Akhsham
8th September 2009, 12:43 PM
مفهوم ultrasonic
دستگاه Ultrasonic : دستگاهی است كه امواجی با فركانس خیلی بالا تولید می كند كه فركانسش بیشتر از آستانه شنوایی است .(In fra sound 20 -20 .000 Hz) و فركانس در ultrasonic test معادلMHz 0.5 - 10 می باشد .
این دستگاه قادر است عیوب یا ناپیوستگی های ریز كه معادل نصف طول موجش است را نشان دهد .
نصف طول موج = ناپیوستگی های قابل تشخیص در UT .
در مقابل ترنس ویوسر دستگاه 3 ناحیه وجود دارد :
Far field
Near field
Dead zone
• منطقه Near zone مكانی است كه اگر ناپیوستگی ها در این منطقه قرار گیرند بصورت واضح و دقیق توسط دستگاه قابل تشخیص نمی باشد ( و این یكی از معایب روشUT می باشد ) .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0007.jpg
• منطقه Far field or Far zone منطقه ای است كه عیوب با دقت بالایی قابل تشخیص می باشند در این منطقه صوت حالت واگرایی دارد كه این زاویه واگرایی به عواملی چون طول موج و قطر كریستال پراب و فركانس وابسته می باشد كه با طول موج رابطه مستقیم و با فركانس و قطر كریستال پراب رابطه معكوس دارد .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0008.jpg
توضیحاتی درباره پراب ها و دستگاههای ultrasonic
دستگاههای آنالوگ و دیجیتال و پراب های Angle و Normal :
دستگاههای به دوصورت تقسیم می شوند :
آنالوگ : در صنعت كاربرد چندانی ندارند بدلیل آنكه سرعت كاركردن با دستگاه كم است . ازاین دستگاه بیشتردرآموزشهای Ultrasonic testing و كارهای آزمایشگاهی استفاده می شود .
دیجیتال : بدلیل راحت و آسان بودن سیستم دستگاه و سرعت بالا برای كار, از این نوع دستگاه در صنعت استفاده می شود .
انواع پراب ها
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0023.jpghttp://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0013.jpg
Angle ( پراب های زاویه دار ) : اغلب استفاده این پراب در تست و بازرسی جوش است .
Normal ( پراب های نرمال ) : اغلب استفاده این پراب ها برای تست و بازرسی سطوح است و برای تست جوش استفاده نمی شود .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0009.jpg
Pulse - Echo ( برگشت صوت ) : در این روش تنها یك پراب استفاده می شود كه هم فرستنده و هم گیرنده صوت است .
Through Transmissian ( انتقال صوت ) : در این روش 2 پراب استفاده می شود كه یكی فرستنده و دیگری گیرنده صوت است .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0010.jpg
نوع انتقال صوت در پراب ها به دو صورت است :
• پالس كوتاه Short pulse
• موج متوالی Continuous wave
بلوكهای مرجع برای كالیبراسیون پراب های Normal و Angle
در روش ultrasonic testing
بلوك های مرجع (Reference block)
بلوك V1 یا ll W .
بلوك V2 یا Az .
- از این بلوك ها در كالیبراسیون پراب های Angle , Normal استفاده می شود .
- ضخامت های این بلوك ها متفاوت است مثلا بلوك V2 دارای ضخامت هایی چون 12mm , 20mm است و ضخامت بلوك V1 معادل 25mm است .
- شعاع كرو در بلوك 25mm , 50 mm V2 است .
كه 25mm شعاع كرو كوچك و 50mm شعاع كرو بزرگ است .
- شعاع كرو در بلوك V1 معادل 100mm است .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0012.jpg
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0011.jpg
روشهای test و بازرسی قطعات توسط دستگاههای ultrasonic
روش تماسی Contact testing
در روش تست تماسی ترنس دیوسر مستقیم روی نقطه تحت تست قرار می گیرد چون دانسیته هوا كم است یك نوع عایق صوتی به حساب می آید و بخاطر همین از موادی چون : گریس - روغن - آب و ... دربین اتصال ترنس دیوسر با قطعه استفاده می شود .
روش غوطه وری Immersian testing
در روش غوطه وری قطعه تحت تست و ترنس دیوسرهردو در داخل یك تانك كه از آب پشده قرار می گیرد . در این روش سرعت تست بالا است و اغلب در جاهایی كه سرعت كار مهم است از این روش استفاده می كنیم .
آیتم های مهم در ultrasonic
1 - كالیبراسیون فاصله پراب نرمال ( Normal )
2 - كالیبراسیون فاصله برای پراب زاویه دار (Angle )
3 - تعیین شاخص پراب
4 - تعیین زاویه پراب
5 - تعیین محل SDH روی بلوك مرجع
6 - قدرت تفكیك resolution
7 - Amplitud control lineritiy
8 - screen light lineritiy
9 - منحنی DAC
10 - ضخامت مولد
11 - زاویه انحراف
12 - خطی بودن محور افقی
استانداردهای مورد استفاده در Ultrasonic testing
استانداردهای كاربردی در NDT و جوشكاری
AWS A1.1 : راهنمای سیستم های اندازه گیری متریك در صنایع جوشكاری .
AWS A2.4 :استاندارد علائم و نشانه هادر جوشكاری , لحیم كاری و تست های غیر مخرب .
AWS A3.0 : استاندارد واژه ها و اصطلاحات جوشكاری .
AWS B1.10 : راهنمای بازرسی غیر مخرب جوش .
AWS B1.11 : راهنمای بازرسی چشمی جوش .
ANSI Z49.1 : ایمنی در جوشكاری , برشكاری و فرآیندهای وابسته .
AWS QC1 : استاندارد AWS برای تایید صلاحیت بازرسین جوش .
AWS D1.1 : كد ساخت سازه های فولادی جوشكاری شده .
AWS D1.5 : استاندارد ساخت پل های فلزی جوشكاری شده .
AWS D15.1 : استاندارد جوشكاری راه آهن و لوكوموتیو .
AWS B5.11 : استاندارد تایید صلاحیت مفسرین رادیوگرافی .
SNT - TC - 1A : راهنمای تایید صلاحیت پرسنل NDT كه توسط انجمن آزمایشات غیر مخرب آمریكا تهیه شده است .
منبع : آذرتاب
دستگاه Ultrasonic : دستگاهی است كه امواجی با فركانس خیلی بالا تولید می كند كه فركانسش بیشتر از آستانه شنوایی است .(In fra sound 20 -20 .000 Hz) و فركانس در ultrasonic test معادلMHz 0.5 - 10 می باشد .
این دستگاه قادر است عیوب یا ناپیوستگی های ریز كه معادل نصف طول موجش است را نشان دهد .
نصف طول موج = ناپیوستگی های قابل تشخیص در UT .
در مقابل ترنس ویوسر دستگاه 3 ناحیه وجود دارد :
Far field
Near field
Dead zone
• منطقه Near zone مكانی است كه اگر ناپیوستگی ها در این منطقه قرار گیرند بصورت واضح و دقیق توسط دستگاه قابل تشخیص نمی باشد ( و این یكی از معایب روشUT می باشد ) .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0007.jpg
• منطقه Far field or Far zone منطقه ای است كه عیوب با دقت بالایی قابل تشخیص می باشند در این منطقه صوت حالت واگرایی دارد كه این زاویه واگرایی به عواملی چون طول موج و قطر كریستال پراب و فركانس وابسته می باشد كه با طول موج رابطه مستقیم و با فركانس و قطر كریستال پراب رابطه معكوس دارد .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0008.jpg
توضیحاتی درباره پراب ها و دستگاههای ultrasonic
دستگاههای آنالوگ و دیجیتال و پراب های Angle و Normal :
دستگاههای به دوصورت تقسیم می شوند :
آنالوگ : در صنعت كاربرد چندانی ندارند بدلیل آنكه سرعت كاركردن با دستگاه كم است . ازاین دستگاه بیشتردرآموزشهای Ultrasonic testing و كارهای آزمایشگاهی استفاده می شود .
دیجیتال : بدلیل راحت و آسان بودن سیستم دستگاه و سرعت بالا برای كار, از این نوع دستگاه در صنعت استفاده می شود .
انواع پراب ها
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0023.jpghttp://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0013.jpg
Angle ( پراب های زاویه دار ) : اغلب استفاده این پراب در تست و بازرسی جوش است .
Normal ( پراب های نرمال ) : اغلب استفاده این پراب ها برای تست و بازرسی سطوح است و برای تست جوش استفاده نمی شود .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0009.jpg
Pulse - Echo ( برگشت صوت ) : در این روش تنها یك پراب استفاده می شود كه هم فرستنده و هم گیرنده صوت است .
Through Transmissian ( انتقال صوت ) : در این روش 2 پراب استفاده می شود كه یكی فرستنده و دیگری گیرنده صوت است .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0010.jpg
نوع انتقال صوت در پراب ها به دو صورت است :
• پالس كوتاه Short pulse
• موج متوالی Continuous wave
بلوكهای مرجع برای كالیبراسیون پراب های Normal و Angle
در روش ultrasonic testing
بلوك های مرجع (Reference block)
بلوك V1 یا ll W .
بلوك V2 یا Az .
- از این بلوك ها در كالیبراسیون پراب های Angle , Normal استفاده می شود .
- ضخامت های این بلوك ها متفاوت است مثلا بلوك V2 دارای ضخامت هایی چون 12mm , 20mm است و ضخامت بلوك V1 معادل 25mm است .
- شعاع كرو در بلوك 25mm , 50 mm V2 است .
كه 25mm شعاع كرو كوچك و 50mm شعاع كرو بزرگ است .
- شعاع كرو در بلوك V1 معادل 100mm است .
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0012.jpg
http://www.azartab.com/files/site1/pages/UT/scan0011.jpg
روشهای test و بازرسی قطعات توسط دستگاههای ultrasonic
روش تماسی Contact testing
در روش تست تماسی ترنس دیوسر مستقیم روی نقطه تحت تست قرار می گیرد چون دانسیته هوا كم است یك نوع عایق صوتی به حساب می آید و بخاطر همین از موادی چون : گریس - روغن - آب و ... دربین اتصال ترنس دیوسر با قطعه استفاده می شود .
روش غوطه وری Immersian testing
در روش غوطه وری قطعه تحت تست و ترنس دیوسرهردو در داخل یك تانك كه از آب پشده قرار می گیرد . در این روش سرعت تست بالا است و اغلب در جاهایی كه سرعت كار مهم است از این روش استفاده می كنیم .
آیتم های مهم در ultrasonic
1 - كالیبراسیون فاصله پراب نرمال ( Normal )
2 - كالیبراسیون فاصله برای پراب زاویه دار (Angle )
3 - تعیین شاخص پراب
4 - تعیین زاویه پراب
5 - تعیین محل SDH روی بلوك مرجع
6 - قدرت تفكیك resolution
7 - Amplitud control lineritiy
8 - screen light lineritiy
9 - منحنی DAC
10 - ضخامت مولد
11 - زاویه انحراف
12 - خطی بودن محور افقی
استانداردهای مورد استفاده در Ultrasonic testing
استانداردهای كاربردی در NDT و جوشكاری
AWS A1.1 : راهنمای سیستم های اندازه گیری متریك در صنایع جوشكاری .
AWS A2.4 :استاندارد علائم و نشانه هادر جوشكاری , لحیم كاری و تست های غیر مخرب .
AWS A3.0 : استاندارد واژه ها و اصطلاحات جوشكاری .
AWS B1.10 : راهنمای بازرسی غیر مخرب جوش .
AWS B1.11 : راهنمای بازرسی چشمی جوش .
ANSI Z49.1 : ایمنی در جوشكاری , برشكاری و فرآیندهای وابسته .
AWS QC1 : استاندارد AWS برای تایید صلاحیت بازرسین جوش .
AWS D1.1 : كد ساخت سازه های فولادی جوشكاری شده .
AWS D1.5 : استاندارد ساخت پل های فلزی جوشكاری شده .
AWS D15.1 : استاندارد جوشكاری راه آهن و لوكوموتیو .
AWS B5.11 : استاندارد تایید صلاحیت مفسرین رادیوگرافی .
SNT - TC - 1A : راهنمای تایید صلاحیت پرسنل NDT كه توسط انجمن آزمایشات غیر مخرب آمریكا تهیه شده است .
منبع : آذرتاب