ساسانیان

[باستان شناس]

ساسانیان


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Senmurv.svg/200px-Senmurv.svg.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Senmurv.svg) http://fa.wikipedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Senmurv.svg)
سیمرغ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%B1%D8%BA)، نشان شاهنشاهی ساسانی




http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Ctesiphon-ruin_1864.jpg/200px-Ctesiphon-ruin_1864.jpg (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ctesiphon-ruin_1864.jpg) http://fa.wikipedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ctesiphon-ruin_1864.jpg)
بازماندهٔ ایوان خسرو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%B3%D8%B1% D9%88) در تیسفون، ۱۸۶۴




http://fa.wikipedia.org/skins-1.5/common/images/magnify-clip.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A7% D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg)
گستره شاهنشاهی ساسانی





http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/4/44/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg/200px-%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A7% D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C.jpg)




ساسانیان نام خاندان شاهنشاهی ایرانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86) است که از سال ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی بر ایران فرمانروایی کردند؛ بنیان این شاهنشاهی یکپارچه را اردشیر (یا ارتخشتره؛ از ارت: مقدس، و خشتره: شهریار

[/URL] بنا کرد. شاهنشاهان ساسانی که ریشه‌شان از استان پارس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86#c ite_note-.D8.B2.D9.86.D8.AF_.D9.88.D9.87.D9.88.D9.85.D9.86_ .DB.8C.D8.B3.D9.86_.D9.88_.DA.A9.D8.A7.D8.B1.D9.86 .D8.A7.D9.85.D9.87_.D8.A7.D8.B1.D8.AF.D8.B4.DB.8C. D8.B1_.D9.BE.D8.A7.D9.BE.DA.A9.D8.A7.D9.86-0) بود، بر پهنه بزرگی از آسیای باختری (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7) چیرگی یافته، گستره فرمانروایی خود؛ کشور ایران (به پهلوی کتیبه‌ای http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/8/87/InscriptionPahlavi-a.png/6px-InscriptionPahlavi-a.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-a.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/4/49/InscriptionPahlavi-y.png/7px-InscriptionPahlavi-y.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-y.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/b/b6/InscriptionPahlavi-r.png/6px-InscriptionPahlavi-r.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-r.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/8/87/InscriptionPahlavi-a.png/6px-InscriptionPahlavi-a.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-a.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/7/7e/InscriptionPahlavi-n.png/10px-InscriptionPahlavi-n.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-n.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/b/be/InscriptionPahlavi-sh.png/15px-InscriptionPahlavi-sh.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-sh.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/0/09/InscriptionPahlavi-t.png/13px-InscriptionPahlavi-t.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-t.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/b/b6/InscriptionPahlavi-r.png/6px-InscriptionPahlavi-r.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-r.png)http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/4/49/InscriptionPahlavi-y.png/7px-InscriptionPahlavi-y.png (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:InscriptionPa hlavi-y.png) ) را برای نخستین بار پس از هخامنشیان، یکپارچه ساخته و زیر فرمان تنها یک دولت شاهنشاهی آوردند[U][۲] (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86#c ite_note-.DA.A9.D8.A7.D8.B1.D9.86.D8.A7.D9.85.D9.87_.D8.A7. D8.B1.D8.AF.D8.B4.DB.8C.D8.B1_.D8.A8.D8.A7.D8.A8.D A.A9.D8.A7.D9.86-1). پایتخت ایران در این دوره، شهر تیسفون (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%81%D9%88%D9%86) در نزدیکی بغداد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF) (آن زمان نام روستایی کوچک در نزدیکی تیسفون بوده؛ که نامش به ظاهر، از یکی از نامهای بغ داد یا بخشوده خدا؛ و یا باغِ داد دوره ساسانی ریشه گرفته بوده)، در عراق امروزی بود.


نام ساسانیان از ساسان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86) گرفته شده، که اردشیر از نوادگان اوست و داریوش سوم هخامنشی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B4_%D8%B3%D9%88% D9%85) (دارایِ دارایان) را از نیاکان او دانسته اند. نخست کارنامه اردشیر بابکان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A7% D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D A%A9%D8%A7%D9%86) به این نسبت گواهی داده و بازهم به نوشته شاهنامه، ساسان پدر اردشیر، چوپانی بود از بازماندگان دارا که در فارس می زیست.


اردشیر در دستگاه بابک که موبد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A8%D8%AF)آتشکده آناهیتا (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9% 87_%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7&action=edit&redlink=1)، همچنین شهردار و مرزبان پارس بود، پرورش یافت، ولی درباره نسبت او با بابک اختلاف وجود دارد. او به گواهی بسیاری از تاریخی نویسان، مردی نیرومند و دلیر بود که سرانجام بر اردوان پنجم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%86% D8%AC%D9%85) اشکانی در دشت هرمزگان پیروز شده و تسخیر سرزمینی که خود به آن ایران می‌گفت را آغاز کرد.



ساسانیان رفته‌رفته توانمندتر شده، هویت فرهنگی، نظامی و مذهبی ایرانشهر را نزدیک به چهارصد سال گسترش داده و مرزها را تا سالهای پایانی برپایی‌شان، به گستره امپراتوری هخامنشی نزدیک‌تر کردند، هرچند که با گذشت زمان، دستگاه مذهبی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C) در کار کشورداری و دربار نفوذ بسیار نمود و نبردهای چندین ساله با رومیان نیز، کشور را فرسودند. پرده پایانی شاهنشاهیِ ایرانشهرِ ساسانی، در پایان دوره خسرو پرویز (به پهلوی: ابرویز) با پیروزی سپاه ایران در نبرد اورشلیم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%88% D8%B1%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%85) (در شاهنامه: گنگ دژ هودخ فرو افتاد. پیروزی در این نبرد ۲۱ روزه به فرماندهی شهربراز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%B2) سردار خسرو، و با یاری جنگ افزارهای سنگین و دژکوب (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DA%98%DA%A9%D9%88%D8%A8) و منجنیق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%AC%D9%86%DB%8C%D9%82) همراه شد با فرستادن چلیپای ترسایان (صلیب اصلی مسیح از اورشلیم به پایتخت ایران اما این رویداد خشم رومیان مسیحی را به دلیل بی‌احترامی به چلیپای مسیح برانگیخت؛ نبردهایی به شکست و پَس نشینی سپاه ایران انجامید و سرانجام خسروپرویز، شاه نیرومند و با اراده‌ای که با وجود اشتباه‌ها و معایبش، در دوران پادشاهی خود جلوی زیاده‌خواهی بزرگان را گرفته بود، با خشم بزرگان بخاطر شکست‌ها، به ظاهر با مکر و دسیسه از سوی برخی سپاهیان، و با همکاری پسرش شیرویه (قباد دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%D8%AF%D9%88%D9%85)) کشته شد

با مرگ خسرو، و در پی آن مرگ شک برانگیز قباد (که بسیاری از برادران خود را کشت)، در زمانی کمتر از شش ماه، چرخه‌ای مرگبار از کینه توزی، جاه طلبی و خونخواهی آغاز شد و به فروپاشی دستگاه ساسانی انجامید.


بسیاری از بزرگان و ارتشیان کشته شده تا آنجا که در نبود مردان خاندان شاهی، پوران (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AA) دختر خسرو پرویز و پس از او، آزرمیدخت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%B1%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A E%D8%AA)، خواهر پوراندخت را به شاهی برگزیدندبا گزینش های پی‌در‌پی و برگزیدن بیش از ده شاهنشاه به مدت تنها چهار سال یزدگرد سوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88% D9%85) از سوی بزرگان استخر برگزیده شد ولی چون نسبتی نزدیک با شاه نداشت محبوبیتی نیافت.


سرانجام لشکر خلیفه عمرابن الخطاب (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%B1) آگاه از ناتوانی مرزبانان، رفته رفته به کشور نفوذ کرد بازمانده سپاه ایران در نبرد جسر (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%AC%D8 %B3%D8%B1&action=edit&redlink=1) (یا نبرد پل) پیروز شده، ولی دو نبرد سرنوشت سازِ قادسیه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%B3%DB%8C%D9%87) و نهاوند (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF) با پیروزی اعراب پایان یافتند. پایتخت ایران، شهر تیسفون (به عربی مدائن (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%86)) در ۶۳۷ میلادی به دست اعراب افتاد، یزدگرد سوم با سرنوشتی نامعلوم گریخت و اثری از او نماند؛ به گمان برخی تاریخ نگاران، آسیابانی از مرو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88) او را بخاطر جامه زربفت‌اش کشت.


با مرگ یزدگرد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%AF_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1% D8%AF) به سال ۶۵۱ میلادی، شاهنشاهی ساسانی پایان یافت، هرچند که بازماندگان خاندان شاهی در ایران، یا گریختگان به چین، از جمله پیروز (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2&action=edit&redlink=1) پسر یزدگرد؛ برای استقلال دوباره ایرانشهر از خلافت عمر بسیار کوشیدند.



از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

[باستان شناس]

ساسانیان و رقیبان‌شان


دولت بیزانس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%B3) که در بخش شرقیِ تصرف‌های خود، با دولتی توانمند مانند ساسانیان سروکار داشت و آن را نیرومندترین دشمن خود می‌دانست، گرفتاری‌های زیادی هم در غرب و هم در شمال تصرف‌هایِ خود، به خصوص در اروپا (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7) داشت.


این گرفتاری‌ها، مانع از آن می‌شد که بیزانس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%B3) همه نگاهِ خود را صرف مرزهای شرقیِ خود کند و به همین سبب، دستگاه ساسانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C)، مانند دستگاه اشکانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C)، توانسته بود پایتختِ خود (تیسفون (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%B3%D9%81%D9%88%D9%86)) را، در کنار رودِ دجله (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%AC%D9%84%D9%87) قرار دهد و از نزدیک بودنِ پایتخت‌اش (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA) به مرزهای دشمن، بیمی نداشته باشد.


دولت ساسانی هم در شرق، و هم در شمالِ مرزهای خود، گرفتاری‌های زیاد داشت که گاهی به میزان خطرناک و تهدید کننده‌ای می‌رسید.


بدین گونه سیاست خارجیِ دستگاه ساسانی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9% 87_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1)، یکسره در رابطه با شرق و غرب خلاصه می‌شد. اما دستگاه ساسانی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9% 87_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1) در این زمان، خود را به اندازه کافی نیرومند نشان داد و توانست ایرانشهر (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%87%D8%B1) را از آسیب‌های ویرانگر و خطرآفرین دور نگه دارد و در داخل کشور، برای مردم ایران، زندگی مرفه همراه با امنیت تامین کند.



این دستگاه، فرهنگی پربار در زمینه سیاست و کشورداری، اخلاق، رابطه‌های سالم اجتماعی و هنر به وجود آورد، که پس از نابودی و ویرانیِ سیاسی‌اش، اثرهای خود را در نسل‌های پسین و فرهنگ دیگر همسایگان، به روشنی نشان داد.


با اینکه دشمنان شناخته شده دستگاه ساسانی، دولت پیشرفته بیزانس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%B3) و دولت‌های نیمه پیشرفته شمال و شرقِ کشور بودند، شکست این دستگاه، نه از سوی این دشمنان، بلکه از دو سوی پیش‌بینی نشده بود. نخست، فروپاشی از درون، و پس از آن، از دولتی بود که با آنکه همه توانِِ جنگی‌اش قوم‌های بیابان گرد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9% 86_%DA%AF%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1) بودند، ولی بنیه سیاسی و اجتماعی‌اش برپایه بینش دینی-فکریِ نیرومندی بود که دولت‌ها و دشمنان دیگر ساسانی، ازش بی‌بهره بودند.


دستگاه اسلامی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9% 87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1) که در آغاز سده هفتم میلادی در شهر مدینه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87) برپا شده بود، از جهت روحی و معنوی چنان نیرومند شده بود که تأثیر فرهنگی‌اش بر کشورهای همسایه، همانند چیرگیِ دیگر قوم‌های بادیه نشین (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D9 %86%D8%B4%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1) و صحرانورد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9% 88%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1)، گذرا نبود. این تأثیر فرهنگی چنان عمیق بود که با همه گسستگی و سستیِ سیاسی و جنگیِ اعراب، پس از دو قرن چیرگی، اثرهایش هنوز ماندگار است.



از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

[باستان شناس]

گاهشمار شاهنشاهان ساسانی

(تاریخ بر پایه سالنمای میلادی)




اردشیر یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%DB%8C%DA%A9% D9%85) (اردشیر بابکان) (پیرامون ۲۲۴-۲۴۳)
شاپور یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%DB%8C%DA%A9%D9%85) (پیرامون ۳/۲۴۲-۲۷۲)
هرمز یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%DB%8C%DA%A9%D9%85) (۲۷۲-۲۷۳)
بهرام یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DB%8C%DA%A9%D9%85) (۲۷۳-۲۷۶)
بهرام دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D9%88%D9%85) (۲۷۶-۲۹۳)
بهرام سوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B3%D9%88%D9%85) (۲۹۳)
نرسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C) (۲۹۳-۳۰۲)
هرمز دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%D8%AF%D9%88%D9%85) (۳۰۲-۳۱۰)
آذرنرسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C) (۳۱۰)
شاپور دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%85) (ذوالاکتاف) (۳۱۰-۳۷۹)
اردشیر دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D9%88% D9%85) (۳۷۹-۳۸۳)
شاپور سوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%85) (۳۸۳-۳۸۸)
بهرام چهارم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%DA%86%D9%87%D8%A7% D8%B1%D9%85) (۳۸۸-۳۹۹)
یزدگرد یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%DB%8C%DA%A9% D9%85) (۳۹۹-۴۲۱)
بهرام پنجم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D9%86%D8%AC% D9%85) (بهرام گور) (۴۲۱-۴۳۹)
یزدگرد دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%AF%D9%88% D9%85) (۴۳۹-۴۵۷)
هرمز سوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%D8%B3%D9%88%D9%85) (۴۵۹-۴۵۷)
پیروز یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2_%DB%8C%DA%A9%D9%85) (۴۵۸-۴۸۴)
بلاش (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B4_(%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B 3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C)) (۴۸۴-۴۸۸)
قباد یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%DB%8C%DA%A9%D9%85) (۴۸۸-۴۹۷)
جاماسب (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%A8) (۴۹۷-۴۹۹)
قباد یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%DB%8C%DA%A9%D9%85) (۴۹۹-۵۳۱) (پادشاهی دوباره)
خسرو یکم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%DB%8C%DA%A9%D9%85) (خسرو انوشیروان) (۵۳۱-۵۷۹)
هرمز چهارم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1% D9%85) (ترک‌زاد) (۵۷۹-۵۹۰)
بهرام ششم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8%B4%D8%B4%D9%85) (بهرام چوبین) (۵۹۰-۵۹۱)
خسرو دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D8%AF%D9%88%D9%85) (خسرو پرویز) (۵۹۱-۶۲۸)
قباد دوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%D8%AF%D9%88%D9%85) (شیرویه) (۶۲۸)
اردشیر سوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88% D9%85) (۶۲۸-۶۳۰)
شهربراز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%B2) (۶۳۰)
خسرو سوم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D8%B3%D9 %88%D9%85&action=edit&redlink=1) (۶۳۰)
جوانشیر (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB% 8C%D8%B1&action=edit&redlink=1) (۶۳۰)
پوراندخت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%AE%D8%AA) (۶۳۰-۶۳۱)
گشناسب بنده (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8% A8_%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1) (۶۳۱)
آزرمی دخت (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%B1%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%AE%D8%AA) (۶۳۱)
هرمز پنجم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85) (۶۳۱)
خسرو چهارم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%DA%86%D9 %87%D8%A7%D8%B1%D9%85&action=edit&redlink=1) (۶۳۱)
پیروز دوم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2_%D8 %AF%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1) (۶۳۱)
خسرو پنجم (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%BE%D9 %86%D8%AC%D9%85&action=edit&redlink=1) (۶۳۱)
یزدگرد سوم (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%B3%D9%88% D9%85) (۶۳۲-۶۵۱)
تازش و پیروزی تازیان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86) (۶۵۱)



از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

[باستان شناس]

ساسانیان در شاهنامه

پادشاهان ساسانی در شاهنامه از قرار زیرند:


۱.اردشیر بابکان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%D8%A7% D8%A8%DA%A9%D8%A7%D9%86)،۲.شاپور پسر اردشیر (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D9 %BE%D8%B3%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8% B1&action=edit&redlink=1)،۳.اورمزدِ شاپور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8% AF%D9%90_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1) ۴.بهرامِ اورمزد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9% 90_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8%AF&action=edit&redlink=1)، ۵.بهرامِ بهرام (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9% 90_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1)، ۶.بهرام بهرامیان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85_%D8 %A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1)، ۷.نرسیِ بهرام (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%90_%D8 %A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1)،۸.اورمزدِ نرسی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8% AF%D9%90_%D9%86%D8%B1%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1)، ۹.شاپورِ ذوالاکتاف (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9% 90_%D8%B0%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%A 7%D9%81&action=edit&redlink=1)، ۱۰.اردشیرِ نکوکار (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8% B1%D9%90_%D9%86%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1)، ۱۱.شاپور پسر شاپور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D9 %BE%D8%B3%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1)، ۱۲.بهرامِ شاپور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9% 90_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1)، ۱۳.یزدگردِ شاپور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8% AF%D9%90_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1)، ۱۴.بهرامِ گور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9% 90_%DA%AF%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1)، ۱۵.یزدگرد پسر بهرام گور (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8% AF_%D9%BE%D8%B3%D8%B1_%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9% 85_%DA%AF%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1)، ۱۶.هرمز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2)، ۱۷.پیروزِ یزدگرد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9% 90_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1)، ۱۸.بلاشِ پیروز (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B4%D9%90_%D9 %BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2&action=edit&redlink=1)، ۱۹.قباد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%AF)، ۲۰.نوشین‌روان (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%86%E2% 80%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1)، ۲۱.هرمزد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2%D8%AF)، ۲۲.خسرو پرویز (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C% D8%B2)، ۲۳.شیرویه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%87)، ۲۴.اردشیرِ شیروی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8% B1%D9%90_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1)، ۲۵.فرآیین (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9% 86&action=edit&redlink=1)(گراز)، ۲۶.پوران‌دخت (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2% 80%8C%D8%AF%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1)، ۲۷.آزرم‌دخت (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B2%D8%B1%D9%85%E2%80%8C% D8%AF%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1)، ۲۸.فرخ‌زاد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%AE%E2%80%8C%D8%B2% D8%A7%D8%AF&action=edit&redlink=1)، ۲۹.یزدگرد (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8% AF&action=edit&redlink=1)



از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد