یک سیستم مدیریت محتوا (cms) چیست ؟

[engeneer_19]

این سیستم ها که امروزه در وب بنام CMS شناخته میشوند، مخفف Content Management System میباشند که یک برنامه نرم افزاری روی سرور هستند و به مدیر سایت اجازه میدهند تا محتوای سایت را تغییر دهد بدون نیاز به طراحی دوباره سایت .
در واقع طراح اولیه سایت یکبار سیستم CMS را طراحی میکند و تعدادی قالب آماده برای صفحات طراحی کرده و آن را روی سایت شما نصب میکند .و حال شما براحتی میتوانید صفحات دیگری را به آن کم یا اضافه یا ویرایش کنید .
● چرا شما یک CMS لازم دارید ؟
اگر سایت شما هر چند وقت یکبار (مثلا هر دو هفته) به روز میشود میتوانید بجای اینکه هر بار به یک شرکت طراحی وب مراجعه کنید ، خودتان با نصب یکی از این برنامه های مدیریت محتوا ، تغییراتتان را روی سایت اعمال کنید .
اگر شما سایت خود را اصلا بروز نمیکنید ، باید کم کم به فکر بیافتید ، چون بیننده های شما وقتی همیشه با یک صفحه همیشگی روبرو شوند کم کم شما را فراموش میکنند ، چون چیز جدیدی برای عرضه ندارید .
● یک CMS چه امکاناتی دارد ؟
طیف وسیعی از امکانات . اکثر CMS ها در ورژن های مختلف و با قابلیت های مختلف به بازار عرضه میشوند . البته قابلیت بروز کردن اطلاعات در همه مشترک است اما قابلیت های ویژه دیگری دارند که با قیمت های مختلف بشما پیشنهاد میدهند . از جمله:
۱) مدیریت اطلاعات فرستاده شده توسط کاربران و تایید اطلاعات
۲) چند زبانه بودن
۳) ایجاد نقشه سایت داینامیک
۴) امکان ایجاد تجارت الکترونیک یا فروشگاه مجازی
۵) ایجاد فرم برای دریافت اطلاعات کاربران
۶) بهینه سازی تصاویر آپلود شده
۷) ایجاد و بروز کردن متا تگ ها
۸) امکان جستجو در مطالب سایت
۹) امنیت بیشتر
۱۰) گزارش آمار بازدید از صفحات
۱۱) و ....
● CMS های اطلاعاتی:
این سیستم ها معمولا کار طراحی صفحات سایت را انجام نمیدهند . بلکه کارشان مدیریت اطلاعات یک سایت است . امکاناتی که این سیستم ها دارند تقریبا بشرح زیر است :
۱) امکان فرستادن اطلاعات به سایت توسط چند کاربر
۲) آرشیو بندی اتوماتیک اطلاعات بر اساس تاریخ و موضوع
۳) ایجاد امکان جستجو در اطلاعات قبلی
۴) ایجاد لینک دائم برای هر مطلب و متا تگ برای آن
۵) و امکانات جانبی دیگر مثلا ایجاد یک صفحه بعنوان لینکستان و ...
● CMS های اطلاعاتی معروف :
▪ MovableType
▪ PHPnuke
▪ php bb
▪ ASP-rider یک سیستم فارسی
▪ mmx سیستم سایت ما ( هنوز نسخه آزمایشی است )


سایت ماکرومدیاx

[بانوثریا]

نرم‌افزار مديريت محتوا يا Content Management System برنامه‌اي است كه بطور كامل از ايجاد، مديريت و بروزرساني يك وب‌سايت پشتيباني مي‌كند و تمام ابزارهاي مورد نياز براي مديريت يك سايت را دارا مي‌باشد. CMS چرخه زندگي يك صفحه وب را از ايجاد و بروزرساني تا انقراض آن در بر مي‌گيرد. CMS همچنين داراي قابليت مديريت ساختار سايت، شيوه نمايش صفحات و ارتباط آنها با منوها مي‌باشد. به عبارت ساده‌تر CMS نرم‌افزاري است براي توليد وب‌سايتي حرفه‌اي.

استفاده از CMS بجاي روش قديمي صفحات ثابت از لحاظ تجاري و اقتصادي مزاياي بسيار زيادي دارد از جمله:

صرفه‌جويي در زمان براي ايجاد و بروزرساني صفحات وب
سازگاري و استحكام بيشتر
راهبري (navigation) پيشرفته
انعطاف‌پذيري بيشتر
كنترل نامتمركز سايت
امنيت بالاتر وب‌سايت
كاهش ورود اطلاعات تكراري
كاهش چشمگير هزينه‌هاي نگهداري

در زير برخي قابليتهايي كه براي يك CMS لازم است و حتما قبل از اتخاذ تصميم نهايي براي استفاده از آن بايد در نظر گرفته شود آمده است:

چه سرويس ها و خدماتي ارائه مي‌كند. مثلا براي تهيه backup مرتب از مطالب.
محدوديتهاي سخت‌افزاري و شبكه.
سيستمهاي عاملي كه CMS با آنها سازگار است.
از چه web-server هايي پشتيباني مي‌كند؟
آيا بازديدكنندگان سايت شما، نرم‌افزار يا plug-in ديگري نياز دارند؟
CMS از چه مرورگرهايي پشتيباني مي‌كند؟
امكان ورود و خروج اطلاعات از سيستم به برنامه ديگر چگونه است؟
راهنما و document هاي ارائه شده چقدر نياز شما را براي تماس با بخش پشتيباني كاهش مي‌دهد؟
آبا شركت پشتيباني 24 ساعته و موثر براي مشكلات احتمالي دارد؟
آيا قابليت جستجوي مطالب براي بازديدكننده وجود دارد؟
چه مهارتهايي براي operator الزامي است تا بتواند سايت را مديريت كند؟
آيا امكان گسترش قابليتهاي نرم‌افزار وجود دارد؟
چه تضميني براي امنيت مطالب شما روي سايت ارائه مي‌شود؟
آيا نرم‌افزار كاملا تحت وب است و قابليت كنترل غير متمركز را دارد؟
امكان تغيير واسط كاربري با طرح گرافيكي به راحتي وجود دارد؟
آيا امكان ثبت سوابق وب‌سايت و logging وجود دارد؟

[بانوثریا]

در اکثر cms ها این مطلب صدق می کند
1- ایجاد محتوا
2- مدیریت محتوا
3- انتشار
4- نمایش
5- قرارداد و داد و ستد


ایجاد محتوا: قابلیتی است که مؤلفین آثار (نویسندگان محتوا) برای استفاده از CMS به آن نیازمندند.
ملزومات این بخش عبارتند از:




محیط تألیف یکپارچه
سیستم مدیریت محتوا باید محیط قدرتمند و یکپارچه ای را برای مؤلفین آثار فراهم آورد. بدین ترتیب مؤلفین می توانند از امکانات گسترده جهت ایجاد محتوا در CMS استفاده نمایند.




جداسازی محتوا و محیط نمایش آن
ایجاد فرمت های مختلف نشر بدون جداسازی محتوا و محیط نمایش آن امکان پذیر نمی باشد. تألیف باید بر مبنای شیوه ها به گونه ای بوده که قالب نوشته ها در هنگام انتشار بر روی محتوا پیاده سازی گردد.




تألیف چند کاربری (Multi-user)
CMS شمال چندین مؤلف می باشد. امکاناتی نظیر قفل رکورد ها (Record Locking) موجب پیشگیری از برخورد و تداخل تغییرات در محتوا بهنگام ویرایش محتوا می گردد.




تک منبع کردن (استفاده مجدد از محتوا)
یک صفحه و یا حتی یک پاراگراف ممکن است بارها در متون مختلف استفاده شده و یا به گروه های مختلف کاربری نمایش داده شود.
این یکی از ملزومات نمایش محتوا در سکو های مختلف نظیر اینترانت و اینترنت از یک منبع واحد می باشد.




ایجاد Metadata
قرار دادن Metadata (ایجاد کننده، موضوع، کلمات کلیدی و ...) بهنگام مدیریت یک منبع اطلاعات بزرگ امری حیاتی است.




لینک سازی قدرتمند
مؤلفین لینک ها (پیوند های) متعددی را بین صفحات مختلف ایجاد می نمایند که این پیوند ها باید در برابر بازسازی و گسترش ساختار سیستم پایدار باشد.




تألیف غیر فنی
مؤلفین نباید برای ایجاد محتوا به دانستن HTML یا اطلاعات فنی نیاز داشته باشند.




استفاده آسان - راندمان بالا
یک CMS موفق، سیستمی است که ایجاد، سازماندهی و مدیریت محتوا در آن آسان باشد.

مدیریت محتوا: هسته اکثر سیستم های مدیریت محتوا یک انبار مرکزی اطلاعات است که توسط ابزار متعددی جهت ویرایش محتوا پشتیبانی می گردد.
ملزومات این بخش عبارتند از:




کنترل نسخه (Version) و آرشیو محتوا
کنترل اکید نسخه محتوا برای ایجاد اعتبار قانونی، تهیه نسخه های پشتیبانی و بازیافت اطلاعات الزامی است. رابطی ساده اما قدرمتند جهت ارائه چنین امکاناتی مورد نیاز می باشد.




بهبود جریان محتوا بین کاربران (Workflow)
ایجاد محتوای نامتمرکز وابستگی شدید به یک مدل قدرتمند "بهبود جریان انتقال محتوا از یک کاربر به کاربر دیگر" دارد که به راحتی سفارشی سازی شده و در برابر تغییرات درون سازمانی انعطاف پذیر باشد.
-- نیازهای مؤلفین خو را درک کنید، چراکه آنها هستند که عمده کارهای سخت را انجام می دهند.




امنیت
سطوح امنیتی مناسب و متعدد و بازرسی های دنباله دار (فرآیندهای قابل پیگیری بعد از انتشار یا ایجاد تغییرات) جهت حفاظت از یکپارچگی محتوا مورد نیاز است.




قابلیت یکپارچه سازی با سیستم های دیگر
یک سیستم مدیریت محتوا عموماً تنها یکی از سیستم هایی است که جهت نمایش اطلاعات بر روی اینترانت یا سایت اینترنتی استفاده می گردد.
یک سیستم مدیریت محتوای سازمانی تنها زمانی می تواند موفق باشد که قابلیت یکپارچه سازی کامل و شفاف با دیگر سیستم های سازمانی را داشته باشد.
مکانیزم های حصول این شرایط بطور شفاف مستند سازی شده و بر پایه استاندارد های معتبر صنعت بنا نهاده شده باشد.




گزارشگیری
یک CMS باید گستره وسیعی از گزارش ها را برای مدیران و کاربران ارائه نماید. در حالت ایده آل یک سیستم مدیریت محتوا باید کلیه وقایع را به محض وقوع گزارش دهد.
-- یک CMS با گسترش سازمانی در صورت عدم اطلاع و دخالت کلیه سهامداران از ابتدای امر حتماً متوقف خواهد شد.

انتشار و نمایش: موتور نشر CMS، محتوای ذخیره شده در انبار مرکزی اطلاعات را بازیابی کرده و صفحات نهایی را جهت نمایش تولید می نماید.
ملزومات این بخش عبارتند از:




Stylesheets یا صفحات قالب بندی
ظاهر نمایش توسط صفحات قالب بندی کنترل می گردد. استفاده از این نوع صفحات قابلیت توسعه و انعطاف پذیری ایجاد می نماید.




قالب صفحات
آرایش کلی صفحات از طریق قالب ها تعیین می گردد. بطور ایده آل یک رابط غیر فنی برای طراحی و مدیریت قالب ها باید ایجاد شود.




توسعه پذیری
درج "ریزکدها" (Snippets) یا معادل آنها جهت ایجاد کارکرد های اضافی باید کار ساده ای باشد. CMS باید فرآیند "بهبود پیوسته" (Continual Improvement) را در طراحی رابط ها پشتیبانی کند.




پشتیبانی از فرمت های متعدد
CMS باید محتوا را به فرمت های متعدد نظیر HTML، نسخه چاپی، PDF و WAP (فرمت پشتیبانی شده توسط دستگاه هایی نظیر PDA و تلفن های همراه) منتشر کند و نیز قابلیت افزودن فرمت های جدید با پیشرفت تکنولوژی و توسعه سیستم را داشته باشد.




شخصی سازی
بسته به سطح دسترسی کاربران و یا Metadata محتوا، اطلاعات متفاوتی نمایش داده می شود. البته این بخش بیشتر در مورد پورتال های بزرگ سازگار است.




آمار استفاده
CMS باید آمار جامعی از مراجعات نظیر صفحات محبوب، مراجعات روزمره و استفاده از جستجو را جمع آوری نموده و نمایش دهد.
این اطلاعات میزان موفقیت سایت را مشخص نموده و موضوعات و چگونگی استفاده از سایت را شناسایی می نماید.




قابلیت دسترسی
CMS باید از استانداردهایی نظیر WAI مخفف W3C Web Accessibility Initiative پیروی کند.




پشتیبانی مرورگرها
صفحات باید بطور صحیح در تمامی مرورگرهای وب نظیر Internet Explorer, Firefox, Netscape, Opera و ... نمایش داده شوند.
نیز باید مشخص شود که CMS با کدام نسخه های مرورگرها سازگاری کامل دارد.




کارکرد محدود (سمت کاربر)
ممکن است بخواهید تکنولوژی های سمت کاربر نظیر Java, JavaScript, Flash و غیره را که برای نمایش سایت مورد نیاز هستند را محدود کنید. توجه این امر در مورد یک سایت نسبت به یک ایرنترانت از اهمیت بالاتری برخوردار است.




سرعت
حجم صفحه باید طوری تنظیم شود که زمان بارگذاری آن برای کاربر قابل قبول باشد، به عبارتی زمان انتظار طوری باشد که کاربر خسته نشود.




HTML معتبر
کلیه صفحات باید با جدیدترین مشخصات و استاندارد های HTML سازگاری داشته باشند. این امر موجب می گردد تا بیشترین سازگاری نمایش در بین مرورگرهای وب حاصل گردد.




ناوبری مؤثر
CMS باید شرایط پایدار و فراگیر جهت ناوبری آسان سیستم برای کاربران فراهم آورد.




داده های نمادین (Metadata)
کلیه صفحات باید جهت جستجو و فهرست سازی مؤثر دارای Metadata کافی باشند. درج Metadata نیز باید بر پایه استاندارد هایی نظیر Dublin Core صورت پذیرد.

نکته: علاوه بر هزینه مالی، بهای یک CMS شامل تواناییها و منابع نیروی انسانی و زمان مورد نیاز در سازمان شما می باشد.

قرارداد و داد و ستد: ملزومات مدیریت پروژه و داد و ستد نیز باید توسط CMS برآورده شوند.
ملزومات کلیدی این بخش عباتند از:




آموزش
فروشنده باید لیستی از کلیه آموزش های موجود و خدمات آموزشی خود در خصوص CMS را ارائه کند.




مستندات
CMS باید مستندات کامل در سطوح کاربران، مدیران و توسعه گران داشته باشد.




ضمانت
فروشنده باید خدمات دوره ضمانت را پس از فروش CMS به مشتریان ارائه نماید.
* چنین حالتی زمانی صادق است که کاربر مبلغی بابت خرید CMS پرداخت کرده باشد و شامل پروژه های Open Source و نرم افزارهای آزاد نمی شود.




توافقنامه های نگهداری
فروشنده باید شرح برنامه های پشتیبانی شامل سطوح نگهداری و فرآیندهای ارتقاء سیستم را مشخص نماید.
* چنین حالتی زمانی صادق است که کاربر مبلغی بابت خرید CMS پرداخت کرده باشد و شامل پروژه های Open Source و نرم افزارهای آزاد نمی شود.




منابع مورد نیاز
کلیه منابع از قبیل سخت افزار، نرم افزار و سیستم عامل مورد نیاز CMS باید ذکر شوند.




تواناییهای مورد نیاز
فهرستی از تواناییها و اطلاعاتی که درون سازمان شما نیاز است تا بتوان CMS مورد نظر را نگهداری و سفارشی سازی کرد نیز باید ذکر شوند.




هزینه ها
هزینه های مربوطه نظیر هزینه های ثابت CMS و نیز هزینه های متغیر به ازای هر کاربر (per-seat) باید ذکر شود. گزینه آخر بیشتر شامل سازمان های بزرگ می شود.




مقیاس پذیری
سطوح بارگذاری (حداکثر بارگذاری، حداکثر ترافیک سیستم و حداکثر تعداد کاربر در آن واحد) که توسط CMS قابل پشتیبانی بوده و نیز سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز جهت افزایش کارکرد سیستم باید ذکر شوند.




محدودیت های فناوری اطلاعات (IT)
سخت افزار و نرم افزار اساسی که CMS بدون وجود آنها فعالیت نمی کند نظیر سیستم عامل ها، بانک های اطلاعاتی یا سرورهای بخصوص مشخص شوند.

[آبجی]

سیستم های مدیریت محتوا یا Content Management System عبارتست از سیستمی که بتوان به وسیله آن سه عمل اصلی : ایجاد ، مدیریت و سطح بندی اطلاعات را انجام داد.

سیستم های مدیریت محتوای دارای قابلیتهای زیادی بوده و بسته به نوع محتوا کارایی آنها نیز فرق می کند به عنوان مثال اگر محتوای شما تصویر یا فیلم باشد برای مدیریت و سطح بندی آن نیاز های متفاوت تری نسبت به محتوای متنی دارید یا اگر محتوای شما صوتی باشد این امر کاملا متفاوت خواهد شد . . .


کاربرد عمده سیستم های مدیریت محتوا به ترتیب کاربرد و اهمیت محتوا به سه بخش کلی زیر تقسیم میشود :

1. محتوای متنی(Text Content ) : این محتوا شامل اخبار ، مقالات ، کتب و سایر محتواهای متنی از این قبیل میباشد که خود حجم عظیمی از اطلاعات را بر روی وب تشکیل می دهند .
2. محتوای چند رسانه ای( Multi Media Content ) : این محتوا شامل صوت ، تصویر و فیلم میشود که برای مدیریت آن از استاندارهای خاصی استفاده میشود بهمین دلیل سیستم های مدیریتی در این بخش کاملا تخصصی بوده و عمدتا کاربرد عمومی ندارد .
3. محتوای فایلی( File base Content ) : این محتوا شامل فایلهای فشرده ، فایلهای اجرایی و کتب الکترونیک میباشد که عمدتا برای نگهداری و مدیریت آن لازم است از استاندارد های خاصی استفاده شود، این نوع محتوا نیز به اندازه محتوای چند رسانه ای کاملا تخصصی بوده و برای مدیریت آن کمتر از سیستم های مرسوم استفاده میشود.

سیستم های مدیریت محتوای از جهات دیگری نیز قابل بررسی هستند و آن نوع مدیریت و سطح بندی اطلاعات میباشد ، که پر اهمیت ترین بخش در آشنایی و کار با سیتم های مدیریت محتوا میباشد ، سیستم های مدیریت محتوا عمدتا دسترسی به اطلاعات را در سه بخش کلی در نظر می گیرند که به ترتیب : ایجاد یا ورود اطلاعات ، ویرایش ، مدیریت و انتشار اطلاعات

البته هر چه سیستم مدیریت محتوا تخصصی تر باشد این سطح بندی ها جزئی تر میشود به عنوان مثال ایجاد یا ورود اطلاعات خود میتواند بر حسب نوع و دسته بندی محتوای دارای بخشهای متفاوتی باشد به عنوان مثال میتوان به سیستم گردش خبر در خبرگزاری ها اشاره کرد که در هر بخش اعم از ورود ، ویرایش و انتشار دارای دسترسی های متفاوتی می باشد .

نوع دیگر سطح بندی اطلاعات در سیتم های مدیریت محتوا سطح بندی اطلاعات براساس گروههای کاربری است که دارای 2 بخش کلی Fronted و Backend می باشد در این حالت هر کاربر در خصوص برخورد با محتوا در یکی از این دو دسته بندی قرار خواهد گرفت که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد:

بخش Fronted :

1. کاربر به عنوان میهمان فرض شده و صرفا به اطلاعات و محتوای بدون سطح بندی یا اطلاعات عمومی (Public) دسترسی دارد .
2. کاربر باید دارای شناسه کاربری یا سطح اولیه دسترسی به اطلاعات باشد که در این حالت کاربر مجاز به دریفت اطلاعات براساس دسترسی بالاتر از میهمان است و میتواند اطلاعات دارای این سطح را با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود دریافت کند عمدتا این سطح از اطلاعات نیز دارای اهمیت زیادی از لحاظ نوع دسترسی نمی باشد .
3. کاربر دارای سطح دسترسی ویژه به اطلاعات بوده و قادر به دریافت اطلاعات با درصد اهمیت بالاتری را داراست که این اطلاعات پس از بررسی های خاص امنیتی به او نمایش داده میشود
هر کدام از این سطوح خود نیز دارای زیر بخش های جزئی تر برای دسته بندی اطلاعات بوده که براساس نیاز کاربران هر سیستم مدیریت محتوا متغیر میباشد .

بخش Backend :

1. کاربر با امکان ورود اطلاعات این کاربر قادر است تا به پشت صحنه سیستم مدیریت محتوا دسترسی داشته و نقش یک نویسنده تا تولید کننده محتوا را ایفا کند ، این کاربر تمامی دسترسی های بخش Fronted را ممکن است دارا باشد .
2. کاربر با امکان ویرایش مطالب این کاربر به عنوان ویراستار محتوای ورودی عمل کرده و تمامی دسترسی های کاربران قبلی را داراست .
3. کاربر با امکان انتشار مطالب که در واقع جزئی ترین بخش از مدیریت سیستم را داراست و از دسترسی تمامی کاربران قبلی بهره میبرد .
4. مدیران جز، .
5. مدیران ارشد، تعریف این دو سطح دسترسی به ساختار دسترسی ها در سیستم مدبریت محتوا بر میگردد .


سیستم های مدیریت محتوای از جهاتی دیگری نیز قابل بررسی هستند که از آن جمله شیوه ذخیره سازی محتوا آنهاست ، شیوه های مرسوم در ذخیره سازی اطلاعات بشرح زیر میباشد :

1. شیوه ذخیره سازی خام اطلاعات : در این شیوه اطلاعات بدون هیچ گونه تغییری و با فرمت اصلی ذخیره میشود ، این شیوه از لحاظ امنیتی دارای اشکالات فراوانی می باشد که آن جمله به عدم کنترل دسترسی به محتوا میتوان اشاره کرد .
2. شیوه ذخیره سازی اطلاعات بصورت فایل های تغییر یافته یا کد شده : در این شیوه برای امنیت بیشتر اطلاعات تغییر شکل داده و از فرمت اصلی خود خارج میشود تا دسترسی به سورس اطلاعات تقریبا غیر ممکن شود ، عیب این شیوه عدم امکان پردازش های موازی بر روی اطلاعات میباشد .
3. شیوه ذخیره سازی در بانک اطلاعاتی : در این شیوه اطلاعات با فرمتی خاص در بانک های اطلاعاتی دخیره شده و قابلیت پردازش و تعیین سطح دسترسی را دارا هستند ، این شیوه جزء پرکاربردترین شیوه در ذخیره اطلاعات بوده و دارای ضریب امنیتی بالایی نیز میباشد .


سیستم های مدیریت محتوا نسبت به نسل های اولیه خود کاملا تغییر یاقته اند و قادر شده اند تا بصورت همزمان و با استفاده از امکانات جدید انواع محتوا را بسادگی مدیریت و کنترل نمایند بدین ترتیب به جای استفاده از چندین سیستم مدیریت محتوا کافی است تا یک سیستم را با امکانات تکمیلی استفاده کرد به عنوان مثال سیستم مدیریت محتوای جوملا قادر است تا یصورت همزمان محتوای متنی ، تصویری ، صوتی و فایلی را با هم مدیریت و سطح بندی نماید ، این سیستم مدیریت محتوا جزء نسل جدید سیستم های مدیریت محتوا که کاملا میتواند جایگزین سیستم های مدیریت محتوای قبلی باشد ، ساختار این نرم افزاری طوری طراحی شده که بتواند بطور همزمان چند نوع محتوا را به چند زبان در اختیار کاربر بگذارد بدون اینکه در ارائه مطالب اشتباهی رخ دهد ، همجنین قادر است تا اطلاعات و محتوا را با سطوح مختلف دسترسی دسته بندی نموده و در اختیار کاربران قرار دهد ، این سیستم مدیریت محتوا کاملا رایگان بوده و با استاندارد های فارسی سازگاری کامل را دارد و میتواند به عنوان بهترین انتخاب برای مدیریت محتوا بر روی وب در نظر گرفته شود .