MR_Jentelman
21st September 2009, 08:38 PM
متولیان و متخصصان آرد و نان در كشور، دهه‌های پرنشیب و فرازی را در جهت بهبود كیفیت نان، مسئله بغرنج یارانه‌ها، ضایعات، قیمت نان، بهداشت نانوایی ها، آموزش نانوایان و نهایتاً تقابل بین نان صنعتی و سنتی داشته‌اند.
http://img.tebyan.net/big/1386/11/618562059468127318910221018322711616205.jpg
مهم‌ترین نان‌های سنتی ما ایرانیان كه مورد استقبال عامه مردم است شامل نان سنگك، تافتون، بربری و لواش است. اكثر این نان‌ها اگرچه مورد علاقه مردم هستند، ولی مشكلات زیادی دارند که شامل موارد زیر است:
ضایعاتشان زیاد است؛
شرایط تولید غیربهداشتی است؛
هزینه‌های تولید بالاست؛
خمیر خوب تخمیر نمی‌شود؛
اغلب جوش شیرین به جای مخمر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛
به‌دلیل تخمیر ناكافی جذب كلسیم (http://www.tebyan.net/nutrition_health/nutrients/minerals/2007/11/29/54730.html)و آهن (http://www.tebyan.net/nutrition_health/dites/disease_dites/other_disease/2003/2/11/1435.html) را در بدن مختل می‌كنند؛
ممكن است به‌دلیل شرایط نامناسب تولید مشكلاتی را به مصرف‌كننده تحمیل كند(آلودگی‌های محیط)؛
به روش صحیح عرضه نمی‌شود و ممكن است بعد از تولید آلوده شود؛
كارگران در این مكان‌ها با الزاماتی كه باید رعایت كنند آشنا نیستند و گاهی بهداشت فردی رعایت نمی‌شود؛
و بالاخره اینكه مشتری باید وقت زیادی را برای خرید صرف كند.
علاوه بر این مشكلات شناخته شده، مشكل مهم دیگری نیز در جریان تولید نان سنتی روز به روز بیشتر شده است و آن اینكه دولت بابت آرد، یارانه ی سنگینی می‌پردازد، ولی این یارانه در دكان نانوایی نقش زیادی را در قیمت نان بازی نمی‌كند و تنها 7 تا 12 درصد هزینه تولید نان مربوط به آرد آن است، بنابراین در این معامله هم دولت ضرر می‌كند هم مردم.
امسال قرار است 27هزار میلیارد تومان یارانه برای نان اختصاص داده شود و این درحالی است كه در طول 10 سال، یارانه نان حدود 7 برابر یا 600 درصد رشد داشته است! مبلغ كمی نیست. ولی جالب است بدانیم با این سرمایه‌گذاری نه مردم راضی هستند و نه نانوایی‌های سنتی. چرا كه می‌گویند هزینه مغازه و دستمزدها روز به روز بالاتر رفته است و چون هدف دولت ثابت نگه داشتن قیمت نان است، بنابراین نانوا خود را در قیاس با سایر مشاغل مغبون حس می‌كند.
از طرفی، چون آرد نانوایی‌های سنتی هر كیلو 75 ریال داده میشود و همین آرد برای نان‌های حجیم یا به اصطلاح فانتزی 450 ریال و برای مصارف غیرنانوایی‌ها قیمت 2800 ریال، بنابراین ممكن است همین اختلاف قیمت موجب شود كه نانوایی راه‌های دیگری را برای كسب درآمد در پیش گیرند. مردم هم به دلایل متعدد از جمله چهره غیربهداشتی نانوایی‌ها و تمام نكاتی‌كه اشاره شد (گه گاهی متخصصین تغذیه نیز به آن اشاره می‌كنند)، از این روند راضی نیستند.
نان صنعتی چه نانی است؟
نان صنعتی اصطلاحی است كه مردم را به یاد دستگاه‌های دوار تولید نان می‌اندازد كه در جامعه به نام نان ماشینی مشهور شد. بعضی از افراد با توجه به اینكه تصور می‌كردند دولت برای تسریع در پخت نان آن هم با كیفیت نامطلوب این دستگاه‌ها را حمایت می‌كند، لفظ «نان متری» و «فتوكپی» رابرای این‌گونه نان‌ها بكار می‌بردند و به هرحال استقبالی از آنها به‌عمل نیامد.
اما اگر واقعاً در پروسه تولید نان بخواهیم از صنعت نان كمك بگیریم، به نانی باید نان صنعتی بگوییم كه از ابتدای خط تولید كه آرد وارد سامانه میشود تا انتها كه بسته بندی است، تقریباً بدون دخالت دست انجام شود؛ ضمن اینكه تخمیر مناسب روی خمیر انجام می‌گیرد و ارزش تغذیه‌ای نان هم حفظ می شود.
عده‌ای می‌پندارند نان‌های حجیم كه در كشور ما به نام نان فانتزی شهرت دارد، نان صنعتی است، اما این نان‌ها هم صنعتی نیستند و البته مشكلات خاص خودشان را دارند. اگرچه مزایای آنها نسبت به نان سنتی، رعایت نكات بهداشتی در نان، تولید و تخمیر مناسب است، ولی به هر حال در تهیه خمیر و بعضی از فرآیندهای نیروی انسانی دخیل است و مهم‌تر از همه اینكه اغلب نان‌های به‌اصطلاح فانتزی از آرد سفید تولید می‌شوند كه ارزش تغذیه‌ای كمی دارد و مقدار زیادی از املاح و ویتامین‌های آن در پروسه سبوس گیری از دست رفته است. ضمن اینكه ضایعات این نان‌ها به مراتب از نان‌های سنتی بیشتر است.
البته در بعضی از واحدهای پیشرفته در تولید این‌گونه نان‌ها، ابتكارات و خلاقیت‌هایی به كار برده اند، مثل: استفاده از سبوس، (http://www.tebyan.net/nutrition_health/(foods)/cereals_legumes/2005/8/8/12336.html)مخلوط كردن با آرد جو، استفاده از آرد كامل گندم، اضافه كردن پروتئین سویا (http://www.tebyan.net/nutrition_health/(foods)/cereals_legumes/2007/9/24/46744.html) و حتی استفاده از انواع سبزی که موجب شده مشتریان را راضی نگه دارند و مصرف‌كننده حق انتخاب داشته باشد. معمولاً این نان انتخاب شده توسط مشتری ضایعاتی ندارد و به طور كامل مصرف میشود.
یكی از مشكلات دیگر در عرضه نان‌های حجیم یا فانتزی مشخص نبودن هویت تولید‌كننده است. شاهد هستیم كه این نان‌ها در كیسه‌ای نایلونی بدون هیچگونه شناسنامه‌ای از محل تولید به مغازه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها و حتی بیمارستان‌ها می‌روند. اگرچه در 2 تا 3 سال اخیر بعضی از این واحدها بخشی از تولید خود را با شناسنامه در مغازه‌ها و خوار بار فروشی‌ها و سوپرها عرضه می‌كنند كه متأسفانه گاهی تاریخ تولید یا انقضا روی آن درج نمی‌شود.
منبع:تغذیه وسلامت
http://img.tebyan.net/big/1386/11/618562059468127318910221018322711616205.jpg
مهم‌ترین نان‌های سنتی ما ایرانیان كه مورد استقبال عامه مردم است شامل نان سنگك، تافتون، بربری و لواش است. اكثر این نان‌ها اگرچه مورد علاقه مردم هستند، ولی مشكلات زیادی دارند که شامل موارد زیر است:
ضایعاتشان زیاد است؛
شرایط تولید غیربهداشتی است؛
هزینه‌های تولید بالاست؛
خمیر خوب تخمیر نمی‌شود؛
اغلب جوش شیرین به جای مخمر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛
به‌دلیل تخمیر ناكافی جذب كلسیم (http://www.tebyan.net/nutrition_health/nutrients/minerals/2007/11/29/54730.html)و آهن (http://www.tebyan.net/nutrition_health/dites/disease_dites/other_disease/2003/2/11/1435.html) را در بدن مختل می‌كنند؛
ممكن است به‌دلیل شرایط نامناسب تولید مشكلاتی را به مصرف‌كننده تحمیل كند(آلودگی‌های محیط)؛
به روش صحیح عرضه نمی‌شود و ممكن است بعد از تولید آلوده شود؛
كارگران در این مكان‌ها با الزاماتی كه باید رعایت كنند آشنا نیستند و گاهی بهداشت فردی رعایت نمی‌شود؛
و بالاخره اینكه مشتری باید وقت زیادی را برای خرید صرف كند.
علاوه بر این مشكلات شناخته شده، مشكل مهم دیگری نیز در جریان تولید نان سنتی روز به روز بیشتر شده است و آن اینكه دولت بابت آرد، یارانه ی سنگینی می‌پردازد، ولی این یارانه در دكان نانوایی نقش زیادی را در قیمت نان بازی نمی‌كند و تنها 7 تا 12 درصد هزینه تولید نان مربوط به آرد آن است، بنابراین در این معامله هم دولت ضرر می‌كند هم مردم.
امسال قرار است 27هزار میلیارد تومان یارانه برای نان اختصاص داده شود و این درحالی است كه در طول 10 سال، یارانه نان حدود 7 برابر یا 600 درصد رشد داشته است! مبلغ كمی نیست. ولی جالب است بدانیم با این سرمایه‌گذاری نه مردم راضی هستند و نه نانوایی‌های سنتی. چرا كه می‌گویند هزینه مغازه و دستمزدها روز به روز بالاتر رفته است و چون هدف دولت ثابت نگه داشتن قیمت نان است، بنابراین نانوا خود را در قیاس با سایر مشاغل مغبون حس می‌كند.
از طرفی، چون آرد نانوایی‌های سنتی هر كیلو 75 ریال داده میشود و همین آرد برای نان‌های حجیم یا به اصطلاح فانتزی 450 ریال و برای مصارف غیرنانوایی‌ها قیمت 2800 ریال، بنابراین ممكن است همین اختلاف قیمت موجب شود كه نانوایی راه‌های دیگری را برای كسب درآمد در پیش گیرند. مردم هم به دلایل متعدد از جمله چهره غیربهداشتی نانوایی‌ها و تمام نكاتی‌كه اشاره شد (گه گاهی متخصصین تغذیه نیز به آن اشاره می‌كنند)، از این روند راضی نیستند.
نان صنعتی چه نانی است؟
نان صنعتی اصطلاحی است كه مردم را به یاد دستگاه‌های دوار تولید نان می‌اندازد كه در جامعه به نام نان ماشینی مشهور شد. بعضی از افراد با توجه به اینكه تصور می‌كردند دولت برای تسریع در پخت نان آن هم با كیفیت نامطلوب این دستگاه‌ها را حمایت می‌كند، لفظ «نان متری» و «فتوكپی» رابرای این‌گونه نان‌ها بكار می‌بردند و به هرحال استقبالی از آنها به‌عمل نیامد.
اما اگر واقعاً در پروسه تولید نان بخواهیم از صنعت نان كمك بگیریم، به نانی باید نان صنعتی بگوییم كه از ابتدای خط تولید كه آرد وارد سامانه میشود تا انتها كه بسته بندی است، تقریباً بدون دخالت دست انجام شود؛ ضمن اینكه تخمیر مناسب روی خمیر انجام می‌گیرد و ارزش تغذیه‌ای نان هم حفظ می شود.
عده‌ای می‌پندارند نان‌های حجیم كه در كشور ما به نام نان فانتزی شهرت دارد، نان صنعتی است، اما این نان‌ها هم صنعتی نیستند و البته مشكلات خاص خودشان را دارند. اگرچه مزایای آنها نسبت به نان سنتی، رعایت نكات بهداشتی در نان، تولید و تخمیر مناسب است، ولی به هر حال در تهیه خمیر و بعضی از فرآیندهای نیروی انسانی دخیل است و مهم‌تر از همه اینكه اغلب نان‌های به‌اصطلاح فانتزی از آرد سفید تولید می‌شوند كه ارزش تغذیه‌ای كمی دارد و مقدار زیادی از املاح و ویتامین‌های آن در پروسه سبوس گیری از دست رفته است. ضمن اینكه ضایعات این نان‌ها به مراتب از نان‌های سنتی بیشتر است.
البته در بعضی از واحدهای پیشرفته در تولید این‌گونه نان‌ها، ابتكارات و خلاقیت‌هایی به كار برده اند، مثل: استفاده از سبوس، (http://www.tebyan.net/nutrition_health/(foods)/cereals_legumes/2005/8/8/12336.html)مخلوط كردن با آرد جو، استفاده از آرد كامل گندم، اضافه كردن پروتئین سویا (http://www.tebyan.net/nutrition_health/(foods)/cereals_legumes/2007/9/24/46744.html) و حتی استفاده از انواع سبزی که موجب شده مشتریان را راضی نگه دارند و مصرف‌كننده حق انتخاب داشته باشد. معمولاً این نان انتخاب شده توسط مشتری ضایعاتی ندارد و به طور كامل مصرف میشود.
یكی از مشكلات دیگر در عرضه نان‌های حجیم یا فانتزی مشخص نبودن هویت تولید‌كننده است. شاهد هستیم كه این نان‌ها در كیسه‌ای نایلونی بدون هیچگونه شناسنامه‌ای از محل تولید به مغازه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها و حتی بیمارستان‌ها می‌روند. اگرچه در 2 تا 3 سال اخیر بعضی از این واحدها بخشی از تولید خود را با شناسنامه در مغازه‌ها و خوار بار فروشی‌ها و سوپرها عرضه می‌كنند كه متأسفانه گاهی تاریخ تولید یا انقضا روی آن درج نمی‌شود.
منبع:تغذیه وسلامت