سلوى
15th January 2010, 10:39 AM
ويار داشتن، يكي از مشكلات شايع دوران بارداري است كه بيشتر مادران تجربه اش مي كنند. البته ويار انواع مختلفي دارد ولي معمولا از الگوي خاصي پيروي مي كند و راه‌حل هاي مشخصي هم دارد. در گفتگو با دكتر سيدعلي كشاورز، متخصص تغذيه و رژيم درماني، كوشيده ايم نحوه برخورد با اين عارضه طبيعي دوران بارداري را جويا شويم.
منظور از ويار در اين جا، دو نوع حالت مختلف در دوران بارداري است. مفهوم اولي كه دكتر كشاورز، براي مان شرح مي دهد، همان تمايلات مادر به خوردن مواد غذايي و غيرغذايي در دوران بارداري است كه همه تا حدي با اين حالت از ويار آشنا هستند: "مثلا مادر گاهي ميل زيادي به خوردن ترشي، قره قوروت و لواشك دارد و گاهي تمايل به خوراكي هاي شيرين. البته خوردن اين مواد غذايي در حدي كه تعادل تغذيه اي زن باردار را به هم نزند، اشكالي ندارد. اما بعضي اوقات مادران باردار همين مواد غذايي بي ضرر را آن قدر زياد مصرف مي كنند كه تعادل غذايي شان به هم مي خورد و اين رفتار مضري است كه اصلا توصيه نمي شود."
البته دكتر كشاورز به خانواده زنان باردار توصيه مي كند كه مواد غذايي طبيعي و سالم را كه زن باردار هوس خوردن شان را دارد، تهيه كنند و در اختيارش قرار دهند چون: "تأمين ماده غذايي كه زن باردار به آن تمايل دارد توسط خانواده، به خصوص همسر، از نظر روحي و رواني اهميت زيادي دارد و نشانه حمايت عاطفي اطرافيان است ولي به اين شرط كه حتما حواس شان باشد كه مادر باردار بيش از اندازه از اين مواد مصرف نكند و برنامه غذايي اش مختل نشود."
گاهي هم زنان باردار به خوردن موادي تمايل پيدا مي كنند كه خوراكي نيستند. دكتر كشاورز درباره اين نوع ويار مي گويد: "گاهي تمايل مادر به خوردن گچ، خاك، مُهر و نشاسته خياطي است كه اين ويارها اغلب نشانه كمبود غذايي در بدن مادر است. كمبود موادي مثل آهن، كلسيم و روي مي تواند دليل اين مشكل باشد. درنتيجه متعادل كردن رژيم غذايي با غذاهايي كه منبع اين مواد هستند يا تجويز مكمل هاي غذايي مثل مكمل آهن و كلسيم، مي تواند اين مشكل را كم كند. در اين گونه موارد نبايد اجازه داد كه زن باردار به خوردن موادي از قبيل مُهر و زغال اقدام كند چون نه تنها اين مواد عوارض دارند بلكه باعث تشديد كمبود غذايي مادر هم مي شوند."
دل به هم خوردگي در اوايل صبح
تعريف ديگر ويار، تهوع صبحگاهي است كه خيلي ها با آن آشنايي دارند و در بيشتر فيلم ها و سريال ها اولين نشانه عاميانه بارداري به حساب مي‌آيد. البته تعدادي از خانم هاي باردار اين تهوع را تجربه نمي كنند ولي كم نيستند كساني كه چند هفته از دوران بارداري شان را با حالت تهوع مي گذرانند.
دكتر كشاورز درباره اين نوع ويار مي گويد: "70 درصد مادران باردار، به خصوص در اولين بارداري شان اين تهوع را تجربه مي كنند. تهوع صبحگاهي اغلب در هفته چهارم بارداري شروع مي شود و در هفته چهاردهم پايان مي يابد. علت اين تهوع تغييرات هورموني است كه در بدن مادر ايجاد مي شود و نهايتا اختلالي است كه در متابوليسم چربي به وجود مي آيد. لذا پزشك و متخصص تغذيه بايد با ايجاد تغييراتي در برنامه غذايي اين حالت را فرو نشانند."
اما دكتر كشاورز توصيه‌هايي براي كاهش تهوع صبحگاهي دارد:
* از جمله اين كه خانم هاي باردار، صبح به محض بيدار شدن و ترك رختخواب، كمي نان خشك يا بيسكويت بخورند.
* توصيه ديگر اين كه نيم ساعت قبل و نيم ساعت بعد از صبحانه و حتي در حين خوردن صبحانه، مايعات ننوشند چون نوشيدن مايعات تهوع را تشديد مي كند.
* ضمن اين كه بهتر است تعداد وعده‌هاي غذايي را زياد و مقدار غذاي مصرفي در هر وعده را كم كنند يعني به جاي 3 وعده، 5 تا 6 وعده كوچك غذا بخورند تا معده شان هيچ وقت خالي نماند چون خالي ماندن معده دستگاه گوارش را تحريك مي كند.
* در ضمن زنان باردار بايد از مصرف سير، پياز و كلم كه تركيبات گوگردي بودار و محرك دارند خودداري كنند.
* غذاهاي سرخ كرده و چرب و سُس‌دار هم به علت تشديد اسيد معده، مي توانند باعث تشديد حالت تهوع شوند.
* دكتر كشاورز مي گويد: "ما به خانم هاي بارداري كه ويار دارند توصيه مي كنيم كه موقع آشپزي پنجره‌ها را باز كنند كه بوي حاصل از طبخ غذا بيرون برود تا معده شان را تحريك نكند. ضمن اين كه از عطرهاي تند و مُحرك استفاده نكنند."
* براي بعضي از خانم هاي باردارخوردن شيريني ها و مواد نشاسته اي باعث كاهش حالت تهوع مي شود، دكتر كشاورز در اين باره مي گويد: "گرچه ما مصرف مواد نشاسته اي و شيريني جات را براي همه گروه هاي سني محدود مي كنيم ولي در مورد خانم هاي باردار چون مصرف شان كاهنده تهوع است، مصرف اين مواد را آزادتر مي گذاريم."
گوشت با چاشني
بعضي از خانم هاي باردار در خوردن يك سري مواد غذايي مثل گوشت، شير و مرغ مشكل دارند و با خوردن اين مواد غذايي دچار تهوع مي شوند. دكتر كشاورز در اين‌باره مي گويد: "اگر شير چرب باشد طبيعي است كه زن باردار دچار تهوع شود پس بهتر است شير كم چرب مصرف شود. علاوه بر آن، خوردن شير در قالب شيرموز و شيركاكائو مي تواند بوي آن را از بين ببرد. در مورد گوشت هايي هم كه ممكن است خانم هاي باردار را اذيت كنند بايد براي طبخ شان ترفندهايي را به كار برد كه بويش گرفته شود مثل اضافه كردن چاشني هاي بي ضرر از قبيل آب‌ليمو و آب نارنج. ضمن اين كه مي شود به جاي گوشت، مرغ و ماهي را جايگزين كرد ولي اگر حساسيت فرد در دوران بارداري به اين خوراكي ها شديد باشد و نتواند هيچ كدام از آن ها را مصرف كند به ناچار، بايد از مكمل هاي آهن، كلسيم و روي استفاده كرد."
منظور از ويار در اين جا، دو نوع حالت مختلف در دوران بارداري است. مفهوم اولي كه دكتر كشاورز، براي مان شرح مي دهد، همان تمايلات مادر به خوردن مواد غذايي و غيرغذايي در دوران بارداري است كه همه تا حدي با اين حالت از ويار آشنا هستند: "مثلا مادر گاهي ميل زيادي به خوردن ترشي، قره قوروت و لواشك دارد و گاهي تمايل به خوراكي هاي شيرين. البته خوردن اين مواد غذايي در حدي كه تعادل تغذيه اي زن باردار را به هم نزند، اشكالي ندارد. اما بعضي اوقات مادران باردار همين مواد غذايي بي ضرر را آن قدر زياد مصرف مي كنند كه تعادل غذايي شان به هم مي خورد و اين رفتار مضري است كه اصلا توصيه نمي شود."
البته دكتر كشاورز به خانواده زنان باردار توصيه مي كند كه مواد غذايي طبيعي و سالم را كه زن باردار هوس خوردن شان را دارد، تهيه كنند و در اختيارش قرار دهند چون: "تأمين ماده غذايي كه زن باردار به آن تمايل دارد توسط خانواده، به خصوص همسر، از نظر روحي و رواني اهميت زيادي دارد و نشانه حمايت عاطفي اطرافيان است ولي به اين شرط كه حتما حواس شان باشد كه مادر باردار بيش از اندازه از اين مواد مصرف نكند و برنامه غذايي اش مختل نشود."
گاهي هم زنان باردار به خوردن موادي تمايل پيدا مي كنند كه خوراكي نيستند. دكتر كشاورز درباره اين نوع ويار مي گويد: "گاهي تمايل مادر به خوردن گچ، خاك، مُهر و نشاسته خياطي است كه اين ويارها اغلب نشانه كمبود غذايي در بدن مادر است. كمبود موادي مثل آهن، كلسيم و روي مي تواند دليل اين مشكل باشد. درنتيجه متعادل كردن رژيم غذايي با غذاهايي كه منبع اين مواد هستند يا تجويز مكمل هاي غذايي مثل مكمل آهن و كلسيم، مي تواند اين مشكل را كم كند. در اين گونه موارد نبايد اجازه داد كه زن باردار به خوردن موادي از قبيل مُهر و زغال اقدام كند چون نه تنها اين مواد عوارض دارند بلكه باعث تشديد كمبود غذايي مادر هم مي شوند."
دل به هم خوردگي در اوايل صبح
تعريف ديگر ويار، تهوع صبحگاهي است كه خيلي ها با آن آشنايي دارند و در بيشتر فيلم ها و سريال ها اولين نشانه عاميانه بارداري به حساب مي‌آيد. البته تعدادي از خانم هاي باردار اين تهوع را تجربه نمي كنند ولي كم نيستند كساني كه چند هفته از دوران بارداري شان را با حالت تهوع مي گذرانند.
دكتر كشاورز درباره اين نوع ويار مي گويد: "70 درصد مادران باردار، به خصوص در اولين بارداري شان اين تهوع را تجربه مي كنند. تهوع صبحگاهي اغلب در هفته چهارم بارداري شروع مي شود و در هفته چهاردهم پايان مي يابد. علت اين تهوع تغييرات هورموني است كه در بدن مادر ايجاد مي شود و نهايتا اختلالي است كه در متابوليسم چربي به وجود مي آيد. لذا پزشك و متخصص تغذيه بايد با ايجاد تغييراتي در برنامه غذايي اين حالت را فرو نشانند."
اما دكتر كشاورز توصيه‌هايي براي كاهش تهوع صبحگاهي دارد:
* از جمله اين كه خانم هاي باردار، صبح به محض بيدار شدن و ترك رختخواب، كمي نان خشك يا بيسكويت بخورند.
* توصيه ديگر اين كه نيم ساعت قبل و نيم ساعت بعد از صبحانه و حتي در حين خوردن صبحانه، مايعات ننوشند چون نوشيدن مايعات تهوع را تشديد مي كند.
* ضمن اين كه بهتر است تعداد وعده‌هاي غذايي را زياد و مقدار غذاي مصرفي در هر وعده را كم كنند يعني به جاي 3 وعده، 5 تا 6 وعده كوچك غذا بخورند تا معده شان هيچ وقت خالي نماند چون خالي ماندن معده دستگاه گوارش را تحريك مي كند.
* در ضمن زنان باردار بايد از مصرف سير، پياز و كلم كه تركيبات گوگردي بودار و محرك دارند خودداري كنند.
* غذاهاي سرخ كرده و چرب و سُس‌دار هم به علت تشديد اسيد معده، مي توانند باعث تشديد حالت تهوع شوند.
* دكتر كشاورز مي گويد: "ما به خانم هاي بارداري كه ويار دارند توصيه مي كنيم كه موقع آشپزي پنجره‌ها را باز كنند كه بوي حاصل از طبخ غذا بيرون برود تا معده شان را تحريك نكند. ضمن اين كه از عطرهاي تند و مُحرك استفاده نكنند."
* براي بعضي از خانم هاي باردارخوردن شيريني ها و مواد نشاسته اي باعث كاهش حالت تهوع مي شود، دكتر كشاورز در اين باره مي گويد: "گرچه ما مصرف مواد نشاسته اي و شيريني جات را براي همه گروه هاي سني محدود مي كنيم ولي در مورد خانم هاي باردار چون مصرف شان كاهنده تهوع است، مصرف اين مواد را آزادتر مي گذاريم."
گوشت با چاشني
بعضي از خانم هاي باردار در خوردن يك سري مواد غذايي مثل گوشت، شير و مرغ مشكل دارند و با خوردن اين مواد غذايي دچار تهوع مي شوند. دكتر كشاورز در اين‌باره مي گويد: "اگر شير چرب باشد طبيعي است كه زن باردار دچار تهوع شود پس بهتر است شير كم چرب مصرف شود. علاوه بر آن، خوردن شير در قالب شيرموز و شيركاكائو مي تواند بوي آن را از بين ببرد. در مورد گوشت هايي هم كه ممكن است خانم هاي باردار را اذيت كنند بايد براي طبخ شان ترفندهايي را به كار برد كه بويش گرفته شود مثل اضافه كردن چاشني هاي بي ضرر از قبيل آب‌ليمو و آب نارنج. ضمن اين كه مي شود به جاي گوشت، مرغ و ماهي را جايگزين كرد ولي اگر حساسيت فرد در دوران بارداري به اين خوراكي ها شديد باشد و نتواند هيچ كدام از آن ها را مصرف كند به ناچار، بايد از مكمل هاي آهن، كلسيم و روي استفاده كرد."