*مینا*
19th November 2009, 02:21 AM
خلاصه :
در طول چند سال گذشته، نهادهاي مختلفي در توسعه‌ي فناوري نانو نقش آفريني کرده‌‌اند. محققان، استادان دانشگاه، مديران دولتي، سرمايه‌گذاران بخش خصوصي، آموزش و پرورش و نهادهاي آموزشي خصوصي، هريک به نوعي در پيشبرد اهداف سند راهبردي توسعه فناوري نانو نقش داشته‌اند.
در طول چند سال گذشته، نهادهاي مختلفي در توسعه‌ي فناوري نانو نقش آفريني کرده‌‌اند. محققان، استادان دانشگاه، مديران دولتي، سرمايه‌گذاران بخش خصوصي، آموزش و پرورش و نهادهاي آموزشي خصوصي، هريک به نوعي در پيشبرد اهداف سند راهبردي توسعه فناوري نانو نقش داشته‌اند.
اما يکي از نهادهايي که نقش منحصر به‌فردي در اين ميان دارد، رسانه است. اطلاع‌رساني از مهم‌ترين و شايد بتوان گفت مهم‌ترين رکن در اجراي سياست‌هاي توسعه‌ي هر پديده‌اي اعمّ از اجتماعي، سياسي، اقتصادي، مذهبي و فني است و هيچ يک از اين موارد، بدون وجود يک بستر فعال و هوشمند اطلاع‌رساني نمي‌تواند در يک مسير طراحي‌شده، به پيش رود و به اهداف مشخص برسد.
اينکه مباني نظري اين امر از چه زماني و در کجا پايه‌ريزي شده است، موضوع بحث ما نيست؛ اما امروز مي‌بينيم که کشورهاي پيشرفته که به نوعي فرمان ماشين دنيا را در دست دارند، به اهميت نقش اطلاع‌رساني واقف‌اند و به خوبي از آن بهره مي‌برند. آنها براي هر موضوعي، منابع مشخص براي تدوين و انتشار اطلاعات در دنيا دارند؛ و هر موضوعي که بنا بر انتشار آن باشد، در اين منابع تدوين شده و در کمتر از يک ساعت در تمام دنيا منتشر مي‌شود. اما در ايران، اجراي چنين روشي چندان تجربه‌شده نيست.
در موضوع خاص فناوري نانو، نقش رسانه‌ها در توسعه‌ي اين فناوري پُررنگ و موثر بوده است. نگاهي به حجم فعاليت‌هاي صورت گرفته در اين بخش طي دو سال اخير، مؤيد اين نظر است. اما اکنون کمّيت اين فعاليت‌ها به حد قابل قبولي رسيده است و نياز است تا تلاش براي افزايش کمّي، با حرکت به سوي افزايش اثرگذاري همراه گردد.
امروز بخش‌هاي خاصي از رسانه‌هاي فعال کشور، اطلاع‌رساني در زمينه‌ي فناوري نانو را يکي از رسالت‌هاي خود قرار داده، سعي مي‌کنند تا سهم بيشتري در توسعه‌ي اين فناوري داشته باشند. ليکن با ايجاد هم‌افزايي بين اين بخش‌ها مي‌توان در عين حفظ و افزايش کمّيت، در مسير عمق‌بخشي به اين فعاليت‌ها حرکت کرد.
ايجاد يک شبکه متشکل از رسانه‌هاي فعال در اين زمينه، مي‌تواند سازوکار دستيابي به اين هدف را فراهم کند. از کارکردها و مزاياي شبکه اطلاع‌رساني فناوري نانو مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:
الف. هم‌افزايي رسانه‌ها: وجود تخصص‌هاي فني و ارتباطي در رسانه‌هاي مختلف باعث مي‌شود که هر رسانه در يکي از حوزه‌ها قوت بيشتري نسبت به بقيه داشته باشد. در شبکه اطلاع‌رساني اين تخصص‌ها مي‌تواند در اختيار همه‌ي اعضا قرار گيرد و موجب ارتقاي کيفي فعاليت‌هاي همه‌ي آنها گردد. برگزاري نشست‌هاي دوره‌اي بين کارشناسان اعضا مي‌تواند سازوکار اجرايي اين هدف را فراهم کند.
ب. مشارکت در توليد محتوا: هم‌اکنون بخش قابل توجهي از فعاليت رسانه‌ها در زمينه‌ي فناوري نانو، معطوف به انتشار اطلاعات است و سهم آنها در توليد اين اطلاعات جاي تقويت دارد. لذا نياز است تا ضمن حفظ و تقويت نقش انتشار اطلاعات، براي تمامي رسانه‌ها، تعدادي از آنها که تخصص و توانايي بالاتري دارند، در تامين و تدوين محتوا براي ديگران فعال‌تر شوند. اين امر در شبکه اطلاع‌رساني، از طريق شناسايي قابليت‌هاي موجود در هر رسانه قابل انجام است.
ج. مشارکت رسانه‌ها در سياست‌گذاري اطلاع‌رساني: طبيعتاً نهادهاي متولي توسعه فناوري نانو و به طور خاص، ستاد فناوري نانو بدون کمک و همراهي متخصصان رسانه نمي‌توانند سياست‌هاي درست و اجرايي را براي پيشبرد اهداف کشور در اين زمينه تدوين و اجرا کنند. وجود شبکه اطلاع‌رساني فضا را براي مشارکت همه فعالان اين عرصه فراهم خواهد کرد و رسانه‌ها صرفاً مجري اطلاع‌رساني نخواهند بود.
د. جلوگيري از انتشار اطلاعات غلط: با رسيدن فناوري نانو به مرز توليد محصول و ورود محصولات اوليه‌ي آن به بازار، امکان توليد خبرهاي غلط و هدف‌دار براي بهره‌برداري تجاري از اسم نانو افزايش خواهد يافت. طبيعي است که برخي بنگاه‌ها و افراد، بخواهند از فضاي به‌وجود آمده در کشور و جذابيت نانو براي مردم استفاده کنند و از عنوان نانو به صورت يک برچسب تبليغاتي براي کارها يا کالاهاي خود استفاده کنند.
اگر رسانه‌ها به صورت شبکه‌اي، هوشمند و عالمانه نسبت به اطلاع‌رساني در اين حوزه اقدام کنند فضا براي چنين سوء‌استفاده‌هايي محدودتر خواهد شد و پتانسيل‌هاي موجود در کشور ، در مسير درست به‌کار گرفته خواهد شد.
اميد است با تداوم همکاري بين رسانه‌ها و ستاد فناوري نانو، شاهد شتاب افزايش سرعت در دسترسي به اهداف سند راهبردي توسعه فناوري نانو باشيم.
اين مقاله در ماهنامه شماره 143 به چاپ رسيده است
در طول چند سال گذشته، نهادهاي مختلفي در توسعه‌ي فناوري نانو نقش آفريني کرده‌‌اند. محققان، استادان دانشگاه، مديران دولتي، سرمايه‌گذاران بخش خصوصي، آموزش و پرورش و نهادهاي آموزشي خصوصي، هريک به نوعي در پيشبرد اهداف سند راهبردي توسعه فناوري نانو نقش داشته‌اند.
در طول چند سال گذشته، نهادهاي مختلفي در توسعه‌ي فناوري نانو نقش آفريني کرده‌‌اند. محققان، استادان دانشگاه، مديران دولتي، سرمايه‌گذاران بخش خصوصي، آموزش و پرورش و نهادهاي آموزشي خصوصي، هريک به نوعي در پيشبرد اهداف سند راهبردي توسعه فناوري نانو نقش داشته‌اند.
اما يکي از نهادهايي که نقش منحصر به‌فردي در اين ميان دارد، رسانه است. اطلاع‌رساني از مهم‌ترين و شايد بتوان گفت مهم‌ترين رکن در اجراي سياست‌هاي توسعه‌ي هر پديده‌اي اعمّ از اجتماعي، سياسي، اقتصادي، مذهبي و فني است و هيچ يک از اين موارد، بدون وجود يک بستر فعال و هوشمند اطلاع‌رساني نمي‌تواند در يک مسير طراحي‌شده، به پيش رود و به اهداف مشخص برسد.
اينکه مباني نظري اين امر از چه زماني و در کجا پايه‌ريزي شده است، موضوع بحث ما نيست؛ اما امروز مي‌بينيم که کشورهاي پيشرفته که به نوعي فرمان ماشين دنيا را در دست دارند، به اهميت نقش اطلاع‌رساني واقف‌اند و به خوبي از آن بهره مي‌برند. آنها براي هر موضوعي، منابع مشخص براي تدوين و انتشار اطلاعات در دنيا دارند؛ و هر موضوعي که بنا بر انتشار آن باشد، در اين منابع تدوين شده و در کمتر از يک ساعت در تمام دنيا منتشر مي‌شود. اما در ايران، اجراي چنين روشي چندان تجربه‌شده نيست.
در موضوع خاص فناوري نانو، نقش رسانه‌ها در توسعه‌ي اين فناوري پُررنگ و موثر بوده است. نگاهي به حجم فعاليت‌هاي صورت گرفته در اين بخش طي دو سال اخير، مؤيد اين نظر است. اما اکنون کمّيت اين فعاليت‌ها به حد قابل قبولي رسيده است و نياز است تا تلاش براي افزايش کمّي، با حرکت به سوي افزايش اثرگذاري همراه گردد.
امروز بخش‌هاي خاصي از رسانه‌هاي فعال کشور، اطلاع‌رساني در زمينه‌ي فناوري نانو را يکي از رسالت‌هاي خود قرار داده، سعي مي‌کنند تا سهم بيشتري در توسعه‌ي اين فناوري داشته باشند. ليکن با ايجاد هم‌افزايي بين اين بخش‌ها مي‌توان در عين حفظ و افزايش کمّيت، در مسير عمق‌بخشي به اين فعاليت‌ها حرکت کرد.
ايجاد يک شبکه متشکل از رسانه‌هاي فعال در اين زمينه، مي‌تواند سازوکار دستيابي به اين هدف را فراهم کند. از کارکردها و مزاياي شبکه اطلاع‌رساني فناوري نانو مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:
الف. هم‌افزايي رسانه‌ها: وجود تخصص‌هاي فني و ارتباطي در رسانه‌هاي مختلف باعث مي‌شود که هر رسانه در يکي از حوزه‌ها قوت بيشتري نسبت به بقيه داشته باشد. در شبکه اطلاع‌رساني اين تخصص‌ها مي‌تواند در اختيار همه‌ي اعضا قرار گيرد و موجب ارتقاي کيفي فعاليت‌هاي همه‌ي آنها گردد. برگزاري نشست‌هاي دوره‌اي بين کارشناسان اعضا مي‌تواند سازوکار اجرايي اين هدف را فراهم کند.
ب. مشارکت در توليد محتوا: هم‌اکنون بخش قابل توجهي از فعاليت رسانه‌ها در زمينه‌ي فناوري نانو، معطوف به انتشار اطلاعات است و سهم آنها در توليد اين اطلاعات جاي تقويت دارد. لذا نياز است تا ضمن حفظ و تقويت نقش انتشار اطلاعات، براي تمامي رسانه‌ها، تعدادي از آنها که تخصص و توانايي بالاتري دارند، در تامين و تدوين محتوا براي ديگران فعال‌تر شوند. اين امر در شبکه اطلاع‌رساني، از طريق شناسايي قابليت‌هاي موجود در هر رسانه قابل انجام است.
ج. مشارکت رسانه‌ها در سياست‌گذاري اطلاع‌رساني: طبيعتاً نهادهاي متولي توسعه فناوري نانو و به طور خاص، ستاد فناوري نانو بدون کمک و همراهي متخصصان رسانه نمي‌توانند سياست‌هاي درست و اجرايي را براي پيشبرد اهداف کشور در اين زمينه تدوين و اجرا کنند. وجود شبکه اطلاع‌رساني فضا را براي مشارکت همه فعالان اين عرصه فراهم خواهد کرد و رسانه‌ها صرفاً مجري اطلاع‌رساني نخواهند بود.
د. جلوگيري از انتشار اطلاعات غلط: با رسيدن فناوري نانو به مرز توليد محصول و ورود محصولات اوليه‌ي آن به بازار، امکان توليد خبرهاي غلط و هدف‌دار براي بهره‌برداري تجاري از اسم نانو افزايش خواهد يافت. طبيعي است که برخي بنگاه‌ها و افراد، بخواهند از فضاي به‌وجود آمده در کشور و جذابيت نانو براي مردم استفاده کنند و از عنوان نانو به صورت يک برچسب تبليغاتي براي کارها يا کالاهاي خود استفاده کنند.
اگر رسانه‌ها به صورت شبکه‌اي، هوشمند و عالمانه نسبت به اطلاع‌رساني در اين حوزه اقدام کنند فضا براي چنين سوء‌استفاده‌هايي محدودتر خواهد شد و پتانسيل‌هاي موجود در کشور ، در مسير درست به‌کار گرفته خواهد شد.
اميد است با تداوم همکاري بين رسانه‌ها و ستاد فناوري نانو، شاهد شتاب افزايش سرعت در دسترسي به اهداف سند راهبردي توسعه فناوري نانو باشيم.
اين مقاله در ماهنامه شماره 143 به چاپ رسيده است