بيش از 50 درصد شير كشور به روش غيربهداشتي توليد مي‌شود

[AvAstiN]

خبرگزاري فارس: رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس گفت: 50 تا 70 درصد شير كشور به صورت غيربهداشتي و سنتي توليد مي‌شود و بايد صنايع توليد شير استاندارد در كشور افزايش يابد.


به گزارش خبرنگار اجتماعي فارس، شهاب‌الدين صدر در اولين سمينار سلامت شير از توليد تا مصرف و اهميت تغذيه‌اي آن اظهار داشت: وضعيت توليد و مصرف شير در كشور با آن چيزي كه بايد تا پايان برنامه پنجم توسعه به حدود160 كيلوگرم در سال براي هر فرد برسد فاصله زيادي دارد.
وي با بيان اينكه در سال جاري 5/9 ميليون تن شير در كشور توليد شده است، افزود: متأسفانه فقط 40 تا 50 درصد اين ميزان در صنايع شير و توليدات فرآورده‌هاي آن توليد مي‌شود و بقيه آن به روش‌هاي غير بهداشتي توليد و مصرف مي‌شود.
صدر تصريح كرد: بايد برنامه‌ريزي‌هاي كشور به سمت ايجاد صنعت پيشرفته براي توليد شير سالم برود. اگر 4 تا 5 ميليون تن شير كه در صنايع شير توليد مي‌شود را تقسيم به 70 ميليون نفر كنيم به هر نفر 70 كيلوگرم مي‌رسد و اين عدد فاصله زيادي با عدد پايان برنامه پنجم توسعه يعني 160 كيلوگرم دارد.
وي ادامه داد: بايد موضوع سلامت شير در شوراي عالي سلامت مطرح شود كه متأسفانه در 5 سال اخير فقط 2 جلسه از اين شورا تشكيل شده است. شوراي عالي سلامت 12 عضو دارد كه 10 عضو آن وزير هستند.
صدر با بيان اينكه شير از پايه‌هاي مهم سلامت جامعه است، گفت: در مورد سلامت آن بايد همكاري بين‌بخشي صورت گيرد. چرا كه بايد از زمان تهيه شير تا زمان زنجيره انتقال آن همكاري‌هاي گسترده بين‌‌بخشي انجام شود.
وي با اشاره به اينكه در حوزه سلامت هر مقداري كه سرمايه‌گذاري كنيم موجب صرفه‌جويي در هزينه‌هاي ديگر مي‌شود ادامه داد: ميانگين سن ابتلا به پوكي استخوان در كشور 40 تا 50 سال است در حالي كه اين ميزان در كشورهاي توسعه يافته بالاي 70 سال است. لذا هزينه‌هاي كشور در حوزه سلامت با عدم توجه به موضوع پيشگيري بيشتر مي‌شود.

*يارانه شير بايد از خانوار به سمت مدارس برود

رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس خاطرنشان كرد: در حال حاضر در بودجه كشور دو نوع يارانه به شير تعلق مي‌گيرد كه يكي يارانه شير خانوار با 380 ميليارد تومان اعتبار است و ديگري يارانه شير مدارس است كه 160 تا 170ميليارد تومان است.
وي افزود: هر چه اين يارانه را از يارانه خانوار به سمت مدارس برويم تاثير بيشتري را در سلامت مردم مشاهده مي‌كنيم. در حال حاضر نيازمند هستيم يارانه شير را مراقبت كنيم و نبايد اجازه داد يارانه‌ها قطع شوند.

*مجلس از ورود بخش خصوصي به امر كنترل توزيع تا مصرف شير حمايت مي‌كند

صدر در بخش ديگري از سخنان خود تصريح كرد: در كشورهاي مختلف از جمله انگليس در سال 1920 به دليل اهميتي كه براي شير قائل بودند تشكيلاتي غير دولتي ايجاد كردند كه بدون صرف بودجه دولتي مي‌تواند تمام پروسه توليد تا توزيع شير را كنترل كند و اين كار با مشاركت مردم و بخش خصوصي انجام مي‌شود. ضمن اينكه وزارت بهداشت نيز بر عملكرد آنها نظارت مي‌كند.
وي اضافه كرد: مجلس شوراي اسلامي از ايجاد اين سازمان تشكيلات در كشور كه مي‌تواند وزارتخانه‌هاي مختلف را در يك سازمان گرد هم جمع آورد حمايت مي‌كند.
صدر با بيان اينكه در كشور و در 30 سال اخير كارخانه‌هاي توليد شير رشد كرده‌اند، گفت: متأسفانه هنوز با حداقل استاندارد مطلوب بسيار فاصله داريم.

*درآمد برخي رسانه‌ها به تبليغات مواد مضر وابسته است

وي گفت: از ديگر كارهاي مورد نياز در كشور فرهنگ‌سازي در جامعه است و بايد به جاي تبليغات مضر كه به دلايل مختلف توسط رسانه‌ها تبليغ مي‌شود و درآمد برخي رسانه‌ها به اين تبليغات وابسته است، شير كه يك ماده سالم و مورد نياز بدن انسان است را تبليغ كنيم.

*50 تا 70 درصد شير در كشور به صورت غير بهداشتي توليد مي‌شود

صدر با بيان اينكه امسال سال اصلاح الگوي مصرف نام گرفته است، گفت: مصرف شير بايد بهينه شود. 30 تا 40 درصد توليد شير فقط در صنايع توليد مي‌شود و 50 تا 70 درصد آن به صورت غير بهداشتي و نگهداري نامناسب توزيع و مصرف مي‌شود كه اين زمينه بايد اصلاح شود و اصلاح آن از مصاديق بارز اصلاح الگوي مصرف است.
وي افزود: از مهر ماه سال گذشته قيمت شير تغييري نداشته است.

*حوزه سلامت بايد جزء 5 اولويت اول كشور قرار گيرد

رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس تصريح كرد: از شاخص‌هايي كه در برنامه پنجساله پنجم وجود دارد اين است كه سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلي به 7 درصد برسد. در حالي كه چند سال است كميسيون بهداشت و درمان مجلس اعلام مي‌كند اين ميزان تنها 6/5 درصد است.
وي يادآور شد: در كشورهاي منطقه سهم سلامت از درآمد ناخالص داخلي 8 درصد و در برخي كشورهاي توسعه يافته به 16 درصد هم مي‌رسد و نبايد فكر كرد كه سرمايه‌گذاري در حوزه سلامت بدون سود خواهد بود.
رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس گفت: كشور ما كشور فقيري نيست و موارد مورد نياز نظام سلامت به راحتي در دسترس دارد. به شرطي كه سلامت را جزء 5 اولويت اصلي كشور ببينيم نه اينكه حوزه سلامت رتبه شانزدهم اولويت‌هاي كشور را دارا باشد.
وي اضافه كرد: اخيراً وزارت بهداشت اعلام كرده است كه سهم حوزه سلامت از درآمد ناخالص داخلي 4/5 درصد است. لذا هر حركتي در كشور كه به افزايش بودجه و اعتبار نظام سلامت كمك كند به نفع كشور است و دولت بايد كسري‌هاي اين حوزه را كه آسيب‌هاي جدي به كشور مي‌زند جبران كند.
صدر با بيان اينكه در حال حاضر 1900 ميليارد تومان كسري اعتبار بيمارستان‌ها است، گفت: اين ميزان، كسري اعتبار ملموس است. اما اگر در تأمين سلامت در حوزه‌هاي ديگر كسري ايجاد شود چند سال بعد متوجه آن خواهيم شد.

*وزير جديد رفاه سرانه درمان را اصلاح كند

وي با انتقاد از بسته شدن بودجه سال 88 گفت: در بررسي بودجه 88 اعتبار مورد نياز بيمه‌ها خيلي نامناسب بسته شد و اميدواريم وزير جديد رفاه سرانه درمان را اصلاح كند چرا كه بايد اين سرانه 12 تا 13 هزار تومان در نظر گرفته مي‌شد اما متأسفانه 7 هزار تومان بسته شد و اين يك تخلف بسيار بزرگ است.
صدر خاطر نشان كرد: ما وظيفه داريم اعتبارات حوزه سلامت را به عنوان اولين اولويت كشور اصلاح كنيم و اين غير قابل پذيرش است كه وزارت بهداشت 1900ميليارد تومان كسري و بدهي داشته باشد.

[AvAstiN]

جوابيه سازمان دامپزشكي كشور :


ميزان توليدات کل بخش کشاورزي در سال 87 يکصد هزار تن است. از اين 100 ميليون تن حدود 12 ميليون تن مربوط به فرآورده‌هاي دامي است که نظارت بهداشت و کنترل اين فرآورده‌ها بر عهده سازمان دام‌پزشکي کشور است. 5/8 ميليون تن مربوط به توليد شير،850 هزار تن گوشت قرمز و حدود 5/1 ميليون تن گوشت مرغ، 750 هزار تن گوشت ماهي و مابقي مربوط ساير فرآورده‌ها است.

شير به عنوان يک فرآورده مهم، از نظر سلامت و امنيت غذايي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. برنامه‌هاي سازمان دام‌پزشکي کشور درخصوص بهداشت شير متنوع و کامل بوده و اين برنامه‌ها در طي سال‌هاي گذشته و سال جاري به اجرا گذاشته شده است. در سال 88 طرح جامع بهداشت شير و کنترل بهداشتي آن در سطح 30 استان کشور با نمونه‌گيري‌هاي منطبق با استانداردهاي بين‌المللي از شيرهاي توليدي به اجرا درآمده است.

آزمايشات تخصصي از نمونه‌هاي شير اخذ شده از سراسر کشور به عمل آمده است. براساس نتايج آزمايشگاهي شير کشور از نظر سموم (از آفلاتوکسين،‌ آفت‌کش‌ها) مورد ارزيابي دقيق قرار گرفته که نشان مي‌دهد براساس استاندارد ملي ايران، کل شير توليدي کشور در واحدهاي صنعتي، نيمه صنعتي و سنتي عاري از آفلاتوکسين و يا منطبق بر استانداردهاي بين‌المللي است (کمتر از 5/0 ppb). کنترل تغذيه دام‌ها يکي از عوامل کنترل آفلاتوکسين در شير بوده است که سازمان در امر فعاليت زيادي نموده است.

موضوع مهم ديگر بحث سموم و آفت‌کش‌ها در شير است که مشکلات عديده‌اي را مي‌تواند در جامعه به همراه داشته باشد. تحقيقات انجام شده روي شير استحصالي نشان مي‌دهد، سموم ارگانوکلره (از جمله ليندين، هپتاکلر، آردرين و د.د.ت) تنها در 1 درصد از نمونه‌هاي اخذ شده شير از کشور آلودگي با اين سموم ديده شده که بسيار فراتر از استانداردهاي بين‌المللي است و 99 درصد مابقي در حد استاندارد بوده است.

وجود سموم و آلاينده‌ها در شير موجب سقط جنين، سرطان، بيماري آلرژيک و مسموميت در جامعه انساني مي‌باشد.

در سال 88 براساس آزمايشات از وضعيت مطلوبي برخوردار هستيم. در خصوص باقي‌مانده‌هاي آنتي‌بيوتيکي تست‌هاي غربالگري از نظر 4 آنتي‌بيوتيک انجام شده و در حال آناليز آماري و تاييدهاي آزمايشگاهي در زمينه ميزان آنتي‌بيوتيک‌ها هستيم که به محض آماده شدن در اختيار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.

وجود حد استاندارد آلاينده‌ها و سموم در شير، نشانگر فعاليت بهداشتي و کنترل مناسب سازمان دام‌پزشکي کشور مي‌باشد. موضوع ديگر آيين‌نامه نظارت بهداشتي دام‌پزشکي است که به تصويب هيات محترم مديران رسيده و مراحل اجرايي شدن را مي‌گذراند. در حال حاضر يکي از برنامه‌ها، مجهز نمودن مراکز جمع‌آوري شير به سيستم شستشو در محل (cip) است که بسياري از مراکز به اين سيستم مجهز شده‌اند و بقيه در دست اقدام مي‌باشد. مجهز نمودن مراکز شير به آزمايشگاه‌هاي تشخيصي بار ميکروبي و total count از ديگر مسايل مهم پروسه توليد شير مي‌باشد.

با توجه به اينکه حدود نصف شير توليدي کشور از دامداري‌هاي نيمه صنعتي، سنتي و عشايري تامين مي‌شود و احتمال تصاعد لگاريتمي ميکروبي در شير توليدي وجود دارد، سازمان دام‌پزشکي تصميم دارد مراتبي اتخاذ نمايد تا شيرهاي جمع‌آوري شده از مراکز در اسرع وقت به کارخانجات شير برسد.

بديهي است تقليل زمان حمل شير مي‌تواند در کاهش بار ميکروبي سهم به سزايي داشته باشد. به طور مثال در کشور آمريکا طي يک برنامه 5 ساله موفق شده‌اند تا بار ميکروبي را از 3 ميليون به نيم ميليون کاهش دهند. بنابراين سازمان دام‌پزشکي تلاش دارد تا با بهره‌گيري از تجربيات ساير کشورها، نسبت به تقليل بار ميکروبي در شيرهاي توليدي اقدام نمايد. سازمان دام‌پزشکي کشور مصمم به نظارت بهداشتي بر توليد شير و فرآورده‌هاي آن از ابتدا تا انتها مي‌باشد و اين امر از سوي وزارت جهاد کشاورزي به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي منعکس گرديده است.

سازمان دام‌پزشکي کشور آمادگي خود را براي تسري اقدامات بهداشتي خويش بر توليد اوليه تا قسمت فرآورده‌هاي لبني اعلام مي‌دارد. در حال حاضر کميسيون غذايي اتحاديه اروپا بر کليه مراحل توليد شير تا توليد فرآورده‌هاي لبني و توزيع در بازار مصرف نظارت دارد که اين امر موجب گرديده تا فرآورده‌هاي لبني سالم به توليد شير خام مي‌باشد و اميد مي‌رود تا بستر قانوني نظارت بر کليه مراحل توليد شير و فرآورده‌هاي لبني توسط سازمان دام‌پزشکي فراهم گردد. در زمينه گوشت نيز اميد مي‌رود که علاوه بر توليد گوشت مراحل توليد گوشت و مراحل توليد فرآورده‌هاي گوشتي همچون سوسيس، کالباس و ... نيز در اختيار اين سازمان قرار گيرد. در حال حاضر، برنامه مفصلي براي آموزش دامداران، مسوولان مراکز جمع‌آوري شير و عاملان شير تدوين گرديده و به زودي در اختيار دامداران قرار خواهد گرفت. البته قبلا کلاس‌هاي آموزشي در اين خصوص براي دامداران محترم و افراد ذي‌ربط برگزار گرديده است.

تدوين دستورالعمل جامع نظارت و کنترل بهداشتي بر شير خام در قالب يک مجله 130 صفحه‌اي صورت پذيرفته و به استان‌ها ابلاغ گرديده و در مرحله اجرا مي‌باشد.

تدوين برنامه ملي 5 ساله ارتقاي کيفيت بهداشتي شير خام در کشور نيز صورت پذيرفته و به استان‌ها ابلاغ گرديده است. تدوين پيش‌نويس طرح سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) نظارت و کنترل بهداشتي شير خام که بيانگر فواصل و مکان‌نمايي جايگاه‌هاي توليد شير، مراکز توزيع، جمع‌آوري و کارخانجات مي‌باشد.

کنترل و پايش باقي‌مانده‌هاي دارويي و سموم و هورمون در فرآورده‌هاي دامي است که توسط سازمان دام‌پزشکي کشور تدوين و در حال اجراست. آزمايشگاه‌هاي تخصصي در زمينه سنجش کيفيت بهداشتي موادغذايي و شير در سطح کليه استان‌هاي کشور در حال فعاليت مي‌باشند. تدوين پيش‌نويس دستورالعمل اجرايي نحوه برخورد با شيرخام و شير خام غيراستاندارد از ديگر اقدامات سازمان دام‌پزشکي کشور مي‌باشد که بخشي از آن در حال اجراست و به همين زودي و پس از تامين اعتبارات لازم به صورت کامل به اجرا درخواهد آمد.

کليه اقدامات فوق از محل بودجه‌ها و اعتبارات جاري سازمان و از محل اعتبارات افزايش توليد فرآورده‌ها از سوي وزارت جهاد کشاورزي در اختيار سازمان قرار مي‌گيرد و هيچ‌گونه اعتباري از فصل سلامت کشور در اختيار سازمان دام‌پزشکي قرار نمي‌گيرد. اين در حالي است که از 1800 عامل بيماري مبتلا‌کننده جمعيت انساني، تعداد 823 عامل بيماري از طريق دام‌ها به انسان سرايت مي‌يابد. بنابراين انتظار مي‌رود کميسيون بهداشت، کميسيون بودجه و کميسيون کشاورزي مجلس محترم شوراي اسلامي اين امر را مورد توجه بيشتري قرار دهند تا از فصل سلامت اعتبارات لازم به سازمان تعلق گيرد.