بیشتر دست به انتخاب زد تا بهترین میوه‌ها را از این درخت بارور شده در دومین ماه زمستان چید. مرور آثار ارائه شده در بخش‌های بین‌الملل جشنواره تئاتر فجر را از جایی شروع می‌كنیم كه میزبان گروه‌های كمترحرفه‌ای است و بیشتر نمایش‌های حاضر در آن به واسطه دلیل‌ها و ضرورت‌های غیرهنری به ایران دعوت شده‌اند.
مهمانان ناشناخته
بخش تئاتر ملل جشنواره فجر، چند سالی است به پای ثابت این رویداد تبدیل شده و در هر دوره برای گروهی از كشورها تعریف می‌شود. امسال در این بخش از جشنواره، كشورهای عضو سازمان همكاری منطقه‌ای اكو و آمریكای لاتین حاضر هستند كه به دلیل افتراق‌های فرهنگی و منطقه‌ای، از تنوع بیشتری نسبت به سال‌های گذشته برخوردارند. این اختلاف در مورد سطح هنری و فنی گروه‌های ناشناخته این كشورها نیز صدق می‌كند كه مهم‌ترین ضعف این بخش از جشنواره نیز هست.
«جنت سلیم‌آوا» یك گروه دست‌چندم از كشور آذربایجان است كه طی چند سال گذشته با چند نمایش ضعیف و كم‌ارزش كمدی به كشورمان آمد و رفت داشته است. سلیم‌آوا امسال هم در بخش تئاتر ملل با نمایش «مشدی‌عباد» كه در دهه‌های 20 تا 40 خورشیدی در كشور خودمان بارها روی صحنه رفته به جشنواره فجر می‌آید.
از همین حالا می‌توان پیش‌بینی كرد كه نمایش گروه آذربایجانی مثل سال گذشته چقدر مورد استقبال تماشاگران قرار می‌گیرد! جالب این كه سلیم‌آوا امسال كمدی‌اش را در تالار وحدت اجرا می‌كند. آذربایجانی‌ها كه تئاتر‌شان حتی از برخی شهرستان‌های كشور ما هم ضعیف‌تر است، بخشی از كیفیت آثار بین‌الملل جشنواره فجر را تحت تاثیر قرار می‌دهند اما به هر حال باعث افزایش تعداد كشورهای مهمان می‌شوند. با این حال از همین كشورهای عضو اكو، گروه‌های نمایشی‌ای هستند كه امتحان خوبی در گذشته پس دادهاند. برای مثال سلطان عثمانف، پارسال با نمایش خوب و تحسین‌برانگیز «رستم و سهراب» اجرایی متفاوت و خاص را از داستان معروف شاهنامه به تهران آورد و اتفاقا به عنوان نمایش برگزیده جشنواره بین‌المللی فجر هم انتخاب شد. تاجیك‌های گروه عثمانف امسال با نمایش «روز درازتر از عصر» مهمان بخش ملل جشنواره هستند و امیدواریم بتوانند خاطره نمایش خوب قبلی‌شان را كه در تهران به اجرای عموم درآمد، امسال هم تكرار كنند.
از آن سر دنیا
اما بخش تئاتر ملل جشنواره تئاتر فجر امسال چند مهمان ناآشنا از آن سر دنیا دارد كه شاید برای علاقه‌مندان تئاتر ما تماشای آثاری از كشورهای برزیل و كلمبیا در این بخش جالب باشد. نمایش «تقریبا هیچ» به كارگردانی لوئیز آندره از برزیل حتی اگر با بدبینانه‌ترین نگاه هم دیده شود منجر به آشنایی تماشاگران با تئاتر كشورهای آمریكای لاتین می‌شود و به هر حال از همین حالا كنجكاوی‌برانگیز است و امیدواریم توقع‌مان را در نتیجه ناآشنا بودن آن برآورده سازد.
«هفت علیه تب» به كارگردانی آلوارو آركوس هم به همان اندازه می‌تواند برایمان جذاب و دیدنی باشد. نمایشی از كشور كلمبیا كه برخی از شاخصه‌ها و ویژگی‌های تئاتر آمریكای لاتین را هم برایمان به ارمغان خواهد آورد؛ تركیبی از حركات نمایشی و شاید موسیقی خاص نمایشی و حتی تحرك درونی كه خاص تئاترهای این منطقه است. در همین بخش ممیت‌اف از كشور قزاقستان نمایش «قره‌گوز» را كه احتمالا می‌بایست یك نمایش عروسكی باشد به جشنواره تئاتر فجر می‌آورد. تئاتر قزاقستان، مثل دیگر كشورهای تازه‌استقلال‌یافته منطقه، تحت‌تاثیر هنر روسیه است و باید منتظر ماند و دید آیا توانسته‌اند خصلت‌های تئاتری بومی خود را نیز با میراث به‌جا مانده از اتحاد جماهیر شوروی تركیب كرده باشند؟
اما امسال كشور تركیه نیز با جلال مردنیز در این بخش از جشنواره حضور دارد. این هنرمند نمایشی با عنوان گلیگمش را به تهران می‌آورد كه پیش‌بینی می‌شود اقتباس و برداشتی از حماسه تاریخی و معروف آشوری به همین نام باشد كه مربوط به حوادث دوران پادشاهی اروك در بابل و آشور است. از آنجا كه ظاهرا تركیه حماسه گلیگمش را نیز همچون مثنوی و مولانا از خود می‌داند، اجرای این اثر را باید در همین راستا ارزیابی كرد.
كشورهای صاحب تئاتر
دومین بخشی كه در بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر نمایش‌های غیرایرانی را در خود جای داده بخش مهمان بین‌الملل است. شاید همین‌كه این آثار در بخش مسابقه حضور ندارند، خود جای سوال داشته باشد. چه تفاوتی میان آثار بخش مهمان و بخش مسابقه بین‌الملل هست؟ پاسخ هرچه باشد خوب می‌دانیم كه حساسیت و كنجكاوی تماشاگران حتما در مورد آثار بخش مسابقه بیشتر خواهد بود. با این حال نباید آثار این بخش را از دست داد، چرا كه از كشورهای صاحب تئاتر دنیا مهمان جشنواره شده‌اند.
نخستین كاری كه در بخش مهمان بین‌الملل اجرا می‌شود «و خدا گفت» به كارگردانی لورا سیدیرو پولو از كشور صاحب‌تئاتر، دست‌كم از نوع كلاسیك آن، یونان است. سیدیرو پولو نمایش‌اش را كه تماشاگر را با عنوانش به دوران خدایان پرشمار یونان باستان می‌برد 4 و 5 بهمن در تماشاخانه سنگلج اجرا می‌كند. اگرچه تمركز و تراكم جمعیت تماشاگران در روزهای جشنواره بیشتر متوجه تئاترشهر است، اما بعید نیست كه یك‌شبه سنگلج هم مهمان‌های زیادی داشته باشد.
«مینیونه» به كارگردانی آنا شیشكینا از كشور روسیه هم در 3 نوبت از 5 تا 7 بهمن‌ماه در تالار هنر اجرا می‌شود. با توجه به انتخاب تالار هنر توقع داریم كه نمایش روس‌ها عروسكی یا ویژه گروه كودك و نوجوان باشد. به هر حال تئاتر روسیه آنقدر در میان تماشاگران ایرانی محبوبیت و نفوذ دارد كه تالار هنر در آن 3 روز آكنده از جمعیت شود.
تئاتر چین با همه جذابیت‌ها و زیبایی‌هایی كه درباره آن شنیده‌ایم برایمان زیاد هم آشنا نیست. تالار وحدت روزهای 6 و 7 بهمن نمایشی از این كشور را با عنوان «همسر تحت كنترل» و با كارگردانی یان وی به روی صحنه‌اش جا می‌دهد. تالار وحدت آنقدر بزرگ هست و در بالكن‌هایش هم آنقدر صندلی دارد كه هیچ كس تماشای تئاتر چینی‌ها را به این راحتی‌ها از دست ندهد. اما مهمان دیگر بخش مهمان بین‌الملل، نمایش تسولاك ملیك گالمتیان از كشور ارمنستان است.
ارمنی‌ها پس از چند سال وقفه دوباره به تهران می‌آیند تا نمایش «رنگ‌ها» را در روز نهم بهمن‌ماه در تالار سایه به روی صحنه ببرند. آخرین حضور آنان در ایران به سال‌ها پیش و اجرای نمایش «شازده كوچولو» در جشنواره تئاتر عروسكی برمی‌گردد كه مورد استقبال هم قرار گرفت.
خارجی‌ها در كورس رقابت با ایرانی‌ها
هرگاه عنوان مسابقه از یك رویداد گروهی حذف شود و رقابت جای خود را به حس آرام‌تری بدهد، هیجان و شور و حال هم از آن حذف می‌شود. اما خارجی‌ها امسال در كنار چند نمایش ایرانی رقابت در تئاتر فجر را تجربه می‌كنند.
امسال اولین نمایش مسابقه‌ای بین‌الملل، تنها كار مشترك خارجی ایرانی است كه از 4 سال پیش تولید آن به پیشنهاد مركز هنرهای نمایشی كلید خورده است. امسال اشتفان وایلند آلمانی نمایش «آخرین پر سیمرغ» را كه براساس داستان‌های شاهنامه تولید شده است، با حضور بازیگرانی چون پرویز پورحسینی، مائده طهماسبی، هدایت هاشمی و نگار عابدی در تالار اصلی به روی صحنه می‌برد. البته چند روز پیش از جشنواره، اجرای عمومی این نمایش در تالار اصلی شروع شد و آخرین اجرای آن همزمان با اولین روز جشنواره تئاتر فجر خواهد بود.
در بخش مسابقه بین‌الملل، لهستان با 3 نمایش پیشتاز است. كسانی كه خاطره تماشای نمایش‌های خیابانی پرسروصدا و موفق لهستانی‌ها در سال‌های گذشته در پاركینگ تالار وحدت را تجربه كرده‌اند، امسال هم می‌توانند برای دیدن «عطر زمان» با كارگردانی یوژی زون از هفتم تا دهم بهمن‌ماه به پاركینگ تالار وحدت مراجعه كنند. اما پیش از «عطر زمان» لهستانی‌ها با یوزف ماركوكی و نمایش «بابل» او میزبان تماشاگران در تالار شماره 2 تماشاخانه ایرانشهر خواهند بود. همچنان كه تجربه چند سال گذشته نشان می‌دهد، نمایش‌های لهستانی می‌توانند از بهترین‌ها و پرتماشاگرترین‌های جشنواره باشند. بابل 5، 6 و 7 بهمن به روی صحنه می‌رود.
«میز» هم یك كار گروهی است كه هنرمندانی از كشور لهستان آن را در آخرین روز جشنواره در تالار شماره 2 تماشاخانه ایرانشهر برای تئاتردوستان ایرانی اجرا می‌كنند.
بعد از لهستان، ایتالیاییها با 2 نمایش سهم بیشتری نسبت به سایر كشورها در تئاتر فجر دارند. دكتر فرانكشتاین، 6 و 7 بهمن با كارگردانی سالواتوره تراماچره و فابریزیو پوگلیزه در تالار چهارسو اجرا می‌شود.
دومین نمایش ایتالیاییها را فرانچسكو گاندی و داوید ونتورینی با عنوان «پروانه‌ها» در سومین روز جشنواره در تالار شماره 2 تماشاخانه ایرانشهر اجرا می‌كنند. با این حساب، تماشاخانه ایرانشهر امسال میزبان بیشترین تعداد نمایش‌های خارجی جشنواره خواهد بود. بنابراین اگر می‌خواهید نمایش‌های بین‌المللی جشنواره بیست و هشتم را ببینید، از همین حالا باید نشانی این تماشاخانه تازه‌تاسیس را در كنار خانه هنرمندان روی نقشه‌تان علامت بزنید.
باز هم به اروپای شرقی برگردیم؛ به كشور نظریه‌پردازهای تئاتر كه همان جمهوری چك است. آنها امسال یك مهمان تئاتری با عنوان «فائتو میستریا» در تهران دارند كه 4 تا 6 بهمن در پاركینگ تالار وحدت اجرا خواهد شد. اما تالار اصلی كه قبلا میزبان آثار بیشتری از غیرایرانی‌ها بود، امسال بعد از آلمان‌ها، صحنه‌اش را در ششمین و هفتمین روز جشنواره در اختیار آندره پینیای سوئیسی و نمایش «پازی» قرار می‌دهد.
آخرین نمایش بخش مسابقه بین‌الملل نیز به كشور كره جنوبی اختصاص داده شده است. نمایش كره‌ای‌ها با عنوان «من، یك، هركس» به نویسندگی و كارگردانی تونگ هی‌كیم از 8 تا 10 بهمن در تالار وحدت اجرا می‌شود.
بنابر آنچه آمد، آمار نمایش‌های غیرایرانی جشنواره تئاتر فجر در بیست و هشتمین دوره، دست‌كم روی كاغذ، فهرست قابل قبول و دهان‌‌پركنی است؛ 20 نمایش از 17 كشور كه در میان آنها از «مشدی‌عباد» آذربایجانی تا «مفتش بزرگ» انگلیسی فرانسوی را می‌توان مشاهده كرد. در میان كشورهای دعوت شده به جشنواره امسال، از آمریكای لاتین تا غرب و شرق اروپا و شرق و غرب آسیا را می‌توان دید، اما ای‌كاش كم‌ارزش‌ها و كوچك‌ها حذف می‌شدند و مهم‌ترها و بزرگ‌ترها بیشتر اهمیت پیدا می‌كردند.
بهتر است در هر دوره از جشنواره شاهد 5 نمایش خوب و درخشان باشیم تا 20 نمایش كه بسیاری از آنها كیفیت مناسبی ندارند.
باور كنید این جوری چیزی از بین‌المللی بودن جشنواره كم نمی‌شود.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ