Memar Bashy
21st September 2009, 08:33 PM
منار جنبان (http://www.memarblog.com/?p=1146)
http://www.memarblog.com/wp-content/uploads/2009/09/mj1.jpg
موقعیت: خیابان آتشگاه
سال تاسیس: قرن ۸ هجری
یک بقعه و دو مناره بر روی قبر عمو عبدالله از زهاد و صلحای قرن هشتم هجری بنا شده است.
ویژگی خاص :
ایوان از نمونه بناهای سبک مغول ایران است اما مناره ها در اواخر دوره صفویه به ایوان افزوده شده و با حرکت دادن یکی از آنها هم مناره دیگر و هم تمام ساختمان به حرکت در می آید.
در سر راه اصفهان به نجف آباد قریه ای است که آن را کارلادان می گویند. امروز این روستا جزئی از شهر اصفهان به شمار می رود. در این قریه بنائی وجود دارد که مزار یکی از صلحا و زهّاد مشهور قرن هشتم هجری به نام عمو عبدالله کارلادانی است.
تاریخی که بر فراز سنگ عمو عبدالله نوشته شده و سال ۷۱۶ هجری را نشان می دهد مبین این نکته است که این عارف بزرگ در زمان سلطان (محمد خدابنده) ایلخان مسلمان می زیسته است ایوان منارجنبان یکی از آثار تک ایوانی دوران ایلخانی است اما برخی از محققین عقیده دارند که مناره ها بعداً به ایوان مزبور افزوده شده است.
نکته ای که باعث شهرت منارجنبان شده و هر مسافری را برای بازدید از آن ترغیب می کند این است که حرکت دادن یک مناره نه تنها مناره دیگر را به حرکت در می آورد بلکه تمامی ساختمان مرتعش می شود.
بسیاری از معماران و مهندسان درباره جنبش مناره ها به اظهار نظر فنی و مهندسی پرداخته اند اما برخی نیز می گویند هیچ دلیل منطقی برای تحرک مناره ها ارائه نشده است. جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کرده اند در مشاهدات خود مناره هائی را معرفی کرده اند که در نقاط دیگر جهان همین خصوصیت را داشته اند.
اما قدر مسلم اینکه منارجنبان اصفهان وجه تمایزی با سایر مناره های متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت مناره ها سایر قسمت های بنا نیز حرکت می کند. ارتفاع ایوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمین بقعه ۱۰ متر و ارتفاع هریک از دو مناره ۵/۷متر است.
در این ایوان مزار عمو عبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و مناره ها نیز به وسیله درگاه کوچکی است که با پلکانی مارپیچ به بام مربوط می شود.
http://www.memarblog.com/wp-content/uploads/2009/09/mj2.jpg
راز منار جنبان چیست؟
بی تردید یکی از معروفترین ساختارهای تاریخی شهر اصفهان که شهرتی جهانی نیز دارد ” منار جنبان ” است. در ۶ کیلو متری مسیر جاده اصفهان _ نجف آباد ، در سمت راست آزاد راه، بنای ” منار جنبان ” قرار دارد که بر فراز مقبره عارفی گمنام به نام ” عمو عبدا… کارلادانی ” بنا شده است و بر اساس تاریخ سنگ نبشته این مقبره،تاریخ بنا به ۷۱۶ هجری قمری برمیگردد. این بنا یکی از آثار معماری دوره ایلخانان به شمار می رود با مساحتی حدود ۱۴۶ متر مربع و مناره هایی به ارتفاع ۵/۷ متر از سطح بام و البته ارتفاع بام تا کف حیاط نیز ۵/۱۰ متر است. در طبقه هم کف بنا و در زیر قو س های اصلی و بر سطح هرکدام کاشی کاری تزئینی به فرم صلیبی با کاشی آبی لاجوردی بر سطح آبی فیروزه ای دیده می شود که به عنوان یکی از ویژگیهای تزئینی کم نظیر در این بنا به حساب می آید. بر ساقه منارهها نیز تزئیناتی مرکب از کاشی های ریز در ترکیب با آجر بدنه دیده می شود که اشکال زیگزاگی و افقی آن در بیننده مشتاق یادآور مفاهیمی عرفانی است که در سایر آثار معماری این دوره نیز دیده می شود.
اما راز شگفتی آور این مناره ها چیست؟
چنانچه فردی از طریق ۱۷ پله داخل هر مناره که روی بام بنا تا بالای هر مناره وجود دارد، بالا رود و دست های خود را داخل یکی از دیوارهای واسط میانی پنجره های فوقانی آن قفل و شروع به تکان دادن مناره کند، مناره به نوسان در آمده و همزمان با آن مناره دیگری و در واقع کل ساختمان به نوسان در میآید که تنها نوسان مناره قابل دیدن است و برای دیدن نوسان بنا می توان لیوان آبی را بر روی قبر ” عمو عبدالله” قرار داد و سطح لغزان آن را مشاهده کرد.
به کاربردن آجرهایی با ویژگیهای خاص که ضریب ارتجاعی بالاتری نسبت به آجرهای به کار رفته در بخش های دیگر دارد و همچنین توجیه حرکت مناره ها با تکان یکی از آنها بواسطه قوانین فیزیکی نه تنها راز جنبیدن این مشهورترین مناره جنبان جهان را آشکار می کند بلکه بیانگر دانش فنی بسیار عمیق سازندگان آن در هفت قرن پیش بوده است. سازندگانی که نامی از آنان بطور مشخص در دست نیست . البته بنا به نظر کارشناسان مناره های دیگری نیز وجود دارد که دارای همین خاصیت بوده و همزمان با این بنا ساخته شده اند. مناره های مسجد اشترجان در ۴۰ کیلومتری غرب اصفهان که قسمت اعظم آن تخریب شده و یا یکی از مناره های مسجد حضرت علی (ع ) در بصره که بنا به نظر ” ابن بطوطه” سیاح معروف مراکشی در قرن هشتم قمری، تکان می خورده و از این جهت ارزش مسجد را برای زائرین دوچندان کرده است.همچنین گفته می شود که تقریبا همه منارهها این خاصیت را دارند اما شاید کوتاهتر بودن منارجنبان سبب تکان خوردن کل بنا می شود.
در سالیان گذشته بازدید کنندگان آزادانه تا بالای مناره ها می رفتند و اقدام به تکان دادن آن میکردند اما چندسالی است که به دلیل اینکه تکانهای دائمی باعث آسیب به بنا می شوند، مسئولین برنامه ای ترتیب داده اند که هر نیم ساعت یک نفر از راهنمایان که آشنا به مقدار نیروی لازم برای تکان دادن مناره ها است، به بالای یکی از مناره ها رفته و آنرا تکان می دهد تا بازدیدکنندگان به خوبی اهتزاز آنرا مشاهده و حس کنند و در عین حال از بوجود آمدن آسیب های احتمالی به بنا نیز پیشگیری شود.
برگرفته شده از سایت : http://www.isfahan.ir (http://www.isfahan.ir/)
http://www.memarblog.com/wp-content/uploads/2009/09/mj1.jpg
موقعیت: خیابان آتشگاه
سال تاسیس: قرن ۸ هجری
یک بقعه و دو مناره بر روی قبر عمو عبدالله از زهاد و صلحای قرن هشتم هجری بنا شده است.
ویژگی خاص :
ایوان از نمونه بناهای سبک مغول ایران است اما مناره ها در اواخر دوره صفویه به ایوان افزوده شده و با حرکت دادن یکی از آنها هم مناره دیگر و هم تمام ساختمان به حرکت در می آید.
در سر راه اصفهان به نجف آباد قریه ای است که آن را کارلادان می گویند. امروز این روستا جزئی از شهر اصفهان به شمار می رود. در این قریه بنائی وجود دارد که مزار یکی از صلحا و زهّاد مشهور قرن هشتم هجری به نام عمو عبدالله کارلادانی است.
تاریخی که بر فراز سنگ عمو عبدالله نوشته شده و سال ۷۱۶ هجری را نشان می دهد مبین این نکته است که این عارف بزرگ در زمان سلطان (محمد خدابنده) ایلخان مسلمان می زیسته است ایوان منارجنبان یکی از آثار تک ایوانی دوران ایلخانی است اما برخی از محققین عقیده دارند که مناره ها بعداً به ایوان مزبور افزوده شده است.
نکته ای که باعث شهرت منارجنبان شده و هر مسافری را برای بازدید از آن ترغیب می کند این است که حرکت دادن یک مناره نه تنها مناره دیگر را به حرکت در می آورد بلکه تمامی ساختمان مرتعش می شود.
بسیاری از معماران و مهندسان درباره جنبش مناره ها به اظهار نظر فنی و مهندسی پرداخته اند اما برخی نیز می گویند هیچ دلیل منطقی برای تحرک مناره ها ارائه نشده است. جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کرده اند در مشاهدات خود مناره هائی را معرفی کرده اند که در نقاط دیگر جهان همین خصوصیت را داشته اند.
اما قدر مسلم اینکه منارجنبان اصفهان وجه تمایزی با سایر مناره های متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت مناره ها سایر قسمت های بنا نیز حرکت می کند. ارتفاع ایوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمین بقعه ۱۰ متر و ارتفاع هریک از دو مناره ۵/۷متر است.
در این ایوان مزار عمو عبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و مناره ها نیز به وسیله درگاه کوچکی است که با پلکانی مارپیچ به بام مربوط می شود.
http://www.memarblog.com/wp-content/uploads/2009/09/mj2.jpg
راز منار جنبان چیست؟
بی تردید یکی از معروفترین ساختارهای تاریخی شهر اصفهان که شهرتی جهانی نیز دارد ” منار جنبان ” است. در ۶ کیلو متری مسیر جاده اصفهان _ نجف آباد ، در سمت راست آزاد راه، بنای ” منار جنبان ” قرار دارد که بر فراز مقبره عارفی گمنام به نام ” عمو عبدا… کارلادانی ” بنا شده است و بر اساس تاریخ سنگ نبشته این مقبره،تاریخ بنا به ۷۱۶ هجری قمری برمیگردد. این بنا یکی از آثار معماری دوره ایلخانان به شمار می رود با مساحتی حدود ۱۴۶ متر مربع و مناره هایی به ارتفاع ۵/۷ متر از سطح بام و البته ارتفاع بام تا کف حیاط نیز ۵/۱۰ متر است. در طبقه هم کف بنا و در زیر قو س های اصلی و بر سطح هرکدام کاشی کاری تزئینی به فرم صلیبی با کاشی آبی لاجوردی بر سطح آبی فیروزه ای دیده می شود که به عنوان یکی از ویژگیهای تزئینی کم نظیر در این بنا به حساب می آید. بر ساقه منارهها نیز تزئیناتی مرکب از کاشی های ریز در ترکیب با آجر بدنه دیده می شود که اشکال زیگزاگی و افقی آن در بیننده مشتاق یادآور مفاهیمی عرفانی است که در سایر آثار معماری این دوره نیز دیده می شود.
اما راز شگفتی آور این مناره ها چیست؟
چنانچه فردی از طریق ۱۷ پله داخل هر مناره که روی بام بنا تا بالای هر مناره وجود دارد، بالا رود و دست های خود را داخل یکی از دیوارهای واسط میانی پنجره های فوقانی آن قفل و شروع به تکان دادن مناره کند، مناره به نوسان در آمده و همزمان با آن مناره دیگری و در واقع کل ساختمان به نوسان در میآید که تنها نوسان مناره قابل دیدن است و برای دیدن نوسان بنا می توان لیوان آبی را بر روی قبر ” عمو عبدالله” قرار داد و سطح لغزان آن را مشاهده کرد.
به کاربردن آجرهایی با ویژگیهای خاص که ضریب ارتجاعی بالاتری نسبت به آجرهای به کار رفته در بخش های دیگر دارد و همچنین توجیه حرکت مناره ها با تکان یکی از آنها بواسطه قوانین فیزیکی نه تنها راز جنبیدن این مشهورترین مناره جنبان جهان را آشکار می کند بلکه بیانگر دانش فنی بسیار عمیق سازندگان آن در هفت قرن پیش بوده است. سازندگانی که نامی از آنان بطور مشخص در دست نیست . البته بنا به نظر کارشناسان مناره های دیگری نیز وجود دارد که دارای همین خاصیت بوده و همزمان با این بنا ساخته شده اند. مناره های مسجد اشترجان در ۴۰ کیلومتری غرب اصفهان که قسمت اعظم آن تخریب شده و یا یکی از مناره های مسجد حضرت علی (ع ) در بصره که بنا به نظر ” ابن بطوطه” سیاح معروف مراکشی در قرن هشتم قمری، تکان می خورده و از این جهت ارزش مسجد را برای زائرین دوچندان کرده است.همچنین گفته می شود که تقریبا همه منارهها این خاصیت را دارند اما شاید کوتاهتر بودن منارجنبان سبب تکان خوردن کل بنا می شود.
در سالیان گذشته بازدید کنندگان آزادانه تا بالای مناره ها می رفتند و اقدام به تکان دادن آن میکردند اما چندسالی است که به دلیل اینکه تکانهای دائمی باعث آسیب به بنا می شوند، مسئولین برنامه ای ترتیب داده اند که هر نیم ساعت یک نفر از راهنمایان که آشنا به مقدار نیروی لازم برای تکان دادن مناره ها است، به بالای یکی از مناره ها رفته و آنرا تکان می دهد تا بازدیدکنندگان به خوبی اهتزاز آنرا مشاهده و حس کنند و در عین حال از بوجود آمدن آسیب های احتمالی به بنا نیز پیشگیری شود.
برگرفته شده از سایت : http://www.isfahan.ir (http://www.isfahan.ir/)