*مینا*
13th January 2010, 07:41 PM
http://www.aftab.ir/articles/economy_marketing_business/financial_economy/images/5fb2a73daa07dc335772d0f18f10b688.jpg
بحث هدفمندکردن یارانه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است که علت این اهمیت به دلیل مماس شدن آن با زندگی مردم جامعه و تأثیر مستقیم آن بر همه خانوارها و بخش های اقتصادی کشور برمی گردد. به طور کلی می توان سه هدف کلی برای هدفمندسازی یارانه برشمرد که عبارتند از: اصلاح ساختارهای تولیدی، مدیریت مصرف انرژی در کشور و توزیع عادلانه یارانه ها.
اولین مورد که در واقع مهمترین هدف هدفمندسازی یارانه ها محسوب می شود، همان طور که ذکر شد بحث اصلاح ساختارهای تولید می باشد.
تولید در کشور ما بر اساس انرژی ارزان شکل گرفته است. دلیل آن هم ارزان بودن منابع انرژی می باشد. در این بین می توان به تولید برق در کشور اشاره کرد که بیشتر با استفاده از انرژی گاز و گازوییل که ارزان هستند تولید می شود. طبق آمار، تولید برق در کشور با روش برق آبی در حد ۷ درصد می باشد. متأسفانه ما از انرژی هایی مثل باد، خورشید و زمین گرمایی بهره ای نبرده ایم و فقط به دنبال انرژی های ارزان قیمت بوده ایم، حال آن که این انرژی ها ارزان نیستند و برعکس بسیار ارزشمند هستند، ولی ما آنها را ارزان تلقی کردیم.
در حال حاضر بخش اعظم صنایع ما از گاز به عنوان سوخت اصلی استفاده می کند و در واقع تا حدی از توان رقابتی برخوردار است. تولید پتروشیمی در کشور ما بسیار باصرفه است، چراکه خوراک آن گاز مجانی می باشد. بسیاری از کارخانه ها در کشورهای خارجی به خاطر انرژی بر بودن بیش از حد تکنولوژی و فرآیند تولیدشان، این تکنولوژی تولید را از رده خارج می نمایند، حال آن که متأسفانه ما تازه این تجهیزات و ماشین آلات را وارد کشور می نماییم و به صورت کاملاً غیراقتصادی از آنها استفاده می کنیم که نشان دهنده عدم توجه به ارزش انرژی در ایران است.
اگر بخواهیم مزیت های کشور را در تولید و صادرات شناسایی کنیم، به دلیل ارزان بودن انرژی در بسیاری از موارد دچار خطا خواهیم شد و در نتیجه نمی توان برنامه ریزی درستی برای رشد و توسعه مستمر کشور ارایه داد. همچنین زمانی که بخواهیم مشکلات و معضلات ساختار تولید را اصلاح کنیم، نیازمند واقعی شدن قیمت های انرژی هستیم تا با روشن شدن نیازمان به انواع انرژی های موجود در کشور، زمینه های ورود به مزیت های واقعی تولید و صادرات فراهم شود. اقتصاد ما اگر می خواهد یک اقتصاد شکوفا با بهره برداری بالا از سرمایه باشد، باید به سمت یک تحول حرکت کند که نقطه کلیدی این تحول، قیمت انرژی است.
همان طور که عنوان شد، هدف دوم هدفمندسازی، بحث مدیریت مصرف در کشور می باشد. از زمان انقلاب اسلامی تاکنون به طور متوسط ما سالانه ۸ درصد در زمینه مصرف انرژی در کشور رشد داشتیم که اگر این میزان رشد به طور عمده به سمت صنایع و تولیدات حرکت می کرد، جای نگرانی وجود نداشت. اما متأسفانه این حرکت بیشتر به سمت مصرف خانوارها بوده تا جایی که طبق آمار داخلی، بیش از ۵۰ درصد گاز در بخش خانوارها مصرف می شود. سال گذشته معادل ۵/۸ میلیارد دلار بنزین و گازوییل به کشور وارد شده که از این میزان ۹۰۰ میلیون دلار مربوط به گازوییل بوده است. علت این امر ارزان بودن بیش از حد انرژی در کشور است، چرا که هر چیزی که ارزان باشد، به نحو درست و صحیح قدر آن دانسته نمی شود.
هدف دیگری که در بحث هدفمندسازی ذکر شد، توزیع عادلانه یارانه ها می باشد. در واقع هم اکنون شاهد آن هستیم که یارانه های پرداختی لزوماً به اقشار مستحق جامعه نمی رسد و دهک دهم برخوردار جامعه ما به میزان ۶/۳۰ برابر دهک اول از یارانه ها استفاده می کند که غیرعادلانه می باشد.
مجلس شورای اسلامی از اصل لایحه هدفمند کردن یارانه ها استقبال کرده و در این خصوص کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی را جهت بررسی دقیق و کارشناسانه این مسأله تشکیل داده است. بر اساس بررسی های صورت گرفته، ما نشان دادیم که در بحث هدفمندسازی یارانه ها نیاز به قانون داریم و در واقع همین موضوع باعث شد که از دولت تقاضای ارایه یک لایحه منسجم را داشته باشیم. لازم به ذکر است که بعد از ارایه لایحه مذکور از سوی دولت، مجلس کاری گسترده و کارشناسی شده روی آن صورت داد که نتیجه آن اعمال برخی تغییرات و تصویب کلیات لایحه بود.
● بحث مدت و صندوق
افزایش مدت زمان اجرای طرح از ۳ سال – که دولت پیشنهاد داده بود – به ۵ سال از جمله تغییراتی بود که از سوی کمیسیون مذکور صورت گرفت که دلیل آن ملایم تر کردن شیب اجرای طرح و کاهش اثرات احتمالی ناشی از بروز یک شوک اقتصادی بوده است. آنچه در این میان اهمیت دارد این است که ما خواستیم دست دولت برای اجرای این طرح باز باشد، ولی در عین حال امکان نظارت از سوی مجلس، دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور بر آن پا برجا بماند. شروع طرح مذکور از سال ۸۹ خواهد بود و پیش بینی می شود مبلغی که در اثر اجرای طرح ایجاد شود بالغ بر ۸۰ هزار میلیارد تومان در سال پایانی برنامه گردد که ۵۰ درصد این مبلغ طبق برنامه ریزی های صورت گرفته به همه خانوارهای کشور به تناسب وضعیت آنها، ۳۰ درصد به بخش تولید و ۲۰ درصد باقی مانده به کسری بودجه و هزینه های جدید دولت اختصاص خواهد یافت.
موضوع دیگری که در این میان وجود دارد این است که دولت در پی راه اندازی صندوقی بود که منابع ایجاد شده از اجرای این طرح به آن صندوق واریز شود که مورد موافقت مجلس قرار نگرفت. مجلس این اقدام را خلاف اصول ۵۲ و ۵۳ قانون اساسی تشخیص داد و واریز مبالغ مذکور را به حساب خزانه داری ضروری دانست. نهایتاً مجلس قبول کرد که یک سازمان یا شرکت دولتی برای این منظور ایجاد شود و با تعریف یک اساسنامه ویژه برای آن، چارچوبی برای نحوه انتقال منابع مالی ذکر شده از حساب خزانه کشور به حساب این شرکت تعیین گردد. در واقع واریز منابع حاصل از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها به حساب خزانه کشور در مرحله ابتدایی ضروری بوده و امکان نظارت بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات کماکان محفوظ می ماند.
به طور کلی، اجرای طرح مذکور کار بسیار بزرگی است که همکاری و حمایت همه مسؤولین و کارشناسان کشور را می طلبد، چراکه وضعیت منابع کشور گویای این مطلب است که نمی توان تا چند سال دیگر این روند را ادامه داد. در صورت ادامه این روند به نقطه ای می رسیم که تمام تولید کشور در داخل مصرف می شود و حتی نیازمند واردات انرژی هم خواهیم شد.
http://www.aftab.ir/images/article/break.gif ماهنامه اقتصاد ایران ( www.iraneconomics.net (http://njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.iraneconomics. net) )
بحث هدفمندکردن یارانه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است که علت این اهمیت به دلیل مماس شدن آن با زندگی مردم جامعه و تأثیر مستقیم آن بر همه خانوارها و بخش های اقتصادی کشور برمی گردد. به طور کلی می توان سه هدف کلی برای هدفمندسازی یارانه برشمرد که عبارتند از: اصلاح ساختارهای تولیدی، مدیریت مصرف انرژی در کشور و توزیع عادلانه یارانه ها.
اولین مورد که در واقع مهمترین هدف هدفمندسازی یارانه ها محسوب می شود، همان طور که ذکر شد بحث اصلاح ساختارهای تولید می باشد.
تولید در کشور ما بر اساس انرژی ارزان شکل گرفته است. دلیل آن هم ارزان بودن منابع انرژی می باشد. در این بین می توان به تولید برق در کشور اشاره کرد که بیشتر با استفاده از انرژی گاز و گازوییل که ارزان هستند تولید می شود. طبق آمار، تولید برق در کشور با روش برق آبی در حد ۷ درصد می باشد. متأسفانه ما از انرژی هایی مثل باد، خورشید و زمین گرمایی بهره ای نبرده ایم و فقط به دنبال انرژی های ارزان قیمت بوده ایم، حال آن که این انرژی ها ارزان نیستند و برعکس بسیار ارزشمند هستند، ولی ما آنها را ارزان تلقی کردیم.
در حال حاضر بخش اعظم صنایع ما از گاز به عنوان سوخت اصلی استفاده می کند و در واقع تا حدی از توان رقابتی برخوردار است. تولید پتروشیمی در کشور ما بسیار باصرفه است، چراکه خوراک آن گاز مجانی می باشد. بسیاری از کارخانه ها در کشورهای خارجی به خاطر انرژی بر بودن بیش از حد تکنولوژی و فرآیند تولیدشان، این تکنولوژی تولید را از رده خارج می نمایند، حال آن که متأسفانه ما تازه این تجهیزات و ماشین آلات را وارد کشور می نماییم و به صورت کاملاً غیراقتصادی از آنها استفاده می کنیم که نشان دهنده عدم توجه به ارزش انرژی در ایران است.
اگر بخواهیم مزیت های کشور را در تولید و صادرات شناسایی کنیم، به دلیل ارزان بودن انرژی در بسیاری از موارد دچار خطا خواهیم شد و در نتیجه نمی توان برنامه ریزی درستی برای رشد و توسعه مستمر کشور ارایه داد. همچنین زمانی که بخواهیم مشکلات و معضلات ساختار تولید را اصلاح کنیم، نیازمند واقعی شدن قیمت های انرژی هستیم تا با روشن شدن نیازمان به انواع انرژی های موجود در کشور، زمینه های ورود به مزیت های واقعی تولید و صادرات فراهم شود. اقتصاد ما اگر می خواهد یک اقتصاد شکوفا با بهره برداری بالا از سرمایه باشد، باید به سمت یک تحول حرکت کند که نقطه کلیدی این تحول، قیمت انرژی است.
همان طور که عنوان شد، هدف دوم هدفمندسازی، بحث مدیریت مصرف در کشور می باشد. از زمان انقلاب اسلامی تاکنون به طور متوسط ما سالانه ۸ درصد در زمینه مصرف انرژی در کشور رشد داشتیم که اگر این میزان رشد به طور عمده به سمت صنایع و تولیدات حرکت می کرد، جای نگرانی وجود نداشت. اما متأسفانه این حرکت بیشتر به سمت مصرف خانوارها بوده تا جایی که طبق آمار داخلی، بیش از ۵۰ درصد گاز در بخش خانوارها مصرف می شود. سال گذشته معادل ۵/۸ میلیارد دلار بنزین و گازوییل به کشور وارد شده که از این میزان ۹۰۰ میلیون دلار مربوط به گازوییل بوده است. علت این امر ارزان بودن بیش از حد انرژی در کشور است، چرا که هر چیزی که ارزان باشد، به نحو درست و صحیح قدر آن دانسته نمی شود.
هدف دیگری که در بحث هدفمندسازی ذکر شد، توزیع عادلانه یارانه ها می باشد. در واقع هم اکنون شاهد آن هستیم که یارانه های پرداختی لزوماً به اقشار مستحق جامعه نمی رسد و دهک دهم برخوردار جامعه ما به میزان ۶/۳۰ برابر دهک اول از یارانه ها استفاده می کند که غیرعادلانه می باشد.
مجلس شورای اسلامی از اصل لایحه هدفمند کردن یارانه ها استقبال کرده و در این خصوص کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی را جهت بررسی دقیق و کارشناسانه این مسأله تشکیل داده است. بر اساس بررسی های صورت گرفته، ما نشان دادیم که در بحث هدفمندسازی یارانه ها نیاز به قانون داریم و در واقع همین موضوع باعث شد که از دولت تقاضای ارایه یک لایحه منسجم را داشته باشیم. لازم به ذکر است که بعد از ارایه لایحه مذکور از سوی دولت، مجلس کاری گسترده و کارشناسی شده روی آن صورت داد که نتیجه آن اعمال برخی تغییرات و تصویب کلیات لایحه بود.
● بحث مدت و صندوق
افزایش مدت زمان اجرای طرح از ۳ سال – که دولت پیشنهاد داده بود – به ۵ سال از جمله تغییراتی بود که از سوی کمیسیون مذکور صورت گرفت که دلیل آن ملایم تر کردن شیب اجرای طرح و کاهش اثرات احتمالی ناشی از بروز یک شوک اقتصادی بوده است. آنچه در این میان اهمیت دارد این است که ما خواستیم دست دولت برای اجرای این طرح باز باشد، ولی در عین حال امکان نظارت از سوی مجلس، دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور بر آن پا برجا بماند. شروع طرح مذکور از سال ۸۹ خواهد بود و پیش بینی می شود مبلغی که در اثر اجرای طرح ایجاد شود بالغ بر ۸۰ هزار میلیارد تومان در سال پایانی برنامه گردد که ۵۰ درصد این مبلغ طبق برنامه ریزی های صورت گرفته به همه خانوارهای کشور به تناسب وضعیت آنها، ۳۰ درصد به بخش تولید و ۲۰ درصد باقی مانده به کسری بودجه و هزینه های جدید دولت اختصاص خواهد یافت.
موضوع دیگری که در این میان وجود دارد این است که دولت در پی راه اندازی صندوقی بود که منابع ایجاد شده از اجرای این طرح به آن صندوق واریز شود که مورد موافقت مجلس قرار نگرفت. مجلس این اقدام را خلاف اصول ۵۲ و ۵۳ قانون اساسی تشخیص داد و واریز مبالغ مذکور را به حساب خزانه داری ضروری دانست. نهایتاً مجلس قبول کرد که یک سازمان یا شرکت دولتی برای این منظور ایجاد شود و با تعریف یک اساسنامه ویژه برای آن، چارچوبی برای نحوه انتقال منابع مالی ذکر شده از حساب خزانه کشور به حساب این شرکت تعیین گردد. در واقع واریز منابع حاصل از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها به حساب خزانه کشور در مرحله ابتدایی ضروری بوده و امکان نظارت بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات کماکان محفوظ می ماند.
به طور کلی، اجرای طرح مذکور کار بسیار بزرگی است که همکاری و حمایت همه مسؤولین و کارشناسان کشور را می طلبد، چراکه وضعیت منابع کشور گویای این مطلب است که نمی توان تا چند سال دیگر این روند را ادامه داد. در صورت ادامه این روند به نقطه ای می رسیم که تمام تولید کشور در داخل مصرف می شود و حتی نیازمند واردات انرژی هم خواهیم شد.
http://www.aftab.ir/images/article/break.gif ماهنامه اقتصاد ایران ( www.iraneconomics.net (http://njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.iraneconomics. net) )