*مینا*
28th November 2009, 08:30 PM
http://aftab.ir/articles/applied_sciences/management/images/3c86db1c7a946f2b7be419da99fb2371.jpg
مهندسی ارزش (Value Engineering) تلاشی است سازمان یافته که با هدف بررسی و تحلیل تمام فعالیت‌های یک طرح ( از زمان شکل‌گیری تفکر اولیه تا مرحله طراحی و اجرا و سپس راه‌اندازی و بهره‌برداری) انجام می‌شود و به عنوان یکی از کارآمدترین و مهم‌ترین روش‌های اقتصادی در عرصه فعالیت‌های مهندسی، شناخته شده است.
مهندسی ارزش در چارچوب مدیریت پروژه، ضمن اینکه به تمام اجزای طرح توجه می‌کند، هیچ بخشی از کار را قطعی و مسلم نمی‌داند. هدف مهندسی ارزش، زمان کمتر برای رسیدن به مرحله بهره‌برداری بدون افزودن بر هزینه‌ها و کاستن از کیفیت کار است.
افزایش پیوسته هزینه‌های اجرایی و توسعه روزافزون فناوری، حذف آن بخش از هزینه‌ها را که نقش در ارتقای کیفیت ندارند و از لحاظ اجرایی نیز غیرضروری می‌باشند، الزامی ساخته است. به کارگیری مهندسی ارزش در پروژه‌های اجرایی با توجه به پیچیدگی کارها به ویژه در طرح‌های بزرگ اجرایی، می‌تواند به ابزار بی‌چون و چرای مدیریت در کنترل هزینه‌ها تبدیل شود. هدف این روش، از میان برداشتن یا اصلاح هر چیزی است که موجب تحمیل هزینه‌های غیرضروری می‌شود، بدون آنکه آسیبی به کارکردهای اصلی و اساسی طرح وارد آید. مهندسی ارزش، مجموعه‌ای متشکل از چندین روش فنی است که با بازنگری و تحلیل اجزای کار، قادر خواهد بود، اجرای کامل طرح را با کمترین هزینه و زمان تحقق بخشد. هزینه طرح در این مقوله نه فقط هزینه‌های طراحی و اجرا بلکه هزینه‌های مالکیت شامل بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری و هزینه‌های مصرف در سراسر دوره عمر مفید طرح را نیز شامل می‌شود.
روش‌های مهندسی ارزش می‌تواند موجب اصلاح و ارتقای کیفیت فرآیندهای تولید صنعتی و انجام طراحی‌های جدید در هر مرحله از یک پروژه اجرایی گردد. با آنکه روش مهندسی ارزش را می‌توان در تمام مراحل یک پروژه اجرایی بکار گرفت، اما بیشترین مزایای آن زمانی حاصل می‌شود که در نخستین مراحل برنامه ریزی و طراحی به کار گرفته شود.
امروزه استفاده از فناوری مدیریت مهندسی ارزش به طور موثر در موارد بسیاری مانند زیر بکار می‌رود:
- صنایع
- راه و ترابری
- خدمات
- مهندسی محیط زیست
- کشاورزی
- تصمیم‌سازی مدیریتی و فنی تصمیم‌گیری بهینه فردی
- طرح‌های عمرانی
برنامه کاری مهندسی ارزش ارائه‌ای از رویکردها و عملکرد لازم برای به دست آوردن جواب بهتر و موثرتر برای مساله میباشد که شامل هفت فاز به شرح ذیل میباشد:
۱) فاز عمومی
۲) فاز اطلاعات
۳) فاز عملکرد
۴) فاز خلاقیت
۵) فاز ارزیابی
۶) فاز بورس و توسعه
۷) فاز اجرا
۱) در طول فاز عمومی روند را با سازمان‌دهی نیروی کار، مشخص نمودن تصمیم‌گیرنده، انتخاب محدوده کار، تخصیص عملکرد به هر کدام از اجزا و جهت دهی به کارگروهی سامان می‌دهند.
۲) در فاز اطلاعات مساله به اشکال خاص تجزیه می‌شود. از کلی گویی پرهیز می‌گردد. تمامی اطلاعات مربوط به طور دقیق و معنی‌دار جمع‌آوری می‌شود تا در تصمیم‌گیری کمک نماید.
۳) فاز عملکرد مشتمل بر کلیه تلاش‌هایی است که برای ارزش صورت می‌گیرد. عملکردهای اصلی و فرعی تعریف می‌شوند. عمل در ترکیب دو کلمه فعل و اسم بیان می‌گردد. اولی بیانگر عملی است که جزء موردنظر انجام می‌دهد و اسم بیانگر شی مورد عمل یا آن چیزی است که عمل روی آن صورت می‌گیرد.
۴) در فاز خلاقیت، روش‌های خلق ایده‌های جدید بکار گرفته می‌شود. این روش برای خلق انبوهی از ایده‌ها در رابطه با محصولات، فرآیندها، روش‌ها و غیره برای رسیدن به عملکرد یا عملکردهای تعریف شده بکار می‌رود.
۵) در فاز ارزیابی، ذهن قضاوت‌گرا به فعالیت وادار می‌شود. عقاید و ایده‌هایی که در فاز خلاقیت ایجاد گردید تصفیه، اصلاح و ترکیب می‌شود تا پیشنهاد موردنظر حاصل شود.
۶) ایده‌های خلاقی که در بالا تصفیه، ارزیابی و مقایسه شد در فاز تحقیق و بررسی در معرض تجدیدنظر قرار می‌گیرند. با کمک گرفتن از مشاورین صنعتی و استفاده از استانداردهای ملی راه‌حل‌های منطقی منجر به عملی با هزینه پایین می‌گردد.
۷) در فاز اجرا جنبه‌هایی از قبیل چه چیز احتیاج است؟ ( منابع، بودجه، زمان، افراد، کمک، غیره) موردنظر قرار گرفته و پس از تایید تصمیم‌گیرنده مراحل اجرایی آغاز می‌شود.
با مطالعاتی که درباره مهندسی ارزش به‌عمل آمده است حدود بیست و چهار روش در ضمن فرآیند بکار گرفته می‌شود.
شرایط برنامه کاری و روش‌ها همگی به منظور بهبود ارزش برای یک جزء محصول یا یک پروژه بکار گرفته می‌شود. در ذیل به چند مورد از روش‌ها اشاره می‌شود:
۱) از روابط انسانی خوب بهره بگیرید.
۲) از کلی گویی پرهیز کنید.
۳) کارگروهی را حمایت کنید.
۴) بر موانع فائق آیید.
۵) ذهن خود را فعال کنید.
۶) ساده‌سازی کنید.
۷) ایده‌ها را ترکیب و تصفیه کنید.
۸) از استانداردها استفاده کنید.
۹) پول را آنچنان خرج کنید که انگار پول خودتان است.
۱۰) به کمک‌های انجام شده اعتراف کنید.
در ایران از سال ۱۳۷۸ موضوع مهندسی ارزش در برخی از دانشگاه‌ها، وزارت نفت و سازمان مدیریت و برنامه ریزی ( سابق) مطرح گردید و سمینارهایی در این زمینه برگزار شد.
تدوین دستورالعمل ارجاع کار و انعقاد قرارداد با واحدهای خدمت مهندسی ارزش توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی ( سابق) در سال ۱۳۷۹ دورنمای روشن و امیدوار‌کننده‌ای را برای توسعه فرهنگ و به کارگیری مهندسی ارزش و تدوین الزامات قانونی و رفع موانع در این زمینه ترسیم نموده است. در حال حاضر اجرای مهندسی ارزش جنبه جدی به خود گرفته است.
مهندسی ارزش در دنیا کارآیی خود را اثبات کرده است. به گزارش انجمن آمریکایی مهندسان ارزش به ازای هر یک‌دلار سرمایه‌گذاری برای اجرای مهندسی ارزش چیزی حدود ۵۳/۴دلار صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرایی بدست آمده است و هر ساله‌میلیاردها‌دلار در آمریکا و سایر کشورهای دنیا با بکارگیری و اجرای مهندسی ارزش صرفه‌جویی می‌شود.
با این وصف جای آن دارد که دولت خدمتگزار نیز بیش از پیش به این مقوله توجه نماید و آن را در دستور کار کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها قرار دهد تا کشور عزیز ما هم بتواند از بازتاب مثبت آن در آینده بهره‌مند شود.
http://aftab.ir/images/article/break.gif معصومه کریمی روزنامه دنیای اقتصاد
مهندسی ارزش (Value Engineering) تلاشی است سازمان یافته که با هدف بررسی و تحلیل تمام فعالیت‌های یک طرح ( از زمان شکل‌گیری تفکر اولیه تا مرحله طراحی و اجرا و سپس راه‌اندازی و بهره‌برداری) انجام می‌شود و به عنوان یکی از کارآمدترین و مهم‌ترین روش‌های اقتصادی در عرصه فعالیت‌های مهندسی، شناخته شده است.
مهندسی ارزش در چارچوب مدیریت پروژه، ضمن اینکه به تمام اجزای طرح توجه می‌کند، هیچ بخشی از کار را قطعی و مسلم نمی‌داند. هدف مهندسی ارزش، زمان کمتر برای رسیدن به مرحله بهره‌برداری بدون افزودن بر هزینه‌ها و کاستن از کیفیت کار است.
افزایش پیوسته هزینه‌های اجرایی و توسعه روزافزون فناوری، حذف آن بخش از هزینه‌ها را که نقش در ارتقای کیفیت ندارند و از لحاظ اجرایی نیز غیرضروری می‌باشند، الزامی ساخته است. به کارگیری مهندسی ارزش در پروژه‌های اجرایی با توجه به پیچیدگی کارها به ویژه در طرح‌های بزرگ اجرایی، می‌تواند به ابزار بی‌چون و چرای مدیریت در کنترل هزینه‌ها تبدیل شود. هدف این روش، از میان برداشتن یا اصلاح هر چیزی است که موجب تحمیل هزینه‌های غیرضروری می‌شود، بدون آنکه آسیبی به کارکردهای اصلی و اساسی طرح وارد آید. مهندسی ارزش، مجموعه‌ای متشکل از چندین روش فنی است که با بازنگری و تحلیل اجزای کار، قادر خواهد بود، اجرای کامل طرح را با کمترین هزینه و زمان تحقق بخشد. هزینه طرح در این مقوله نه فقط هزینه‌های طراحی و اجرا بلکه هزینه‌های مالکیت شامل بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری و هزینه‌های مصرف در سراسر دوره عمر مفید طرح را نیز شامل می‌شود.
روش‌های مهندسی ارزش می‌تواند موجب اصلاح و ارتقای کیفیت فرآیندهای تولید صنعتی و انجام طراحی‌های جدید در هر مرحله از یک پروژه اجرایی گردد. با آنکه روش مهندسی ارزش را می‌توان در تمام مراحل یک پروژه اجرایی بکار گرفت، اما بیشترین مزایای آن زمانی حاصل می‌شود که در نخستین مراحل برنامه ریزی و طراحی به کار گرفته شود.
امروزه استفاده از فناوری مدیریت مهندسی ارزش به طور موثر در موارد بسیاری مانند زیر بکار می‌رود:
- صنایع
- راه و ترابری
- خدمات
- مهندسی محیط زیست
- کشاورزی
- تصمیم‌سازی مدیریتی و فنی تصمیم‌گیری بهینه فردی
- طرح‌های عمرانی
برنامه کاری مهندسی ارزش ارائه‌ای از رویکردها و عملکرد لازم برای به دست آوردن جواب بهتر و موثرتر برای مساله میباشد که شامل هفت فاز به شرح ذیل میباشد:
۱) فاز عمومی
۲) فاز اطلاعات
۳) فاز عملکرد
۴) فاز خلاقیت
۵) فاز ارزیابی
۶) فاز بورس و توسعه
۷) فاز اجرا
۱) در طول فاز عمومی روند را با سازمان‌دهی نیروی کار، مشخص نمودن تصمیم‌گیرنده، انتخاب محدوده کار، تخصیص عملکرد به هر کدام از اجزا و جهت دهی به کارگروهی سامان می‌دهند.
۲) در فاز اطلاعات مساله به اشکال خاص تجزیه می‌شود. از کلی گویی پرهیز می‌گردد. تمامی اطلاعات مربوط به طور دقیق و معنی‌دار جمع‌آوری می‌شود تا در تصمیم‌گیری کمک نماید.
۳) فاز عملکرد مشتمل بر کلیه تلاش‌هایی است که برای ارزش صورت می‌گیرد. عملکردهای اصلی و فرعی تعریف می‌شوند. عمل در ترکیب دو کلمه فعل و اسم بیان می‌گردد. اولی بیانگر عملی است که جزء موردنظر انجام می‌دهد و اسم بیانگر شی مورد عمل یا آن چیزی است که عمل روی آن صورت می‌گیرد.
۴) در فاز خلاقیت، روش‌های خلق ایده‌های جدید بکار گرفته می‌شود. این روش برای خلق انبوهی از ایده‌ها در رابطه با محصولات، فرآیندها، روش‌ها و غیره برای رسیدن به عملکرد یا عملکردهای تعریف شده بکار می‌رود.
۵) در فاز ارزیابی، ذهن قضاوت‌گرا به فعالیت وادار می‌شود. عقاید و ایده‌هایی که در فاز خلاقیت ایجاد گردید تصفیه، اصلاح و ترکیب می‌شود تا پیشنهاد موردنظر حاصل شود.
۶) ایده‌های خلاقی که در بالا تصفیه، ارزیابی و مقایسه شد در فاز تحقیق و بررسی در معرض تجدیدنظر قرار می‌گیرند. با کمک گرفتن از مشاورین صنعتی و استفاده از استانداردهای ملی راه‌حل‌های منطقی منجر به عملی با هزینه پایین می‌گردد.
۷) در فاز اجرا جنبه‌هایی از قبیل چه چیز احتیاج است؟ ( منابع، بودجه، زمان، افراد، کمک، غیره) موردنظر قرار گرفته و پس از تایید تصمیم‌گیرنده مراحل اجرایی آغاز می‌شود.
با مطالعاتی که درباره مهندسی ارزش به‌عمل آمده است حدود بیست و چهار روش در ضمن فرآیند بکار گرفته می‌شود.
شرایط برنامه کاری و روش‌ها همگی به منظور بهبود ارزش برای یک جزء محصول یا یک پروژه بکار گرفته می‌شود. در ذیل به چند مورد از روش‌ها اشاره می‌شود:
۱) از روابط انسانی خوب بهره بگیرید.
۲) از کلی گویی پرهیز کنید.
۳) کارگروهی را حمایت کنید.
۴) بر موانع فائق آیید.
۵) ذهن خود را فعال کنید.
۶) ساده‌سازی کنید.
۷) ایده‌ها را ترکیب و تصفیه کنید.
۸) از استانداردها استفاده کنید.
۹) پول را آنچنان خرج کنید که انگار پول خودتان است.
۱۰) به کمک‌های انجام شده اعتراف کنید.
در ایران از سال ۱۳۷۸ موضوع مهندسی ارزش در برخی از دانشگاه‌ها، وزارت نفت و سازمان مدیریت و برنامه ریزی ( سابق) مطرح گردید و سمینارهایی در این زمینه برگزار شد.
تدوین دستورالعمل ارجاع کار و انعقاد قرارداد با واحدهای خدمت مهندسی ارزش توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی ( سابق) در سال ۱۳۷۹ دورنمای روشن و امیدوار‌کننده‌ای را برای توسعه فرهنگ و به کارگیری مهندسی ارزش و تدوین الزامات قانونی و رفع موانع در این زمینه ترسیم نموده است. در حال حاضر اجرای مهندسی ارزش جنبه جدی به خود گرفته است.
مهندسی ارزش در دنیا کارآیی خود را اثبات کرده است. به گزارش انجمن آمریکایی مهندسان ارزش به ازای هر یک‌دلار سرمایه‌گذاری برای اجرای مهندسی ارزش چیزی حدود ۵۳/۴دلار صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرایی بدست آمده است و هر ساله‌میلیاردها‌دلار در آمریکا و سایر کشورهای دنیا با بکارگیری و اجرای مهندسی ارزش صرفه‌جویی می‌شود.
با این وصف جای آن دارد که دولت خدمتگزار نیز بیش از پیش به این مقوله توجه نماید و آن را در دستور کار کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها قرار دهد تا کشور عزیز ما هم بتواند از بازتاب مثبت آن در آینده بهره‌مند شود.
http://aftab.ir/images/article/break.gif معصومه کریمی روزنامه دنیای اقتصاد