نکاتی کوتاه از در مورد وقایع قبل از جنگ

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

قسمت اول





اگرچه جنگ رسما در 31 شهریور سال 59 شروع شد ولی درگیری های مرزی و تجاوز های عراق از اواسط فروردین سال 59 شروع شد بود.



اصلی ترین دلیل شروع جنگ وجود اختلافات مرزی بود.ر




اختلافات مرزی از زمان دوران دولت صفوی و حکومت عثمانی اغاز شد و این اختلافات تا زمان روی کار آمدن صدام حسین ادامه داشت.




در 1348 هيئت نمايندگي ايران مأمور مذاكره درباره اختلافات مرزي با عراق، كه در بغداد به سر مي برد ، با ملاحظه عدم همكاري مقامات عراقي با تسليم يادداشتي به وزارت امورخارجه عراق مبني بر اينكه به علت تخلف عراق از مفاد عهدنامه 1316 و مغاير بودن اين عهدنامه با عرف و اصول حقو ق بين المللي در مورد مرزهاي رودخانه اي اين عهدنامه را كان لم يكن تلقي مي نمايد، بغداد را ترك نمودند.




اما دولت عراق در پاسخ اظهار داشت كه عراق اروندرود را جزئي از قلمرو خود دانسته و از دولت ايران مي خواهد كه به كشتيهايي كه با پرچم ايران در اروندرود حركت مي كنند. دستور دهد پرچم خود را پايين آورده و پرچم عراق را بر افرازند و همچنين اگر از نفرات نيروي دريايي ايران كسي در كشتي باشد او را بزور خارج خواهد ساخت و پرچم ايران را پايين خواهد كشيد وهمچنين در آتيه با توسل قوه قهريه اجازه نخواهد داد كه كشتيهايي كه مقصد آنها بنادر ايران در اروندرود است(خرمشهر، آبادان) وارد اروندرود شوند.



متعاقب اين اعلام دولت عراق، روابط دو كشور به شدت تيره و بحراني شده و دولت ايران رسما عهدنامة 1316 را بدون ارزش و منتفي اعلام كرد ولي آمادگي خود را براي آغاز مذاكره براي حل اختلافات و عقد قرارداد جديد اعلام نمود.



رژیم عراق در واکنش به این بیانیه نیروهای خود را نقاط مرزی مستقر کرد.



ایران یک ماه پس از بیانه اعلام کرد در روز 7 اردیبهشت سال 1348 کاروانی از طریق رودخانه اروند به سمت خلیج فارس عبور خواهد داد چنانچه برای این کاروان ممانعتی به عمل آید و یا هر اتفاقی روی دهد، کشور ایران واکنش نظامی نشان خواهد داد.




به این ترتیب یک کشتی با نام ابن سینا با سه رزم ناو از پایگاه خرمشهر عنوان اسکورت با پشتیبانی هوایی از طریق 11 فروند جنگنده f-5 در صبح روز هفتم اردیبهشت از خرمشهر به حرکت درآمدند.



فرمانده نیروی دریایی ارتش دریابان حیب الهی ، جانشین نیروی هوایی و جانشین نیروی زمینی هرسه برروی عرشه کشتی و در حالت احترام به پرچم برافراشته ایران ایستاده بودند.



کشتی ابن سینا و سه رزم ناو دیگر در حالی از اروند وارد خلیج فارس شدند که هر لحظه انتظار یک درگیری همه جانبه بین نیروهای ایرانی و عراقی متصور بود ، اما نیروی های عراقی در برابر رفت و برگشت این کاروان هیچ واکنشی نشان ندادند.




این اختلافات مرزی در سال 1975 تحت پیمان الجزایر حل شد.




https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg (https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg)

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

بعد از انقلاب عراق به زودي رژيم جديد ايران را به رسميت شناخته و علاقه خود را به ادامه حسن همجواري و تشديد روابط دوستانه دو جانبه اعلام و ضمناً خواستار گرديد كه نظام انقلابي جديد ايران با تجديد نظر در قرارداد 1975 در بخش مربوط به اروندرود به ظلم و احجاف وارد شده به عراق در رژيم سابق ايران را، خاتمه دهد كه البته ايران با استناد به لا يتغير بودن عهدنامه 1975درخواست عراق را رد كرد و در كمتر از دو ماه پس از پيروزي انقلاب در ايران رژيم عراق به تدریج موضع خصمانه طرح ريزي شده اي را عليه ايران آغاز كرد و با مطرح نمودن ادعاهاي واهي و بي اساس در خليج فارس، تحت عنوان احقاق حقوق حقة اعراب و اعلام پشتيباني و حمايت از اقدامات و فعاليتهاي اقليتهاي قومي ايران براي كسب خودمختاري، عملا به نوعي در امور داخلي ايران دخالت كرد.




عراق با تجهيز و نفوذ دادن عناصر خرابكار به ايران به ويژه در استان خوزستان براي خرابكاري در تأسيسات نفتي و اخراج هزاران نفر از شيعيان عراقي به طور قهر آميز و راندن آنها به ايران به بهانة ايراني الاصل بودن، و با تعلل و كارشكني در اجراي مفاد عهدنامة 1975 م بهويژه در مورد اروندرود، به مرور يك حالت بحراني را كه دائما دامنة آن گسترش مي يافت در روابط دو كشور به وجود آورد.





عراق همچنين مدعي مي شد كه ايران قصد صدور انقلاب اسلامي به عراق را داشته و با تحريك اكراد بارزاني و شيعيان عراق در امور اين كشور دخالت مي كند و ايران را متهم كرد كه در توطئه ترور نافرجام نخست وزير و مقامات عراق دست داشته است و صدام حسين قسم ياد كرد كه انتقام مي گيرد.





عراق با اين كار عملاً تعهدات خود را در عهدنامه 1975 م به ويژه ماده 6 آن عهدنامه كه مربوط به تأكيد در حسن همجواري و حفظ امنيت و تجاوز ناپذيري مرزها و عدم دخالت در امور داخلي يكديگر مي شد به طور كاملا واضح و آشكاري زير پا نهاد.




تمركز بي سابقه نيروهاي عراق در مرزهاي دو طرف و تشديد برخوردهاي مرزي و اظهارات تند و تهديدهای مقامات عراقي از اوايل 1359 ه. ش. هر لحظه بر تيرگي روابط دو كشور افزود و مي توان گفت كه عراق با در پيش گرفتن اين رفتار خصمانه كه با طرح و نقشة قبلي انجام گرفته بود مقدمات بروز يك فاجعه را به طور كامل فراهم ساخت.




در اواخر شهريورماه 1359 روزهای 17 تا 19 رژيم بغداد با توسل به قوه نظامي مناطق زين القوس و سيف سعد (خان ليلي و ميمك) را به بهانه تعلل ايران در امر تحويل و تحول آن مناطق اشغال نمود و روز 26 شهريورماه به بهانه نقض قرارداد 1975 م از سوي ايران به طور يك جانبه، و بر خلاف كليه اصول و موازين حقوق بين المللي اين عهدنامه را ملغي دانسته و حاكميت خود را بر تمامي آب راه اروند اعلام نمود و يك هفته پس از آن، يعني در 31 شهريورماه 1359 با يك تعرض عميق و عريض زميني در سراسر نوار مرزي دو كشور و حمله همزمان به پايگاههاي هوايي و فرودگاهها به اين تعرض خويش حالت حمله سراسري و همه جانبه (آفند عمومي) داد.




در چند هفته اول جنگ ده شهر مهم و مرزي خرمشهر، سوسنگرد، بستان، مهران، دهلران، خسروي، قصرشيرين، هويزه، نفت شهر،موسيان و سومار را اشغال نموده و شهرهايي چون آبادان، اهواز، دزفول، شوش، انديمشك، سرپل ذهاب و اسلام آباد غرب را آماج بمبارانهاي هوايي و گلوله هاي توپخانه و موشك خود قرار داد. اندكي بعد رژيم بغداد علت اين تجاوز همه جانبه خود را به ايران، پيشدستي در حمله به منظور جلوگيري از تجاوز نظامي قريب الوقوع ايران به عراق عنوان كرد و اين تجاوز آشكار خود را به عنوان دفاع مشروع تحليل و توجيه نمود.




https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg (https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg)

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

نکاتی کوتاه از در مورد وقایع قبل از جنگ




قسمت دوم




از قبل شروع رسمی جنگ دولت عراق تلاش های خصمانه در جهت شروع جنگ با ایران را شروع کرده و این اقدامات تا درگیری های مرزی پیشرفت ، این اقدامات عبارت بودند از :
۱۳۵۹/۱/۷ هـ .ش:



تأکید صدام حسین بر حمایت از مبارزه اقلیت‌های قومی ایران بر ضد جمهوری اسلامی ایران.
۱/۱۲/ ۱۳۵۹ هـ .ش:



صدام حسین، رئیس جمهوری عراق، آمادگی کشورش را برای جنگ با جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد.



● ۱۳۵۹/۱/۱۳ هـ .ش:
ترور نافرجام طارق عزیز، معاون نخست وزیر عراق، در بغداد؛ دولت عراق بدون ارائه سندی ایران را به این اقدام متهم کرد.



● ۱۳۵۹/۱/۱۸ هـ .ش:
همزمان با قطع رابطه آمریکا و ایران، صدام حسین خواهان واگذاری جزایر ایرانی تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی به عراق شد.



● ۱۳۵۹/۲/۴ هـ .ش:
تأکید صدام حسین بر حاکمیت عراق بر خوزستان (عربستان).



● ۱۳۵۹/۲/۵ هـ .ش:
نخستین حمله ارتش عراق به تأسیسات نفتی ایران، در دهلران؛ تا آغاز رسمی جنگ ۱۳ نوبت دیگر به تأسیسات مختلف نفتی حمله شد.



● ۱۳۵۹/۵/۴ هـ .ش:
اعلام نارضایتی دولت عراق از امضای قرارداد 1975 و شرایط آن.



● ۱۳۵۹/۵/۲۱ هـ .ش:
حمله ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های بندر جوق و برار عزیز، در منطقه عمومی قصر شیرین، که به شهادت ۲۱ نفر از مأموران دو پاسگاه انجامید.



● ۱۳۵۹/۶/۱۴ هـ .ش:
حمله ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های مرزی دهلران و نفت شهر.



● ۱۳۵۹/۶/۱۶ هـ .ش:
نخستین حمله هوایی و زمینی ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های ایلام، قصر شیرین، خرمشهر، خسروآباد، نفت شهر، سومار.



● ۱۳۵۹/۶/۱۶ هـ .ش:
تحویل یادداشت دولت عراق به کاردار ایران، در بغداد، مبنی بر پس دادن سرزمین‌های (به زعم آنان) اشغالی به عراق،



● ۱۳۵۹/۶/۱۷ هـ .ش:
عراق، پس از دادن دو یادداشت به کاردار جمهوری اسلامی ایران در بغداد، پاسگاه زین القوس و مناطق اطراف آن را اشغال کرد؛ این مناطق به موجب پیمان ۱۹۷۵م الجزایر به ایران واگذار شده بود



● ۱۳۵۹/۶/۱۸ هـ .ش:
حمله زمینی و هوایی ارتش بعثی عراق به شهرهای مرزی خرمشهر و نفت شهر و قصر شیرین و پاسگاه‌های مرزی جنوب و غرب ایران.



● ۱۳۵۹/۶/۱۹ هـ .ش:
درگیری مرزداران جمهوری اسلامی ایران با مهاجمان ارتش بعثی عراق در پاسگاه‌های مرزی صالح آباد، ایلام، مهران، نفت شهر، طلائیه، قصر شیرین؛ در همین روز عراق سومین یادداشت را به ایران تحویل داد.



● ۱۳۵۹/۶/۲۰ هـ .ش:
سخنرانی صدام حسین در جلسه وزیران امور خارجه کشورهای عربی در مورد باز پس‌گیری خاک عراق! از ایران.



● ۱۳۵۹/۶/۲۱ هـ .ش:
حمله زمینی و هوایی ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌ها و مناطق مرزی جنوب و غرب جمهوری اسلامی ایران، از جمله خرمشهر و سومار و بازرگان و سرپل ذهاب.



● ۱۳۵۹/۶/۲۲ هـ .ش:
درگیری مرزداران جمهوری اسلامی ایران با نیروهای متجاوز ارتش بعثی عراق در پاسگاه‌های مرزی قصرشیرین و خرمشهر و…



● ۱۳۵۹/۶/۲۳ هـ .ش:
هشت نامه عراق به رؤسا و سران هشت سازمان بین‌المللی (سازمان ملل متحد، ششمین کنفرانس سران کشورهای غیر متعهد، سازمان کنفرانس اسلامی، اتحادیه عرب، سازمان وحدت آفریقا، بازار مشترک اروپا، سازمان جنوب شرقی آسیا، سازمان کشورهای قاره آمریکا)، درباره ادعاهای این دولت نسبت به جمهوری اسلامی ایران.



● ۱۳۵۹/۶/۲۴ هـ .ش:
حمله توپخانه‌ای ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های نفت شهر و شلمچه و بیات.ر



● ۱۳۵۹/۶/۲۵ هـ .ش:
حمله ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌ها و مناطق مرزی آبادان و رشیدیه و بازرگان و…



● ۱۳۵۹/۶/۲۷ هـ .ش:
محاصره قصرشیرین به دست ارتش عراق، که پس از چهار روز مقاومت، در ۳۱/۶/۱۳۵۹ به اشغال آنان درآمد و به ویرانی ۱۲ هزار و ۸۸۲ واحد مسکونی در شهر و روستاهای اطراف آن انجامید؛ این شهر با تلاش رزمندگان اسلام، در ۲۲ خرداد ماه ۱۳۶۱، آزاد شد.



● ۱۳۵۹/۶/۳۰ هـ .ش:
ششصد و ششمین و آخرین حمله ارتش عراق قبل از شروع رسمی جنگ، با حمله به کشتی تجارتی، در خور موسی، در خلیج فارس.


https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg (https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg)