نسل جديد كلاه ايمني پرواز

[ریپورتر]

در ابتدا كلاه پرواز شامل يك كلاه چرمي بود كه سر خلبان را از برخورد مستقيم باد و متقاعب آن سردرد خلبان ٬ جلوگيري كند. با اوج گيري هواپيماها در جنگ جهاني و خانمان سوز (و البتّه باحال http://www.military.ir/modules/Forums/images/smiles/icon_lol.gif ) دوّم ٬ يك قسمت پشمي به كله اضافه شد تا بتوان خلبان را از سرماي ارتفاعات بالا مصون نگه داشت. پس از به كارگيري كاكپيت هاي بسته و كسب تجاربي درباره صدمات وارد به خلبان درپي سقوط هواگرد ٌ كلاه ها به شكل كلاه كاسكت هاي موتوسيكلت در آمدند و براي حفاظت چشمان خلبانان و راحتي آن ها عينك آفتابي جزو لوازم آن ها گنجانده شد. با اضافه شدن تأسيسات راديويي به هواگردها بلندگو و ميكروفون نيز به كلاه خلبان اضافه شد؛ در همين دوران به علت به كار گيري موتورهاي نوين و قدر «جت» ارتفاع پروازي به طور محير العقولي بيش تر شد و به همين دليل نيز كلاه ها با ماسك هاي اكسيژن يك پارچه سازي شد. با پيشرفت روز به روز فناوري ٬ از عينك تعبيه شده در كلاه هاي ايمني پرواز به عنوان نمايشگر اطلاعات محدود ولي ضروري استفاده شد. با اقتصادي شدن و رواج يافتن استفاده از ژيروسكوپ ها(شتاب سنج) اين فكر به ذهن طراحان خطور كرد كه با توجه به وضع قرارگيري سر خلبان به او خدماتي آنلاين ارائه داد. كلاه هاي ايمني خلبانان بالگرد هاي نوين تهاجمي به چنين سامانه اي مجهز شد تا آنان به راحتي بتوانند به هدف گيري توپ خود بپردازند.
مدرن ترين جنگده بمب افكن جهان JSF يعني F-35 ساخت لاكهيدمارتين ٬ فاقد نمايشگر Head Up Display است و به جاي آن در نظر دارند از خجالت كلاه ايمني خلبان در بيايند! اين وظيفه را هم بر عهده ي شركتVision System International =VSI گذاشته اند. نام اين نسل از كلاه ها HMDS گذاشته شد و انبوهي از تجهيزات را به عنوان كلاه بر سر خلبان بيچاره خراب كرده اند!
اطلاعات مهم پروازي براي هدايت هواپيما و تصاوير دريافتي از حساسه هاي فروسرخ كه در نقاط مختلف كلاه نصب شده است ٬ بر روي نمايشگر انعكاس مي يابد وبه همين دليل به راحتي كلاه به عنوان دوربين عمل نموده و سامانه نشانه روي راكت بر روي اهداف مختلف را هدايت مي كند.براي اين كه وضعيت سر به خوبي مشخص و محرز گردد ٬ در كاكپيت براي كلاه HMDS ميدان مغناطيسي توليد مي شود ٬ سپس يك حساسه كه داراي سه مغناطيس عمود بر هم است وضعيت قرار گرفتن سر خلبان را ثبت مي كند.جهت به دست آمدن بيشينه دقّت بايد كليه پارازيت ها نيز لحاظ شوند و به همين منظور كاكپيت F-35 كاملاً ايزوله طراحي شده است. امكان ديگر ٬ بهره گيري از طيف ديودهاي نوراني در HMDS است. بدين منظور سه دوربين ويدويي كوچك وضعيت LED ها را ثبت مي كند و برحسب اوضاع آن ها چگونگي شرايط سر خلبان را مشخص كرده و در محاسبات خود مد نظر قرار مي دهد.در كلاه ايمني پرواز F-35 از يك نمايشگر LCD بهره گيري مي شود كه قادر است تصويري با مشخصه ي 1280*1024 پيكسل(!) ارائه دهد!براي اين كه چنين تصويري در مقابل چشم هاي خلبان قرار گيرد بدون اين كه اشكالي در ديد كاربر ايجاد كند ٬ از يك سامانه نوري استفاده مي شود كه با دقّت زياذي كار مي كند و با بكار گيري از منشورها و عدسي ها از تقليل كيفيت نوري پيش گيري مي كند. اكنون توانسته اند تا با همين كلاه 10 درجه ديد خلبان را افزايش دهند و در برنامه افزايش اين رقم به 30 تا 50 درجه نيز گنجانده شده است.
كلاه بايد قديمي ترين وظيفه خود را كه همان حفاظت از سر خلبان است ٬ به خوبي در مقابل شرايط غير عادي همانند پرتاب صندلي در سرعت تا 1100 كيلومتر بر ساعت انجام دهد و نبايد بر اثر نيروي g در مانورهاي پروازي تغيير شكل يابد؛ چرا كه در اين صورت امكان هدف گيري دقيق از بين مي رود. هدف گيري با همين كلاه انجام مي شود و سامانه نشان دهنده بر آن نصب خواهد شد ٬ بنابر اين مي بايست وزن آن تا حد امكان پايين آورده شود و به حدود 8/1 تا 2 كيلوگرم برسد تا اخلالي در روند نشانه گيري خلبان ايجاد نكند. به همين منظور وزن بايد به طور تقريباً يك نواخت پخش شود تا مركز ثقل آن زياد به جلو متمايل نشود تا براي كاربر دردسر ايجاد نكتد.
با نرم افزارهاي گوناگون و فراواني هماهنگي اين كلاه با سامانه هاي هدايتي و كنترل آتش هواپيما به دست آمده است و نشانه هاي اطلاعاتي گوناگوني با توجه استانداردهاي مختلف ديگر كشورها ٬ با آن سازگار شده است.براي جلوگيري از گيجي خلبان در مقابل دريافت انبوهي از اطلاعات ٬ داده ها را به صورت كنترل شده در نمايشگر به نظر كاربر مي رسانند؛ به عنوان مثال تنها زماني كه خلبان به روبه روي خود ٬ يعني جلوي هواپيما نگاه كند ٬ داده هاي كنترل پرواز پيش بيني شده در Head Up Display را مي بيند.
اين حجم خرد كننده از سامانه هاي مختلف و فناوري هاي نوين ٬ هزينه ي وحشتناكي را براي توليد ٬ حتي در تيراژ انبوه ٬ ايجاب مي كند؛ به طوري كه نمونه ي ساده تر و اين كلاه يعني JHMCS كه توسط همين كمپاني براي F-15 ٬ F-16 و F-18 ساخته شده است «150 هزار يورو» تداركات ارتش را پياده مي كند!! به ازاي هر عدد!! ولي متخصصين معتقدند كه اين خرج لازم است تا خلبان بتواند از سامانه هاي پيچيده و پرتحركي مثل AIM-9X و يا IRIS-T استفاده بهينه كند!
اوّلين پرواز آزمايشي با كلاه پرواز HMDS در آوريل 2007 انجام شد. شركت انگليسي BAE Systems نيز وظيفه توليد HMDS را براي جنگنده هاي يورو فايتر تايفون بر عهده گرفته است.
برگرفته از: ماهنامه نوآور ٬ شماره 47
ترجمه: دكتر پرويز طلاچيان


اين جا هم چندتا لينك عكس از HMDS :
http://www.defenseindustrydaily.com/images/ELEC_HMD_F-35_HMDS_Testing_lg.jpg (http://www.defenseindustrydaily.com/images/ELEC_HMD_F-35_HMDS_Testing_lg.jpg)
http://gizmodo.com/assets/resources/2007/05/f-35-HMDS2.jpg (http://gizmodo.com/assets/resources/2007/05/f-35-HMDS2.jpg)
http://www.defenseindustrydaily.com/images/ELEC_JSF_HMDS_Day-Night_lg.jpg (http://www.defenseindustrydaily.com/images/ELEC_JSF_HMDS_Day-Night_lg.jpg)
و لينك عكس هاي JHMCS :
http://www.flightgear.ch/Pictures/CH%20JHMCS/JHMCS%2090%20CH%20Bo% 20Main.jpg (http://www.flightgear.ch/Pictures/CH%20JHMCS/JHMCS%2090%20CH%20Bo%20Main.jpg)
http://www.globalsecurity.org/military/library/budget/fy2001/do t-e/images/01jhmcs.jpg (http://www.globalsecurity.org/military/library/budget/fy2001/dot-e/images/01jhmcs.jpg)
http://www.ausairpower.net/JHMCS-1.png (http://www.ausairpower.net/JHMCS-1.png)
http://www.ausairpower.net/JHMCS-2.png (http://www.ausairpower.net/JHMCS-2.png)
http://www.defenseindustrydaily.com/images/ELEC_HMD_JHMCS_Collage_lg.jpg (http://www.defenseindustrydaily.com/images/ELEC_HMD_JHMCS_Collage_lg.jpg)