فاطمه قطب تحریری
30th March 2016, 07:41 PM
تزریق گاز به میدان نفتی عملی است که جهت جلوگیری از کاهش فشار نفت مخزن و در نتیجه تثبیت میزان استخراج نفت از یک مخزن نفتی در طول زمان انجام می‌شود. این روش از دهه ۱۹۵۰ میلادی در سطح بین‌المللی استفاده شده است. در این روش از گازهای هیدروکربن، گازکربنیک و ازت استفاده می‌شود.
هدف نهایی از تزریق گاز تامین ضریب بازیافتی بیشتر برای مخازن نفت نسبت به روشهای معمول میباشد.
عوامل زیادی در راندمان تزریق گاز به میدان نفتی دخیل هستند. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اندازه و شکل هندسی مخزن
یکی از عوامل موثر در موفقیت عملیات تزریق گاز میزان سطح تماس بین سیال تزریق شده و نفت درون مخزن است. از آنجا که تزریق سیال ثانویه انحصاراً توسط چاه‌ها انجام می‌شود، توزیع یکنواخت سطح تماس کار آسانی نمی‌باشد. برای پایش سطح تماس سیال با نفت درون مخزن، طبیعت و ساختمان هندسی مخزن و نیز انتخاب محل چاه‌های تزریقی اهمیت ویژه‌ای دارد.
درجه تخلخل و قدرت نفوذپذیری سنگ مخزن
ناهمگن بودن میزان تخلخل و قابلیت نفوذپذیری سنگ مخزن نیز از دیگر عوامل موثر میباشد..انتخاب محل مناسب چاه‌های مورد استفاده در تزریق، به دلیل لایه‌لایه و ناهمگن بودن سنگ مخزن، از مشکلات تزریق امتزاجی گاز میباشد.
شیب طبقات مخزن
به علت آنکه انرژی پتانسیل گاز، منشا اصلی محرک در جابجایی نفت است، تفکیک ثقلی گاز به بازده عمل کمک شایانی می‌کند. شیب زیاد طبقات زمین کمک می‌کند که نفت بر اثر سنگینی خود همواره از گاز جدا بماند و به طرف پایین که چاه‌های تولیدی قرار دارند حرکت کند.
طبیعت نفت مخزن
نوع و درصد مواد هیدروکربنی در نفت مخزن، در انتخاب نوع گاز تزریقی اهمیت دارد. هرچه هیدروکربن‌های سبک و متوسط در نفت مخزن بیشتر باشد، علاوه بر آنکه ارزش نفت بیشتر است، برای عملیات تزریق امتزاجی گاز نیز مناسبتر است.
شرایط فشار و دمای مخزن
برای برقراری شرایط امتزاجی در دمای مخزن، نیاز به وجود فشار خاصی بر نفت و حلال آن میباشد. این فشار مورد نظر را می‌توان با نمودار فازی پیش‌بینی کرد.
ترکیب درصد گاز تزریقی
یکی از پارامترهای مهم درصد هیدروکربن‌های دارای وزن متوسط گاز است. میزان این مواد باید به گونه‌ای باشد که عمل امتزاج به طور پیوسته انجام گیرد. برای جابجا کردن نفت با گاز در فشارهای پایین تر معمولاً به گازی نیاز است که درصد ترکیبات با وزن متوسط آن زیاد باشد و در فشار جابجایی بالاتر درصد این ترکیبات معمولاً کمتر است.
درجه اشباع سیالات موجود در مخزن
معمولاً به دلیل استخراج مقداری از سیالات مخزن(آب، نفت و گاز)، درجه اشباع باقی‌مانده این سیالات در مخزن تغییر می‌کند. این وضعیت باعث بر هم خوردن وضعیت تعادلی و فشار موئینگی در مخزن می‌شود. به دنبال این اثرات و نیروهای محرکه طبیعی تولید، درصد نفت باقی‌مانده در جداره مخزن زیاد می‌شود. به دلیل آنکه درجه ناهمگنی سنگ مخزن عملاً بیشتر از نمونه‌های آزمایشگاهی است، میزان تلفات نفت در هنگام برداشت از مخزن همواره بیشتر از پیش بینی‌ها میباشد.
http://uupload.ir/files/zxty_photo_2016-04-10_19-05-04.jpg
هدف نهایی از تزریق گاز تامین ضریب بازیافتی بیشتر برای مخازن نفت نسبت به روشهای معمول میباشد.
عوامل زیادی در راندمان تزریق گاز به میدان نفتی دخیل هستند. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اندازه و شکل هندسی مخزن
یکی از عوامل موثر در موفقیت عملیات تزریق گاز میزان سطح تماس بین سیال تزریق شده و نفت درون مخزن است. از آنجا که تزریق سیال ثانویه انحصاراً توسط چاه‌ها انجام می‌شود، توزیع یکنواخت سطح تماس کار آسانی نمی‌باشد. برای پایش سطح تماس سیال با نفت درون مخزن، طبیعت و ساختمان هندسی مخزن و نیز انتخاب محل چاه‌های تزریقی اهمیت ویژه‌ای دارد.
درجه تخلخل و قدرت نفوذپذیری سنگ مخزن
ناهمگن بودن میزان تخلخل و قابلیت نفوذپذیری سنگ مخزن نیز از دیگر عوامل موثر میباشد..انتخاب محل مناسب چاه‌های مورد استفاده در تزریق، به دلیل لایه‌لایه و ناهمگن بودن سنگ مخزن، از مشکلات تزریق امتزاجی گاز میباشد.
شیب طبقات مخزن
به علت آنکه انرژی پتانسیل گاز، منشا اصلی محرک در جابجایی نفت است، تفکیک ثقلی گاز به بازده عمل کمک شایانی می‌کند. شیب زیاد طبقات زمین کمک می‌کند که نفت بر اثر سنگینی خود همواره از گاز جدا بماند و به طرف پایین که چاه‌های تولیدی قرار دارند حرکت کند.
طبیعت نفت مخزن
نوع و درصد مواد هیدروکربنی در نفت مخزن، در انتخاب نوع گاز تزریقی اهمیت دارد. هرچه هیدروکربن‌های سبک و متوسط در نفت مخزن بیشتر باشد، علاوه بر آنکه ارزش نفت بیشتر است، برای عملیات تزریق امتزاجی گاز نیز مناسبتر است.
شرایط فشار و دمای مخزن
برای برقراری شرایط امتزاجی در دمای مخزن، نیاز به وجود فشار خاصی بر نفت و حلال آن میباشد. این فشار مورد نظر را می‌توان با نمودار فازی پیش‌بینی کرد.
ترکیب درصد گاز تزریقی
یکی از پارامترهای مهم درصد هیدروکربن‌های دارای وزن متوسط گاز است. میزان این مواد باید به گونه‌ای باشد که عمل امتزاج به طور پیوسته انجام گیرد. برای جابجا کردن نفت با گاز در فشارهای پایین تر معمولاً به گازی نیاز است که درصد ترکیبات با وزن متوسط آن زیاد باشد و در فشار جابجایی بالاتر درصد این ترکیبات معمولاً کمتر است.
درجه اشباع سیالات موجود در مخزن
معمولاً به دلیل استخراج مقداری از سیالات مخزن(آب، نفت و گاز)، درجه اشباع باقی‌مانده این سیالات در مخزن تغییر می‌کند. این وضعیت باعث بر هم خوردن وضعیت تعادلی و فشار موئینگی در مخزن می‌شود. به دنبال این اثرات و نیروهای محرکه طبیعی تولید، درصد نفت باقی‌مانده در جداره مخزن زیاد می‌شود. به دلیل آنکه درجه ناهمگنی سنگ مخزن عملاً بیشتر از نمونه‌های آزمایشگاهی است، میزان تلفات نفت در هنگام برداشت از مخزن همواره بیشتر از پیش بینی‌ها میباشد.
http://uupload.ir/files/zxty_photo_2016-04-10_19-05-04.jpg